Għala Jużaw il-​Vjolenza

TARBIJA prematura taʼ 27 ġimgħa twieldet f’Denver, Colorado, fl-​Istati Uniti. It-​tifel salva, u wara li dam tliet xhur fl-​isptar, hu ntbagħat lura d-​dar għand il-​ġenituri tiegħu. Tliet ġimgħat wara, it-​tifel reġaʼ sab ruħu l-​isptar. Għala? Kien qiegħed isofri minn ġrieħi kbar f’rasu wara li missieru heżhżu bi vjolenza. Il-​missier xabaʼ jissaporti l-​biki tiegħu. It-​tifel ċkejken baqaʼ għami u inkapaċitat. Il-​mediċina moderna kienet salvatu mit-​trawma tat-​twelid tiegħu imma ma setgħetx issalvah mill-​vjolenza taʼ missieru.

Numru bla għadd taʼ tfal qegħdin jiġu abbużati, imbiċċrin, jew maqtulin f’wieħed mill-​iktar postijiet vjolenti fid-​dinja​—id-​dar! Skond xi kalkoli, daqs 5,000 tifel u tifla jinqatlu mill-​ġenituri tagħhom fl-​Istati Uniti biss! U t-​tfal m’humiex l-​uniċi vittmi. Skond ir-​rivista World Health, “l-​abbuż tan-​nisa min-​naħa taʼ żwieġhom huwa l-​akbar kaġun taʼ ġrieħi fuq nisa taʼ età riproduttiva” fl-​Istati Uniti. Xi ngħidu għal pajjiżi oħrajn? “Minn terz sa iktar minn nofs in-​nisa li ħadu sehem fi stħarriġ [f’pajjiżi li qegħdin jiżviluppaw] jirrapportaw li huma jiġu msawtin mis-​sieħeb tagħhom.” Iva, il-​vjolenza qed tikkaġuna ħafna sofferenza, speċjalment fid-​dar.

Ħafna rġiel u nisa miżżewġin jipprovaw isolvu d-​differenzi tagħhom bil-​vjolenza. F’xi pajjiżi, il-​ġenituri u l-​għalliema jużaw il-​vjolenza biex jiżvogaw ir-​rabja tagħhom fuq it-​tfal. Sempliċement għall-​gost, il-​búlijiet jaħqru lil uħud iktar dgħajfin, billi jagħmluhom il-​mira tal-​vjolenza tagħhom. Il-​bnedmin għala jsiru daqshekk vjolenti?

Għala n-​Nies Isiru Vjolenti

Xi wħud isostnu li l-​bnedmin huma vjolenti di natura. Fil-​waqt li l-​kriminalità vjolenti in ġenerali naqset fl-​Istati Uniti, din żdiedet fost iż-​żgħażagħ. U l-​interess fil-​vjolenza kiber. L-​akbar tliet stazzjonijiet tat-​televixin irdoppjaw in-​numru taʼ stejjer li jinvolvu l-​kriminalità, u ttriplikaw ir-​rapporti tagħhom dwar il-​qtil. Iva, il-​kriminalità tfisser profitt! “Aħna mhux talli nittolleraw il-​vjolenza,” kiteb il-​psikjatra Karl Menninger, “imma talli npoġġuha fil-​paġni taʼ quddiem tal-​gazzetti tagħna. Wieħed minn kull tliet jew erbaʼ programmi li nuru fuq it-​televixin jużaha bħala tip taʼ divertiment għal uliedna. Mhux talli niskużawha! Għeżież ħbieb, aħna nħobbuha.”

Studji xjentifiċi reċenti jissuġġerixxu li kemm il-​bijoloġija tal-​moħħ u kemm l-​ambjent għandhom ħafna x’jaqsmu maʼ l-​aggressjoni tal-​bniedem. “Dak li lkoll kemm aħna qegħdin nibdew nikkonkludu hu li l-​ambjenti ħżiena li iktar u iktar tfal qegħdin jiġu esposti għalihom qegħdin, tabilħaqq, joħolqu epidemija taʼ vjolenza,” jgħid Dr. Markus J. Kruesi mill-​University of Illinois Institute for Juvenile Research. “Dak li jiġri fl-​ambjent taʼ madwarhom qiegħed attwalment jikkaġuna bidliet molekulari fil-​moħħ li jġagħlu lin-​nies ikunu iktar impulsivi.” Fatturi bħall-​“kollass taʼ l-​istruttura tal-​familja, iż-​żjieda kbira fl-​għadd taʼ familji b’ġenitur wieħed, il-​faqar bla tmiem, u l-​abbuż kroniku mid-​drogi jistgħu attwalment iġagħlu l-​proċessi kimiċi tal-​moħħ jirriżultaw f’atteġġjament aggressiv​—effett li xi darba kien maħsub li hu impossibbli,” jgħid il-​ktieb Inside the Brain.

Xi wħud jaħsbu li l-​bidliet fil-​moħħ jinkludu li jitbaxxa l-​livell taʼ serotonin, kimika tal-​moħħ li hu maħsub li tikkontrolla l-​aggressjoni. Xi studji jirrivelaw li l-​alkoħol jistaʼ jbaxxi l-​livell tas-​serotonin fil-​moħħ, u b’hekk, dan jagħti xi ftit bażi xjentifika għall-​konnessjoni li ilha magħrufa bejn il-​vjolenza u l-​abbuż mill-​alkoħol.

Hemm jerġaʼ fattur ieħor involut fiż-​żjieda kbira fil-​vjolenza llum. “Ftakar,” iwissi ktieb fdat taʼ profezija, il-​Bibbja, li “se jkun hemm żminijiet diffiċli fl-​aħħar jiem. In-​nies se jkunu egoisti, rgħiba, faħħarin u kburin; . . . se jkunu bla qalb, bla ħniena, kalunnjaturi, vjolenti, u kefrin; se jobogħdu t-​tajjeb; se jkunu tradituri, bla ħsieb, u minfuħin bil-​kburija . . . Żomm ’il bogħod minn nies bħal dawn.” (2 Timotju 3:1-5, Today’s English Version) Iva, il-​vjolenza li naraw illum hija twettiq tal-​profezija tal-​Bibbja dwar “l-​aħħar jiem.”

Hemm xi ħaġa oħra li tagħmel lil dan iż-​żmien wieħed vjolenti b’mod speċjali. “Ħażin għalikom, art u baħar,” tgħid il-​Bibbja, “għax fikom niżel id-​Demonju, b’korla kbira fuqu, għax jaf li żmien ftit baqagħlu.” (Apokalissi 12:12) Ix-​Xitan u l-​qtajjaʼ taʼ demonji tiegħu tkeċċew mis-​sema u issa qegħdin jikkonċentraw il-​malinjità tagħhom fuq l-​umanità. Bħala l-​“kap tas-​saltna taʼ l-​ajru [“arja,” New World Translation],” ix-​Xitan jimmanipula “l-​Ispirtu li bħalissa qiegħed jaħdem fost dawk li ma jisimgħux,” billi jagħmel lid-​dinja post li qed isir dejjem iżjed vjolenti.—Efesin 2:2.

Kif nistgħu, allura, inkampaw maʼ din l-​“arja” vjolenti li hawn fid-​dinja llum? U kif nistgħu nsolvu d-​differenzi mingħajr ma nużaw il-​vjolenza?

[Kumment f’paġna 3]

Numru bla għadd taʼ tfal qegħdin jiġu abbużati, imbiċċrin, u maqtulin f’wieħed mill-​iktar postijiet vjolenti fid-​dinja​—id-​dar!