Il-Ħarsa tal-Bibbja
Huwa Possibbli li Tegħleb Vizzji Ħżiena?
L-AWTUR Mark Twain darba rrimarka b’mod umoristiku: “Li tieqaf tpejjep huwa l-iktar ħaġa ħafifa fid-dinja. Jien naf għax għamiltha elf darba.” Bla dubju taʼ xejn, ħafna nies iħossuhom ħosbiena bħalma ħassu Twain. Filwaqt li għandhom mnejn jirrealizzaw li ċerti vizzji huma moralment ħżiena u anki taʼ ħsara, jafu wkoll li biex jaqtgħuhom u jegħlbuhom hija storja oħra. Maż-żmien, il-vizzji jistgħu jidħlu fil-fond u jistaʼ jsir estremament diffiċli li tegħlibhom. L-isforzi biex tikkontrolla dawn ix-xewqat jistgħu jgħejjuk u jkunu wkoll taʼ tbatija għalik.
Skond it-Tabib Anthony Daniels, li jaħdem f’ħabs, il-kriminali taʼ spiss jgħidu li ma jistgħux jegħlbu l-ossessjonijiet u x-xewqat ħżiena tagħhom. Meta xi ħadd ikollu l-vizzju taʼ xi ħaġa, jirraġunaw huma, ikun “maħkum minn xewqa inkontrollabbli li ma jkunx jistaʼ jeħles minnha.” Jekk raġunar bħal dan huwa minnu, ma nistgħux ninżammu responsabbli talli nkunu ssodisfajna x-xewqat tagħna. Iżda veru li aħna vittmi bla ħila tal-motivi u x-xewqat ġewwinija tagħna? Jew jistgħu jintgħelbu l-vizzji ħżiena? Ejja naraw liema tweġiba taʼ min joqgħod fuqha tagħti l-Bibbja.
Ix-Xewqa Kontra l-Azzjoni
Il-Bibbja tagħmilha ċara li Alla jżommna responsabbli għall-azzjonijiet tagħna. (Rumani 14:12) Ukoll, hu jirrikjedi li aħna ngħixu fi qbil mal-livelli ġusti tiegħu. (1 Pietru 1:15) Bħala l-Ħallieq tagħna, hu jaf x’inhu l-aħjar għalina, u l-prinċipji tiegħu jikkundannaw ħafna mill-vizzji komuni taʼ din id-dinja. (1 Korintin 6:9, 10; Galatin 5:19-21) Madankollu, hu wkoll realistiku u ħanin f’dak li jistenna mill-bnedmin imperfetti.—Salm 78:38; 103:13, 14.
B’hekk, is-salmista kiteb: “Jekk tal-ħtijiet int tagħti kas, Mulej, Sidi, min jistaʼ jżomm sħiħ?” (Salm 130:3) Iva, Jehovah jaf sewwa li “qalb il-bniedem miġbuda għall-ħażen sa minn ċkunitu.” (Ġenesi 8:21) Il-wirt ġenetiku tagħna, id-dgħjufijiet li writna, u l-esperjenzi tal-passat jagħmluha impossibbli għalina li nevitaw il-ħsibijiet u x-xewqat ħżiena kollha. Għalhekk, bl-imħabba kollha, Jehovah ma jistenniex perfezzjoni mingħandna.—Dewteronomju 10:12; 1 Ġwanni 5:3.
Madankollu, din il-konsiderazzjoni min-naħa t’Alla ma teħlisniex mir-responsabbiltà li għandna biex nikkontrollaw ix-xewqat ħżiena. Għalkemm ammetta li hu wkoll kellu ġlieda iebsa max-xewqat ħżiena, l-appostlu Pawlu ma qatax qalbu. (Rumani 7:21-24) “Ngħakkes bl-aħrax lil ġismi,” qal hu, “u njassru.” Sa liema punt? “Biex ma jiġrilix li . . . jiena stess insib ruħi kkundannat.” (1 Korintin 9:27) Iva, huwa essenzjali li jkollna r-rażna sabiex niġġieldu l-inklinazzjonijiet u l-vizzji ħżiena tagħna, u biex eventwalment naħkmu fuq dawn.
Bidla Hija Possibbli
Ix-xjenzati li jistudjaw l-imġiba tal-bniedem jgħidu li l-vizzji ħżiena, bħal dawk tajbin, titgħallimhom u tiżviluppahom biż-żmien. Jekk dan huwa minnu, żgur li tistaʼ treġġaʼ lura dan il-proċess! Kif? “Aħseb dwar il-benefiċċji li tikseb meta tieqaf tagħmel il-ħażin,” jgħidu l-awturi taʼ ktieb dwar kif timmaniġġa l-istress. Imbagħad, “agħmel lista taʼ kif li tbiddel l-imġiba tiegħek jistaʼ jtejjiblek ħajtek.” Iva, jekk niffokaw fuq il-benefiċċji li jiġu meta nbiddlu l-imġiba negattiva tagħna, nistgħu nitqanqlu biex ninbidlu.
Ikkunsidra t-twissija li tana l-appostlu Pawlu ‘li għandna niġġeddu b’tibdila spiritwali tal-fehma tagħna.’ (Efesin 4:22, 23) Din il-fehma hija l-inklinazzjoni dominanti taʼ moħħna. Din tistaʼ tbiddilha billi tersaq eqreb lejn Alla u tikkultiva apprezzament għal-livelli tiegħu. Il-fatt li tkun taf li qed togħġob lil Jehovah se jinkuraġġik biex tagħmel il-bidliet neċessarji.—Salm 69:31-34 (69:30-33, NW ); Proverbji 27:11; Kolossin 1:9, 10.
Naturalment, jistaʼ jkun diffiċli li neħilsu mill-vizzji ħżiena li forsi jkunu ħakmu lil ħajjitna għal snin sħaħ. Qatt m’għandna nċekknu l-ġlieda li jkollna quddiemna. Se jkun hemm mumenti fejn se nċedu u naqgħu. Iżda kun żgur li biż-żmien, ġeneralment, is-sitwazzjoni ssir iktar faċli. Iktar ma tagħmel sforz, iktar l-aġir ġdid tiegħek se jsir parti minnek.
Persuna li tħobb lil Alla tistaʼ tkun ċerta wkoll mill-għajnuna u l-barka tiegħu. “Alla hu fidil,” iwiegħed Pawlu, “u ma jħallikomx tiġġarrbu aktar milli tifilħu; jaħseb li . . . jagħtikom il-qawwa u l-għajnuna biex tkunu tifilħu għalih.” (1 Korintin 10:13) Alla Jehovah dalwaqt se jeqred lil din is-sistema ħażina u t-tentazzjonijiet, ix-xewqat, u l-ġibdiet baxxi kollha tagħha. (2 Pietru 3:9-13; 1 Ġwanni 2:16, 17) Il-bnedmin imperfetti kollha li jsalvaw f’din il-ġrajja, jistgħu eventwalment jinħelsu kompletament u għal dejjem mis-sofferenzi kollha—fiżiċi, mentali, u emozzjonali. “Ma jitfakkarx iżjed l-imgħoddi, f’moħħ ħadd aktar ma jiġi,” iwiegħed Alla. (Isaija 65:17) Fost dawn l-affarijiet taʼ l-“imgħoddi” bla dubju se jkun hemm ix-xewqat li jġibu l-inkwiet. M’hijiex din raġuni taʼ l-għaġeb biex nagħmlu l-aħjar li nistgħu issa biex nirreżistu l-vizzji ħżiena u niġġieldu kontrihom?
[Kaxxa/Stampi f’paġna 21]
KIF TAQTAʼ L-VIZZJI ĦŻIENA
1. Irrikonoxxi u ammetti l-vizzji ħżiena. Staqsi lilek innifsek, ‘Nibbenefika tassew minn dan il-vizzju? Idejjaq lil ħaddieħor? Jeffettwali saħħti, l-istat finanzjarju, il-benesseri, il-familja, jew il-paċi tal-moħħ? Kemm tistaʼ tmur għall-aħjar ħajti mingħajru?’
2. Ibdel il-vizzju ħażin maʼ xi ħaġa pożittiva. Per eżempju, tqattaʼ ħafna ħin fuq l-Internet, forsi tara affarijiet mhux xierqa? Jekk iva, agħmel skeda biex ikollok ħin taqra, tistudja, jew tagħmel xi eżerċizzju li jkun taʼ ġid għalik.
3. Eżamina l-progress tiegħek. Kuljum irrifletti għal ftit minuti fuq il-progress li tkun għamilt. Jekk tkun ċedejt, ara x’kienu ċ-ċirkustanzi li wassluk biex tagħmel dan.
4. Itlob l-għajnuna t’oħrajn. Għid lill-ħbieb u lill-familja li qed tipprova taqtaʼ dan il-vizzju, u itlobhom ifakkruk jekk jarawk se ċċedi. Tkellem m’oħrajn li rnexxielhom jaqtgħu l-istess tip taʼ vizzju.—Proverbji 11:14.
5. Żomm bilanċ u kun realistiku. Tistenniex li jkollok suċċess mill-ewwel. Xi vizzji li ħadu s-snin biex żviluppaw jistgħu jkunu diffiċli biex taqtagħhom.
6. Itlob lil Alla. Bl-għajnuna t’Alla tistaʼ taqtaʼ kull tip taʼ vizzju ħażin.—Salm 55:23 (55:22, NW ); Luqa 18:27.