Bijografija

Orfni Minsi Jsib Missier li Jħobbu

KIF RAKKONTATA MINN DIMITRIS SIDIROPOULOS

“Ħa, aqbad l-​arma u spara,” għajjat l-​uffiċjal waqt li tefagħli xkubetta quddiemi. Jien irrifjutajt b’mod kalm. Is-​suldati baqgħu mwaħħxin hekk kif raw il-​balal għaddejjin sparati minn fuq spallejja mill-​ixkubetta taʼ l-​uffiċjal. Il-​mewt dehret tant fil-​qrib. B’ferħ, salvajt. Imma din ma kinitx l-​ewwel darba li ħajti kienet fil-​periklu.

IL-​FAMILJA tiegħi kienet parti minn grupp etniku żgħir viċin Kayseri, fil-​Kappadoċja, it-​Turkija. Mid-​dehra, fl-​ewwel seklu E.K. kien hemm xi wħud f’din l-​akkwata li saru Kristjani. (Atti 2:9) Madankollu, sal-​bidu tas-​seklu 20, l-​affarijiet inbidlu b’mod drastiku.

Minn Refuġjat għal Orfni

Ftit xhur wara li twilidt fl-​1922, konflitt etniku ġiegħel lill-​familja tiegħi taħrab lejn il-​Greċja u saret refuġjata hemm. Imbeżżgħin, il-​ġenituri tiegħi telqu mingħajr ma ħadu xejn magħhom ħlief lit-​tarbija tagħhom taʼ xahar, lili. Wara li għaddew minn ħafna tbatijiet, huma waslu f’qagħda terribbli fir-​raħal taʼ Kiria, viċin Drama, fit-​tramuntana tal-​Greċja.

Meta kelli erbaʼ snin u ftit wara li twieled ħija ż-​żgħir, missieri miet. Hu kellu biss 27 sena, imma l-​miżerja li kien hemm f’dawk iż-​żminijiet tal-​biżaʼ ħaditlu saħħtu. Ommi sofriet ħafna, u ftit wara mietet hi wkoll. Ħija ż-​żgħir u jien spiċċajna b’xejn. Konna nintbagħtu minn orfanatrofju għal ieħor, u taʼ 12-il sena spiċċajt f’orfanatrofju ġo Tessalonika, fejn bdejt apprendistat bħala mekkanik.

Hekk kif kont qed nikber f’orfanatrofji li kienu nieqsa mill-​affezzjoni, kont nistaqsi bejni u bejn ruħi għala xi nies jgħaddu minn tant sofferenzi u inġustizzji. Kont nistaqsi lili nnifsi għala Alla kien jippermetti li jkun hawn kundizzjonijiet taʼ niket bħal dawn. Waqt il-​lezzjonijiet tar-​reliġjon, konna nitgħallmu li Alla huwa omnipotenti, imma qatt ma kienu jagħtuna spjegazzjoni raġunevoli dwar għala hawn daqstant ħażen. Espressjoni popolari kienet li l-​Knisja Griega Ortodossa kienet l-​aħjar reliġjon. Meta staqsejt, “Jekk l-​Ortodossija hija l-​aqwa reliġjon, għala mhux kulħadd Ortodoss?” ma rċivejt ebda tweġiba sodisfaċenti.

Minkejja dan, l-​għalliem tagħna kellu rispett kbir lejn il-​Bibbja, u hu kien jenfasizzalna li hi ktieb sagru. Id-​direttur taʼ l-​orfanatrofju kellu l-​istess attitudni, imma għal xi raġuni li ma konniex nafu biha kien jirrifjuta li jieħu sehem fl-​attivitajiet reliġjużi. Meta staqsejt dwar dan, intqalli li xi darba hu kien jistudja max-​Xhieda taʼ Ġeħova, reliġjon li qatt ma kont smajt biha qabel.

Kelli 17-il sena meta spiċċajt l-​edukazzjoni fl-​orfanatrofju ġo Tessalonika. Kienet bdiet it-​tieni gwerra dinjija, u l-​Greċja kienet f’idejn in-​Nazi. In-​nies kienu qed imutu bil-​ġuħ fit-​toroq. Biex nibqaʼ ħaj, ħrabt fejn kien hemm l-​għelieqi u hemm kont naħdem għal paga miżera.

Il-​Bibbja Tipprovdi Tweġibiet

Meta rġajt mort Tessalonika f’April taʼ l-​1945, ġiet tarani oħt ħabib tiegħi li kont ngħix miegħu f’diversi orfanatrofji meta konna għadna żgħar. Paschalia qaltli li ħuha ma deherx iktar u staqsietni jekk kontx naf fejn kien. Waqt din id-​diskussjoni, hi qaltli li kienet saret waħda mix-​Xhieda taʼ Ġeħova u semmiet l-​interess li Alla għandu fina l-​bnedmin.

Minħabba l-​imrar li kelli ġo fija, qajjimt ħafna oġġezzjonijiet. Għala kont ilni nsofri minn meta kont għadni żgħir? Għala spiċċajt orfni? Fejn hu Alla meta jkollna bżonnu l-​iktar? Hi wiġbitni, “Ċert li huwa Alla l-​wieħed li jaħti għal dawn il-​kundizzjonijiet?” Billi użat il-​Bibbja wrietni li Alla ma jġagħalx lin-​nies isofru. Dan għenni nara li l-​Ħallieq iħobb lill-​bnedmin u li dalwaqt se jirranġa l-​affarijiet. Hi wrietni skritturi bħal taʼ Isaija 35:​5-7 u Rivelazzjoni 21:​3, 4, u wrietni li l-​gwerer, il-​ġlied, il-​mard, u l-​mewt se jitneħħew, u li dawk li jkunu leali se jirtu l-​art għal dejjem.

Insib Familja li Tappoġġani

Sirt naf li ħu Paschalia nqatel waqt ġlieda mill-​gwerilli. Żort lill-​membri tal-​familja tagħha biex infarraġhom, imma minflok spiċċaw farrġuni huma permezz taʼ l-​Iskrittura. Erġajt mort għandhom biex nieħu iktar faraġ mill-​Bibbja, u ma domtx ma sirt parti minn grupp żgħir taʼ Xhieda taʼ Ġeħova li kienu jiltaqgħu bil-​moħbi biex jistudjaw u jagħtu qima. Għalkemm ix-​Xhieda kienu projbiti, jien kont determinat li nibqaʼ nassoċja magħhom.

Fost dak il-​grupp taʼ Kristjani umli, sibt familja li tilqagħni u li tħobbni, atmosfera li verament kont nixxennaq għaliha. Huma tawni l-​appoġġ u l-​għajnuna spiritwali li tant kelli bżonn. Hemm sibt ħbieb li kienu jaħsbu f’ħaddieħor u mhux fihom infushom, li mhux biss kienu lesti li jgħinuni u jfarrġuni imma wkoll xtaqu jagħmlu dan. (2 Korintin 7:​5-7) Iktar importanti minn hekk, ġejt megħjun nersaq eqreb lejn Ġeħova, li jien bdejt inqisu bħala Missieri tas-​sema kollu mħabba. Il-​kwalitajiet taʼ mħabba, mogħdrija, u interess profond tiegħu tant ġibduni. (Salm 23:​1-6) Fl-​aħħar kont sibt familja spiritwali u Missier taʼ mħabba! Dan verament messli qalbi. Ftit wara tqanqalt niddedika ħajti lil Ġeħova, u tgħammidt f’Settembru taʼ l-​1945.

Il-fatt li kont nattendi l-​laqgħat Kristjani mhux biss żiedli l-​għarfien imma wkoll saħħaħli l-​fidi. Ladarba ma kienx hemm xi mezz taʼ trasport, spiss xi wħud minna konna nimxu 5 kilometri mir-​raħal fejn konna noqogħdu għall-​post fejn kienet se ssir il-​laqgħa, u waqt li konna nkunu mexjin kien ikollna diskussjonijiet spiritwali li ma ninsiehom qatt. Fl-​aħħar taʼ l-​1945, sirt naf li kien hemm l-​opportunità li nieħu sehem fix-​xogħol taʼ l-​evanġelizzar full-time, u għalhekk bdejt naqdi bħala pijunier. Relazzjoni b’saħħitha maʼ Ġeħova kienet importanti għax ftit wara, il-​fidi u l-​integrità tiegħi ġew testjati sew.

L-​Oppożizzjoni Taħdem Favurina

Il-​pulizija spiss kienu jattakkaw għall-​għarrieda lpost tal-​laqgħat tagħna bit-​theddida li joqtluna. Il-​pajjiż kien taħt il-​liġi marzjali minħabba li fil-​Greċja kien hemm gwerra ċivili. Gruppi li kienu kontra xulxin attakkaw lil xulxin b’mibegħda ħarxa. Billi ħa vantaġġ minn din is-​sitwazzjoni, il-​kleru kkonvinċa lill-​awtoritajiet li aħna konna Komunisti u ħeġġiġhom jippersegwitawna.

F’perijodu taʼ sentejn, ġejna arrestati ħafna drabi, u sitt darbiet irċivejna sentenzi sa erbaʼ xhur ħabs. Madankollu, il-​ħabsijiet kienu mimlijin priġunieri politiċi, u għalhekk ġejna meħlusin. Aħna użajna l-​libertà mhux mistennija tagħna billi komplejna nippridkaw, imma ftit wara ġejna arrestati għal darba oħra​—tliet darbiet fl-​istess ġimgħa. Sirna nafu li xi aħwa ntbagħtu fuq gżejjer abbandunati. Kienet il-​fidi tiegħi se tkun b’saħħitha biżżejjed biex inkun nistaʼ niflaħ prova bħal dik?

Is-sitwazzjoni tiegħi saret verament diffiċli meta ġagħluni nirrapporta l-​għassa tal-​pulizija kuljum. L-​awtoritajiet bagħtuni Evosmos, qrib Tessalonika, fejn kien hemm għassa tal-​pulizija sabiex ikunu jistgħu jżommu għajnejhom fuqi. Krejt kamra fil-​viċin, u biex inkun nistaʼ mmantni lili nnifsi bdejt innaddaf il-​borom u t-​twaġen tar-​ram fid-​djar tan-​nies. Sakemm kont qed naqdi bħala pijunier fl-​irħula taʼ madwar, dan ix-​xogħol għamilhieli iktar faċli biex nikkuntattja n-​nies fi djarhom mingħajr ma nqajjem suspetti lill-​pulizija. Bħala riżultat, diversi wħud semgħu l-​aħbar tajba u wieġbu b’mod favorevoli. Iktar minn għaxra minnhom saru aduraturi dedikati taʼ Ġeħova.

Għaxar Snin, Tmien Ħabsijiet

Bqajt taħt il-​ħarsien tal-​pulizija sa l-​aħħar taʼ l1949, u mbagħad mort lura Tessalonika u kont ħerqan biex inkompli l-​ministeru full-time hemm. Eżatt meta ħsibt li l-​provi tiegħi kienu għaddew, fl-​1950, inqbadt bil-​lieva bla mistenni. Minħabba n-​newtralità Kristjana, kont determinat li ‘l-​gwerra ma nitgħallimhiex.’ (Isaija 2:4) Għalhekk, minn dakinhar beda vjaġġ twil u taʼ wġigħ li ħadni f’uħud mill-​agħar ħabsijiet tal-​Greċja.

Dan kollu beda fil-​belt taʼ Drama. Matul l-​ewwel ftit ġimgħat taʼ l-​arrest tiegħi hemm, is-​suldati li kienu għadhom kemm inqabdu bil-​lieva kienu qed jipprattikaw l-​isparar. Ġurnata minnhom, ħaduni fejn kienu qed jisparaw. Wieħed mill-​uffiċjali tefagħli xkubetta quddiemi u ordnali nispara. Meta rrifjutajt beda jispara fid-​direzzjoni tiegħi. Meta l-​uffiċjali l-​oħra raw li jien ma kontx se nagħmel kompromess bdew jagħtuni daqqiet bl-​addoċċ. Xegħlu s-​sigaretti u bdew jaħarquli l-​pali taʼ idejja bihom. Wara, qafluni f’ċella waħdi. Dan kompla għal tlett ijiem. L-​uġigħ mill-​ħruq tas-​sigaretti ma kontx nifilħu, u l-​marki tagħhom baqgħu fuq idejja għal snin sħaħ.

Qabel ma mort quddiem il-​qorti marzjali, ġejt mibgħut fil-​kamp militari f’Iráklion, fi Kreta. Waqt li kont qiegħed hemm, sawtuni bl-​aħrax biex jipprovaw jiksru l-​integrità tiegħi. Tgħidx kemm tlabt lil Missieri tas-​sema biex isaħħaħni għax bdejt nibżaʼ li se nċedi. Ġie f’moħħi l-​kliem taʼ Ġeremija 1:19: “Huma jeħduha kontrik, imma ma jagħmlulek xejn, għax jien inkun miegħek, oraklu tal-​Mulej, biex neħilsek minnhom.” Is-​serħan li tatni “l-​paċi t’Alla” għenni nikkalma. Fhimt kemm hu għaqli li nafdaw kompletament f’Ġeħova.—Filippin 4:​6, 7; Proverbji 3:5.

Wara dan għaddewni ġuri u ssentenzjawni għomri l-​ħabs. Lix-​Xhieda taʼ Ġeħova kienu jqisuhom bħala l-​agħar “għedewwa taʼ l-​Istat.” Din is-​sentenza bdejtha fil-​ħabs kriminali taʼ Itsedin, barra Canea, fejn tpoġġejt f’ċella waħdi. Itsedin kien forti antik, u ċ-​ċella tiegħi kienet impestata bil-​firien. Kont nitgeżwer minn rasi sa saqajja ġo gverta antika li kienet maħmuġa u mqattgħa ħalli l-​ġrieden ma jkollhomx kuntatt dirett miegħi meta kienu jgħaddu minn fuqi. Imradt sew bil-​pulmunite. It-​tobba qalu li kelli bżonn noqgħod fix-​xemx, u b’hekk setaʼ jkolli konversazzjonijiet maʼ ħafna mill-​priġunieri fil-​bitħa. Madankollu, il-​kundizzjoni tiegħi marret għall-​agħar, u wara li kelli emorraġija kbira fil-​pulmun, ittrasferewni fl-​isptar taʼ Iráklion.

Għal darba oħra, il-​familja spiritwali taʼ Kristjani sħabi kienet hemm meta kelli bżonnha. (Kolossin 4:11) L-​aħwa f’Iráklion kienu jiġu jarawni spiss, u kienu jfarrġuni u jinkuraġġuni. Għedtilhom li kelli bżonn il-​letteratura sabiex inkun nistaʼ nitkellem maʼ dawk li kienu interessati. Huma ġabuli bagalja b’qiegħ doppju li fih stajt naħbi l-​letteratura mingħajr ebda periklu. Kemm kont ferħan li sakemm kont f’dawk il-​ħabsijiet, minn taʼ l-​inqas sitt priġunieri ġew megħjuna jsiru Kristjani veri!

Sadanittant, il-​gwerra ċivili spiċċat u s-​sentenza tiegħi naqset għal għaxar snin ħabs. Qattajt l-​aħħar ftit tas-​sentenza tiegħi f’ħabsijiet ġewwa Rethimno, Genti Koule, u Cassandra. Wara li qattajt kważi għaxar snin fi tmien ħabsijiet differenti, inħlist u mort lura Tessalonika, fejn kont milqugħ b’idejn miftuħa minn ħuti l-​Kristjani maħbubin.

Nimxi ’l Quddiem Fost il-​Fratellanza Kristjana

Sa dan iż-​żmien, ix-​Xhieda fil-​Greċja almenu kellhom ftit libertà tal-​qima. Mill-​ewwel ħtaft l-​opportunità biex nerġaʼ nibda l-​ministeru full-time. Ftit wara dan kelli barka oħra meta sirt naf Kristjana leali li kien jisimha Katina. Hi kienet tħobb lil Ġeħova u kienet attiva ħafna fix-​xogħol taʼ l-​ippridkar. Iżżewwiġna f’Ottubru taʼ l-​1959. It-​twelid tat-​tifla tagħna Agape, u l-​fatt li issa kelli l-​familja Kristjana tiegħi komplew jgħinuni nfiq mill-​ġerħa li kelli minħabba li kont sfajt orfni. Fuq kollox, il-​familja tagħna kienet kuntenta taqdi lil Missierna Ġeħova taħt il-​ħarsien protettiv tiegħu kollu mħabba.​—Salm 5:11.

Minħabba ċirkustanzi li ma kellix kontroll fuqhom, kelli nieqaf mix-​xogħol taʼ pijunier, imma appoġġajt lil marti biex hi tkun tistaʼ tkompli fix-​xogħol full-time. Ġrajja li vera kienet importanti għalija fil-​ħajja Kristjana tiegħi kienet fl-​1969 meta kien se jkun hemm konvenzjoni internazzjonali tax-​Xhieda taʼ Ġeħova f’Nuremberg, il-​Ġermanja. Hekk kif kont qed nipprepara biex immur, applikajt għall-​passaport. Meta marti marret l-​għassa tal-​pulizija biex tistaqsi għala kienu għaddew xahrejn u l-​passaport kont għadni ma rċivejtux, l-​uffiċjal ħareġ file oħxon minn ġol-​kexxun u qalilha: “Int qed titlobni l-​passaport taʼ dan ir-​raġel biex ikun jistaʼ jipproselitizza n-​nies tal-​Ġermanja? M’hemmx ċans! Huwa perikoluż.”

Bl-għajnuna taʼ Ġeħova u l-​assistenza taʼ xi aħwa, ġejt inkluż f’passaport li sar għal grupp t’aħwa, u b’hekk stajt nattendi dik il-​konvenzjoni mill-​isbaħ. L-​akbar attendenza li kien hemm kienet taʼ iktar minn 150,000, u hemm stajt nara sew kemm l-​ispirtu taʼ Ġeħova kien qed jidderieġi u jżomm lill-​familja spiritwali internazzjonali tiegħu magħquda. Iktar tard f’ħajti stajt napprezza l-​valur tal-​fratellanza Kristjana.

Fl-1977, l-​għażiża marti, li kienet sieħba leali, raqdet fil-​mewt. Għamilt mill-​aħjar biex intellaʼ lit-​tifla tagħna skond il-​prinċipji Bibliċi, imma qatt ma tħallejt nagħmel dan waħdi. Għal darb’oħra, il-​familja spiritwali tiegħi tatni l-​għajnuna li kelli bżonn. Jien se nibqaʼ dejjem grat għall-​appoġġ li tawni l-​aħwa f’dak iż-​żmien diffiċli. Xi wħud minnhom saħansitra ġew joqogħdu magħna għal xi żmien sabiex ikunu jistgħu jieħdu ħsieb lit-​tifla tiegħi. Qatt m’hu se ninsa l-​imħabba mhix egoistika tagħhom.​—Ġwanni 13:​34, 35.

Agape kibret u żżewġet ħu leali, Elias. Huma għandhom erbaʼ subien, u kollha jinsabu fil-​verità. F’dawn l-​aħħar snin, mhux l-​ewwel darba li tatni xi puplesija, u saħħti sejra lura. It-​tifla u l-​familja tagħha jieħdu ħsiebi sew. Minkejja n-​nuqqas taʼ saħħa, xorta għandi ħafna għalfejn nifraħ. Għadni niftakar iż-​żmien meta kien hemm biss mitt ħu u oħt f’Tessalonika kollha u konna niltaqgħu bil-​moħbi fi djar privati. Issa hemm madwar ħamest elef Xhud leali f’dik l-​akkwata. (Isaija 60:22) Fil-​konvenzjonijiet, xi aħwa rġiel żgħażagħ jistaqsuni: “Tiftakar meta kont iġġibilna r-​rivisti d-​dar?” Għalkemm il-​ġenituri ma kinux jaqraw ir-​rivisti, it-​tfal tagħhom kienu jaqrawhom, u huma mxew ’il quddiem spiritwalment!

Hekk kif nara l-​organizzazzjoni taʼ Ġeħova miexja ’l quddiem, inħoss li l-​provi tiegħi ma kinux għal xejn. Lin-​neputijiet tiegħi u lil żgħażagħ oħrajn dejjem ngħidilhom biex jiftakru f’Missierhom tas-​sema fiż-​żgħożija tagħhom, u hu qatt ma se jabbandunahom. (Koħèlet 12:1) Ġeħova wettaq kelmtu, għax hu sar “Missier l-​iltiema.” (Salm 68:6 [68:​5, NW]) Għalkemm kont orfni minsi fl-​ewwel ftit snin taʼ ħajti, iktar tard sibt Missier li jimpurtah minni!

[Stampa f’paġna 22]

Ħdimt bħala kok fil-​ħabs taʼ Drama

[Stampa f’paġna 23]

Maʼ Katina fil-​ġurnata tat-​tieġ tagħna fl-​1959

[Stampa f’paġna 23]

Assemblea f’foresta viċin Tessalonika, fl-​aħħar tas-​snin 60

[Stampa f’paġna 24]

Mat-​tifla tagħna, fl-​1967