Il-​Kelma taʼ Jehovah Hi Ħajja

Punti Prinċipali mill-​Ktieb taʼ l-​Eżodu

DIN hija storja vera dwar il-​ħelsien taʼ wħud li ġew imġagħlin “jaħdmu iebes.” (Eżodu 1:13) Huwa wkoll rakkont ħaj dwar it-​twelid taʼ ġens. Mirakli taʼ l-​għaġeb, leġislazzjoni mill-​aqwa, u l-​bini taʼ tabernaklu huma fost il-​karatteristiċi affaxxinanti li nsibu fih. Bażikament, dawn huma r-​rakkonti li nsibu fil-​ktieb Bibliku taʼ l-​Eżodu.

Il-profeta Lhudi Mosè kien il-​wieħed li kiteb il-​ktieb taʼ l-​Eżodu, u fih naraw l-​esperjenzi li għaddew minnhom l-​Iżraelin f’perijodu taʼ 145 sena—mill-​mewt taʼ Ġużeppi fl-​1657 Q.E.K. sa ma tlesta t-​tabernaklu fl-​1512 Q.E.K. Madankollu, ir-​rakkont huwa iktar minn sempliċement ġrajja li seħħet fl-​istorja. Huwa parti mill-​kelma, jew messaġġ, t’Alla għall-​umanità, u għalhekk huwa ‘ħaj u qawwi.’ (Lhud 4:12) Għaldaqstant, il-​ktieb taʼ l-​Eżodu għandu tifsir veru għalina.

“ALLA SAMAʼ L-​KRIB TAGĦHOM”

(Eżodu 1:1–4:31)

Id-​dixxendenti taʼ Ġakobb li kienu joqogħdu l-​Eġittu tant kibru malajr fin-​numru li nħareġ mandat irjali biex isiru lsiera. Il-​Fargħun saħansitra ħareġ digriet sabiex jinqatlu t-​trabi subien Iżraelin kollha. Mosè, tarbija taʼ tliet xhur, irnexxielu jaħrab destin bħal dan meta ġie adottat mit-​tifla tal-​Fargħun. Għalkemm trabba mal-​familja rjali, fl-​età taʼ 40 sena Mosè żamm mal-​poplu tiegħu u qatel Eġizzjan. (Atti 7:23, 24) Peress li kellu jaħrab, hu mar Midjan. Hemmhekk hu żżewweġ u għex bħala ragħaj. Ħdejn siġra li b’mod mirakoluż bdiet taqbad, Jehovah ordna lil Mosè sabiex imur lura lejn l-​Eġittu u jeħles lill-​Iżraelin mill-​jasar. Aron, ħuh, ġie maħtur bħala l-​kelliemi għal Mosè.

Mistoqsijiet Skritturali Mweġbin:

3:1—Ġetro x’tip taʼ qassis kien? Fi żmien il-​patrijarki, il-​kap tal-​familja kien jaqdi bħala qassis għall-​familja tiegħu. Mid-​dehra Ġetro kien il-​kap patrijarkali taʼ xi tribù Midjanita. Ladarba l-​Midjanin kienu d-​dixxendenti t’Abraham minn Ketura, huma x’aktarx li kienu jafu dwar il-​qima taʼ Jehovah.—Ġenesi 25:1, 2.

4:11—Jehovah f’liema sens “għamel l-​imbikkem, it-​trux, u l-​agħma”? Għalkemm f’xi okkażjonijiet Jehovah ġiegħel lil xi wħud li jagħmew u jimmutaw, hu m’huwiex responsabbli għal kull każ taʼ diżabilità bħal dawn. (Ġenesi 19:11; Luqa 1:20-22, 62-64) Dawn huma r-​riżultat tad-​dnub li writna. (Ġob 14:4; Rumani 5:12) Madankollu, ladarba Alla ppermetta li din is-​sitwazzjoni teżisti, hu jistaʼ jgħid dwaru nnifsu bħala li “għamel” il-​mutu, it-​trux, u l-​agħma.

4:16—Mosè kif kellu ‘jkun taʼ Alla’ għal Aron? Mosè kien rappreżentant t’Alla. Għalhekk, Mosè qeda “taʼ Alla” għal Aron, li tkellem bħala rappreżentant għal Mosè.

Lezzjonijiet Għalina:

1:7, 14. Jehovah appoġġa lill-​poplu tiegħu meta kien mgħakkes fl-​Eġittu. Bl-​istess mod, hu jsaħħaħ lix-​Xhieda tiegħu llum, anki meta jiffaċċjaw persekuzzjoni ħarxa.

1:17-21. Jehovah jiftakarna “għat-​tajjeb” tagħna.—Neħemija 13:31, NW.

3:7-10. Jehovah huwa sensittiv għall-​krib tal-​poplu tiegħu.

3:14, NW. Jehovah ma jonqosx li jwettaq l-​iskopijiet tiegħu. Għalhekk, aħna nistgħu nkunu fiduċjużi li t-​tamiet tagħna bbażati fuq il-​Bibbja se jagħmilhom realtà.

4:10, 13. Mosè tant wera nuqqas taʼ fiduċja fl-​abbiltà tiegħu biex jitkellem li anki meta Alla stess aċċertah li kien se jkollu l-​appoġġ tiegħu, hu talbu biex jibgħat lil ħaddieħor ikellem lill-​Fargħun. Madankollu, Jehovah uża lil Mosè u tah l-​għerf u s-​saħħa li kellu bżonn sabiex iwettaq l-​inkarigu tiegħu. Minflok ma noqogħdu niffokaw fuq il-​limitazzjonijiet tagħna, jalla nistrieħu fuq Jehovah u nwettqu lealment l-​inkarigu li għandna biex nippridkaw u ngħallmu.—Mattew 24:14; 28:19, 20.

MIRAKLI TAʼ L-​GĦAĠEB ĠABU L-​ĦELSIEN

(Eżodu 5:1–15:21)

Mosè u Aron dehru quddiem il-​Fargħun u staqsewh biex iħalli lill-​Iżraelin jiċċelebraw festa lil Jehovah fix-​xagħri. Il-​ħakkiem Eġizzjan irrifjuta b’arroganza. Jehovah uża lil Mosè biex iġib kastig qawwi wara l-​ieħor. Kien biss wara l-​għaxar kastig li l-​Fargħun ħalla lill-​Iżraelin jitilqu. Però, ftit wara hu u l-​qawwiet militari tiegħu ħarġu jiġru kemm jifilħu għal warajhom. Imma Jehovah ipprovda rotta għal ħarba minn ġol-​Baħar l-​Aħmar u salva lill-​poplu tiegħu. L-​Eġizzjani li bdew isegwuhom għerqu hekk kif il-​baħar reġaʼ lura għal fuqhom.

Mistoqsijiet Skritturali Mweġbin:

6:3—Alla b’liema mod ma kienx għarraf ismu lil Abraham, Iżakk, u Ġakobb? Dawn il-​patrijarki użaw l-​isem divin u rċivew wegħdi mingħand Jehovah. Madankollu, huma la kienu jafu u lanqas kienu esperjenzaw kif Jehovah wettaq dawn il-​wegħdi li kien wiegħed.—Ġenesi 12:1, 2; 15:7, 13-16; 26:24; 28:10-15.

7:1—Mosè kif kien qisu “Alla għall-​Fargħun”? Mosè ngħata qawwa u awtorità divina fuq il-​Fargħun. Għalhekk, ma kellux għalfejn jibżaʼ minn dak is-​sultan.

7:22—Il-​qassisin Eġizzjani minfejn kienu ġabuh l-​ilma li ma kienx sar demm? Huma setgħu użaw ilma li kienu ġabu mix-​Xmara Nil qabel ma seħħ dan il-​kastig. Mid-​dehra, ilma li ma kienx effettwat minn dan il-​kastig setaʼ jittieħed ukoll billi jħaffru bjar fil-​ħamrija umduża madwar ix-​Xmara Nil.—Eżodu 7:24.

8:22, 23 (8:26, 27, NW)—Mosè għal liema raġuni qal li s-​sagrifiċċji taʼ l-​Iżraelin kienu se ‘jistkerrhuhom l-​Eġizzjani’? Fl-​Eġittu kienu jiġu meqjumin ħafna annimali differenti. Il-​fatt li Mosè semma s-​sagrifiċċji saħħaħ u ta iktar raġuni għall-​insistenza tiegħu li l-​Iżraelin kellhom jitħallew jitilqu u jagħmlu sagrifiċċji għal Jehovah.

12:29—Min kien meqjus bħala l-​ewwel imwieled? L-​ewwel imwieled inkluda biss lis-​subien. (Numri 3:40-51) Il-​Fargħun, li hu nnifsu kien l-​ewwel imwieled, ma nqatilx. Hu kellu l-​familja tiegħu. Ma kienx il-​kap tal-​familja li miet minħabba l-​għaxar kastig imma l-​ewwel tifel imwieled.

12:40—L-​Iżraelin kemm damu jgħixu fl-​Eġittu? L-​430 sena li huma msemmijin hawnhekk jinkludu ż-​żmien li wlied Iżrael qattgħu “fl-​art taʼ l-​Eġittu u fl-​art taʼ Kangħan.”a Fl-​1943 Q.E.K, meta Abraham kellu 75 sena, hu qasam ix-​Xmara Ewfrat fi triqtu lejn Kangħan. (Ġenesi 12:4) Bejn dakinhar u ż-​żmien li Ġakobb daħal fl-​Eġittu fl-​età taʼ 130 sena kienu għaddew 215-il sena. (Ġenesi 21:5; 25:26; 47:9) Dan kien ifisser li wara dan, l-​Iżraelin qattgħu perijodu ndaqs taʼ 215-il sena fl-​Eġittu.

15:8—Kienu l-​ilmijiet tal-​Baħar l-​Aħmar letteralment friżati meta “għaqdu”? Il-​verb Lhudi li ġie tradott bħala “għaqdu” jfisser inxtorob jew ibbies. F’Ġob 10:10, l-​espressjoni tintuża dwar ħalib li għaqad. Għalhekk, l-​ilmijiet li għaqdu ma jfissirx neċessarjament li ffriżaw, jew saru silġ. Li kieku r-​“riħ qawwi mil-​lvant” li jissemma f’Eżodu 14:21 kien daqstant kiesaħ li ffriża l-​ilmijiet, żgur li kien ikun hemm referenza għall-​kesħa estrema li kien hemm. Ladarba ma kien hemm xejn li kien jidher li qed iżomm l-​ilmijiet, dawn dehru li kienu għaqdu, jew ibbiesu.

Lezzjonijiet Għalina:

7:14–12:30. L-​Għaxar Kastigi ma kinux sempliċement kumbinazzjonijiet. Dawn tbassru u seħħew eżatt kif intqal. Kemm urew ċar il-​kontroll sħiħ li l-​Ħallieq għandu fuq l-​ilma, id-​dawl tax-​xemx, l-​insetti, l-​annimali, u l-​bnedmin! Il-​kastigi juru wkoll li Alla jistaʼ jagħżel li jġib il-​ħsara fuq l-​għedewwa tiegħu filwaqt li jipproteġi lill-​aduraturi tiegħu.

11:2; 12:36. Jehovah ibierek lill-​poplu tiegħu. Mid-​dehra hu għamel ċert li l-​Iżraelin jitħallsu għax-​xogħol li għamlu ġewwa l-​Eġittu. Huma daħlu l-​Eġittu bħala nies ħielsa u mhux bħala priġunieri tal-​gwerra sabiex isiru lsiera.

14:30. Nistgħu nkunu żguri li Jehovah se jeħles lill-​aduraturi tiegħu mit-​tribulazzjoni kbira li ġejja.—Mattew 24:20-22; Apokalissi 7:9, 14.

JEHOVAH JORGANIZZA ĠENS TEOKRATIKU

(Eżodu 15:22–40:38)

Fit-​tielet xahar wara li nħelsu mill-​Eġittu, l-​Iżraelin waqqfu t-​tined tagħhom biswit il-​Muntanja Sinaj. Hemmhekk huma rċivew l-​Għaxar Kmandamenti u liġijiet oħrajn, daħlu f’patt maʼ Jehovah, u saru ġens teokratiku. Mosè qattaʼ 40 ġurnata fuq il-​muntanja, u rċieva istruzzjonijiet rigward il-​qima vera u l-​bini tat-​tabernaklu taʼ Jehovah, tempju li setaʼ jinġarr. Sadanittant, l-​Iżraelin għamlu għoġol tad-​deheb u bdew iqimuh. Meta niżel minn fuq il-​muntanja, Mosè ra dan kollu u tant irrabja li kisser iż-​żewġ twavel tal-​ġebel li kien tah Alla. Wara li ngħata kastig xieraq lil dawk li kienu għamlu l-​ħażin, Mosè reġaʼ telaʼ l-​muntanja u rċieva par twavel oħra. Meta Mosè ġie lura, inbeda l-​bini tat-​tabernaklu. Sa l-​aħħar taʼ l-​ewwel sena minn meta l-​Iżraelin inħelsu, din it-​tinda meraviljuża u t-​tagħmir kollu tagħha tlestew u twaqqfu. Imbagħad Jehovah jimla t-​tinda bil-​glorja tiegħu.

Mistoqsijiet Skritturali Mweġbin:

20:5—Jehovah kif ‘ipatti l-​ħażen tal-​missirijiet’ fuq ġenerazzjonijiet futuri? Meta individwu jsir adult, hu jkun ġudikat fuq il-​bażi tal-​kondotta u l-​attitudni tiegħu stess. Imma meta l-​ġens taʼ Iżrael dar għall-​idolatrija, hu sofra l-​konsegwenzi matul il-​ġenerazzjonijiet taʼ wara. Anki l-​Iżraelin leali ħassew l-​effetti tagħha għax huma sabuha diffiċli biex iżommu l-​integrità minħabba d-​delinkwenza reliġjuża tal-​ġens.

23:19; 34:26—X’kien ifisser il-​kmand li ma setgħux jgħallu gidi f’ħalib ommu? Milli jidher, parti mir-​ritwali pagani kienet li jgħallu gidi (il-ferħ taʼ mogħża jew annimal ieħor) fil-​ħalib t’ommu għax kienu jaħsbu li permezz t’hekk kienet tinżel ix-​xita. Iktar minn hekk, ladarba l-​ħalib taʼ l-​omm qiegħed biex isostni liż-​żgħar tagħha, jekk xi ħadd jgħalli l-​wild tagħha fih ikun qed jagħmel att taʼ krudeltà. Din il-​liġi għenet lill-​poplu t’Alla jara li għandu juri l-​mogħdrija.

23:20-23 (NW)—Min kien l-​anġlu msemmi hawnhekk, u isem Jehovah kif kien “ġewwa fih”? X’aktarx li dan l-​anġlu kien Ġesù meta kien għadu jgħix fis-​sema. Hu kien intuża biex imexxi lill-​Iżraelin fi triqithom lejn l-​Art Imwiegħda. (1 Korintin 10:1-4) Isem Jehovah qiegħed “ġewwa fih” fis-​sens li Ġesù huwa l-​iktar wieħed li jappoġġa u jqaddes isem Missieru.

32:1-8, 25-35—Aron għala ma kienx kastigat talli għamel l-​għoġol tad-​deheb? Aron ma kienx jaqbel maʼ l-​idolatrija li saret. Iktar tard, milli jidher hu ngħaqad maʼ sħabu l-​Leviti meta żammew man-​naħa t’Alla kontra dawk li opponew lil Mosè. Wara li dawk li kienu ħatja nqatlu, Mosè fakkar lin-​nies li huma kienu dinbu serjament, u dan jindika li kien hemm oħrajn minbarra Aron li ġew murijin il-​ħniena taʼ Jehovah.

33:11, 20—Alla kif kien jitkellem “wiċċ imbwiċċ” maʼ Mosè? Din l-​espressjoni turi li kien hemm konversazzjoni mill-​qrib bejniethom. Mosè tkellem mar-​rappreżentant t’Alla u rċieva istruzzjonijiet bil-​fomm minn Jehovah permezz tiegħu. Imma Mosè ma rax lil Jehovah, ladarba ‘ebda bniedem ma [jistaʼ] jara ’l Alla u jibqaʼ ħaj.’ Fil-​fatt, Jehovah ma kellimx personalment lil Mosè. Galatin 3:19 juri li l-​Liġi “kienet imxandra mill-​anġli permezz taʼ medjatur.”

Lezzjonijiet Għalina:

15:25; 16:12. Jehovah jipprovdi għall-​poplu tiegħu.

18:21. L-​irġiel li jintgħażlu biex ikollhom pożizzjonijiet taʼ responsabbiltà fil-​kongregazzjoni Kristjana jridu jkunu wkoll kapaċi, jibżgħu minn Alla, taʼ min jafdahom, u mingħajr egoiżmu.

20:1–23:33. Jehovah hu l-​aqwa Leġislatur. Meta l-​Iżraelin obdew il-​liġijiet tiegħu, huma setgħu jqimuh bl-​ordni u bil-​ferħ. Jehovah għandu organizzazzjoni teokratika llum. Jekk nikkooperaw magħha se jkollna l-​hena u s-​sigurtà.

Tifsir Veru Għalina

Il-​ktieb taʼ l-​Eżodu x’jurina dwar Jehovah? Dan jippreżentah bħala Dak li jipprovdi bi mħabba, il-​Ħellies li ma jistaʼ jitqabbel maʼ ħadd, u Dak li jwettaq l-​iskopijiet tiegħu. Hu Alla t’organizzazzjoni teokratika.

Hekk kif tkun qed tagħmel il-​qari tal-​Bibbja taʼ kull ġimgħa bħala preparazzjoni għall-​Iskola tal-​Ministeru Teokratiku, bla ebda dubju int se titqanqal profondament minn dak li se titgħallem mill-​ktieb taʼ l-​Eżodu. Meta tikkunsidra dak li hemm miktub fis-​sezzjoni “Mistoqsijiet Skritturali Mweġbin,” int se jkollok iktar dehen fuq ċerti partijiet mill-​Iskrittura. Il-​kummenti fis-​sottitlu “Lezzjonijiet Għalina” se juruk kif tistaʼ tibbenefika mill-​qari tal-​Bibbja taʼ kull ġimgħa.

[Nota taʼ taħt]

[Stampa f’paġna 24 , 25]

Jehovah ordna lir-​raġel umli Mosè sabiex jeħles lill-​Iżraelin mill-​jasar

[Stampa f’paġna 25]

L-​Għaxar Kmandamenti wrew ċar il-​kontroll sħiħ li l-​Ħallieq għandu fuq l-​ilma, id-​dawl tax-​xemx, l-​insetti, l-​annimali, u l-​bnedmin

[Stampa f’paġna 26 , 27]

Permezz taʼ Mosè, Jehovah organizza lill-​Iżraelin f’ġens teokratiku