Id-​“Dmir Taʼ Kull Bniedem”

“Ibżaʼ minn Alla, u ħares il-​kmandamenti tiegħu: għax dan hu d-​dmir taʼ kull bniedem.”—EKKLEŻJAŻTI 12:13, KŻ.

1, 2. Għala huwa xieraq li nikkunsidraw l-​obbligu tagħna lejn Alla?

“X’JISTENNA minnek il-​Mulej?” Profeta tal-​qedem għamel dik il-​mistoqsija. Imbagħad speċifika dak li Jehovah irrikjeda​—li tagħmel dak li hu ġust, li tħobb u tkun ħanin, u li tkun umli fl-​imġiba tiegħek m’Alla.—Mikea 6:8.

² F’dan iż-​żmien taʼ individwalità u indipendenza ħafna ma jħossuhomx komdi bl-​idea li Alla jirrikjedi xi ħaġa minnhom. Ma jridux iħossuhom obbligati. Imma xi ngħidu dwar il-​konklużjoni li wasal għaliha Salamun f’Koħèlet (Ekkleżjażti)? “Il-​konklużjoni, wara li kollox instamaʼ, hi: Ibżaʼ minn Alla, u ħares il-​kmandamenti tiegħu: għax dan hu d-​dmir taʼ kull bniedem.”—Ekkleżjażti 12:13, KŻ.

3. Għala għandna naħsbu serjament dwar il-​ktieb taʼ Koħèlet?

³ Huma x’inhuma ċ-​ċirkostanzi u l-​ħarsa tagħna dwar il-​ħajja, nistgħu nibbenefikaw bil-​kbir jekk nikkunsidraw l-​isfond taʼ dik il-​konklużjoni. Is-​sultan Salamun, il-​kittieb taʼ dan il-​ktieb ispirat, ikkunsidra xi ftit mill-​istess affarijiet li huma parti mill-​ħajja tagħna taʼ kuljum. Xi wħud jistgħu jikkonkludu malajr malajr li l-​analisi tiegħu hija bażikament negattiva. Madankollu din ġiet ispirata b’mod divin u tistaʼ tgħinna niżnu l-​attivitajiet u l-​prijoritajiet tagħna, bir-​riżultat taʼ iżjed ferħ.

Inkampaw Mat-​Tħassib Prinċipali Tal-​Ħajja

4. Salamun x’eżamina u x’iddiskuta f’Koħèlet?

⁴ Salamun eżamina profondament ‘il-​biċċa xogħol iebsa taʼ wlied il-​bniedem.’ “Tajt ruħi biex infittex u nistħarreġ bl-​għerf dak kollu li jsir taħt is-​sema.” Meta qal “biċċa xogħol iebsa” Salamun ma riedx neċessarjament ifisser mestier, jew impjieg, imma x’aktarx dak kollu li rġiel u nisa jokkupaw ruħhom bih matul ħajjithom kollha. (Koħèlet 1:13) Ejjew nikkunsidraw xi interessi, jew xogħlijiet prinċipali, u mbagħad inqabblu l-​attivitajiet u l-​prijoritajiet tagħna stess.

5. Liema hija waħda mill-​affarijiet ewlenin li biha jokkupaw ruħhom il-​bnedmin?

⁵ Ċertament li l-​flus jinsabu fil-​qalba taʼ ħafna mill-​interessi u l-​attivitajiet umani. Ħadd ma jistaʼ jgħid ġustament li Salamun kien jiġi jaqaʼ u jqum mill-​flus bħal ħafna nies sinjuri. Irrikonoxxa bla tlaqliq il-​bżonn taʼ xi ftit flus; li jkollok finanzi adegwati huwa aħjar milli jkollok tgħix bil-​kemm tgħaddi jew fil-​faqar. (Koħèlet 7:11, 12) Imma int x’aktarx li rajt li l-​flus, b’dak li tistaʼ tixtri bihom, jistgħu jsiru l-​għan ewlieni fil-​ħajja​—kemm għall-​fqir kif ukoll għas-​sinjur.

6. X’nistgħu nitgħallmu dwar il-​flus minn waħda mit-​tixbihat taʼ Ġesù u mill-​esperjenza taʼ Salamun innifsu?

⁶ Ftakar fit-​tixbieha taʼ Ġesù dwar ir-​raġel għani li, billi qatt ma kien sodisfatt, ħadem biex jakkwista iżjed. Alla ġġudikah bħala li ma kienx raġonevoli. Għala? Għax ‘ħajjitna ma tiddependix mill-​ġid li jkollna.’ (Luqa 12:15-21) L-​esperjenza taʼ Salamun​—probabbilment iżjed estensiva minn tagħna—​tikkonferma l-​kliem taʼ Ġesù. Aqra d-​deskrizzjoni f’Koħèlet 2:4-9. Għal xi żmien Salamun applika lilu nnifsu għall-​akkwist taʼ l-​għana. Bena djar u ġonna jgħaxxquk. Setaʼ jaffordja u jakkwista nisa sbieħ bħala mseħbin. Ġabulu l-​għana u dak li dan għenu biex jagħmel sodisfazzjon profond, sens taʼ twettiq veru, u tifsir f’ħajtu? Hu wieġeb apertament: “U mbagħad dort nara l-​opri li għamilt u kemm tħabatt biex għamilthom. U ara x’sibt: kollox frugħa u ġiri wara r-​riħ, imma ebda qligħ ma hemm taħt ix-​xemx.”—Koħèlet 2:11; 4:8.

7. (a) L-​esperjenza x’turi dwar il-​valur tal-​flus? (b) X’rajt int personalment li jivverifika l-​konklużjoni taʼ Salamun?

⁷ Dak huwa realistiku, verità li jixhduha ħafna ħajjiet. Irridu nammettu li l-​fatt li jkollok iżjed flus sempliċement ma jsolvix il-​problemi kollha. Jistaʼ jsolvi xi ftit minnhom, bħal li jagħmel eħfef l-​akkwist taʼ l-​ikel u l-​ilbies. Imma wieħed jistaʼ jilbes biss tibdila waħda f’darba u jgawdi biss ċertu ammont taʼ ikel u xorb. U int żgur li qrajt dwar nies għonja li l-​ħajjiet tagħhom huma impestati b’divorzju, abbuż t’alkoħol jew drogi, u ġlied maʼ qraba. Il-​multimiljunarju J. P. Getty qal: “Il-​flus m’humiex neċessarjament konnessi maʼ l-​hena. Għandu mnejn ikunu konnessi mad-​dwejjaq.” Għal raġuni tajba, Salamun ikklassifika l-​imħabba tal-​fidda maʼ frugħa. Ikkuntrasta dak il-​fatt maʼ l-​osservazzjoni taʼ Salamun: “Il-​ħaddiem, jiekol ftit jew jiekol wisq, jiġih ħelu l-​irqad, imma l-​għani x-​xabaʼ ma jħallihx jieħu nagħsa.”—Koħèlet 5:10-12.

8. X’raġuni hemm biex ma nenfasizzawx iżżejjed l-​importanza tal-​flus?

⁸ Il-​flus u l-​affarijiet li tippossiedi wkoll ma jġibux sens taʼ kuntentizza rigward il-​futur. Li kieku kellek iżjed flus u affarijiet, x’aktarx li kien ikollok iżjed anzjetà dwar kif se tipproteġihom, u xorta waħda ma kontx tkun taf għada x’se jġib miegħu. Tgħid se titlef kollox, kif ukoll ħajtek? (Koħèlet 5:13-17; 9:11, 12) Ladarba dan huwa l-​każ, m’għandux ikun diffiċli tara għala ħajjitna, jew dak li nokkupaw ruħna bih, għandha jkollha tifsir ogħla, iżjed dejjiemi mill-​flus u l-​affarijiet.

Familja, Fama, u Poter

9. Il-​ħajja tal-​familja għala bix-​xieraq issemmiet fl-​eżaminar taʼ Salamun?

⁹ L-​analisi taʼ Salamun dwar il-​ħajja inkludiet il-​kwistjoni taʼ preokkupazzjoni minħabba l-​familja. Il-​Bibbja tenfasizza l-​ħajja tal-​familja, inkluż il-​ferħ taʼ li jkollok u li trabbi t-​tfal. (Ġenesi 2:22-24; Salm 127:3-5; Proverbji 5:15, 18-20; 6:20; Mark 10:6-9; Efesin 5:22-33) Iżda, huwa dak l-​aspett fundamentali tal-​ħajja? Jidher li ħafna hekk jaħsbu, minħabba l-​enfasi li tingħata f’ċerti kulturi fuq iż-​żwieġ, it-​tfal, u r-​rabtiet tal-​familja. Madankollu Koħèlet 6:3 juri li anki li jkollok mitt tifel u tifla m’huwa ċavetta għal sodisfazzjon fil-​ħajja. Immaġina kemm ġenituri għamlu sagrifiċċji minħabba wliedhom sabiex jagħtuhom bidu tajjeb fil-​ħajja u jagħmlulhom ħajjithom eħfef. Għalkemm dik hija xi ħaġa nobbli, ċertament li l-​Ħallieq tagħna ma kellux f’moħħu li l-​objettiv ċentrali taʼ l-​eżistenza tagħna jkun sempliċement li ngħaddu l-​ħajja lill-​ġenerazzjoni li jmiss, bħalma jagħmlu l-​annimali istintivament biex ikomplu r-​razza.

10. Li tiffoka żżejjed fuq il-​familja għala jistaʼ jirriżulta fi frugħa?

¹⁰ Salamun b’dehen semma xi realtajiet dwar il-​ħajja tal-​familja. Per eżempju, għandu mnejn raġel jiffoka fuq li jipprovdi għal uliedu u wlied uliedu. Imma se jkunu huma għaqlin? Jew se jkunu boloh b’dak li jkun stinka hu biex jakkwistalhom? Jekk iseħħ dan taʼ l-​aħħar, xi “frugħa u ħaġa mill-​agħar” tkun din!—Koħèlet 2:18-21; 1 Slaten 12:8; 2 Kronaki 12:1-4, 9.

11, 12. (a) Xi wħud fuq liema interessi fil-​ħajja kkonċentraw? (b) Għala jistaʼ jingħad li t-​tfittxija għal prominenza hija “ġiri wara r-​riħ”?

¹¹ Fl-​estrem l-​ieħor, ħafna poġġew fil-​ġenb il-​ħajja normali tal-​familja minħabba d-​determinazzjoni tagħhom li jiksbu fama jew poter fuq oħrajn. Dan jistaʼ jkun difett iżjed komuni fost l-​irġiel. Rajtu int dan fi sħabek taʼ l-​iskola, sħabek fuq ix-​xogħol, jew fil-​ġirien? Ħafna jissieltu disperatament biex jiġu nnotati, biex jilħqu xi ħaġa, jew biex ikollhom awtorità fuq oħrajn. Imma dan kemm hu verament sinjifikanti?

¹² Aħseb dwar kif xi wħud jissieltu biex isiru famużi, kemm jekk fuq skala żgħira jew fuq skala kbira. Dan narawh fl-​iskola, fejn noqogħdu, u f’diversi gruppi soċjali. Hija wkoll forza qawwija f’dawk li jridu jsiru magħrufin fil-​qasam taʼ l-​arti, divertiment, u politika. M’huwiex dan, iżda, essenzjalment sforz fil-​vojt? Salamun sejjaħlu b’mod korrett “ġiri wara r-​riħ.” (Koħèlet 4:4) Anki jekk żagħżugħ isir prominenti f’xi klabb, f’xi tim taʼ l-​isport, jew f’xi grupp mużikali​—jew xi raġel jew mara jiksbu reputazzjoni f’xi kumpanija jew komunità—​kemm hemm nies li verament jafu b’dan? Jafu l-​biċċa l-​kbira tan-​nies fuq in-​naħa l-​oħra tal-​globu (jew saħansitra taʼ l-​istess pajjiż) li dik il-​persuna teżisti? Jew dawn ikomplu fil-​ħajja totalment mhux konxji taʼ dik il-​ftit fama li hi jew hu għandu? U l-​istess jistaʼ jingħad dwar kwalunkwe poter jew awtorità li wieħed jistaʼ jikseb fl-​impjieg, fil-​belt, jew fi grupp.

13. (a) Koħèlet 9:4, 5 kif jgħinna biex ikollna ħarsa xierqa dwar l-​istinkar għal prominenza jew poter? (b) Liema fatti għandna niffaċċjaw jekk din il-​ħajja hija dak kollu li hemm? (Ara nota taʼ taħt.)

¹³ Prominenza jew awtorità bħal din tammonta għal liema ħaġa fl-​aħħar mill-​aħħar? Hekk kif ġenerazzjoni tmur u oħra tiġi, in-​nies prominenti jew setgħana jgħibu mix-​xena u jintesew. Dan huwa veru dwar bennejja, mużiċisti u artisti oħrajn, riformisti soċjali, u nibqgħu sejrin, sewwa sew bħalma hu veru dwar il-​biċċa l-​kbira tal-​politikanti u mexxejja militari. Minn dawk il-​mestieri, kemm individwi speċifiċi taf li kienu jgħixu bejn is-​snin 1700 u 1800? Salamun ikkalkula kif jixraq l-​affarijiet meta qal: “‘Aħjar kelb ħaj minn iljun mejjet.’ Il-​ħajjin, għallinqas, jafu li għad imutu, iżda l-​mejtin ma jafu xejn; . . . it-​tifkira tagħhom intesiet.” (Koħèlet 9:4, 5) U jekk din il-​ħajja hija dak kollu li hemm, allura l-​istinkar għal prominenza jew poter verament huwa vanità.a

L-​Obbligu Tagħna u Dak Li Fuqu Għandna Niffokaw

14. Il-​ktieb taʼ Koħèlet għala għandu jgħinna personalment?

¹⁴ Salamun ma kkummentax fuq ħafna attivitajiet, miri, u pjaċiri li fuqhom il-​bnedmin jiffokaw il-​ħajjiet tagħhom. Madankollu, dak li kiteb huwa suffiċjenti. Il-​konsiderazzjoni tagħna tal-​ktieb m’għandhiex għalfejn tidher taʼ dwejjaq jew negattiva, għax realistikament irrevedejna ktieb tal-​Bibbja li Alla Jehovah deliberatament ispira għall-​benefiċċju tagħna. Jistaʼ jgħin lil kull wieħed minna jiddritta l-​ħarsa tiegħu dwar il-​ħajja u dwar dak li jiffoka fuqu. (Koħèlet 7:2; 2 Timotju 3:16, 17) Dak huwa speċjalment minnu meta tqis il-​konklużjonijiet li Jehovah għen lil Salamun biex jasal għalihom.

15, 16. (a) X’kienet il-​ħarsa taʼ Salamun dwar li tgawdi l-​ħajja? (b) Salamun liema kwalifiki xierqa poġġa mat-​tgawdija tal-​ħajja?

¹⁵ Punt wieħed li Salamun qajjem ripetutament kien li qaddejja taʼ dak Alla veru għandhom isibu ferħ fl-​attivitajiet tagħhom Quddiemu. “M’hemmx aħjar għall-​bniedem milli jiekol u jixrob u li jgawdi l-​frott taʼ xogħlu. Imma f[h]imt li dan ukoll minn id Alla ġej.” (Koħèlet 2:24; 3:12, 13; 5:18; 8:15) Innota li Salamun ma kienx qiegħed jinkuraġġixxi x-​xalar; lanqas m’adotta attitudni taʼ ‘Ejjew nieklu, nixorbu, u nifirħu, għax għada mmutu.’ (1 Korintin 15:14, 32-34) Ried ifisser li għandna nsibu tgawdija fi pjaċiri normali, bħalma huma l-​ikel u x-​xorb, hekk kif ‘nagħmlu t-​tajjeb matul ħajjitna.’ Dan bla dubju jiffoka ħajjitna fuq ir-​rieda tal-​Ħallieq, li jiddetermina x’inhu verament tajjeb.—Salm 25:8; Koħèlet 9:1; Mark 10:17, 18; Rumani 12:2.

¹⁶ Salamun kiteb: “Isa, mela, kul bil-​ferħ il-​ħobża tiegħek, u ixrob għal qalbek l-​inbid tiegħek, għax Alla ġa laqagħhom l-​għemejjel tiegħek.” (Koħèlet 9:7-9) Iva, il-​mara jew ir-​raġel li verament għandu ħajja għanja u sodisfaċenti hu attiv f’għemejjel li Jehovah isib għaxqa fihom. Dan jitlob minna li kontinwament neħduh inkonsiderazzjoni. Kemm hija differenti din il-​ħarsa minn dik tal-​maġġoranza tan-​nies, li javviċinaw il-​ħajja fuq il-​bażi taʼ raġunar uman!

17, 18. (a) Ħafna nies kif jirreaġixxu għar-​realtajiet tal-​ħajja? (b) Liema riżultat għandna dejjem inżommu f’moħħna?

¹⁷ Għalkemm xi reliġjonijiet jgħallmu dwar ħajja wara l-​mewt, ħafna nies jemmnu li din il-​ħajja hi verament dak kollu li jistgħu jkunu ċerti minnu. Għandek mnejn rajthom jirreaġixxu bħalma ddeskriva Salamun: “Għax l-​għemejjel tal-​ħżiena ma jeħdux minnufih il-​kundanna li jkun jistħoqqilhom; għalhekk qalb il-​ħżiena titħajjar ħafna biex tagħmel id-​deni.” (Koħèlet 8:11) Anki dawk li ma jsirux mgħaddsa f’għemejjel vili juru li prinċipalment huma kkonċernati mill-​preżent biss. Din hi raġuni waħda għala l-​flus, l-​affarijiet li jippossiedu, il-​prestiġju, l-​awtorità fuq oħrajn, il-​familja, jew interessi bħal dawn oħrajn isiru importanti żżejjed għalihom. Salamun, madankollu, ma waqqafx il-​ħsieb hemm. Hu żied: “Għax il-​ħażin, mqar jidneb mitt darba, idum jgħix ħafna. Iżda naf fiż-​żgur li jkollhom l-​hena dawk li jibżgħu minn Alla talli jgħixu fil-​biżaʼ tiegħu; u li ma jkollux hena l-​ħażin u lanqas itawwal bħal dell jiem ħajtu għax m’għandux il-​biżaʼ taʼ Alla.” (Koħèlet 8:12, 13) Biċ-​ċar, Salamun kien konvint li jaħbtilna tajjeb jekk ‘nibżgħu mill-​veru Alla.’ Kemm ikun tajjeb? Nistgħu nsibu t-​tweġiba fil-​kuntrast li għamel. Jehovah jistaʼ ‘jtawlilna jiem ħajjitna.’

¹⁸ Dawk li għadhom relattivament żgħażagħ għandhom speċjalment jaħsbu sewwa dwar il-​fatt assolutament taʼ min joqgħod fuqu li se jaħbtilhom tajjeb jekk jibżgħu minn Alla. Bħalma għandek mnejn rajt personalment, l-​iktar ġerrej ħafif jistaʼ jitfixkel u jitlef it-​tellieqa. Armata setgħana tistaʼ tiġi megħluba. Negozjant li jilħaqlu jistaʼ jsib ruħu fil-​faqar. U ħafna inċertezzi oħrajn jagħmlu l-​ħajja instabbli ferm. Imma tistaʼ tkun assolutament ċert dwar dan: Il-​korsa l-​iktar għaqlija u ċerta hija li tgawdi l-​ħajja fil-​waqt li tagħmel it-​tajjeb fi qbil mal-​liġijiet morali t’Alla u skond ir-​rieda tiegħu. (Koħèlet 9:11) Dan jinkludi li titgħallem mill-​Bibbja x’inhi r-​rieda t’Alla, tiddedika ħajtek lilu, u ssir Kristjan mgħammed.—Mattew 28:19, 20.

19. Iż-​żgħażagħ kif jistgħu jużaw il-​ħajjiet tagħhom, imma liema hija l-​korsa għaqlija?

¹⁹ Il-​Ħallieq mhux se jisforza lil żgħażagħ jew oħrajn biex isegwu l-​gwida tiegħu. Jistgħu jintefgħu għall-​edukazzjoni, forsi saħansitra billi jsiru studenti għal tul għomorhom taʼ kotba mingħajr għadd taʼ tagħlim uman. Dak eventwalment se juri li jkun taʼ strapazz għal-​laħam. Jew jistgħu jimxu fil-​mogħdijiet tal-​qalb umana imperfetta tagħhom jew isegwu dak li jappella għall-​għajnejn. Dak ċertament se jġib għali, u ħajja mqattaʼ b’dak il-​mod maż-​żmien turi li tkun sempliċement vanità. (Koħèlet 11:9–12:12; 1 Ġwanni 2:15-17) Għalhekk Salamun jagħmel appell liż-​żgħażagħ​—appell li għandna nikkunsidraw serjament, hi x’inhi l-​età tagħna: “Ftakar f’min ħalqek f’jiem żgħożitek qabel ma jaslu jiem in-​niket, u joqorbu s-​snin li tgħid għalihom: ‘Xejn ma jogħġbuni.’”—Koħèlet 12:1.

20. Liema hija l-​ħarsa bbilanċjata tal-​messaġġ f’Koħèlet?

²⁰ Allura, x’se nikkonkludu? Sewwa, xi ngħidu dwar il-​konklużjoni li wasal għaliha Salamun? Hu ra, jew eżamina “l-​għemejjel kollha li jsiru taħt ix-​xemx, u ara . . . kollox frugħa u ġiri wara r-​riħ.” (Koħèlet 1:14) Ma nsibux fil-​ktieb taʼ Koħèlet il-​kliem taʼ raġel ċiniku jew imdejjaq. Dan il-​kliem huwa parti mill-​Kelma ispirata t’Alla u denju li jiġi kkunsidrat minna.

21, 22. (a) Salamun liema aspetti tal-​ħajja ħa inkonsiderazzjoni? (b) Liema konklużjoni għaqlija wasal għaliha? (ċ) Li eżaminajt il-​kontenut taʼ Koħèlet kif effettwak?

²¹ Salamun studja t-​taħbit, is-​sarâr, u l-​aspirazzjonijiet umani. Irrifletta dwar kif jirriżultaw l-​affarijiet fil-​korsa normali tagħhom, ir-​riżultat vojt u frustranti li ħafna bnedmin jesperjenzaw. Hu kkunsidra r-​realtà taʼ l-​imperfezzjoni umana u l-​mewt li tirriżulta minnha. U irrikorra għal għarfien mogħti minn Alla dwar l-​istat tal-​mejtin u l-​prospetti għal kwalunkwe ħajja futura. Dan kollu ntiżen minn raġel li kellu għerf mogħni divinament, iva, wieħed mill-​iktar bnedmin għorrief li qatt għexu. Imbagħad il-​konklużjoni li wasal għaliha ġiet inkorporata fl-​Iskrittura Mqaddsa għall-​benefiċċju taʼ dawk kollha li jridu ħajja verament sinjifikanti. M’għandniex naqblu?

[Nota taʼ taħt]

Tiftakar Int?

◻ X’inhi l-​evalwazzjoni għaqlija taʼ post l-​affarijiet li tippossiedi f’ħajtek?

◻ Għala m’għandniex inpoġġu enfasi żejda fuq il-​familja, fuq il-​fama, jew fuq l-​awtorità fuq oħrajn?

◻ Salamun liema attitudni divina lejn id-​divertiment inkuraġġixxa?

◻ Kif ibbenefikajt int billi kkunsidrajt il-​ktieb taʼ Koħèlet?

[Stampi f’paġna 15]

Il-​flus u l-​affarijiet li wieħed jippossiedi ma jassigurawx il-​kuntentizza

[Stampa f’paġna 17]

Iż-​żgħażagħ jistgħu jkunu żgurati li se

jaħbtilhom tajjeb jekk jibżgħu minn Alla