Taħdita li Tingħata b’Mod Spontanju

FORSI ħdimt iebes fuq it-​taħdita tiegħek. Forsi għandek materjal informattiv. Il-​loġika tistaʼ tkun f’lokha. Forsi tistaʼ tagħtiha b’mod fluwenti. Imma jekk l-​attenzjoni tal-​udjenza tiegħek tkun maqsuma—jekk jisimgħu biss biċċa ’l hawn u ’l hemm minn dak li tgħid minħabba li moħħhom spiss jibda jaħseb fuq affarijiet oħrajn—kemm hija effettiva l-​preżentazzjoni tiegħek? Jekk isibuha diffiċli biex iżommu moħħhom iffokat fuq it-​taħdita, taħseb li se tmissilhom qalbhom?

X’jistaʼ jkun il-​kaġun taʼ problema bħal din? Hemm għadd taʼ fatturi li jistgħu jikkontribwixxu għaliha. Spiss, ikun minħabba li t-​taħdita ma tingħatax b’mod spontanju. Fi kliem ieħor, il-​kelliemi jħares lejn in-​noti spiss wisq, jew l-​istil taʼ kif qed jagħti t-​taħdita hu formali wisq. Madankollu, dawn il-​problemi huma konnessi direttament mal-​mod kif tiġi mħejjija t-​taħdita.

Jekk l-​ewwel tikteb it-​taħdita tiegħek u mbagħad tipprova tibdilha f’outline, x’aktarx li se ssibha diffiċli li tagħti t-​taħdita b’mod spontanju. Għala? Għaliex għażilt il-​kliem eżatt li qed tippjana li tuża. Anki jekk tuża l-​outline biex tagħti t-​taħdita, se tkun qed tipprova tiftakar il-​kliem li użajt fil-​verżjoni oriġinali. Meta xi ħaġa tkun miktuba, il-​lingwa tkun iktar formali u l-​istruttura tas-​sentenzi tkun iktar komplikata mit-​taħdit taʼ kuljum. Il-​mod kif tagħti t-​taħdita tiegħek se jirrifletti dan.

Minflok ma tikteb it-​taħdita fid-​dettall, ipprova dan li ġej: (1) Agħżel it-​tema u l-​aspetti prinċipali tas-​suġġett li se tuża biex tiżviluppa t-​tema. Għal taħdita qasira, żewġ punti prinċipali jistgħu jkunu biżżejjed. Taħdita itwal jistaʼ jkollha erbgħa jew ħamsa. (2) Taħt kull punt prinċipali, innota l-​iskritturi prinċipali li tippjana li tuża biex tiżviluppah; ukoll ħu nota tat-​tixbihat u l-​argumenti prinċipali tiegħek. (3) Aħseb dwar kif se tintroduċi t-​taħdita. Tistaʼ tikteb sentenza jew tnejn. Ukoll, ippjana l-​konklużjoni.

It-​tħejjija għal kif se tagħti t-​taħdita hi importanti ħafna. Imma toqgħodx tirrivedi t-​taħdita kelma b’kelma bl-​intenzjoni li titgħallimha bl-​amment. Biex titkellem b’mod spontanju, fil-​preparazzjoni taʼ kif se tagħti t-​taħdita m’għandekx tpoġġi enfasi fuq il-​kliem, imma minflok, fuq l-​ideat li għandek tesprimi. Dawn tal-​aħħar għandek tirrivedihom sakemm tkun tistaʼ tasal minn idea għall-​oħra f’moħħok faċilment. Dan m’għandux ikun diffiċli jekk il-​binja tat-​taħdita tiegħek tkun ġiet żviluppata b’mod loġiku u pjanata sew. B’hekk, meta tagħti t-​taħdita l-​ideat għandhom joħorġu b’mod naturali u faċli.

Ikkunsidra l-​Benefiċċji. Vantaġġ importanti taʼ taħdita mogħtija b’mod spontanju hu li se tkun qed titkellem bil-​mod prattiku li n-​nies iwieġbu iktar malajr għalih. Il-​mod kif tagħti t-​taħdita se jkun iktar ħaj, u għalhekk iktar interessanti għall-​udjenza tiegħek.

Dan il-​metodu taʼ kif titkellem se jippermettilek l-​iktar kuntatt viżwali mas-​semmiegħa, u dan itejjeb il-​komunikazzjoni tiegħek magħhom. Ladarba ma tistrieħx fuq in-​noti għall-​kliem taʼ kull sentenza, is-​semmiegħa tiegħek x’aktarx se jħossu li taf is-​suġġett tiegħek sew u li int temmen sinċerament f’dak li qed tgħidilhom. Għalhekk, jekk tagħti t-​taħdita b’dan il-​mod se tinstemaʼ kordjali, naturali, u se tilħaq qalb l-​udjenza.

Taħdita li tingħata b’mod spontanju tippermettilek ukoll tkun flessibbli. Il-​materjal ma jkunx daqshekk riġidu li ma tkunx tistaʼ tagħmel aġġustamenti fih. Ejja ngħidu li kmieni fil-​ġurnata meta tkun se tagħti t-​taħdita jkun hemm rapport fl-​aħbarijiet li jispikka u li hu konness direttament mas-​suġġett tiegħek. Ma jkunx xieraq li tirreferi għalih? Jew forsi meta tkun qed titkellem tirrealizza li hemm ħafna tfal li jmorru l-​iskola fl-​udjenza tiegħek. Kemm ikun tajjeb li taġġusta t-​tixbihat tiegħek u tapplikahom b’tali mod li jgħinhom jifhmu kif il-​materjal jeffettwalhom ħajjithom!

Vantaġġ ieħor taʼ li tagħti taħdita b’mod spontanju hu li jkollok tħaddem iktar moħħok. Meta jkollok udjenza li tapprezza u twieġeb għal dak li tgħid, int innifsek issir iktar entużjastiku u mbagħad tiftaħ fuq l-​ideat jew tieħu l-​ħin biex tirripeti ċerti punti għall-​enfasi. Jekk tinnota li l-​interess tal-​udjenza qed imajna, tistaʼ tieħu passi biex tegħleb il-​problema minflok ma titkellem maʼ nies li moħħhom ikun band’oħra.

Evita l-​Perikli. Trid iżżomm f’moħħok li jistaʼ jkun hemm ukoll perikli f’li titkellem b’mod spontanju. Wieħed minnhom hu t-​tendenza li taqbeż il-​ħin. Jekk iddaħħal wisq ideat żejda matul it-​taħdita, il-​ħin jistaʼ jkun problema. Tistaʼ tkampa maʼ dan jekk tieħu nota fuq l-​outline tiegħek tal-​ħin imwarrab għal kull taqsima tat-​taħdita. Imbagħad żomm mill-​qrib maʼ din l-​iskeda.

Periklu ieħor, speċjalment għall-​kelliema tal-​esperjenza, hu li jkunu kunfidenti żżejjed. Minħabba li jkunu draw jitkellmu fil-​pubbliku, xi wħud jistgħu jsibu li mhuwiex diffiċli li jiġbru xi ideat malajr u jimlew il-​ħin li jingħatalhom. Imma l-​umiltà u l-​apprezzament għall-​fatt li qed nieħdu sehem fi programm taʼ edukazzjoni li fih Ġeħova nnifsu hu l-​Istruttur Grandjuż għandhom iqanqluna naħdmu fuq kull inkarigu bit-​talb u nippreparawh sew.—Is. 30:20; Rum. 12:6-​8.

Forsi ħafna kelliema li mhumiex tal-​esperjenza jinkwetaw iktar dwar li jinsew dak li jkunu jridu jgħidu f’taħdita mogħtija b’mod spontanju. Tħallix dan il-​prospett iġiegħlek toqgħod lura milli tieħu dan il-​pass ’il quddiem biex issir kelliemi effettiv. Ipprepara sew, u dur lejn Ġeħova għall-​għajnuna tal-​ispirtu tiegħu.—Ġw. 14:26.

Kelliema oħrajn iħallu tħassib żejjed dwar kif se jpoġġu kliemhom iżommhom lura. Veru, taħdita mogħtija b’mod spontanju jistaʼ ma jkollhiex il-​kliem magħżul u l-​grammatika preċiża taʼ taħdita fuq manuskritt, imma stil naturali li jiġbed lil dak li jkun se jpatti bil-​kbir għal dan. In-​nies iwieġbu iktar malajr għal ħsibijiet li huma preżentati bi kliem li jifhmuh faċilment u sentenzi li mhumiex komplikati. Jekk tipprepara sew, sentenzi xierqa se jiġuk b’mod naturali, mhux għax tkun tgħallimthom bl-​amment, imma għax tkun irrivedejt l-​ideat biżżejjed. U jekk tuża diskors tajjeb fil-​konversazzjonijiet taʼ kuljum, dan se jiġik naturali meta tkun fuq il-​platform.

X’Tip taʼ Noti Għandek Tuża. Maż-​żmien u bil-​prattika, għandek mnejn tkun tistaʼ tnaqqas l-​outline tiegħek għal sempliċi ftit kliem għal kull punt tat-​taħdita tiegħek. Dan il-​kliem flimkien man-​noti tal-​iskritturi li qed tippjana li tuża jistgħu jkunu mniżżlin kollha fuq karta biex ikun faċli tirreferi għalihom. Għall-​ministeru tal-​għalqa, ħafna drabi se titgħallem bl-​amment outline sempliċi. Jekk għamilt riċerka fuq suġġett għal żjara lura, jistaʼ jkollok ftit noti qosra fuq biċċa karta mdaħħla fil-​paġni tal-​Bibbja tiegħek. Tistaʼ wkoll sempliċement tuża outline mis-​“Suġġetti Bibliċi għal Diskussjoni,” materjal li jinsab fil-​ktieb Reasoning From the Scriptures, jew materjal fil-​ktejjeb Kif Nibdew u Nkomplu Diskussjonijiet Fuq Il-​Bibbja bħala bażi għad-​diskussjoni tiegħek.

Madankollu, jekk ġejt inkarigat b’diversi partijiet fil-​laqgħa fi ftit ġimgħat u forsi biex tagħti taħditiet pubbliċi wkoll, għandek mnejn ikollok bżonn noti iktar dettaljati. Għala? Biex tiġi megħjun tiftakar il-​materjal qabel ma tagħmel kull wieħed minn dawn l-​inkarigi. Xorta waħda, jekk tistrieħ wisq fuq in-​noti għal kif se tpoġġi kliemek matul it-​taħdita—tħares lejhom f’xi ħin matul kważi kull sentenza—se titlef il-​benefiċċji li ġġib magħha taħdita li tingħata b’mod spontanju. Jekk tuża noti dettaljati, immarkahom b’tali mod li tkun tistaʼ tirreferi faċilment għall-​ftit kliem u skritturi ċitati mmarkati biss li jifformaw l-​outline tiegħek.

Waqt li l-​mod kif kelliemi tal-​esperjenza jagħti taħdita għandu jkun fil-​biċċa l-​kbira spontanju, jistaʼ jkun hemm vantaġġi wkoll jekk jinkludi forom oħrajn taʼ kif jagħti t-​taħdita. Fl-​introduzzjoni u l-​konklużjoni, fejn hemm bżonn taʼ kuntatt tajjeb mal-​udjenza flimkien maʼ stqarrijiet qawwijin u kliem magħżul sew, ftit sentenzi memorizzati jistgħu jkunu effettivi. Fejn jintużaw il-​fatti, in-​numri, il-​kwotazzjonijiet, jew l-​iskritturi, il-​qari hu xieraq u jistaʼ jintuża b’mod effettiv.

Meta Oħrajn Jesiġu Spjegazzjoni. Kultant niġu mitlubin nispjegaw it-​twemmin tagħna mingħajr l-​opportunità biex nippreparaw minn qabel. Dan jistaʼ jseħħ meta xi ħadd li niltaqgħu miegħu fis-​servizz tal-​għalqa jqajjem oġġezzjoni. Sitwazzjonijiet simili jistgħu jinqalgħu meta nkunu mal-​qraba, fuq il-​post tax-​xogħol, jew l-​iskola. Anki l-​uffiċjali tal-​gvern jistgħu jesiġu spjegazzjoni dwar it-​twemmin tagħna u l-​mod kif ngħixu ħajjitna. L-​Iskrittura tħeġġiġna: “Kunu dejjem lesti li tiddefendu ruħkom quddiem kulmin ikun irid raġuni għat-​tama li għandkom, imma dan agħmluh bil-​ħlewwa u b’rispett profond.”—1 Pt. 3:15.

Innota kif Pietru u Ġwanni wieġbu lis-​Sinedriju Lhudi, kif inhu mniżżel f’​Atti 4:19, 20. F’żewġ sentenzi biss, huma qalu b’mod ċar x’kienet il-​pożizzjoni tagħhom. Dan għamluh b’tali mod li kien xieraq għall-​udjenza tagħhom—billi semmew li l-​kwistjoni li kienu qed jiffaċċjaw l-​appostli kienet qed tiġi ffaċċjata mill-​qorti wkoll. Iktar tard, saru akkużi foloz kontra Stiefnu, u hu ttieħed quddiem l-​istess qorti. Aqra t-​tweġiba qawwija tiegħu li ta dak il-​ħin kif inhi mniżżla f’​Atti 7:2-​53. Kif organizza l-​materjal tiegħu? Hu ppreżenta l-​ġrajjiet skont is-​sekwenza storika. F’punt xieraq, hu beda jenfasizza l-​ispirtu ribelluż li wera l-​ġens taʼ Israel. Fil-​konklużjoni, hu wera li s-​Sinedriju wera l-​istess attitudni billi qatel lil Bin Alla.

Meta tiġi mitlub tagħti spjegazzjoni taʼ dak il-​ħin dwar it-​twemmin tiegħek, x’jistaʼ jgħinek tagħmel il-​kummenti tiegħek effettivi? Imita lil Neħemija li talab f’qalbu qabel ma wieġeb mistoqsija li saritlu mis-​Sultan Artaserse. (Neħ. 2:4) Imbagħad, ifforma malajr outline f’moħħok. Il-​passi bażiċi jistgħu jitniżżlu b’dan il-​mod: (1) Agħżel punt jew tnejn li għandek tinkludi fl-​ispjegazzjoni (tistaʼ tagħżel li tuża punti misjubin fis-​“Suġġetti Bibliċi għal Diskussjoni”). (2) Iddeċiedi liema skritturi se tuża biex tappoġġa dawk il-​punti. (3) Ippjana kif tibda l-​ispjegazzjoni tiegħek bit-​tattika ħalli min jistaqsik ikun lest li jismaʼ. Imbagħad ibda tkellem.

Taħt pressjoni se tiftakar x’għandek tagħmel? Ġesù qal lis-​segwaċi tiegħu: “Tkunux ansjużi dwar x’se tgħidu jew kif se tgħiduh; għax dak li għandkom tgħidu se jingħatalkom dak il-​ħin; għax mhux intom tkunu qed titkellmu, imma l-​ispirtu taʼ Missierkom ikun qed jitkellem permezz tagħkom.” (Mt. 10:19, 20) Dan ma jfissirx li se tingħata l-​“kliem t’għerf” mirakoluż li ngħata lill-​Kristjani tal-​ewwel seklu. (1 Kor. 12:8) Imma jekk regolarment tieħu vantaġġ mill-​edukazzjoni li jipprovdi Ġeħova għall-​qaddejja tiegħu fil-​kongregazzjoni Kristjana, l-​ispirtu qaddis se jfakkrek l-​informazzjoni li jkollok bżonn meta tkun meħtieġa.—Is. 50:4.

Mingħajr ebda dubju, taħdita li tingħata b’mod spontanju tistaʼ tkun effettiva ħafna. Jekk tipprattikaha regolarment meta tagħmel l-​inkarigi fil-​kongregazzjoni, imbagħad mhux se jkun diffiċli li tagħti tweġibiet taʼ dak il-​ħin meta jkun meħtieġ, ladarba japplikaw l-​istess proċeduri. Iżżommx lura. Se tiġi megħjun biex il-​ministeru tal-​għalqa tiegħek ikun iktar effettiv jekk titgħallem titkellem b’mod spontanju. U jekk għandek il-​privileġġ li tagħti taħditiet fil-​kongregazzjoni, hu iktar probabbli li żżomm l-​attenzjoni tal-​udjenza u tmissilhom qalbhom.