Il-​Ħajja—Prezzjuża jew Le?

“Ladarba l-​bniedem ġie maħluq fuq ix-​xbieha t’Alla, mela allura l-​qtil taʼ bniedem huwa l-​qerda taʼ l-​iktar ħaġa prezzjuża u taʼ l-​iktar ħaġa qaddisa fid-​dinja.”—The Plain Man’s Guide to Ethics, minn William Barclay.

‘L-​IKTAR ħaġa prezzjuża fid-​dinja.’ Tħares int lejn il-​ħajja bl-​istess mod? Mill-​imġiba tan-​nies huwa ovvju li ħafna ma jaqblux maʼ dan l-​awtur. Miljuni taʼ persuni nqatlu b’mod mill-​iktar kiefer minn nies vjolenti li fittxew li jissodisfaw il-​miri persunali tagħhom mingħajr ma ħasbu fil-​benesseri tal-​bnedmin sħabhom.​—Koħèlet 8:9.

Tintuża u Tintrema

L-​ewwel gwerra dinjija hija eżempju klassiku. Il-​kittieb taʼ l-​istorja A.J.P. Taylor jgħid li matul dak il-​konflitt terribbli “l-​iġsma tal-​bnedmin ġew sagrifikati għalxejn” darba wara l-​oħra. Fil-​ġirja tagħhom għall-​prestiġju u l-​glorja, il-​mexxejja militari użaw is-​suldati bħallikieku kienu xi ħaġa bla valur u li ma tiswa xejn. Fil-​battalja għal Verdun fi Franza kien hemm ’il fuq minn nofs miljun ruħ li tilfu ħajjithom. “Ma kien hemm l-​ebda premju [taʼ valur strateġiku] x’jintrebaħ jew x’jintilef,” jikteb Taylor. “Kien hemm biss bnedmin x’jinqatlu u glorja x’tintrebaħ.”​—The First World War.

Stmerrija bħal din lejn il-​valur tal-​ħajja għadha mifruxa ħafna. L-​istudjuż Kevin Bales jinnota li dan l-​aħħar, “żjieda kbira fil-​popolazzjoni mliet is-​swieq tax-​xogħol fid-​dinja b’miljuni taʼ persuni fqar u vulnerabbli.” Tul ħajjithom kollha, dawn għandhom ġlieda sempliċement biex jirnexxilhom jibqgħu ħajjin f’sistema kummerċjali oppressiva li fiha “l-​ħajja ssir bla valur.” Dawk li jieħdu vantaġġ minnhom, jgħid Bales, jittrattawhom daqslikieku skjavi​—‘bħallikieku għodda li wara li tużaha biex tagħmel il-​flus tistaʼ tarmiha faċilment.’​—Disposable People.

“Ġiri wara r-​Riħ”

Hemm ħafna raġunijiet oħra għala miljuni taʼ nies iħossuhom iddisprati u ma jiswew assolutament xejn​—li ħadd ma jimpurtah verament jekk humiex ħajjin jew mejtin. Illum, minbarra l-​gwerer u l-​inġustizzji, l-​umanità kollha hija mgħakksa mill-​ġuħ, il-​mard, il-​mewt, il-​qerda li ġġib magħha n-​nixfa, u numru bla għadd t’affarijiet oħra. U dan kollu jġiegħel lin-​nies jiddubitaw jekk wara kollox il-​ħajja hijiex taʼ min jgħixha.​—Koħèlet 1:​8, 14.

M’għandniex xi ngħidu, mhux kulħadd jgħix ħajja t’għaks estrem u wġigħ kbir. Iżda, anki dawk li ma jesperjenzawx tbatija ħarxa bħal din spiss jaqblu mal-​kliem tas-​Sultan Salamun taʼ Iżrael tal-​qedem, li staqsa: “X’se jmissu l-​bniedem mit-​taħbit u l-​kedda li jkun ħa taħt ix-​xemx?” Wara li joqogħdu jaħsbu, ħafna jirrealizzaw li l-​biċċa l-​kbira minn dak li għamlu kien “frugħa u ġiri wara r-​riħ.”​—Koħèlet 2:​22, 26.

“Dak kollox?” jistaqsu ħafna wħud meta joqogħdu jaħsbu fuq kif qattgħu ħajjithom. Iva, kemm hawn min jasal fit-​tmiem taʼ ħajtu u jħossu ġenwinament sodisfatt bil-​mod kif ikun għexha, bħall-​patrijarka Abraham? (Ġenesi 25:8) Il-​maġġuranza jibqgħu jħossuhom li ma jiswew għalxejn. Madankollu, il-​ħajja mhux bilfors tkun bla skop. Alla jqis kull ħajja umana bħala li hi prezzjuża u jrid li lkoll kemm aħna ngħixu ħajja li tkun mimlija u sodisfaċenti tassew. Kif jistaʼ jkun dan? Ikkunsidra dak li għandu x’jgħid l-​artiklu li jmiss fuq dan is-​suġġett.