Tfittxija Kontinwa għal Soluzzjonijiet

MILL-​BIDUNETT tagħha, l-​organizzazzjoni tal-​Ġnus Magħquda kienet tinteressa ruħha fit-​tfal u l-​problemi tagħhom. Lejn l-​aħħar tas-​sena 1946, din stabbiliet il-​Fond Internazzjonali taʼ Emerġenza tal-​Ġnus Magħquda għat-​Tfal (UNICEF) bħala mezz temporanju kif tieħu ħsieb it-​tfal f’partijiet imħarbtin bil-​gwerer.

Fl-1953 dan il-​fond taʼ emerġenza sar organizzazzjoni permanenti. Għalkemm issa huwa magħruf uffiċjalment bħala l-​Fond tal-​Ġnus Magħquda għat-​Tfal, baqaʼ jissejjaħ l-​istess fil-​qasir, UNICEF. B’hekk, l-​organizzazzjoni UNICEF ilha iktar minn nofs seklu tipprovdi ikel, ilbies, u kura medika lit-​tfal madwar id-​dinja kollha, kif ukoll tipprova tieħu ħsieb il-​bżonnijiet ġenerali tat-​tfal.

Fl-1959 il-​bżonnijiet tat-​tfal ngħataw iktar importanza meta l-​Ġnus Magħquda aċċettat u bdiet tuża d-​Dikjarazzjoni tad-​Drittijiet tat-​Tfal. (Ara l-​kaxxa, paġna 5.) Dan id-​dokument kien ittamat li jqajjem interess fil-​problemi tat-​tfal u li kien se jgħin biex dawn jissolvew billi jinkuraġġixxi l-​appoġġ mill-​pubbliku, sew b’mod finanzjarju u sew b’modi oħrajn.

Imma skond in-​1980 Year Book taʼ Collier, għoxrin sena wara, ħafna mill-​1.5 elf miljun tifel u tifla madwar id-​dinja kienu għadhom ma bdewx igawdu wisq minn dawn id-​drittijiet. Dan kien qed jirreferi b’mod speċjali għal drittijiet li għandhom x’jaqsmu maʼ l-​ikel, is-​saħħa, u bżonnijiet materjali. Mela billi l-​Ġnus Magħquda għarfet li kien għad hemm il-​bżonn li jissolvew il-​problemi tat-​tfal u fi qbil maʼ l-​għanijiet li tgħid li għandha, din għażlet is-​sena 1979 bħala s-​Sena Internazzjonali tat-​Tfal. Mad-​dinja kollha, gruppi governattivi, pubbliċi, reliġjużi, u tal-​karità, irreaġixxew tajjeb u malajr biex jibdew ifittxu s-​soluzzjonijiet.

Kienet Biss “Ċajta Goffa”?

B’dispjaċir ngħidu li skond rapport taʼ l-​UNICEF, matul is-​Sena Internazzjonali tat-​Tfal, it-​tfal fi ġnus li qed jiżviluppaw ma marrux tajjeb. Fl-​aħħar tas-​sena, xi 200 miljun tifel u tifla kienu għadhom mhux qed jiġu mitmugħin sew, u mill-​15-il miljun tifel u tifla taʼ taħt il-​ħames snin li mietu, nofshom mietu minħabba dan il-​malnutriment. Mill-​100 tifel u tifla li twieldu kull minuta matul dik is-​sena f’dawk il-​pajjiżi, 15 minnhom kienu mietu qabel ma laħqu għalqu sena. Kien hemm inqas minn 40 fil-​mija li spiċċaw l-​iskola primarja. Editorjal fil-​gazzetta Indian Express, waqt li kkummenta dwar ir-​rapport taʼ l-​UNICEF, ilmenta li s-​Sena tat-​Tfal spiċċat biex kienet “ċajta goffa.”

Xi wħud indunaw li ma kinitx se tirnexxi. Per eżempju, fil-​bidunett taʼ dik is-​sena, Fabrizio Dentice kiteb fir-​rivista L’Espresso: “Hemm bżonn iktar mis-​Sena tat-​Tfal biex titranġa s-​sitwazzjoni.” Ir-​rivista kkummentat: “L-​istil taʼ ħajja tal-​lum jagħmilna kif aħna, u dan hu dak li jinħtieġ jinbidel.”

Hekk kif kienet għaddejja t-​tfittxija għal soluzzjonijiet għall-​problemi tat-​tfal, f’Settembru 1990 saret konferenza dinjija fil-​kwartieri tal-​Ġnus Magħquda. Kienet waħda mill-​akbar laqgħat bejn il-​mexxejja tad-​dinja li qatt saret. Għaliha attendew iktar minn 70 mexxej governattiv. Din il-​laqgħa kienet tkompli mal-​Konvenzjoni tad-​Drittijiet tat-​Tfal li ġiet aċċettata fl-​20 taʼ Novembru, 1989, u bdiet tintuża mit-​2 taʼ Settembru, 1990. Sa tmiem dak ix-​xahar, il-​ftehim kien diġà ġie approvat minn 39 nazzjon.

L-UNICEF dan l-​aħħar innotat li l-​Konvenzjoni malajr saret it-​trattat dwar id-​drittijiet umani li l-​iktar aċċettawh ġnus. Permezz tiegħu ġew inkuraġġiti li jittieħdu iktar azzjonijiet favur it-​tfal. Fil-​fatt, sa Novembru 1999, kien hemm 191 nazzjon li kien aċċetta l-​Konvenzjoni. L-​UNICEF ftaħret: “Sar iktar progress fit-​twettiq u l-​ħarsien tad-​drittijiet tat-​tfal fl-​għaxar snin taʼ wara li ġiet adottata l-​Konvenzjoni tad-​Drittijiet tat-​Tfal milli fi kwalunkwe perijodu ieħor fl-​istorja tal-​bniedem li jistaʼ jitqabbel magħhom.”

Minkejja dan il-​progress, il-​President Ġermaniż Johannes Rau ġie mqanqal jgħid: “Ħasra li fi żmienna għadna rridu niġu mfakkrin li t-​tfal għandhom drittijiet.” Jew li niġu mfakkrin li għad għandhom problemi serji! F’Novembru 1999 l-​UNICEF ammettiet li “għad fadal ħafna x’isir,” u spjegat: “Mal-​globu huwa stmat li 12-il miljun tifel u tifla taħt l-​età taʼ ħames snin imutu kull sena, fil-​biċċa l-​kbira minn kawżi li jistgħu jiġu evitati faċilment. Xi 130 miljun tifel u tifla f’pajjiżi li qed jiżviluppaw ma jattendux l-​iskola primarja . . . Madwar 160 miljun tifel u tifla huma malnutriti ħafna jew malnutriti mhux ħażin. . . . Ħafna tfal li ħadd ma jridhom jinsabu mitluqin fl-​orfanatrofji u f’istituzzjonijiet oħrajn, u mċaħħdin mill-​edukazzjoni u l-​kura tas-​saħħa xierqa. Dawn it-​tfal taʼ spiss jiġu abbużati fiżikament. Huwa stmat li 250 miljun tifel u tifla jieħdu sehem f’xi tip taʼ xogħol.” Issemmew ukoll is-​600 miljun tifel u tifla li jgħixu f’faqar estrem u t-​13-il miljun li se jkunu tilfu minn taʼ l-​inqas ġenitur wieħed minħabba l-​AIDS sa tmiem l-​2000.

Il-mexxejja politiċi donnhom ma jistgħux isibu soluzzjonijiet sodisfaċenti għal dawn il-​problemi. Madankollu, il-​problemi tat-​tfal ma jinstabux biss f’pajjiżi li qed jiżviluppaw. Fi ġnus tal-​Punent ħafna tfal ibatu minn nuqqas taʼ affarijiet oħra.

[Kumment f’paġna 4]

“Ħasra li fi żmienna għadna rridu niġu mfakkrin li t-​tfal għandhom drittijiet”

[Kaxxa/Stampa f’paġna 5]

Id-​Dikjarazzjoni tal-​Ġnus Magħquda għad-​Drittijiet tat-​Tfal:

● Id-​dritt għal isem u nazzjonalità.

● Id-​dritt għall-​affezzjoni, l-​imħabba, u l-​mogħdrija u għal sigurtà materjali.

● Id-​dritt għal nutriment xieraq, post xieraq fejn joqogħdu, u servizzi mediċi xierqa.

● Id-​dritt għal kura speċjali jekk ikunu diżabilitati, sew jekk fiżikament, mentalment, jew soċjalment.

● Id-​dritt li jkunu minn taʼ l-​ewwel li jirċievu ħarsien u għajnuna f’kull ċirkustanza.

● Id-​dritt li jiġu mħarsin kontra kull forma taʼ traskuraġni, krudeltà, u abbuż.

● Id-​dritt għal opportunità sħiħa għal-​logħob u r-​rikreazzjoni, u opportunità ugwali għal edukazzjoni bla ħlas u obbligatorja, biex it-​tfal ikunu jistgħu jiżviluppaw l-​abbiltajiet individwali tagħhom u jsiru membri utli fis-​soċjetà.

● Id-​dritt li jiżviluppaw il-​potenzjal kollu tagħhom f’kundizzjonijiet taʼ ħelsien u dinjità.

● Id-​dritt li jitrabbew fi spirtu taʼ mogħdrija, tolleranza, ħbiberija fost il-​popli, paċi, u fratellanza universali.

● Id-​dritt li jgawdu dawn id-​drittijiet minkejja r-​razza, il-​kulur, is-​sess, ir-​reliġjon, l-​opinjoni politika jew taʼ tip ieħor, l-​oriġini nazzjonali jew soċjali, u l-​kundizzjoni ekonomika, tat-​twelid, jew kundizzjonijiet oħra.

[Sors]

Sommarju bbażat fuq Everyman’s United Nations

[Sors tal-​istampa f’paġna 3]

UN PHOTO 148038/Jean Pierre Laffont▼

UN photo

[Sors tal-​istampi f’paġna 4]

Ritratti f’paġni 4 u 5 Giacomo Pirozzi/Panos Pictures