Kif tikkontrolla t-​tempra

L-​ISFIDA

“Għajjatt m’oħti u tant ftaħt il-​bieb bis-​saħħa li l-​ganċ taʼ wara l-​bieb daħal ġol-​ħajt. It-​toqba dejjem fakkritni kemm aġixxejt taʼ belha.”—Diane.a

“Għajjatt, ‘Int missier mill-​agħar!’ u sabbatt il-​bieb. Imma qabel ma ngħalaq, rajt il-​ħarsa taʼ wġigħ fuq wiċċ missieri, u immedjatament ridt immur lura fiż-​żmien u niblaʼ l-​kliem li għedt.”—Lauren.

Tistaʼ tifhimhom lil Lauren u lil Diane? Jekk inhu hekk, dan l-​artiklu jistaʼ jgħinek.

X’GĦANDEK TKUN TAF

Li tisfoga r-​rabja jistaʼ jagħmel il-​ħsara lir-​reputazzjoni tiegħek. “Kont naħseb li ħaddieħor sempliċement kellu jaċċetta t-​tempra ħażina tiegħi,” tgħid Briana, li issa għandha 21 sena. “Imma bdejt ninnota li n-​nies jidhru boloh meta ma jikkontrollawx ruħhom, imbagħad irrealizzajt—hekk nidher jien f’għajnejn ħaddieħor!”

Il-​Bibbja tgħid: “Bluha se jagħmel min jirrabja malajr.”—Proverbji 14:17.

Ir-​rabja tiegħek tistaʼ ġġiegħel lin-​nies jevitawk. “Meta titlef it-​tempra,” jgħid Daniel, li għandu 18-​il sena, “titlef ukoll id-​dinjità tiegħek u r-​rispett taʼ dawk madwarek.” Elaine, li wkoll għandha 18-​il sena, taqbel. “Tempra ħażina mhix attraenti,” tgħid hi. “Sempliċement tgerrex lin-​nies minnek.”

Il-​Bibbja tgħid: “Tissiħibx maʼ min jirrabja malajr; u tagħmilhiex maʼ bniedem li jisbel.”—Proverbji 22:24.

Tistaʼ titjieb. “Mhux dejjem tkun tistaʼ tikkontrolla kif ċerta sitwazzjoni ġġiegħlek tħossok,” tgħid Sara, li għandha 15-​il sena, “imma tistaʼ tikkontrolla kif tesprimi s-​sentimenti tiegħek. M’hemmx għalfejn tisplodi.”

Il-​Bibbja tgħid: “Min ma jirrabjax malajr hu aħjar minn raġel setgħan, u dak li qed jikkontrolla l-​ispirtu tiegħu aħjar minn wieħed li qed jirbaħ belt.”—Proverbji 16:32.

DAK LI TISTAʼ TAGĦMEL

Agħmel mira. Minflok tgħid, “Jien hekk magħmul,” stinka biex titjieb f’perijodu taʼ żmien speċifiku—forsi sitt xhur. Matul dak iż-​żmien, ħu nota tal-​progress tiegħek. Kull darba li titlef it-​tempra, ikteb (1) xi jkun ġara, (2) kif irreaġixxejt, u (3) kif stajt tirreaġixxi aħjar—u għala. Imbagħad agħmilha l-​mira tiegħek biex tuża dik ir-​reazzjoni aħjar meta terġaʼ tiġi provokat. Tipp: Żomm nota tas-​suċċessi li jkollok ukoll! Ikteb dwar kemm ħassejtek tajjeb wara li tkun urejt kontroll fuqek innifsek.—Prinċipju Bibliku: Kolossin 3:8.

Stenna qabel ma tirreaġixxi. Meta xi ħadd jew xi ħaġa tirrabjak, tgħidx l-​ewwel ħaġa li tiġik f’moħħok. Minflok, stenna. Jekk ikun hemm bżonn, ħu nifs qawwi. “Meta nieħu n-​nifs,” jgħid Erik, li għandu 15-​il sena, “dan jagħtini l-​ħin biex naħseb qabel ma nagħmel jew ngħid xi ħaġa li wara jiddispjaċini li nkun għamiltha.”—Prinċipju Bibliku: Proverbji 21:23.

Qis kif iħossu ħaddieħor. Kultant forsi tirrabja għax tara biss aspett wieħed tal-​kwistjoni—dak li jeffettwa lilek. Ipprova kkunsidra kif jistaʼ jħossu ħaddieħor. “Anki meta n-​nies ikunu psataż għall-​aħħar,” tgħid mara żagħżugħa jisimha Jessica, “ġeneralment ikun hemm spjegazzjoni li tistaʼ tgħinni nifhem xi naqra s-​sitwazzjoni.”—Prinċipju Bibliku: Proverbji 19:11.

Jekk ikun hemm bżonn, itlaq. Il-​Bibbja tgħid: “Qabel ma tfaqqaʼ t-​tilwima, warrab.” (Proverbji 17:14) Bħalma turi dik l-​iskrittura, kultant ikun aħjar li sempliċement titlaq minn sitwazzjoni li tistaʼ taqleb għall-​agħar. Imbagħad, minflok ma toqgħod tberren fuq il-​kwistjoni u tħalli r-​rabja tiżdied saħansitra iktar, agħmel xi ħaġa fiżika. “Jien insib li l-​eżerċizzju jistaʼ jtaffi l-​istress li jkolli u jżommni milli nitlef it-​tempra,” tgħid mara żagħżugħa jisimha Danielle.

Tgħallem ċedi. Il-​Bibbja tgħid: “Jekk tibdew tħossukom aġitati, tidinbux. Tkellmu f’qalbkom . . . u ibqgħu siekta.” (Salm 4:4) Innota li m’hemm xejn ħażin f’li tħossok aġitat. Il-​mistoqsija hi, X’se jiġri issa? “Jekk tħalli lil ħaddieħor jipprovokak,” jgħid raġel żagħżugħ jismu Richard, “tkun qed tagħtih il-​jedd fuqek. Għala ma tipprovax tkun matur u tagħlaq għajn waħda?” Jekk tagħmel dan, tkun qed tikkontrolla r-​rabja tiegħek minflok ma tħalli r-​rabja tiegħek tikkontrolla lilek.