X’Qed Nagħmlulu l-​Ikel Tagħna?

LI JSIR tibdil lill-​ikel tagħna m’hijiex xi aħbar ġdida. Fil-​fatt, għall-​ġenerazzjonijiet sħaħ il-​bniedem tgħallem ibiddel l-​ikel b’sengħa kbira. Metodi taʼ tnissil bir-​reqqa rriżultaw f’ħafna varjetajiet ġodda taʼ wċuħ tar-​rabaʼ, bhejjem, u nagħaġ. Fil-​fatt, rappreżentant taʼ l-​Amministrazzjoni taʼ l-​Ikel u l-​Mediċina fl-​Istati Uniti stqarr li “kważi kull ikel li tixtri ġie mibdul bi tnissil tradizzjonali.”

It-tnissil m’huwiex l-​uniku mod li bih l-​ikel jiġi mibdul. L-​industrija taʼ l-​ikel żviluppat ħafna proċeduri biex tbiddel u tipproċessa l-​ikel, kemm biex iżżid it-​togħma jew il-​kulur tiegħu u kemm biex tagħmlu fi qbil mal-​livell taʼ kwalità u tippreservah. In-​nies huma mdorrijin jieklu ikel li jkun ġie mibdul b’xi mod jew ieħor.

Imma numru akbar taʼ konsumaturi huma mbeżżgħin dwar dak li qed isir lill-​ikel tagħna. Għala? Xi wħud jibżgħu li l-​metodi moderni li qed jintużaw bħalissa huma iktar taʼ periklu għall-​ikel. Huwa raġunevoli dan il-​biżaʼ? Ejja neżaminaw tliet oqsma li jqanqlu tħassib.a

Ormoni u Antibijotiċi

Sa mill-​1950 ’l hawn, f’xi pajjiżi ġew miżjuda xi dożi żgħar taʼ antibijotiċi fl-​għalf tat-​tjur, tal-​ħnieżer, u taʼ bhejjem oħra. L-​iskop hu biex inaqqsu r-​riskju taʼ mard, speċjalment fejn l-​annimali jinżammu flimkien fid-​djuq. F’xi pajjiżi jiġu miżjuda wkoll ormoni fl-​għalf taʼ l-​annimali biex jikbru iktar malajr. Jintqal li l-​ormoni u l-​antibijotiċi jipproteġu lill-​annimali kontra l-​infezzjoni u li jagħmlu t-​trobbija tagħhom waħda li trendi profitt akbar, bi gwadann għall-​konsumatur għax il-​prezzijiet ikunu orħos.

S’issa kollox sew. Imma għandu xi riskju għall-​konsumatur il-​laħam mill-​annimali li jiġu mitmugħin dawn l-​addittivi jew sustanzi miżjudin? Rapport mill-​Kumitat Ekonomiku u Soċjali tal-​Komunitajiet Ewropej ikkonkluda li hemm ċans li l-​batterji ma jinqerdux mill-​antibijotiċi u jiġu trasmessi lill-​konsumatur. “Xi ftit minn dawn il-​batterji, bħas-​Salmonella u l-​Campylobacter, jistgħu jkunu kaġun dirett taʼ mard serju fil-​bniedem minħabba l-​ikel li jieklu dawn l-​annimali,” sab ir-​rapport. Barra minn hekk, xi ngħidu jekk l-​ikel li jieklu dawn l-​annimali ma jkunx fih il-​batterji biss imma xi fdal taʼ xi antibijotiċi wkoll? Inħoloq biżaʼ li bħala riżultat taʼ dan, il-​mikrobi li jikkaġunaw il-​mard fil-​bniedem jistgħu bil-​mod il-​mod jiżviluppaw reżistenza għall-​antibijotiċi.

Xi ngħidu dwar il-​laħam li jkun fih l-​ormoni? Professur fi Munich, il-​Ġermanja, Dr. Heinrich Karg, jikkummenta: “L-​esperti kollha jaqblu li l-​laħam taʼ l-​annimali li jingħataw l-​ormoni m’huwiex taʼ ħsara għas-​saħħa, sakemm [l-ormoni] jingħataw fi qbil mal-​linji taʼ gwida.” Madankollu, il-​gazzetta Die Woche tirrapporta li dwar il-​kwistjoni jekk il-​laħam mill-​annimali mitmugħin l-​ormoni huwiex mingħajr periklu, “għal dawn l-​aħħar 15-il sena, ir-​riċerkaturi ma setgħux jaqblu u jaslu għal fehma komuni.” U fi Franza l-​mistoqsija dwar l-​ormoni fil-​laħam ġiet imwieġba b’sodizza ‘Le! M’għandhomx jintużaw l-​ormoni!’ B’mod ċar, il-​kontroversja żgur li għadha ma ġietx solvuta.

Il-​Proċess bir-​Radjazzjoni

Minn mindu bdew l-​esperimenti fl-​Isvezja fl-​1916, għallinqas 39 pajjiż approvaw il-​prattika li jesponu prodotti taʼ l-​ikel bħall-​patata, il-​qamħirrum, il-​frott, u l-​laħam għal livelli baxxi taʼ radjazzjoni. Għala? Jintqal li l-​proċess bir-​radjazzjoni joqtol il-​biċċa l-​kbira tal-​batterji, insetti, u parassiti, u b’hekk inaqqas ir-​riskju tal-​konsumatur li jieħu xi mard mill-​ikel. B’dan il-​metodu l-​prodott jibqaʼ tajjeb avolja jkun ilu tul taʼ żmien maħżun.

M’għandniex xi ngħidu, l-​esperti jgħidu li l-​aħjar ħaġa hi li l-​ikel li nieklu għandu jkun nadif u frisk. Imma min joqgħod jieħu l-​ħin biex jipprepara l-​ikel frisk regolarment? “Għaxar minuti għall-​kolazzjon u kwarta għall-​ikel taʼ nofs in-​nhar u taʼ fil-​għaxija” huwa, skond ir-​rivista Test, it-​tul taʼ ħin li bejn wieħed u ieħor persuna tqattaʼ għall-​ikliet. Mela, m’għandniex għalfejn nistagħġbu li ħafna konsumaturi jippreferu l-​ikel li jkun diġà preparat u li jistaʼ jinħażen għal tul taʼ żmien. Imma huwa l-​ikel li jgħaddi mill-​proċess bir-​radjazzjoni mingħajr periklu?

Fl-1999, l-​Organizzazzjoni Dinjija tas-​Saħħa ppubblikat studju li sar minn diversi esperti internazzjonali. Huma kkonkludew li l-​ikel li jgħaddi mill-​proċess bir-​radjazzjoni “huwa mingħajr periklu biex tieklu kif ukoll għandu biżżejjed nutriment.” Dawk li jaqblu maʼ dan iqabblu l-​proċess bir-​radjazzjoni li jsir fuq l-​ikel maʼ li wieħed jisterilizza l-​faxex mediċi—proċess li jsir ukoll bir-​radjazzjoni—jew mal-​bagalji li jiġu ċekkjati permezz t’apparat elettroniku fl-​ajruport. Madankollu, il-​kritiċi jinsistu li l-​proċess bir-​radjazzjoni jnaqqas in-​nutriment naturali taʼ l-​ikel u jistaʼ jinvolvi riskji li għadhom m’humiex magħrufin.

Ikel Mibdul Ġenetikament

Il-​ġenetisti rnexxielhom għal xi żmien jittrasferixxu ġene mid-​DNA taʼ organiżmu għal ġo DNA taʼ ieħor taʼ l-​istess speċi. Madankollu, illum il-​ġenetisti jistgħu jmorru ferm ’il bogħod minn hekk. Per eżempju, hemm frawli u tadam li ġew mibdulin b’ġene meħud minn ħuta, biex b’hekk jintgħamlu inqas sensittivi għat-​temperaturi baxxi.

Intqal ħafna dwar l-​ikel mibdul ġenetikament, kemm favur u kemm kontra.b Dawk li huma favur dan it-​tip taʼ bijoteknoloġija qalu li dan huwa iktar taʼ min joqgħod fuqu u jistaʼ jiġi kontrollat iktar mill-​metodi tradizzjonali tat-​tnissil tal-​pjanti, u qalu wkoll li se jżid l-​uċuħ tar-​rabaʼ u jnaqqas il-​ġuħ taʼ l-​umanità. Imma tistaʼ l-​ikel mibdul ġenetikament tieklu mingħajr periklu taʼ xejn?

Ġie preparat rapport dwar dan is-​suġġett minn tim taʼ xjenzati li jirrappreżentaw l-​akkademji fl-​Ingilterra u fl-​Istati Uniti kif ukoll fil-​Brażil, fiċ-​Ċina, fl-​Indja, fil-​Messiku, u fi ġnus oħra tad-​dinja li qed tiżviluppa. Ir-​rapport, pubblikat f’Lulju tas-​sena 2000, stqarr: “S’issa, ġew imkabbrin ’il fuq minn 30 miljun ettaru [300,000 kilometru kwadru] taʼ wċuħ tar-​rabaʼ trasġeniċi [mibdulin ġenetikament] u ma ġiet identifikata l-​ebda problema fis-​saħħa tal-​bniedem assoċjata speċifikament [mal-fatt li wieħed ikun kiel] uċuħ tar-​rabaʼ trasġeniċi jew il-​prodotti tagħhom.” F’xi reġjuni l-​prodotti mibdulin ġenetikament huma kunsidrati li huma mingħajr periklu l-​istess bħall-​ikel tas-​soltu.

Iżda, f’postijiet oħra ħafna nies għadhom m’humiex ċerti dwar dan. Fl-​Awstrija, fil-​Britannja, u fi Franza, xi wħud huma suspettużi dwar l-​ikel mibdul ġenetikament. Politikant Olandiż qal dwar l-​ikel mibdul ġenetikament: “Hemm ċerti tipi taʼ ikel li sempliċement ma nħobbuhomx.” Dawk li jikkritikaw ikel bħal dan jippontaw ukoll lejn kwistjonijiet morali u lejn il-​perikli li jistaʼ jkun hemm għall-​ambjent.

Xi xjenzati jħossu li dan l-​ikel mibdul ġenetikament għadu qed jiżviluppa u li għandhom isiru iktar testijiet dwar ir-​riskji li jistaʼ jkun hemm għall-​konsumaturi. Per eżempju, l-​Assoċjazzjoni Medika Britannika tħoss li l-​inġinerija ġenetika twiegħed benefiċċji kbar għall-​popolazzjoni umana. Madankollu, din tistqarr li “hemm bżonn taʼ iktar riċerki” f’xi oqsma li jqanqlu tħassib—bħall-​kwistjoni dwar ir-​reazzjonijiet t’allerġija għall-​ikel mibdul ġenetikament.

Kif Nagħmlu Għażliet Persunali Bilanċjati

F’xi pajjiżi, daqs 80 fil-​mija taʼ l-​ikel li jittiekel huwa proċessat. Taʼ spiss jintużaw addittivi biex iġibu t-​togħma u l-​kulur fl-​istess livell jew biex jagħmluhom iktar qawwijin, kif ukoll biex itawlu ż-​żmien li l-​prodott jibqaʼ tajjeb avolja jkun ilu tul taʼ żmien maħżun. Fil-​fatt, xogħol taʼ referenza jinnota li ħafna prodotti moderni, bħall-​ikel bi ftit kaloriji, ikel f’porzjonijiet żgħar, u ikel li ma jridx żmien twil biex jiġi preparat, ma jistax jeżisti mingħajr l-​addittivi. Ikel bħal dan x’aktarx li jkun fih ukoll ingredjenti mibdulin ġenetikament.

Għal snin sħaħ, l-​agrikultura mad-​dinja kollha ilha tiddependi minn prattiċi normali li ħafna nies iqisuhom taʼ ħsara. L-​użu tal-​pestiċidi tossiċi huwa eżempju minnhom. Iktar minn hekk, l-​industrija taʼ l-​ikel ilha xi ftit tuża l-​addittivi li setgħu kkaġunaw reazzjonijiet t’allerġija lil xi konsumaturi. Huma t-​teknoloġiji ġodda taʼ l-​ikel ħafna iktar taʼ periklu minn dawn il-​prattiċi? Saħansitra l-​esperti ma jaqblux. Fil-​fatt, diversi rapporti xjentifiċi importanti jagħtu appoġġ kbir liż-​żewġ naħat taʼ l-​argument u mid-​dehra jgħinu iktar biex ikun hemm frid t’opinjoni.

Peress li ħafna nies illum iqisu li hu diffiċli li jevitaw l-​ikel bit-​teknoloġija moderna jew minħabba li jqisu affarijiet oħrajn bħala iktar urġenti, allura jiddeċiedu li ma jinkwetawx rigward din il-​kwistjoni. Iżda hemm oħrajn li huma ferm inkwetati. X’tistgħu tagħmlu jekk int u l-​familja tiegħek tħossukom inċerti rigward li tieklu ikel proċessat li jidher li ġie komplikat wisq mit-​teknoloġija moderna? Hemm xi passi prattiċi li tistaʼ tagħżel li tieħu, u xi ftit minnhom huma diskussi fl-​artiklu li jmiss. Iżda, l-​ewwelnett ikun għaqli li nkunu ċerti li għandna ħarsa bilanċjata dwar il-​kwistjoni.

Il-kwistjoni taʼ l-​ikel mingħajr periklu hija bħas-​saħħa. Bħalissa m’hemm l-​ebda mod kif nilħqu l-​perfezzjoni. Skond ir-​rivista Ġermaniża natur & kosmos, saħansitra fost in-​nies li huma magħrufin li joqogħdu attenti ferm fl-​għażla u l-​preparazzjoni taʼ l-​ikel, huwa dejjem diffiċli li jiksbu bilanċ perfett fin-​nutriment. Dak li jistaʼ jkun taʼ benefiċċju għal wieħed jistaʼ jkun taʼ ħsara għal ħaddieħor. Mela, m’huwiex iktar għaqli li nikkultivaw attitudni bilanċjata u nevitaw l-​estremi?

M’għandniex xi ngħidu, il-​Bibbja ma tgħidilniex liema deċiżjoni rridu nieħdu rigward l-​ikel bit-​teknoloġija moderna taʼ llum. Imma tgħallimna dwar kwalità li għandna nikkultivaw biex tgħinna f’din il-​kwistjoni. Filippin 4:5 jgħid: “Il-​ħlewwa [“raġunevolezza,” NW] tagħkom, ħa jkunu jafuha l-​bnedmin kollha.” Ir-​raġunevolezza tistaʼ tgħinna nieħdu deċiżjonijiet bilanċjati u nevitaw l-​estremi. Tistaʼ żżommna lura milli nikkmandaw lil oħrajn x’għandhom jew x’m’għandhomx jagħmlu dwar il-​kwistjoni. U tistaʼ żżommna milli jkollna dibattiti bla skop u li jifirdu maʼ dawk li jaħsbuha b’mod differenti minna dwar is-​suġġett.

Iżda, irridu nammettu li ħafna mir-​riskji li għandhom x’jaqsmu maʼ l-​ikel m’humiex daqshekk kontroversjali. X’inhuma xi ftit minn dawn, u liema prekawzjonijiet tistaʼ tieħu biex tipproteġi lilek innifsek u lill-​familja tiegħek mill-​periklu?

[Noti taʼ taħt]

[Stampa f’paġna 4]

Huwa l-​konsumatur effettwat mill-​ormoni u l-​antibijotiċi li jiġu mitmugħin lill-​bhejjem?

[Stampa f’paġna 6]

Huwa għaqli li taqra bir-​reqqa t-​tabelli li jkun hemm fuq il-​prodotti taʼ l-​ikel

[Stampa f’paġna 7]

Hemm vantaġġi meta wieħed jikseb ikel frisk regolarment