Desiderius Erasmus

STUDJU U TWEMMIN

Erasmus kien jaf sew il-​Grieg u l-​Latin. B’hekk, hu setaʼ jqabbel it-​traduzzjonijiet tal-​Bibbja bil-​Latin, bħall-​Vulgata Latina, mal-​manuskritti Griegi tal-​bidu tal-​Iskrittura Griega Kristjana, li hi magħrufa bħala t-​Testment il-​Ġdid. Hu sar konvint li l-​għarfien tal-​Bibbja kien vitali. Minħabba f’hekk, hu saħaq li l-​Iskrittura Mqaddsa għandha tiġi tradotta f’lingwi oħra li kienu komuni fi żmienu.

Erasmus ippromwova riforma interna fil-​Knisja Kattolika għax hu kien jemmen li l-​Kristjanità għandha tkun mod taʼ ħajja, u mhux sempliċement li wieħed jieħu sehem f’ċerimonji bla sens. Minħabba f’hekk, meta r-​riformaturi bdew jipprotestaw u riedu b’saħħa bidla fil-​Knisja taʼ Ruma, il-​Knisja bdiet tissuspetta fih.

Fil-​kitbiet tiegħu, Erasmus b’mod sarkastiku kixef l-​abbużi tal-​kleru, il-​ħajja lussuża tagħhom, u l-​ambizzjoni tal-​papiet li kienu japprovaw il-​gwerer. Hu assolutament ma kienx jaqbel mal-​membri korrotti tal-​kleru li kienu jappoġġjaw id-​drawwiet tal-​knisja biex jieħdu vantaġġ mill-​kredenti. Drawwiet minnhom kienu l-​qrar, il-​qima tal-​qaddisin, is-​sawm, u l-​pellegrinaġġi. Hu wkoll ma kienx jaqbel maʼ prattiki tal-​knisja, bħall-​bejgħ tal-​indulġenzi u ċ-​ċelibat sforzat.

IT-​TEST GRIEG TAT-​TESTMENT IL-​ĠDID

Fl-​1516, Erasmus ippubblika l-​ewwel edizzjoni tat-​Testment il-​Ġdid bil-​Grieg—l-​ewwel kopja stampata tal-​Iskrittura Griega Kristjana li qatt ġiet ippubblikata. Ix-​xogħol taʼ Erasmus kien jinkludi noti kif ukoll it-​traduzzjoni tiegħu stess tal-​Iskrittura Griega Kristjana bil-​Latin, u din kienet differenti mill-​Vulgata. Wara xi żmien, hu kompla jirrivedi l-​verżjoni tiegħu, u dan wassal biex din it-​traduzzjoni tkun saħansitra iktar differenti mit-​test tal-​Vulgata Latina.

Waħda mid-​differenzi kienet fl-​1 Ġwanni 5:7. Biex jiġi appoġġjat it-​tagħlim mhux Skritturali tat-​Trinità, fil-​Vulgata ġie miżjud xi kliem mhux ġenwin magħruf bħala comma Johanneum. Dan il-​kliem hu: “Fis-​sema, il-​Missier, il-​Kelma, u l-​Ispirtu s-​Santu: u dawn it-​tlieta huma wieħed.” Madankollu, Erasmus ma inkludiex dan il-​kliem fl-​ewwel żewġ edizzjonijiet tiegħu tat-​Testment il-​Ġdid għax ma kien fl-​ebda manuskritt Grieg li fittex fih. Iżda iktar tard, kellu pressjoni mill-​knisja biex jinkludi dan il-​kliem fit-​tielet edizzjoni tiegħu.

Edizzjonijiet aħjar tat-​Testment il-​Ġdid bil-​Grieg taʼ Erasmus kienu l-​bażi għal traduzzjonijiet aħjar bil-​lingwi Ewropej. Martin Luther, William Tyndale, Antonio Brucioli, u Francisco de Enzinas użaw l-​edizzjonijiet tiegħu biex jittraduċu l-​Iskrittura Griega bil-​Ġermaniż, l-​Ingliż, it-​Taljan, u l-​Ispanjol rispettivament.

Erasmus għex fi żmien taʼ taqlib reliġjuż sinifikanti, u t-​Testment il-​Ġdid bil-​Grieg tiegħu kien ikkunsidrat bħala għodda imprezzabbli mir-​Riformaturi Protestanti. Xi wħud kienu jqisu lil Erasmus bħala riformatur, sakemm fil-​fatt bdiet ir-​Riformazzjoni. Imbagħad hu rrifjuta li jżomm maʼ naħa jew oħra fid-​dibattiti teoloġiċi li ġew wara. Taʼ interess, iktar minn 100 sena ilu, l-​istudjuż David Schaff kiteb li Erasmus “miet waħdu, mingħajr ma kien imsieħeb maʼ ħadd. Il-​Kattoliċi ma stqarrewx li kien wieħed minnhom; il-​Protestanti ma setgħux.”