Il-​“Grandfather Clock”

● L-​arloġġ mekkaniku x’aktarx li ġie vvintat fiċ-​Ċina iktar minn 900 sena ilu. Minn dakinhar ’l hawn, sar ħafna titjib fl-​arloġġi. Sar progress li jispikka f’nofs is-​seklu 17, meta beda jintuża l-​pendlu fl-​arloġġi mekkaniċi. Grazzi għal dan it-​titjib sinifikanti fuq id-​disinn, l-​arloġġi tant saru eżatti li beda jidher aspett ġdid fuq il-​wiċċ tagħhom—il-​minutiera! M’għandniex xi ngħidu, id-​disinn il-​ġdid—bil-​pendlu, bil-​piż, u bil-​mekkaniżmu relattivament tqil tiegħu—kellu bżonn kaxxa soda wieqfa. Dan irriżulta f’dak li sar familjari man-​nies madwar id-​dinja bħala l-​grandfather clock, u dawn l-​arloġġi ġew deskritti minn wieħed espert bħala “li huma taʼ min joqgħod fuqhom ħafna u li jżommu l-​ħin b’mod raġunevoli anki f’kundizzjonijiet diffiċli.”

Għall-​ewwel, dawn l-​arloġġi taʼ valur kienu manifatturati biss fi bliet kbar Ewropej, bħal Londra u Pariġi. Madankollu, ftit ftit, il-​produzzjoni tagħhom infirxet sat-​truf nett tal-​kontinent Ewropew. B’hekk, stili lokali magħmulin bis-​sengħa bdew iżejnu d-​disinn bażiku. L-​għamla tal-​arloġġ tistaʼ tkun dritta jew għat-​tond; l-​istruttura tiegħu, żgħira jew kbira. Jistaʼ jkun magħmul mill-​injam tal-​arżnu, l-​ebbanu, il-​kawba, il-​ballut, jew il-​ġewż, u l-​kaxxa tiegħu tistaʼ tkun sempliċi jew imżejna. Għalhekk, il-​grandfather clock mhux biss kiseb il-​popolarità bħala arloġġ li jżomm il-​ħin b’mod superjuri, imma wkoll bħala xi ħaġa eleganti u impressjonanti li tmur mal-​għamara taʼ kamra.

Jistaʼ jkun hemm raġuni oħra għala n-​nies ikomplu jsibu l-​grandfather clock affaxxinanti u attraenti. Sa ċertu punt, jidher uman. “Hu madwar id-​daqs taʼ bniedem medju u għandu wiċċ espressiv u sinifikanti,” tinnota Dr. Sinikka Mäntylä, riċerkatriċi Finlandiża. It-​tektika tiegħu tixbah saħansitra t-​taħbita tal-​qalb. Illum, arloġġi li jaħdmu bil-​kwarz u li huma preċiżi u ma jiswewx ħafna flus ħadu post il-​maġġuranza taʼ dawn il-​kapolavuri kbar weqfin. Imma saħansitra fiż-​żminijiet mgħaġġlin tagħna, il-​preżenza taʼ grandfather clock għadha tagħti ċerta trankwillità. Il-​ktieb Keeping Time—Collecting and Caring for Clocks josserva: “Il-​grandfather clock bit-​tektika regulari u mhix mgħaġġla tiegħu jistaʼ wkoll b’xi mod jikkalmana u jġegħelna naħsbu fi żmien meta kien hemm iktar paċi.”

[Stampa f’paġna 19]

Arloġġ li possibbilment imur lura għall-​bidu tas-​seklu 19