Id-​Djarju taʼ Noè​—Għandu Xi Tifsira Għalina?

META Ġesù kien qed jagħti l-​profezija dwar is-​sinjal tat-​tmiem tas-​sistema dinjija, hu qal: “Bħal fi żmien Noè, hekk tkun il-​miġja taʼ Bin il-​bniedem.” (Mattew 24:​3, 37) B’mod ċar, Ġesù bassar li dak li qed jiġri fi żmienna jistaʼ jitqabbel maʼ żmien Noè. Rakkont dettaljat u taʼ min joqgħod fuqu tal-​ġrajjiet taʼ żmien Noè jistaʼ jkun imprezzabbli għalina.

Huwa d-​djarju taʼ Noè daqshekk taʼ valur? Għandu l-​kredenzjali taʼ dokument verament storiku? Nistgħu aħna verament niddeterminaw meta seħħ id-​Dilluvju?

Id-​Dilluvju Meta Seħħ?

Il-​Bibbja tipprovdi informazzjoni kronoloġika li tgħinna ngħoddu lura b’eżattezza sal-​bidu taʼ l-​istorja tal-​bniedem. F’Ġenesi 5:​1-29, insibu l-​linja ġenealoġika mill-​ħolqien taʼ l-​ewwel bniedem, Adam, sat-​twelid taʼ Noè. Id-​Dilluvju beda “fis-​sitt mitt sena taʼ għomor Noè.”—Ġenesi 7:11.

Biex niddeterminaw iż-​żmien tad-​Dilluvju rridu nibdew b’data kruċjali. Jiġifieri, għandna nibdew b’data li hija aċċettata fl-​istorja sekulari u li għandha x’taqsam maʼ ġrajja partikulari dokumentata fil-​Bibbja. Minn din id-​data kruċjali nistgħu nikkalkulaw u nagħtu data speċifika għad-​Dilluvju bbażata fuq il-​kalendarju Gregorjan li nużaw illum.

Data kruċjali waħda hija s-​sena 539 Q.E.K., is-​sena li fiha Babilonja waqgħet f’idejn is-​Sultan Persjan Ċiru. Sorsi sekulari dwar iż-​żmien tal-​ħakma tiegħu jinkludu t-​twavel u d-​dokumenti Babiloniżi taʼ Dijodoru, Afrikan, Ewsebju, u Ptolomew. Minħabba digriet maħruġ minn Ċiru, fdal taʼ Lhud telqu minn Babilonja u waslu f’art twelidhom fis-​sena 537 Q.E.K. Dan immarka t-​tmiem tas-​70 sena tal-​ħerba taʼ Ġuda, li skond ir-​rekord Bibliku kien beda fis-​sena 607 Q.E.K. Jekk nikkalkulaw il-​perijodu taʼ l-​imħallfin u r-​renji tas-​Slaten taʼ Iżrael, inkunu nistgħu niddeterminaw li l-​ħruġ taʼ l-​Iżraelin mill-​Eġittu seħħ fis-​sena 1513 Q.E.K. Il-​kronoloġija bbażata fuq il-​Bibbja tiħodna lura 430 sena oħra għaż-​żmien meta sar il-​patt m’Abraham fis-​sena 1943 Q.E.K. Imbagħad irridu nikkunsidraw meta twieldu u kemm għexu Teraħ, Naħor, Xerug, Regħu, Peleg, Għeber, u Selaħ, kif ukoll Arfaksad, li twieled “sentejn wara d-​dilluvju.” (Ġenesi 11:​10-32) Għalhekk, nistgħu nistabbilixxu li l-​bidu tad-​Dilluvju seħħ fis-​sena 2370 Q.E.K.a

Jibdew Neżlin l-​Ilmijiet tad-​Dilluvju

Qabel ma nirrivedu l-​ġrajjiet taʼ żmien Noè, jekk jogħġbok aqra Ġenesi kapitlu 7 vers 11 sa kapitlu 8 vers 4. Dwar l-​ilmijiet tad-​Dilluvju, hemm miktub: “Fis-​sitt mitt sena taʼ għomor Noè [2370 Q.E.K.], fit-​tieni xahar, fis-​sbatax-il jum tax-​xahar, f’dan il-​jum infaqgħu l-​għejun tal-​qiegħ il-​kbir u nfetħu bwieb is-​smewwiet.”—Ġenesi 7:11.

Noè qasam is-​sena fi 12-il xahar taʼ 30 ġurnata l-​wieħed. Fl-​antik, l-​ewwel xahar kien jibda madwar nofs ix-​xahar taʼ Settembru tal-​kalendarju tagħna. L-​ilmijiet tad-​Dilluvju bdew neżlin “fit-​tieni xahar, fis-​sbatax-il jum tax-​xahar” u baqgħu neżlin għal 40 jum u 40 lejl matul ix-​xhur taʼ Novembru u Diċembru tas-​sena 2370 Q.E.K.

Dwar id-​Dilluvju nafu wkoll: “L-​ilmijiet baqgħu jgħarrqu l-​art għal mija u ħamsin jum. . . . U l-​ilmijiet bdew rieġgħa lura minn fuq l-​art, u baqgħu sejrin lura sakemm naqsu għalkollox wara mija u ħamsin jum. U waqfet l-​arka fis-​sebaʼ xahar, fis-​sbatax-il jum tax-​xahar, fuq il-​muntanja taʼ Ararat.” (Ġenesi 7:​24–8:4) Għalhekk, il-​perijodu minn meta l-​ilmijiet għarrqu l-​art sakemm naqsu għalkollox kien taʼ 150 jum, jew ħames xhur. L-​arka b’hekk sabet ruħha wieqfa fuq il-​muntanja t’Ararat f’April tas-​sena 2369 Q.E.K.

Issa jekk jogħġbok aqra Ġenesi 8:5-17. Il-​qċaċet tal-​muntanji dehru kważi xahrejn u nofs (73 jum) wara, fl-​“għaxar xahar [Ġunju], fl-​ewwel tax-​xahar.” (Ġenesi 8:5)b Tliet xhur (90 jum) wara—meta Noè kellu “sitt mija u wieħed, fl-​ewwel xahar, fl-​ewwel jum tax-​xahar,” jew f’nofs Settembru, tas-​sena 2369 Q.E.K.—Noè neħħa l-​għatu taʼ l-​arka. Imbagħad setaʼ jara li “wiċċ l-​art kien nixef.” (Ġenesi 8:13) Xahar u 27 ġurnata (57 jum) wara, “fit-​tieni xahar, fis-​[“sebgħa u għoxrin,” Saydon] jum tax-​xahar [f’nofs Novembru, tas-​sena 2369 Q.E.K.], nixfet l-​art.” Noè u l-​familja tiegħu dakinhar ħarġu mill-​arka fuq art nixfa. B’hekk, Noè u l-​oħrajn kienu qattgħu sena qamrija u għaxart ijiem (370 jum) fl-​arka.—Ġenesi 8:14.

Dawn id-​dokumenti preċiżi li jinvolvu ġrajjiet, dettalji, u fatturi taż-​żmien taʼ xiex jagħtu prova? Sempliċement taʼ dan: Il-​profeta Lhudi Mosè, li b’mod evidenti bbaża l-​ktieb taʼ Ġenesi fuq dokumenti li hu kien irċieva, kien qed juri fatti, u mhux ħrejjef. Għalhekk, id-​Dilluvju għandu tifsira sinifikanti għalina llum.

Kittieba Oħra fil-​Bibbja Kif Qisuh id-​Dilluvju?

Minbarra r-​rakkont taʼ Ġenesi, hemm ħafna referenzi oħra għal Noè jew għad-​Dilluvju fil-​Bibbja. Biex nagħtu eżempju:

(1) Esdra, wieħed li kien jagħmel ir-​riċerki, inkluda lil Noè u lil uliedu (Sem, Ħam, u Ġafet) fil-​ġenealoġija tal-​ġens taʼ Iżrael.—1 Kronaki 1:​4-17.

(2) Luqa, tabib u kittieb taʼ wieħed mill-​evanġelji, jinkludi lil Noè fil-​lista taʼ l-​antenati taʼ Ġesù Kristu.—Luqa 3:36.

(3) L-appostlu Pietru spiss isemmi r-​rakkont tad-​Dilluvju meta jikteb lill-​Kristjani sħabu.—2 Pietru 2:5; 3:​5, 6.

(4) L-appostlu Pawlu jitkellem dwar il-​fidi kbira li wera Noè meta bena l-​arka biex isalva lill-​familja tiegħu.—Lhud 11:7.

Jistaʼ jkun hemm xi dubju jekk dawn il-​kittieba ispirati tal-​Bibbja aċċettawhx ir-​rakkont taʼ Ġenesi dwar id-​Dilluvju? Bla dubju taʼ xejn, huma kkunsidrawh bħala ġrajja vera.

Ġesù u d-​Dilluvju

Ġesù Kristu kellu eżistenza preumana. (Proverbji 8:​30, 31) Hu kien ħlejqa spirtu fis-​smewwiet waqt id-​Dilluvju. Bħala xhud li ra b’għajnejh stess, Ġesù għalhekk jagħtina l-​aqwa konferma Skritturali taʼ Noè u d-​Dilluvju. Ġesù qal: “Bħal fi żmien Noè, hekk tkun il-​miġja taʼ Bin il-​bniedem. Għax kif fiż-​żmien taʼ qabel id-​dilluvju kienu jieklu u jixorbu, jiżżewwġu u jżewwġu sa dakinhar li Noè daħal fl-​arka, u b’xejn ma ntebħu sa ma wasal id-​dilluvju u ġarr lil kulħadd, hekk tkun il-​miġja taʼ Bin il-​bniedem.”—Mattew 24:​37-39.

Kien Ġesù se juża xi ħrafa tan-​nanniet biex iwissina dwar il-​miġja taʼ tmiem is-​sistema dinjija? Dażgur li le! Aħna fiduċjużi li Ġesù uża eżempju reali taʼ ġudizzju divin kontra l-​ħżiena. Iva, kienu ħafna li tilfu ħajjithom, imma nistgħu niksbu l-​faraġ mill-​fatt li nafu li Noè u l-​familja tiegħu ġew salvati mid-​Dilluvju.

“Żmien Noè” huwa sinifikanti ħafna għal dawk li jgħixu llum, matul “il-​miġja taʼ Bin il-​bniedem,” Ġesù Kristu. Aħna u naqraw ir-​rakkont dettaljat tad-​Dilluvju globali preservat fi djarju li żamm Noè, nistgħu nibqgħu ċerti li dan huwa dokument storiku ġenwin. U r-​rakkont ispirat minn Alla tad-​Dilluvju għandu tifsira kbira għalina. Sewwasew bħalma Noè, uliedu, u n-​nisa tagħhom kellhom fidi fil-​mezz li Alla uża biex isalvahom, hekk ukoll aħna llum nistgħu niġu protetti minn Jehovah fuq il-​bażi tal-​fidi tagħna fil-​prezz tal-​fidwa li ħallas Ġesù. (Mattew 20:28) Iktar minn hekk, aħna jistaʼ jkollna t-​tama li nkunu fost dawk li se jsalvaw fit-​tmiem taʼ din is-​sistema dinjija mill-​agħar bħalma nistgħu naraw mid-​djarju taʼ Noè li kemm hu u kemm il-​familja salvaw mid-​Dilluvju li ġab fit-​tmiem id-​dinja ħażina taʼ dak iż-​żmien.

[Noti taʼ taħt]

[Kaxxa f’paġna 5]

Veru Għexu Daqshekk?

IL-​BIBBJA tgħid: “Għomor Noè laħaq id-​disaʼ mija u ħamsin sena; u mbagħad miet.” (Ġenesi 9:29) In-​nannu taʼ Noè, Matusala, għex 969 sena—l-​iktar ħajja twila li qatt ġiet dokumentata. It-​tul taʼ ħajja medja taʼ l-​għaxar ġenerazzjonijiet minn Adam sa Noè kien taʼ iktar minn 850 sena. (Ġenesi 5:​5-​31) Veru li n-​nies f’dawk iż-​żminijiet kienu jgħixu daqshekk?

L-​iskop oriġinali t’Alla kien li l-​bnedmin jgħixu għal dejjem. L-​ewwel bniedem, Adam, ġie maħluq bl-​opportunità li jgawdi ħajja li qatt ma kienet se tispiċċa jekk ikun ubbidjenti lejn Alla. (Ġenesi 2:​15-17) Imma Adam kien diżubbidjenti u tilef dik l-​opportunità. Wara 930 sena t’eżistenza, li qattagħhom fi proċess li bil-​mod il-​mod wasslu għall-​mewt, Adam reġaʼ lura lejn l-​art li minnha kien meħud. (Ġenesi 3:​19; 5:5) L-​ewwel bniedem għadda l-​wirt tad-​dnub u l-​mewt lin-​nisel kollu tiegħu.—Rumani 5:12.

Madankollu, in-​nies li għexu f’dak il-​perijodu taż-​żmien kienu eqreb tal-​perfezzjoni oriġinali taʼ Adam u milli jidher din hi r-​raġuni għala gawdew għomor itwal minn dawk li twieldu iktar tard. B’hekk, għomor il-​bniedem kien qrib l-​elf sena qabel id-​Dilluvju, imma naqas b’rata mgħaġġla wara li spiċċa. Per eżempju, Abraham għex biss 175 sena. (Ġenesi 25:7) U xi 400 sena wara l-​mewt taʼ dan il-​patrijarka leali, il-​profeta Mosè kiteb: “Żmien ħajjitna hu b’kollox sebgħin sena; l-​iżjed tmenin, jekk inkunu f’saħħitna; u l-​biċċa l-​kbira taħbit u niket.” (Salm 90:10) Is-​sitwazzjoni hija l-​istess illum.

[Tabella/Stampi f’paġna 6]

Ngħoddu b’Lura mid-​Digriet taʼ Ċiru li Ppermetta lil-​Lhud Jirritornaw mill-​Eżilju sad-​Dilluvju taʼ Żmien Noè

537Id-​digriet taʼ Ċiruc

539Il-​waqgħa taʼ Babilonja permezz taʼ Ċiru l-​Persjan

68 sena

607Jibdew is-​70 sena tal-​ħerba taʼ Ġuda

906 snin taʼ indokrar minn mexxejja, imħallfin, u slaten taʼ Iżrael

1513 Il-​Ħruġ taʼ Iżrael mill-​Eġittu

430 senaPerijodu taʼ 430 sena meta wlied Iżrael għexu fl-​art taʼ l-​Eġittu u f’Kangħan (Eżodu 12:​40, 41)

1943Il-​patt Abrahamiku jintgħamel validu

205 snin

2148It-​twelid taʼ Teraħ

222 sena

2370Il-​Bidu tad-​Dilluvju

[Nota taʼ taħt]