Ħbieb t’Alla fil-​“Gżejjer tal-​Ħbiberija”

Fl-​1932, dgħajsa kbira wasslet xi żerriegħa prezzjuża lejn Tonga. Il-​kaptan tad-​dgħajsa ta l-​ktejjeb “Where Are the Dead?” (Fejn Huma l-​Mejtin?) lil Charles Vete. Charles kien konvint li sab il-​verità. Xi ftit taż-​żmien wara, il-​kwartieri ġenerali tax-​Xhieda taʼ Ġeħova bagħtu l-​approvazzjoni tagħhom għat-​talba taʼ Charles biex jittraduċi dan il-​ktejjeb bil-​lingwa taʼ pajjiżu. Wara li lesta din il-​biċċa xogħol, hu rċieva 1,000 ktejjeb stampati u beda jqassamhom. Dan hu kif iż-​żerriegħa tal-​verità dwar is-​Saltna taʼ Ġeħova bdiet tinxtered fis-​saltna taʼ Tonga.

FUQ il-​mappa tistaʼ tara lil Tonga fil-​Paċifiku tan-​Nofsinhar lejn il-​punent taʼ fejn il-​linja internazzjonali li timmarka l-​bidla fid-​data tiltaqaʼ mat-​Tropiku tal-​Kaprikornu. L-​akbar gżira hija Tongatapu, li tinsab madwar 2,000 kilometru lejn il-​grigal taʼ Auckland, fi New Zealand. Tonga hija magħmula minn 171 gżira, li 45 minnhom ma jgħixux nies fuqhom. James Cook, il-​famuż esploratur Ingliż tas-​seklu 18, sejjaħ lil dawn il-​gżejjer iżolati, il-​Gżejjer tal-​Ħbiberija.

Tonga, li l-​popolazzjoni tagħha hija taʼ 106,000 ruħ, tikkonsisti fi tliet gruppi taʼ gżejjer—fost dawk prinċipali hemm Tongatapu, Ha’apai, u Vava’u. Mill-​ħames kongregazzjonijiet lokali tax-​Xhieda taʼ Ġeħova, tlieta qegħdin fil-​grupp taʼ Tongatapu li għandu l-​akbar popolazzjoni, waħda f’Ha’apai, u l-​oħra qiegħda f’Vava’u. Biex jgħinu lin-​nies isiru ħbieb t’Alla, ix-​Xhieda taʼ Ġeħova għandhom dar missjunarja u uffiċċju tat-​traduzzjoni qrib il-​kapitali, Nuku’alofa.—Isaija 41:8.

Ħafna ilhom iqisu lil Charles Vete bħala wieħed mix-​Xhieda taʼ Ġeħova sa mis-​snin 30, għalkemm hu ma tgħammidx qabel l-​1964. Oħrajn ngħaqdu miegħu fix-​xogħol taʼ l-​għoti taʼ xiehda, u fl-​1966 inbniet Sala tas-​Saltna li kienet tesaʼ 30 ruħ. Fl-​1970 ġiet ifformata kongregazzjoni taʼ 20 pubblikatur tas-​Saltna f’Nuku’alofa.

Minn dakinhar ’l hawn, it-​twettiq tal-​profezija taʼ Isaija jistaʼ jidher ċar fil-​gżejjer taʼ Tonga: “Ħa jagħtu glorja lill-​Mulej u jxandru t-​tifħir tiegħu fil-​gżejjer.” (Isaija 42:12) Ix-​xogħol tas-​Saltna kompla miexi ’l quddiem, u ħafna ġew megħjunin biex ikollhom relazzjoni maʼ Ġeħova. Fil-​konvenzjoni taʼ Nuku’alofa fl-​2003, l-​attendenza laħqet quċċata taʼ 407, u tgħammdu ħamsa min-​nies. Is-​621 ruħ li attendew għat-​Tifkira fl-​2004 juru li hemm prospetti sbieħ għal żjieda.

Jgħixu Ħajja Sempliċi

Madankollu, ’il bogħod mill-​kapitali jidher ċar li għad hemm bżonn iktar uħud biex ixandru s-​Saltna. Per eżempju, it-​8,500 ruħ li jgħixu fil-​grupp taʼ 16-il gżira abitata taʼ Ha’apai għandhom bżonn jisimgħu iktar dwar il-​verità tal-​Bibbja. Ha’apai jikkonsisti prinċipalment minn gżejjer mal-​livell tal-​baħar, miksijin bis-​siġar tal-​palm, u għandhom xtajtiet twal bir-​ramel abjad. L-​ilma taʼ l-​oċean tant hu ċar li tistaʼ tara sa fond taʼ 30 metru. Hija esperjenza straordinarja li tgħum bejn is-​sikek tal-​qroll u qalb iktar minn mitt speċi taʼ ħut tropikali kull kulur. L-​irħula huma ġeneralment żgħar. Għalkemm id-​djar huma sempliċi ħafna, dawn huma mibnijin b’mod li jifilħu għaċ-​ċikluni tropikali.

Is-siġar tal-​ħobż u tal-​mangu jipprovdu d-​dell u l-​ikel. In-​nies tal-​gżejjer iqattgħu l-​parti l-​kbira mill-​ġurnata jiġbru u jippreparaw l-​ikel. Minbarra l-​majjal, huma jgawdu wkoll mill-​abbundanza taʼ ħut u frott tal-​baħar. Il-​familji għandhom il-​ġnien tagħhom u fih ikabbru ħxejjex kultivati għall-​għeruq tagħhom li jittieklu u ħxejjex oħra. Is-​siġar taċ-​ċitru jikbru fis-​salvaġġ; is-​siġar tal-​ġewż taʼ l-​Indji u tal-​banana jikbru bl-​abbundanza. L-​għarfien lokali dwar il-​ħxejjex, il-​weraq, il-​qoxra tas-​siġar, u l-​għeruq li jintużaw bħala mediċina jgħaddi minn ġenerazzjoni għall-​oħra.

M’għandniex xi ngħidu, l-​iktar ħaġa li tolqtok f’Ha’apai huma n-​nies dħulin li faċilment jaddattaw ruħhom għall-​ambjent trankwill t’hemmhekk. Is-​sempliċità hi parti minn ħajjithom. Il-​biċċa l-​kbira min-​nisa għandhom xi sengħa—min jagħmel il-​basktijiet, min id-​drapp tat-​tapa, u min it-​tapiti. Waqt li jkunu qed jaħdmu, in-​nisa taʼ Tonga jpoġġu bil-​qiegħda għad-​dell taʼ xi siġra, jitkellmu, ikantaw, u jidħqu flimkien, spiss bit-​tfal u t-​trabi jilagħbu jew reqdin maġenbhom. U ġeneralment huma n-​nisa li meta l-​baħar ikun ħareġ mal-​marea, u l-​ilma jkun tbaxxa ħafna, imorru jiġbru l-​frott u l-​ħaxix iqarmeċ tal-​baħar, li hu tajjeb ħafna għall-​insalata.

Il-biċċa l-​kbira mill-​irġiel iqattgħu l-​ħin jaħdmu fil-​ġnien, jistadu, inaqqxu, jibnu d-​dgħajjes, u jsewwu x-​xbieki. L-​irġiel, in-​nisa, u t-​tfal jużaw dgħajjes żgħar tas-​sajd mgħottijin biex imorru jżuru lil qrabathom, imorru għand it-​tabib, u jmorru jbigħu jew jixtru l-​prodotti.

Imkien M’Hu ’l Bogħod Wisq għall-​Aħbar Tajba

Kien f’dawn il-​kundizzjonijiet pjaċevoli li żewġ missjunarji u żewġ pijunieri waslu Ha’apai matul l-​istaġun tat-​Tifkira taʼ l-​2002. Qabel, kien hemm min kellu kuntatt max-​Xhieda, u ċerti nies f’Ha’apai kienu rċivew xi letteratura pubblikata mix-​Xhieda taʼ Ġeħova, u saħansitra kien hemm min studja l-​Bibbja magħhom.

L-erbaʼ għalliema tal-​Bibbja li marru hemmhekk kellhom tliet miri: li jqassmu letteratura dwar il-​Bibbja, li jibdew studji tal-​Bibbja fid-​djar, u li jistiednu lil dawk li kienu interessati biex jattendu għat-​Tifkira taʼ l-​Ikla taʼ fil-​Għaxija tal-​Mulej. It-​tliet miri kollha ntlaħqu. Sebgħa u disgħin ruħ wieġbu għall-​istedina biex jattendu għat-​Tifkira tal-​mewt taʼ Ġesù. Xi wħud ivvjaġġaw f’dgħajjes mikxufin minkejja x-​xita u l-​irjieħ qawwija. Minħabba l-​maltemp, ħafna minnhom qattgħu l-​lejl fil-​post fejn saret it-​Tifkira, u marru lura lejn darhom l-​għada.

Dak li għamel it-​taħdita tat-​Tifkira kellu jiffaċċja sitwazzjoni li kienet ukoll taʼ sfida. “M’hemmx għalfejn ngħidilkom kemm kien diffiċli li nagħti żewġ taħditiet tat-​Tifkira b’lingwa barranija fl-​istess lejla,” jiftakar il-​missjunarju li għamel it-​taħdita. “Tistgħu timmaġinaw kemm kont eċċitat. Kemm għenni t-​talb! Ftakart kliem u forom taʼ sentenzi li lanqas qatt ma rrealizzajt li kont nafhom.”

Dawn l-​evanġelizzaturi kkultivaw l-​interess li diġà kien jeżisti fil-​gżejjer Ha’apai u r-​riżultat kien li tgħammdu żewġ koppji miżżewġin minn dawk l-​inħawi. Wieħed mill-​irġiel wera interess fil-​letteratura tax-​Xhieda waqt li kien qed jitħarreġ biex isir ministru fil-​knisja lokali.

Għalkemm kienu fqar, dan ir-​raġel u martu kienu jagħtu donazzjoni kbira meta isimhom kien jissejjaħ fil-​knisja matul iċ-​ċerimonja li kienet issir kull sena biex jiġbru l-​fondi. Wieħed mix-​Xhieda li kienu żaruh qabel stieden lir-​raġel biex jiftaħ il-​Bibbja tiegħu u jaqra l-​1 Timotju 5:8. L-​appostlu Pawlu kiteb: “Jekk xi ħadd ma jipprovdix għal tiegħu, u speċjalment għall-​membri taʼ daru, ikun ċaħad il-​fidi u jkun agħar minn bniedem mingħajr fidi.” Dan il-​prinċipju Bibliku mess qalb dan ir-​raġel. Hu rrealizza li biex ilaħħaq mal-​ġbir eċċessiv tal-​knisja, hu kien qed jonqos milli jipprovdi l-​ħtiġijiet bażiċi tal-​familja tiegħu. Is-​sena taʼ wara, meta reġgħet saret il-​laqgħa għall-​ġbir tal-​fondi, għalkemm kellu l-​flus fil-​but, hu ma setax jinsa l-​1 Timotju 5:8. Meta ġie msejjaħ ismu, hu bil-​kuraġġ kollu informa l-​qassis li l-​bżonnijiet tal-​familja kienu iktar importanti. B’hekk, il-​koppja ġiet umiljata u mċanfra mill-​anzjani tal-​knisja.

Wara li studjaw il-​Bibbja max-​Xhieda taʼ Ġeħova, dan ir-​raġel u martu saru pubblikaturi taʼ l-​aħbar tajba. Ir-​raġel qal: “Il-​verità tal-​Bibbja biddlitni. M’għadnix kiefer u aħrax mal-​familja tiegħi. M’għadnix nisker. In-​nies tar-​raħal jistgħu jaraw id-​differenza li l-​verità għamlitli f’ħajti. Nispera li huma jsiru jħobbu l-​verità daqskemm inħobbha jien.”

Il-​Quest Użat fit-​Tfittxija

Xi ftit tax-​xhur wara t-​Tifkira taʼ l-​2002, dgħajsa kbira oħra ġabet merkanzija prezzjuża lejn Ha’apai, li hu ’l bogħod minn kullimkien. Dan il-​jott Quest minn New Zealand, li fih 18-il metru, baħħar lejn il-​gżejjer Tonga. Fuqu kien hemm Gary u Hetty, flimkien maʼ binthom Katie. Disaʼ aħwa minn Tonga u żewġ missjunarji marru magħhom fuq żewġ vjaġġi. Ix-​Xhieda tal-​post għenuhom biex jidderieġu l-​jott b’sengħa kbira minn bejn is-​sikek li lanqas biss kienu jidhru fuq il-​mappa. Dawn ma kinux xi vjaġġi taʼ vaganza, imma huma marru hemmhekk biex jgħallmu l-​verità tal-​Bibbja. Huma koprew medda kbira mill-​oċean u żaru 14-il gżira. L-​aħbar tajba tas-​Saltna qatt ma kienet ġiet pridkata f’xi wħud minnhom.

In-nies kif wieġbu? Fil-​biċċa l-​kbira, il-​predikaturi li ġew bil-​baħar intlaqgħu b’kurżità, bi ħlewwa, u b’ospitalità li tant hi komuni f’dawn il-​gżejjer. Malli n-​nies tal-​gżejjer fehmu l-​iskop taż-​żjara tagħhom, mill-​ewwel bdew juru l-​apprezzament sinċier tagħhom. Ix-​Xhieda li marru hemm setgħu jaraw ċar kemm in-​nies taʼ dawn il-​gżejjer kellhom rispett għall-​Kelma t’Alla u kemm kienu konxji tal-​bżonn spiritwali tagħhom.—Mattew 5:3.

Ħafna drabi dawn ix-​Xhieda kienu joqogħdu bil-​qiegħda taħt xi siġra tropikali u n-​nies kienu jduru magħhom u jistaqsuhom ħafna mistoqsijiet dwar l-​Iskrittura. Wara li jidlam, id-​diskussjonijiet mill-​Bibbja kienu jkomplu fid-​djar. Meta dawn ix-​Xhieda telqu minn waħda mill-​gżejjer, in-​nies bdew jgħajtu: “Tmorrux! Min se jwieġeb il-​mistoqsijiet tagħna meta titilqu?” Waħda minn dawn ix-​Xhieda qalet: “Dejjem ħassejnieha iebsa li nħallu warajna lil tant nies bħal nagħaġ li kienu bil-​ġuħ għall-​verità. Żrajna ħafna żrieragħ tal-​verità.” Meta l-​Quest wasal f’waħda mill-​gżejjer, ix-​Xhieda sabu n-​nies kollha lebsin ħwejjeġ tal-​vistu. Kienet għadha kif mietet il-​mara taʼ l-​uffiċjal tal-​belt u hu rringrazzja personalment lill-​aħwa tal-​messaġġ taʼ faraġ li tawh mill-​Bibbja.

Xi ftit mill-​gżejjer kienu diffiċli biex jinżlu fihom. Hetty tispjega: “Waħda mill-​gżejjer ma kellha mkien fejn stajna ninżlu bil-​kumdità, imma kellha biss irdumijiet li jinżlu dritt għall-​baħar u li kienu għoljin madwar metru jew iktar. Stajna noqorbu lejn l-​art permezz tad-​dingi żgħira tal-​lastku li kellna. L-​ewwel, kellna nwaddbu l-​basktijiet tagħna lin-​nies fuq l-​art li kienu lesti biex jilqgħuhom. Imbagħad, malli d-​dingi kienet togħla mal-​mewġ sal-​livell taʼ l-​irdum, kellna nkunu pronti naqbżu qabel ma l-​mewġ kien jerġaʼ jitfagħha lura.”

Iżda mhux kulmin kien fuq il-​jott kien imdorri jbaħħar. Wara li damu jbaħħru xi ġimagħtejn, il-​kaptan kiteb hekk dwar il-​vjaġġ lura lejn il-​gżira prinċipali taʼ Tongatapu: “Għandna 18-il siegħa baħar quddiemna. Ma nistgħux nagħmluhom f’daqqa bla ma nieqfu xi mkien, peress li hawn xi wħud li l-​baħar jagħmlilhom id-​deni. Inħossuna ferħanin li sejrin lura d-​dar, imma fl-​istess ħin qalbna sewda għax ikollna nħallu warajna lil ħafna nies li issa semgħu l-​messaġġ tas-​Saltna. Se nħalluhom f’idejn Ġeħova, li permezz taʼ l-​ispirtu qaddis u l-​anġli tiegħu jgħinhom ikomplu jikbru spiritwalment.”

Il-​Gżejjer bi Prospetti Sbieħ

Madwar sitt xhur wara li l-​Quest telaq minn dawn il-​gżejjer, Stephen u Malaki, żewġ evanġelizzaturi li kienu pijunieri speċjali, intbagħtu jippridkaw fil-​grupp taʼ gżejjer Ha’apai. Hemmhekk, huma ngħaqdu maż-​żewġ koppji miżżewġin li kienu għadhom kif tgħammdu biex jgħallmu l-​Bibbja. Qed ikollhom ħafna diskussjonijiet sbieħ fuq tagħlim duttrinali, u l-​pubblikaturi qed jagħmlu użu tajjeb mill-​Bibbja.

Fl-​1 taʼ Diċembru, 2003, ġiet ifformata kongregazzjoni f’Ha’apai, il-​ħames waħda f’Tonga. Fost dawk li jattendu hemm ħafna tfal. Dawn tgħallmu kif joqogħdu attenti. Huma joqogħdu bil-​qiegħda kwieti u jkunu ħerqana biex iwieġbu fil-​laqgħat. L-​indokratur tas-​circuit innota li “jafu ħafna stejjer mill-​Ktieb Tiegħi taʼ Stejjer mill-​Bibbja u dan juri li l-​ġenituri qed jiħduha bis-​serjetà r-​responsabbiltà tagħhom biex inaqqxu l-​verità tal-​Bibbja f’uliedhom.” Jidher ċar li f’dawn il-​gżejjer hemm ħafna prospetti għal iktar ħsad taʼ saħansitra iktar ħbieb taʼ Ġeħova.

Iktar minn 70 sena ilu, meta Charles Vete ttraduċa l-​ktejjeb Where Are the Dead? bil-​lingwa tiegħu, it-​Tongan, lanqas qatt ma kien jobsor li ż-​żerriegħa tas-​Saltna kienet se tinbet daqshekk fil-​qlub tan-​nies taʼ pajjiżu. Minn dak il-​bidu żgħir, Ġeħova kompla jbierek l-​aħbar tajba li kienet dejjem qed tinfirex f’dik ir-​rokna tad-​dinja. Illum, jistaʼ verament jingħad li Tonga hi fost l-​iktar gżejjer imbiegħda li, biex ngħidu hekk, qed iduru lejn Ġeħova. (Salm 97:1; Isaija 51:5) Fil-​“Gżejjer tal-​Ħbiberija” issa hemm jgħixu ħafna ħbieb taʼ Ġeħova.

[Stampa f’paġna 8]

Charles Vete, 1983

[Stampa f’paġna 9]

Tagħmel id-​drapp tat-​tapa

[Stampa f’paġna 10]

Il-​“Quest” intuża biex tixxandar l-​aħbar tajba f’Tonga

[Stampa f’paġna 11]

It-​tim tat-​traduzzjoni, f’Nukuʹalofa

[Sors tal-​Istampas f’paġna 9]

Tagħmel id-​drapp tat-​tapa: © Jack Fields/CORBIS; l-​isfond taʼ paġni 8 u 9, u wieħed jistad: © Fred J. Eckert