Ħarsa Lejn id-​Dinja

Ix-​Xhieda Jirbħu Każ fil-​Qorti fir-​Russja

The New York Times taʼ l-​24 taʼ Frar, 2001, irrapportat: “Ix-​Xhieda taʼ Jehovah llum [it-23 taʼ Frar] f’qorti f’Moska kisbu rebħa, li potenzjalment se jkollha effett kbir, kontra l-​prosekuturi li kienu fittxew li jipprojbixxu l-​grupp minħabba liġi taʼ l-​1997 li kienet tipprojbixxi s-​setet reliġjużi li kienu jqanqlu l-​mibegħda jew l-​intolleranza.” Il-​proċess kien ġie sospiż fit-​12 taʼ Marzu, 1999, u tqabbdu ħames esperti biex jistudjaw it-​twemmin tax-​Xhieda. Il-​każ kompla wieqaf għal kważi sentejn. Wara li reġaʼ beda fis-​6 taʼ Frar, 2001, f’inqas minn tliet ġimgħat il-​qorti sabet li l-​akkużi tal-​prosekuzzjoni kienu bla bażi. Madankollu, il-​prosekuzzjoni talbet lill-​Qorti tal-​Belt taʼ Moska biex tordna li l-​kawża tinfetaħ mill-​ġdid. Fit-​30 taʼ Mejju dik it-​talba ntlaqgħet, u l-​każ ġie ordnat li jerġaʼ jidher iktar tard quddiem il-​qorti fejn sar il-​proċess biex din terġaʼ teżaminah għal darb’oħra. “Il-​Knisja Ortodossa Russa, li topponi ferm l-​attivitajiet missjunarji,” qalet il-​Los Angeles Times, “kienet waħda mill-​proponenti prinċipali tal-​liġi taʼ l-​1997 dwar ir-​reliġjon, li ġagħlet lil ħafna denominazzjonijiet biex jgħaddu minn proċess diffiċli taʼ reġistrazzjoni.”

Oqbra Personalizzati

“L-​aħħar moda fil-​funerali hi l-​oqbra strambi,” jgħid il-​ġurnal Franċiż L’Express. Dawk li jagħmlu l-​oqbra qed joffru li jwaqqfu monumenti personalizzati b’25 kulur differenti, b’forom ġodda, u b’materjali bħal ħġieġ kulurit jew metall. Fost xi monumenti li diġà saru hemm skulturi taʼ paraxut, kelb u baqra, ferrovija mfarrka, u bittija kbira—ordnata minn negozjant taʼ l-​inbid. Kumpanija kbira tgħid li tagħmel minn taʼ l-​inqas 80 mudell taʼ muturi fis-​sena biex iżejnu l-​oqbra. Skond l-​artiklu, ir-​regoli lokali jippermettu biss lapida u rħama, imma l-​liġi Franċiża tappoġġa t-​twemmin individwali, u lis-​sidien taʼ biċċa art fiċ-​ċimiterju tagħtihom il-​“libertà tal-​bini.”

Oqgħod Attent miċ-​Ċomb fil-​Ġojjellerija

“Jekk it-​tifel jew tifla tiegħek għandhom ħabta jomogħdu jew isoffu l-​ġojjellerija li jistaʼ jkun fiha ċ-​ċomb, eħles minn dawn l-​affarijiet mill-​ewwel,” jagħti l-​parir rapport minn Health Canada. Meta saru xi testijiet fil-​laboratorji fuq ġojjellerija rħisa li normalment tinxtara għat-​tfal, sabu li l-​biċċa l-​kbira mill-​oġġetti kien fihom bejn 50 u 100 fil-​mija ċomb. “Jekk it-​trabi u t-​tfal żgħar jieħdu saħansitra ammonti żgħar taʼ ċomb jistaʼ jkollhom effetti taʼ ħsara fuq is-​saħħa fl-​iżvilupp taʼ moħħhom u l-​imġiba tagħhom,” jgħid ir-​rapport. M’għandniex xi ngħidu, huwa diffiċli biex tinduna kemm hemm ċomb f’xi ħaġa mingħajr ma jkollok l-​apparat biex tittestjaha. Mela meta wieħed iqis li l-​ġojjellerija tat-​tfal normalment ma tantx tkun tqum flus, skond kif twissi l-​gazzetta National Post, l-​aħjar strateġija tistaʼ tkun: “Meta bejn ħalltejn, iżżommha xejn.”

Lingwi li Qed Jgħibu

Proġett konġunt Brażiljan u Ġermaniż qed jippjana li jiddokumenta l-​lingwi Brażiljani oriġinali li jinsabu fil-​periklu li jgħibu għalkollox, tirrapporta l-​gazzetta tal-​Brażil Folha de S. Paulo. Ir-​riċerkaturi jittamaw li jżommu l-​ilsna Trumai, Aweti, u Cuicuro billi joħolqu ġabra taʼ informazzjoni diġitali taʼ kliem u ħsejjes. Skond il-​lingwist Aryon Rodrigues, 180 lingwa biss baqgħu jeżistu mill-​1,200 ilsien oriġinali li kien hemm propjament fil-​Brażil. Minn dawn, taʼ l-​inqas 50 jiġu mitkellma minn inqas minn 100 ruħ. Fil-​każ taʼ lingwa minnhom, il-​Makú, l-​uniku wieħed li jitkellimha huwa armel taʼ 70 sena li jgħix fin-​naħa taʼ fuq tal-​Brażil. Rodrigues jgħid li l-​ippreservar tal-​lingwi oriġinali taʼ xi pajjiż huwa vitali biex tinżamm il-​kultura tradizzjonali taʼ xi poplu.

It-​Tajwan Jagħti l-​Amnestija lill-​‘Priġunieri tal-​Kuxjenza’

“Il-​President Chen Shui-bian [tat-Tajwan] ħafer lil 21 ħabsi . . . , inkluż 19-il ‘priġunier tal-​kuxjenza’ li ntefgħu l-​ħabs talli rreżistew il-​lieva,” tirrapporta The China Post. “Il-​maħfra, b’effett mill-​Jum Internazzjonali għad-​Drittijiet tal-​Bniedem [l-10 taʼ Diċembru, 2000], se tnaddaf l-​isem taʼ 19-il Xhud taʼ Jehovah, li ntefgħu l-​ħabs talli rrifjutaw li jidħlu fis-​servizz obbligatorju tal-​militar għal raġunijiet reliġjużi.” Minn dawn id-​19, 14 diġà kienu nħelsu qabel iż-​żmien fuq kondotta tajba. Kienet l-​ewwel darba f’għaxar snin li ngħatat maħfra speċjali. L-​avukat Nigel Li, li l-​kumpanija legali tiegħu ħadet ħsieb il-​każ għax-​Xhieda, qal: “Ix-​Xhieda qanqluni u impressjonawni bil-​missjoni tagħhom għat-​tfittxija tal-​paċi. . . . L-​għażla tagħhom għall-​paċi tirrifletti livell għoli taʼ valuri umani. Dan jitlob minna li nagħtuhom rispett speċjali.”

“Hija ‘Popolazzjoni Kbira Żżejjed’ Ħrafa?”

“Għalkemm tidher li hi ħaġa stramba ħafna, il-​popolazzjoni kollha tad-​dinja tistaʼ toqgħod fl-​istat taʼ Texas fl-​Istati Uniti,” tirrapporta r-​rivista Vitality. Skond l-​artiklu, il-​Ġnus Magħquda bħalissa tikkalkula li l-​popolazzjoni tad-​dinja hija taʼ madwar sitt elef miljun ruħ, u Texas tkopri 680,000 kilometru kwadru. Għalhekk, kull persuna kieku jkollha spazju taʼ iktar minn 113-il metru kwadru fejn tgħix. “Familja taʼ 5 min-​nies b’hekk ikollha iktar minn 565 metru kwadru. Saħansitra f’Texas, dan kieku jkun daqs dar kbira,” tgħid Vitality. “Sadanittant, il-​bqija tad-​dinja tkun totalment vojta, u titħalla lill-​umanità kollha għall-​attivitajiet tal-​biedja, tal-​manifattura, taʼ l-​edukazzjoni, u tar-​rikreazzjoni!”

In-​Nopal Utli Ħafna —Barka għad-​Dijabetiċi?

Ħafna nies jaħsbu li n-​nopal hija pjanta tad-​deżert oħra bħall-​oħrajn li tikber fis-​salvaġġ. Madankollu, kif ġie rapportat fil-​gazzetta The News tal-​Belt tal-​Messiku, in-​nopal li hi utli ħafna tistaʼ tinteressa b’mod speċjali lid-​dijabetiċi. Għala? Ix-​xjenzati sabu li l-​ikel preparat mid-​dqiq magħmul min-​nopal imnixxef jistaʼ jittiekel mid-​dijabetiċi mingħajr ma jgħollilhom il-​livell taz-​zokkor fid-​demm. Jidher li billi jsaħħaħ il-​fwied u l-​frixa, in-​nopal jagħmel il-​ġisem iktar sensittiv għall-​insulina.

Għala t-​Tfal Isibuha Iebsa biex Jikkomunikaw

Skond il-​gazzetta Berliner Morgenpost, il-​kelliemi għall-​għaqda tal-​pedjatri f’Berlin jitfaʼ l-​ħtija tal-​problemi taʼ komunikazzjoni taż-​żgħar fuq il-​ħin twil li jqattgħu quddiem it-​televixin u fuq il-​kompjuter. Hu qal li t-​tfal, speċjalment dawk li jkunu għadhom ma bdewx l-​iskola, għandhom iqattgħu inqas ħin jaraw it-​televixin jew bil-​qiegħda quddiem il-​kompjuter, u jużaw iktar ħin biex jikkomunikaw maʼ nies taʼ veru li jġagħluhom jaġixxu. Iżjed minn hekk, skond The Sunday Times tal-​Britannja, riċerka ġdida tissuġġerixxi li “għadd li dejjem jiżdied taʼ nies li għandhom maʼ l-​għoxrin u t-​tletin sena qed ibatu minn nuqqas kbir tal-​memorja” u minn nuqqas t’abbiltà “li jiddistingwu bejn fatti importanti u mhux importanti” minħabba li qed “jiddependu iktar u iktar fuq it-​teknoloġija tal-​kompjuter.”

Iċ-​Ċikkulata—Tajba għas-​Saħħa?

Hemm min jgħid li ċ-​ċikkulata hija tajba għas-​saħħa, tistqarr il-​gazzetta Nihon Keizai Shimbun tal-​Ġappun. Għala? Għax iċ-​ċikkulata fiha l-​polifenol tal-​kawkaw, li jgħin biex jevita l-​arterjosklerożi u l-​kanċer. Iktar minn hekk, jingħad li ċ-​ċikkulata hija effettiva biex tibbilanċja s-​sistema taʼ l-​immunità u tgħin lill-​ġisem jirkupra mill-​istress. Il-​Professur Hiroshige Itakura taʼ l-​Università Kristjana taʼ Ibaraki jgħid: “L-​iktar li hija effettiva hija ċ-​ċikkulata taʼ kwalità tajba ferm li tuża ħafna żerriegħa tal-​kawkaw u ftit li xejn zokkor u żejt.” Madankollu, il-​professur enfasizza wkoll l-​importanza taʼ li wieħed jiekol “ħxejjex ħodor u sofor u proteini li fihom it-​tipi differenti taʼ polifenol” li l-​ġisem għandu bżonn.

Ir-​Riħa taʼ “Karozza Ġdida”

Il-​kimiċi li joħorġu minn xogħol dekorattiv ġo xi bini jistgħu jikkaġunaw problemi tas-​saħħa li xi kultant fil-​Ġappun jirreferu għalihom bħala s-​“sindromu taʼ mard tad-​dar.” Imma l-​materjali li jkunu f’karozzi ġodda wkoll iħallu kimiċi tossiċi f’dożi qawwijin, tirrapporta l-​gazzetta The Daily Yomiuri. Huma u jittestjaw karozza ġdida, ir-​riċerkaturi fl-​Istitut tal-​Prefettura għas-​Saħħa Pubblika f’Osaka, sabu li d-​doża taʼ sustanzi li jagħmlu l-​ħsara kienet 34 darba iktar mil-​limitu li tpoġġa għad-​djar mill-​Ministeru tas-​Saħħa. Anki wara li damet tintuża sena, il-​livell taʼ kimiċi fil-​karozza baqaʼ ogħla mil-​limitu temporanju. Iwao Uchiyama mill-​Istitut Nazzjonali għas-​Saħħa Pubblika jinnota: “Meta wieħed ikollu bilfors jibqaʼ ġo karozza għal żmien twil, aħjar joqgħod attent.” Kif? Hu jikkummenta: “Jekk l-​arja taʼ barra titħalla tidħol, din tistaʼ tiċċirkola iktar malajr milli ġo dar.”