Il-Kelma taʼ Jehovah Hi Ħajja
Punti Prinċipali mill-Ktieb tal-Levitiku
KIENET għadha m’għaddietx sena minn mindu l-Iżraelin inħelsu mill-jasar taʼ l-Eġizzjani. Issa li kienu organizzati f’ġens ġdid, huma kienu fi triqithom lejn l-art taʼ Kangħan. L-iskop taʼ Jehovah kien li jkollu ġens qaddis jgħix hemmhekk. Madankollu, il-mod kif kienu jgħixu u l-prattiċi reliġjużi tal-Kangħanin kienu baxxi ħafna. Għalhekk, l-Alla veru ta lill-kongregazzjoni taʼ Iżrael regoli li kienu se jagħmluha differenti b’mod li jispikka għas-servizz tiegħu. Dawn huma mniżżlin fil-ktieb Bibliku tal-Levitiku. Il-ktieb kien miktub mill-profeta Mosè fid-deżert taʼ Sinaj, milli jidher fis-sena 1512 Q.E.K., u jkopri xahar qamri. (Eżodu 40:17; Numri 1:1-3) Jehovah ripetutament iħeġġeġ lill-qaddejja tiegħu sabiex ikunu qaddisa.—Levitiku 11:44; 19:2; 20:7, 26.
Ix-Xhieda taʼ Jehovah illum m’humiex taħt il-liġi li Alla ta permezz taʼ Mosè. Il-mewt taʼ Ġesù Kristu neħħiet għalkollox dik il-liġi. (Rumani 6:14; Efesin 2:11-16) Madankollu, ir-regoli li jinsabu fil-Levitiku jistgħu jibbenefikawna, billi jgħallmuna ħafna dwar il-qima t’Alla tagħna, Jehovah.
OFFERTI LIL ALLA—VOLONTARJI U OBBLIGATORJI
Xi wħud mill-offerti u s-sagrifiċċji tal-liġi kienu volontarji, filwaqt li oħrajn kienu obbligatorji. Per eżempju, l-offerta tal-ħruq kienet volontarja. Kienet tingħata lil Alla sħiħa, saħansitra bħalma Ġesù Kristu minn jeddu u bis-sħiħ ta ħajtu bħala sagrifiċċju taʼ fidwa. Is-sagrifiċċju volontarju tas-sliem, jew taʼ komunjoni, kien jinqasam. Parti minnu kien jiġi preżentat lil Alla fuq l-artal, porzjon ieħor kien jieklu l-qassis, u jerġaʼ porzjon ieħor kien jieklu dak li kien jagħmel l-offerta. B’mod simili, għall-Kristjani midlukin, it-Tifkira tal-mewt taʼ Ġesù hija ikla taʼ komunjoni.—1 Korintin 10:16-22.
Offerti tad-dnub u tal-ħtija kienu obbligatorji. Taʼ l-ewwel kien ipatti għad-dnubiet li saru bi żball, jew mhux apposta. Tat-tieni kien jissodisfa lil Alla meta xi add ikun kiser id-dritt taʼ ħaddieħor, jew kien jagħti lura ċerti drittijiet lill-midneb li jkun nidem—jew it-tnejn. Kienu jsiru wkoll offerti tal-qamħ bħala rikonoxximent tal-provvedimenti abbundanti li Jehovah jagħti. Dawn il-kwistjonijiet kollha huma taʼ interess għalina għax is-sagrifiċċji li kienu kmandati fil-patt tal-Liġi ppontaw lejn Ġesù Kristu u s-sagrifiċċju tiegħu jew lejn il-benefiċċji li ġew minn dan is-sagrifiċċju.—Lhud 8:3-6; 9:9-14; 10:5-10.
Mistoqsijiet Skritturali Mweġbin:
2:11, 12—L-għasel bħala ‘offerta maħruqa’ għala ma kienx aċċettabbli għal Jehovah? L-għasel imsemmi hawn ma jistax ikun qed jirreferi għal dak tan-naħal. Għalkemm mhux aċċettat bħala ‘offerta maħruqa,’ kien fost “il-bikri . . . taʼ l-uċuħ kollha tar-rabaʼ.” (2 Kronaki 31:5) Milli jidher dan l-għasel kien il-meraq, jew il-ġulepp, tal-frott. Ladarba setaʼ jiffermenta, ma kienx aċċettat bħala offerta fuq l-artal.
2:13—Il-melħ għala kellu jiġi preżentat maʼ “kull offerta”? Dan ma kienx isir biex itejjeb it-togħma tas-sagrifiċċji. Madwar id-dinja, il-melħ jintuża bħala preservattiv. X’aktarx kien preżentat maʼ l-offerti għax jirrappreżenta ħelsien mill-korruzzjoni u t-taħsir.
Lezzjonijiet Għalina:
3:17. Ladarba x-xaħam kien meqjus bħala l-aħjar jew l-iktar parti rikka, il-projbizzjoni kontra li jittiekel wera b’mod ċar lill-Iżraelin li l-aħjar parti kienet tappartjeni lil Jehovah. (Ġenesi 45:18) Dan ifakkarna li għandna nagħtu l-aħjar tagħna lil Jehovah.—Proverbji 3:9, 10; Kolossin 3:23, 24.
7:26, 27. L-Iżraelin ma kellhomx jieklu d-demm. F’għajnejn Alla, id-demm jirrappreżenta l-ħajja. Levitiku 17:11 jistqarr: “Ħajjet il-laħam hi fid-demm.” L-astinenza mid-demm għadha l-livell li għandhom iżommu miegħu qaddejja vera llum.—Atti 15:28, 29.
JIĠI STABBILIT IS-SAĊERDOZJU QADDIS
Lil min ngħatat ir-responsabbiltà li jieħu ħsieb id-dmirijiet li għandhom x’jaqsmu mas-sagrifiċċji u l-offerti? Din ngħatat lill-qassisin. Alla ta direzzjonijiet lil Mosè biex jikkonduċi ċerimonja taʼ konsagrazzjoni għal Aron, il-qassis il-kbir, u għall-erbaʼ subien tiegħu, li kellhom jaqdu bħala sotto-qassisin. Iċ-ċerimonja milli jidher damet sejra sebat ijiem, u s-saċerdozju beda mill-għada.
Mistoqsijiet Skritturali Mweġbin:
9:9—X’inhu sinifikanti dwar it-tixrid tad-demm f’riġlejn l-artal u fuq diversi affarijiet oħra? Dan wera li Jehovah aċċetta d-demm għall-iskop tat-tpattija. L-arranġament tat-tpattija kollu kien ibbażat fuq id-demm. L-appostlu Pawlu kiteb: “Skond il-Liġi, tistaʼ tgħid kollox jissaffa bid-demm; u bla tixrid tad-demm ma hemmx maħfra.”—Lhud 9:22.
10:1, 2—X’setaʼ kien involut fid-dnub taʼ Nadab u Abiħu, ulied Aron? Ftit wara li Nadab u Abiħu aġixxew b’mod mhux xieraq meta kienu qed iwettqu d-dmirijiet saċerdotali tagħhom, Jehovah ipprojbixxa l-qassisin milli jużaw l-inbid u x-xorb li jsakkar waqt li jkunu qed jaqdu fit-tempju. (Levitiku 10:9) Dan jimplika li ż-żewġ subien t’Aron għandhom mnejn kienu taħt l-influwenza taʼ l-alkoħol fl-okkażjoni msemmija hawn. Madankollu, ir-raġuni proprja għall-mewt tagħhom kienet għax offrew “nar profan li l-Mulej ma kienx ordnalhom.”
Lezzjonijiet Għalina:
10:1, 2. Il-qaddejja responsabbli taʼ Jehovah taʼ llum għandhom jobdu dak li jirrikjedi Alla. Iktar minn hekk, m’għandhomx ikunu prużuntużi waqt li jieħdu ħsieb ir-responsabbiltajiet tagħhom.
10:9. M’għandniex inwettqu l-inkarigi li jagħtina Alla meta nkunu taħt l-effett taʼ xorb alkoħoliku sal-punt tas-sokor.
IL-QIMA T’ALLA TIRRIKJEDI NDAFA
Ir-regoli taʼ l-ikel rigward annimali nodfa u mniġġsin kienu taʼ benefiċċju għall-Iżraelin b’żewġ modi. Dawn ir-regoli pproteġewhom milli jiġu infettati minn organiżmi li jagħmlu l-ħsara u saħħew id-differenzi bejnhom u n-nies tal-ġnus taʼ madwarhom. Regoli oħra ttrattaw in-nuqqas taʼ ndafa minn iġsma mejtin, il-purifikazzjoni tan-nisa wara li jkunu wildu, il-proċeduri dwar il-ġdiem, u n-nuqqas taʼ ndafa li jirriżulta minn tnixxija sesswali mill-irġiel jew in-nisa. Il-qassisin kellhom jieħdu ħsieb kwistjonijiet li involvew individwi li tniġġsu.
Mistoqsijiet Skritturali Mweġbin:
12:2, 5—Mara li tkun wildet għala kienet “imniġġsa”? L-organi riproduttivi ġew maħluqin biex jittrasmettu ħajja umana perfetta. Madankollu, minħabba l-effetti tad-dnub li writna, ħajja imperfetta u midinba għaddiet fuq in-nisel. Il-perijodi temporanji taʼ ‘tniġġis’ assoċjati mat-twelid tat-trabi, kif ukoll m’affarijiet oħra bħalma huma l-mestrwazzjoni u t-tixrid taż-żerriegħa, fakkru lill-Iżraelin fl-istat midneb li wirtu. (Levitiku 15:16-24; Salm 51:7 [Salm 51:5, NW]; Rumani 5:12) Ir-regoli meħtieġa taʼ purifikazzjoni kienu jgħinu lill-Iżraelin japprezzaw il-bżonn għal sagrifiċċju taʼ fidwa biex jgħatti d-dnub taʼ l-umanità u jerġaʼ jġib il-perfezzjoni umana. B’hekk, il-Liġi saret dik li ‘mexxiethom qishom tfal lejn Kristu.’—Galatin 3:24.
15:16-18—X’inhu t-‘tixrid taż-żerriegħa’ msemmi f’dawn il-versi? Dan milli jidher qed jirreferi għal tixrid iż-żerriegħa matul il-lejl kif ukoll għal relazzjonijiet sesswali bejn il-miżżewġin.
Lezzjonijiet Għalina:
11:45. Alla Jehovah hu qaddis u jrid li dawk li jagħtuh servizz sagru jkunu qaddisin. Huma għandhom ifittxu l-qdusija u jibqgħu nodfa b’mod spiritwali u fiżiku.—2 Korintin 7:1; 1 Pietru 1:15, 16.
12:8. Jehovah ħalla lill-foqra joffru l-għasafar minflok in-nagħaġ, li kienu jiswew iktar, bħala offerta għas-sagrifiċċju. Hu jieħu ħsieb il-foqra.
IL-QDUSIJA GĦANDHA TINŻAMM
L-iktar sagrifiċċji importanti għad-dnubiet kienu offruti fil-Jum taʼ l-Espjazzjoni Annwali. Kien jiġi offrut barri għall-qassisin u t-tribù taʼ Levi. Bodbod kien jiġi offrut għat-tribujiet mhux saċerdotali taʼ Iżrael. Bodbod ieħor kien jintbagħat ħaj lejn id-deżert wara li d-dnubiet tan-nies ikunu ġew pronunzjati fuqu. Iż-żewġ bdabad kienu meqjusin bħala offerta tad-dnub waħda. Dan kollu pponta lejn il-fatt li Ġesù Kristu kien se jiġi sagrifikat u kien se jneħħi d-dnubiet.
Regoli dwar li jittiekel il-laħam u dwar kwistjonijiet oħra jenfasizzaw il-bżonn li nkunu qaddisin meta nagħtu qima lil Jehovah. B’mod xieraq, il-qassisin kellhom iżommu lilhom infushom qaddisin. It-tliet festi annwali kienu okkażjonijiet taʼ ferħ kbir u taʼ radd il-ħajr lill-Ħallieq. Jehovah ta wkoll regoli lin-nies tiegħu rigward l-użu ħażin taʼ l-isem qaddis tiegħu, il-ħarsien tas-Sabat u l-Ġublew, il-mod kif kellhom iġibu ruħhom mal-fqar, u kif jittrattaw lill-ilsiera. Il-barkiet li jiġu minn ubbidjenza lejn Alla huma f’kuntrast mas-saħtiet li kienu jesperjenzaw jekk ma jobdux. Hemm regoli wkoll dwar offerti f’konnessjoni mal-wegħdi u l-istima, maʼ l-ewwel imwieled taʼ l-annimali, u l-għoti taʼ wieħed minn kull għaxra bħala li jkun “ikkonsagrat lill-Mulej.”
Mistoqsijiet Skritturali Mweġbin:
16:29—L-Iżraelin b’liema mod kellhom ‘jgħakksu ruħhom’? Din il-proċedura, li kienet tiġi segwita fil-Jum taʼ l-Espjazzjoni, għandha x’taqsam maʼ li jitolbu l-maħfra għal dnubiethom. Is-sawm f’dak iż-żmien x’aktarx kien assoċjat mal-fatt li jagħrfu l-istat midneb tagħhom. Għalhekk, il-frażi ‘jgħakksu ruħhom’ x’aktarx li kienet tirreferi għas-sawm.
19:27—Xi jfisser il-kmand “la taqtgħux xagħarkom dawra tond” jew “taqtgħu truf leħjitkom”? Din il-liġi milli jidher ngħatat lil-Lhud biex huma ma jittrimjawx il-leħja jew xagħarhom b’mod li jkunu qed jimitaw ċerti prattiċi pagani. (Ġeremija 9:24, 25 [Ġeremija 9:25, 26, NW]; Ġeremija 25:23; 49:32) Madankollu, il-kmand t’Alla ma kienx ifisser li l-Lhud ma setgħux jittrimmjaw il-leħja jew il-pil taʼ fuq il-wiċċ.—2 Samwel 19:25 (2 Samwel 19:24, NW).
25:35-37—Kien dejjem ħażin li l-Iżraelin jitolbu l-interessi? Jekk il-flus issellfu għan-negozju, dak li sellef setaʼ jitlob l-interessi. Madankollu, il-Liġi kienet tipprojbixxi li jintalbu l-interessi fuq self minħabba l-faqar. Profitt minn fuq il-problemi ekonomiċi taʼ ħaddieħor kien xi ħaġa ħażina.—Eżodu 22:25.
26:19—Kif setgħu ‘s-smewwiet [isiru] bħall-ħadid, u l-art [issir] bħall-bronż’? Minħabba nuqqas taʼ xita, is-smewwiet fuq l-art taʼ Kangħan kienu jidhru ebsin daqs il-ħadid li ma jħallix l-ilma jgħaddi minnu. Mingħajr xita, l-art kien se jkollha dehra kulur il-bronż, tleqq qisha metall.
26:26—Xi jfisser li jkun hemm ‘għaxar nisa jaħmu ħobżhom f’kenur wieħed’? Normalment, kull mara kien ikollha bżonn kenur, jew forn, biex tkun tistaʼ taħmi l-ikel kollu li kienet tagħmel. Imma dan il-kliem wera li tant kien hemm nuqqas taʼ ikel li forn wieħed kien biżżejjed biex jinħema l-ikel kollu t’għaxar nisa. Din kienet waħda mill-konsegwenzi mbassrin jekk jonqsu li jżommu l-qdusija.
Lezzjonijiet Għalina:
20:9. Spirtu taʼ mibegħda u vjolenza kien ħażin daqs il-qtil f’għajnejn Jehovah. Għalhekk, hu ta l-istess kastig għal xi ħadd li jkasbar lill-ġenituri u għal xi ħadd li joqtolhom. M’għandux dan iqanqalna nuru mħabba għal sħabna fit-twemmin?—1 Ġwanni 3:14, 15.
22:32; 24:10-16, 23. L-isem taʼ Jehovah m’għandux jiġi mmaqdar. Anzi, aħna għandna nfaħħru ismu u nitolbu biex jiġi mqaddes.—Salm 7:18 (Salm 7:17, NW); Mattew 6:9.
Kif Il-Ktieb Tal-Levitiku Jeffettwa L-Qima Tagħna
Ix-Xhieda taʼ Jehovah illum m’humiex qed jgħixu taħt il-Liġi. (Galatin 3:23-25) Ladarba dak li hemm miktub fil-Levitiku jagħtina dehen dwar kif Jehovah iħares lejn ċerti kwistjonijiet, mela, dan jistaʼ jeffettwa l-qima tagħna.
Waqt li tkun qed tagħmel il-qari tal-Bibbja taʼ kull ġimgħa fil-preparazzjoni tiegħek għall-Iskola tal-Ministeru Teokratiku, bla dubju int se tibqaʼ impressjonat mill-fatt li Alla tagħna jirrikjedi qdusija mis-segwaċi tiegħu. Dan il-ktieb Bibliku jistaʼ jqanqlek ukoll biex tagħti l-aħjar tiegħek lill-Iktar Għoli, billi dejjem iżżomm il-qdusija għat-tifħir tiegħu.
[Stampa f’paġna 21]
Sagrifiċċji offruti taħt il-liġi ppontaw lejn Ġesù Kristu u s-sagrifiċċju tiegħu
[Stampa f’paġna 22]
Il-Festa tal-Ħobż Bla Ħmira kienet okkażjoni taʼ ferħ kbir
[Stampa f’paġna 23]
Festi annwali, bħall-Festa taʼ l-Għerejjex, kienu okkażjonijiet taʼ radd il-ħajr lil Jehovah