Ħarsa Lejn id-Dinja
Jaqtgħu Biċċiet mill-Klieb il-Baħar
Madwar id-dinja kollha, is-sajjieda kummerċjali qegħdin ifittxu bir-reqqa fl-oċeani għall-klieb il-baħar, jaqtgħulhom ix-xewka taʼ daharhom, u jitfgħu lura fil-baħar dak li jifdal mill-ġisem mejjet tagħhom. “Dan it-tbiċċir li jkexkxek isir minħabba sempliċi soppa [tax-xewka tad-dahar tal-kelb il-baħar] li tiswa ħafna flus u li hawn domanda kbira għaliha,” tirrapporta s-Science News. F’Awissu taʼ l-2002, il-Gwardja Kostali taʼ l-Istati Uniti ssekwestrat bastiment mill-Ħawajj li kien ’il barra mill-kosta tal-Messiku wara li sabet li dan kien mgħobbi bi 32 tunnellata xewk tad-dahar tal-klieb il-baħar. Fuq il-bastiment ma kienx hemm partijiet oħra tal-kelb il-baħar. “It-tagħbija esaġerata tirrappreżenta l-qtil taʼ mill-inqas 30,000 kelb il-baħar u r-rimi taʼ madwar 580,000 kilogramma ħut,” tgħid ir-rivista. “Huwa stmat li madwar il-globu, id-dgħajjes tas-sajjieda qegħdin jaqbdu mal-100 miljun kelb il-baħar fis-sena.” Peress li x-xewk tad-dahar tal-kelb il-baħar qiegħed jinbiegħ fis-suq għal iktar minn Lm75 kull 450 gramma, id-domanda hija kbira wisq biex tlaħħaq magħha.
Użu Tajjeb mill-Ħin
Studju reċenti jikkonkludi li “dawk in-nies li jgergru għax m’għandhomx biżżejjed ħin qegħdin iqarrqu bihom infushom,” tirrapporta The Australian. Il-gazzetta tikkwota studju li sar mill-Università taʼ New South Wales u mill-Università Nazzjonali Awstraljana li jgħid: “Ħafna minna qegħdin inqattgħu iktar ħin fuq ix-xogħol u fil-faċendi tad-dar minn kemm huwa verament neċessarju.” Ir-riċerkaturi kkalkulaw l-ammont taʼ ħin li kellha bżonn taħdem koppja bla tfal u li taħdem sekularment biex ikollha l-ħtiġijiet bażiċi tal-ħajja. Imbagħad qabblu dan l-ammont mal-ħin li jqattgħu fir-realtà f’dawn l-attivitajiet. L-istudju wera li dawk il-koppji bla tfal li jaħdmu “jqattgħu total taʼ 79 siegħa fil-ġimgħa jaħdmu, 37 siegħa fil-faċendi tad-dar u 138 siegħa jieħdu ħsieb tagħhom infushom. Imma kulma kellhom bżonn hu li jaħdmu 20 siegħa biss fil-ġimgħa [10 sigħat kull wieħed], iqattgħu 18-il siegħa fil-faċendi tad-dar u 116-il siegħa jieħdu ħsieb tagħhom infushom [inkluż jieklu u jorqdu],” tgħid il-gazzetta. Kieku koppja tkun lesta li tissimplifika ħajjitha, tkun tistaʼ tiggwadanja daqs 100 siegħa oħra fil-ġimgħa għall-ħin liberu. Skond The Australian, l-istudju jindika li l-koppji bla tfal li jaħdmu “jsostnu li għandhom ġlieda kbira mal-ħin, iżda fil-fatt, għandhom inqas pressjoni minn oħrajn, ladarba l-ġenituri huma l-iktar uħud li jridu jiġġieldu mal-ħin.”
L-Edukazzjoni Sesswali Bżonnjuża Iktar Minn Qatt Qabel
Skond figuri uffiċjali fil-Ġermanja, bejn l-1996 u l-2001, l-abort żdied b’60 fil-mija fost it-tfajliet taʼ bejn il-15 u 17-il sena u b’90 fil-mija fost it-tfajliet li huma saħansitra taʼ età iżgħar, tirrapporta Der Spiegel. Norbert Kluge, mill-Università taʼ Koblenz-Landau, jgħid li waqt li t-tfal qegħdin jilħqu l-maturità sesswali taʼ età iżgħar minn qatt qabel, huma ‘m’humiex mgħallmin sew fejn jidħol is-sess—u m’humiex qed jiġu mgħallma kmieni biżżejjed.’ It-tfal għandhom bżonn ikunu informati sew dwar il-fatti tal-ħajja qabel ma jilħqu l-età taʼ għaxar snin, imma ħafna ġenituri jevitaw ir-responsabbiltà li għandhom, jgħid Kluge. Skond il-Berliner Morgenpost, id-direttur tal-Kunsill Federali tal-Ġenituri f’Bonn jagħti l-parir lill-ġenituri biex jagħtu iktar importanza lis-suġġetti emozzjonali, bħall-“imħabba u r-relazzjonijiet,” minflok ma jenfasizzaw il-proċess bijoloġiku.
Protezzjoni min-Nemus
“Jeżistu iktar minn 2,500 speċi taʼ nemus u dawn jinsabu fuq il-pjaneta kollha,” tgħid ir-rivista México Desconocido. Waqt li n-nemus maskili u femminili jiekol in-nektar, in-nisa biss jigdmu. Bħala riżultat, dawn jittrasmettu l-malarja, id-dengue, u l-virus tal-West Nile lill-bnedmin. Kif tistaʼ tipproteġi lilek innifsek min-nemus? Ir-rapport jissuġġerixxi dan li ġej: (1) Evita li toħroġ fl-għabex u bil-lejl, meta n-nemus ikun l-iktar attiv. (2) Uża xibka tan-nemus, miksija b’sustanza kontra n-nemus. (3) Ilbes ħwejjeġ wesgħin bil-kmiem twal u qliezet twal u, jekk ikun hemm bżonn, ilbes xi kappell bix-xibka ħalli tgħatti rasek kollha. (4) Indilek b’sustanza kontra n-nemus fil-partijiet tal-ġilda li jkunu mikxufin. (5) Kuljum ħu 300 milligramma vitamina B1. Din iġġiegħel li l-għaraq taʼ xi nies ibiegħed lin-nemus. (6) F’postijiet umdużi, itfaʼ t-tajn fuq il-ġilda tiegħek biex tiddefendi ruħek f’każ taʼ emerġenza. Jekk tingidem, evita li tħokk għax jekk tibda ddemma tistaʼ taqbdek infezzjoni. Minflok, indilek bil-calamine lotion.