Il-Kelma taʼ Ġeħova Hi Ħajja
Punti Prinċipali mill-Kotba t’Għabdija, Ġona, u Mikea
“IL-VIŻJONI taʼ Għabdija.” Dan il-kliem jinsab fil-bidu tal-ktieb Bibliku t’Għabdija. Il-profeta ma jirrivela xejn dwaru nnifsu ħlief ismu fil-ktieb li kiteb fis-sena 607 Q.E.K. Fi ktieb li tlesta xi żewġ sekli qabel, il-profeta Ġona jitkellem bis-sinċerità kollha dwar l-esperjenza persunali li kellu b’konnessjoni maʼ l-inkarigu missjunarju tiegħu. Is-60 sena taʼ l-attività profetika taʼ Mikea jseħħu bejn dawk t’Għabdija u Ġona, billi jibdew mis-sena 777 Q.E.K. sas-sena 717 Q.E.K. Kulma jgħid Mikea dwaru nnifsu hu li kien ġej mir-raħal taʼ “Moreset” u li rċieva l-kelma taʼ Ġeħova “fi żmien Ġotam, Aħaż u Ħeżekija, slaten taʼ Ġuda.” (Mikea 1:1) Il-familjarità tal-profeta mal-ħajja tal-kampanja tidher ċar fit-tip taʼ tixbihat li juża biex jenfasizza l-punti importanti tal-messaġġ tiegħu.
EDOM “GĦAL DEJJEM GĦAD TINTEMM”
Rigward Edom, Għabdija jgħid: “Ħqart lil ħuk Ġakobb, għad tkun miksi bl-għajb, għal dejjem għad tintemm.” Il-profeta għad għandu jidwi f’moħħu l-għemejjel vjolenti reċenti taʼ l-Edomin kontra wlied Ġakobb—l-Iżraelin. Fis-sena 607 Q.E.K., meta l-Babiloniżi qerdu lil Ġerusalemm, l-Edomin ‘baqgħu bierda’ u żammew maʼ “nies stranġieri” li kienu qed jinvaduhom.—Għabdija 10, 11.
Kuntrarju għal dan, id-dar taʼ Ġakobb se tiġi restawrata. Il-profezija t’Għabdija tgħid: “Fuq il-muntanja taʼ Sijon jibqgħu xi meħlusin, u hi tkun post qaddis.”—Għabdija 17.
Mistoqsijiet Skritturali Mweġbin:
vs 5-8—X’inhu sinifikanti dwar ix-xebh tal-qerda t’Edom mal-fatt li bil-lejl jiġu xi nies ħallelin jew dawk li jaqtgħu l-għeneb? Kieku l-ħallelin kellhom imorru Edom, kienu jieħdu biss dak li riedu. Kieku marru fiha dawk li jaħsdu, huma kienu jħallu warajhom ftit mill-ħsad għat-tilqit. Però, meta taqaʼ Edom, it-teżori tagħha se jiġu mfittxin bir-reqqa u hi se tiġi misruqa għalkollox minn dawk ‘li għamlu patt magħha’—l-alleati tagħha, il-Babiloniżi.—Ġeremija 49:9, 10.
vs 10—Edom kif ‘għad tintemm għal dejjem’? Bħalma ġie mbassar, il-ġens t’Edom, bi gvern u poplu f’reġjun speċifiku taʼ l-art, ma baqax jeżisti. Is-Sultan Babiloniż Nabonidu rebaħ lil Edom f’madwar nofs is-sitt seklu Q.E.K. Sar-rabaʼ seklu Q.E.K., it-territorju t’Edom kien abitat min-Nabatin, u l-Edomin kienu bdew jgħixu fil-parti tan-nofsinhar tal-Lhudija, l-inħawi tan-Negeb li iktar tard saru magħrufin bħala l-Idumija. Wara li r-Rumani qerdu lil Ġerusalemm fis-sena 70 E.K., l-Edomin ma baqgħux jeżistu.
Lezzjonijiet Għalina:
vs 3, 4. Minħabba li għexu f’reġjun imħarbat fil-muntanji għoljin u fi rdumijiet fondi li kienu jipprovdu vantaġġi strateġiċi eċċellenti, jistaʼ jkun li l-Edomin b’mod prużuntuż assumew li kienu fis-sigurtà. Imma m’huwiex possibbli taħrab il-ġudizzju taʼ Ġeħova.
vs 8, 9, 15. L-għerf u l-qawwa umana ma jipprovdu ebda protezzjoni matul “jum il-Mulej.”—Ġeremija 49:7, 22.
vs 12-14. L-Edomin iservu bħala eżempju taʼ twissija għal dawk li jifirħu minħabba d-diffikultajiet li jistgħu jiffaċċjaw il-qaddejja t’Alla. Ġeħova jieħu bis-serjetà t-trattament ħażin tal-poplu tiegħu.
vs 17-20. Din il-profezija taʼ tiġdid dwar ulied Ġakobb bdiet titwettaq meta fdal mar lura lejn Ġerusalemm minn Babilonja fis-sena 537 Q.E.K. Il-kelma taʼ Ġeħova dejjem isseħħ. Jistaʼ jkollna fiduċja sħiħa fil-wegħdi tiegħu.
“NINWÈ SSIR ĦERBA”
Minflok ma jobdi l-kmand t’Alla biex ‘imur Ninwè, il-belt il-kbira, u jxandar’ kontriha, Ġona jaħrab fid-direzzjoni opposta. Billi jġiegħel li jkun hemm “riefnu fuq il-baħar” u billi juża “ħuta kbira,” Ġeħova jerġaʼ jidderieġi lil Ġona u jinkarigah għat-tieni darba biex imur fil-belt kapitali Assirjana.—Ġona 1:2, 4; 2:1 (1:17, NW); 3:1, 2.
Ġona jidħol Ninwè u jibda jipproklama messaġġ ċar: “Erbgħin jum ieħor, u Ninwè ssir ħerba!” (Ġona 3:4) Ir-riżultat mhux mistenni tax-xogħol taʼ ppridkar tiegħu jġiegħel lil Ġona ‘jinkorla.’ Ġeħova juża “siġra tar-riġnu” biex jgħallem lil Ġona tagħlima dwar il-ħniena.—Ġona 4:1, 6.
Mistoqsijiet Skritturali Mweġbin:
3:3—Kien verament id-daqs taʼ Ninwè jammonta għal ‘tlett ijiem mixi’? Iva. Fil-qedem, Ninwè x’aktarx li kienet tinkludi postijiet oħrajn li jkopru minn Khorsabad fit-tramuntana sa Nimrud fin-nofsinhar. L-inħawi kollha li jagħmlu parti minn Ninwè jifformaw kwadranglu b’ċirkonferenza taʼ 100 kilometru.
3:4—Kellu Ġona jitgħallem il-lingwa taʼ l-Assirjani biex jippriedka lin-Ninwin? Jistaʼ jkun li Ġona kien diġà jaf il-lingwa taʼ l-Assirjani, jew jistaʼ jkun li mirakolożament ngħata l-abbiltà li jitkellimha. Possibbiltà oħra hi li hu wassal il-messaġġ dirett tiegħu bl-Ebrajk, permezz taʼ xi ħadd li interpretah għan-nom tiegħu. Jekk dan kien il-każ, kliemu setaʼ qajjem saħansitra iktar kurżità dwar il-messaġġ tiegħu.
Lezzjonijiet Għalina:
1:1-3. Il-fatt li nippjanaw minn jeddna attivitajiet oħrajn sabiex nevitaw li jkollna sehem bis-sħiħ fl-ippridkar tas-Saltna u fix-xogħol taʼ li nagħmlu dixxipli huwa indikazzjoni taʼ motiv ħażin. Min jagħmel dan, ikun bħallikieku qed jaħrab minn inkarigu li jagħtih Alla.
1:1, 2; 3:10. Il-ħniena taʼ Ġeħova m’hijiex limitata għal ġens jew razza waħda jew għal grupp speċjali taʼ nies. “Twajjeb maʼ kulħadd il-Mulej, [“ħnientu,” Saydon] fuq kull ma għamel.”—Salm 145:9.
2:1 (1:17, NW); 2:11 (2:10, NW). It-tlett ijiem u t-tliet iljieli taʼ Ġona fil-ħuta kbira jirreferu b’mod profetiku għall-mewt u l-irxoxt taʼ Ġesù.—Mattew 12:39, 40; 16:21.
2:1 (1:17, NW); 2:11 (2:10, NW); 4:6. Ġeħova ħeles lil Ġona mill-baħar imqalleb. Ukoll, Alla “ordna li titlaʼ siġra tar-riġnu għal Ġona, biex ikollu d-dell fuq rasu u teħilsu mill-ħsara.” L-aduraturi taʼ Ġeħova llum jistgħu jafdaw f’Alla tagħhom, u fil-qalb tajba bl-imħabba tiegħu, biex iħarishom u jeħlishom.—Salm 13:6 (Salm 13:5, NW); 40:12 (Salm 40:11, NW).
2:2, 3, 10, 11 (2:1, 2, 9, 10, NW). Ġeħova jismaʼ t-talb tal-qaddejja tiegħu u joqgħod attent għat-talb bil-ħrara tagħhom.—Salm 120:1; 130:1, 2.
3:8, 10. L-Alla veru “reġaʼ bdielu” dwar l-għawġ li kien tkellem dwaru, u hu “ma għamlux.” Għala? Minħabba li n-Ninwin “reġgħu lura minn triqithom il-ħażina.” Bl-istess mod illum, il-ġudizzju kuntrarju t’Alla jistaʼ jinbidel jekk midneb juri ndiema ġenwina.
4:1-4. Ebda bniedem ma jistaʼ jġiegħel lil Alla jpoġġi limitu għall-ħniena Tiegħu. Irridu noqogħdu attenti li ma nikkritikawx lil Ġeħova għall-mogħdijiet tiegħu kollhom ħniena.
4:11. Bil-paċenzja, Ġeħova qed jara li l-messaġġ tas-Saltna jiġi pridkat madwar id-dinja minħabba li—bħalma ġara fil-każ tal-120,000 raġel f’Ninwè—hu jiddispjaċih għal dawk “li ma jafux jagħżlu bejn il-lemin u x-xellug tagħhom.” M’għandniex aħna jiddispjaċina għan-nies fit-territorju tagħna u jkollna sehem żeluż fl-ippridkar tas-Saltna u fix-xogħol taʼ li nagħmlu dixxipli?—2 Pietru 3:9.
‘Il-QARGĦA TIEGĦEK TITWESSAʼ’
Mikea jikxef id-dnubiet taʼ Iżrael u Ġuda, ibassar li l-bliet kapitali tagħhom se jinqerdu, u jwiegħed tiġdid. Is-Samarija se ssir “borġ ġebel fir-rabaʼ.” Minħabba l-ħajja idolatruża tagħhom, Iżrael u Ġuda jistħoqqilhom li ‘jitfartsu,’ jew l-għajb. Minħabba li jintbagħtu fil-jasar, it-tfartis tagħhom kellu ‘jitwessaʼ bħal ajkla’ (Saydon)—milli jidher tip taʼ seqer li fuq rasu għandu biss ftit rix ħafif. Ġeħova jwiegħed: “Niġbrok, Ġakobb.” (Mikea 1:6, 16; 2:12) Minħabba l-mexxejja korrotti u l-profeti delinkwenti, Ġerusalemm ukoll ‘għad issir borġ ġebel.’ Imma Ġeħova se ‘jiġbor flimkien’ lill-poplu tiegħu. Minn “Betlehem taʼ Efrata” se jiġi “dak li jkun prinċep f’Iżrael.”—Mikea 3:12; 4:12; 5:1 (5:2, NW).
Kien Ġeħova inġust maʼ Iżrael? Huma l-ħtiġijiet tiegħu ħorox wisq? Le. Kulma jitlob Ġeħova mill-aduraturi tiegħu hu li huma ‘jagħmlu dak li hu ġust, li jħobbu u juru ħniena, u li jkunu umli fl-imġiba tagħhom maʼ Alla tagħhom.’ (Mikea 6:8) Però, dawk li kienu jgħixu fi żmien Mikea tant ħżienu li “l-aħjar fosthom qishom xewka, l-aktar nies sewwa fosthom qishom ħarġa ħurrieq,” billi kienu jweġġgħu u jnikktu lil kulmin jersaq lejhom. Imma l-profeta jistaqsi: “Min hu Alla [bħal Ġeħova]?” Alla se jerġaʼ juri ħniena man-nies tiegħu u ‘jarmi ħtijiethom kollha f’qiegħ il-baħar.’—Mikea 7:4, 18, 19.
Mistoqsijiet Skritturali Mweġbin:
2:12—Meta twettqet il-profezija dwar il-‘ġbir tal-fdal taʼ Iżrael’? L-ewwel twettiq kien fis-sena 537 Q.E.K. meta fdal Lhudi rritorna lejn pajjiżu mill-eżilju Babiloniż. Fiż-żmien modern, il-profezija titwettaq fl-“Iżrael t’Alla.” (Galatin 6:16) Mill-1919 ’l hawn, il-Kristjani midlukin ġew miġburin flimkien “bħal nagħaġ f’maqjel.” Minħabba li magħqudin magħhom hemm il-“folla kbira” taʼ “nagħaġ oħrajn,” speċjalment mill-1935 ’l hawn, huma saru “geġwiġija taʼ nies.” (Rivelazzjoni 7:9; Ġwanni 10:16) Flimkien, huma jippromwovu l-qima vera biż-żelu.
4:1-4—“Fl-aħħar jiem,” Ġeħova kif “ikun hu mħallef taʼ ħafna popli, [“jirranġa l-affarijiet kollha għall-ġid,” NW] taʼ ġnus setgħana”? L-espressjonijiet “ħafna popli” u “ġnus setgħana” ma jirreferux għall-gruppi taʼ ġnus jew entitajiet politiċi. Minflok, dawn l-espressjonijiet jappartjenu lil individwi mill-ġnus kollha li saru aduraturi taʼ Ġeħova. Ġeħova jkun imħallef u jirranġa l-affarijiet kollha għall-ġid tagħhom f’sens spiritwali.
Lezzjonijiet Għalina:
1:6, 9; 3:12; 5:1 (5:2, NW). Is-Samarija nqerdet mill-Assirjani fis-sena 740 Q.E.K.—matul il-ħajja taʼ Mikea. (2 Slaten 17:5, 6) L-Assirjani waslu saħansitra sa Ġerusalemm matul il-ħakma taʼ Ħeżekija. (2 Slaten 18:13) Ġerusalemm ngħatat in-nar mill-Babiloniżi fis-sena 607 Q.E.K. (2 Kronaki 36:19) Bħalma ġie mbassar, il-Messija twieled f’“Betlehem taʼ Efrata.” (Mattew 2:3-6) Il-kelma profetika taʼ Ġeħova dejjem isseħħ.
2:1, 2. Kemm ikun perikoluż għalina li ngħidu li naqdu lil Alla imma nfittxu l-ewwel l-għana minflok “is-saltna u s-sewwa tiegħu.”—Mattew 6:33; 1 Timotju 6:9, 10.
3:1-3, 5. Ġeħova jistenna li min għandu responsabbiltà fost il-poplu tiegħu jaġixxi bil-ġustizzja.
3:4. Jekk irridu lil Ġeħova jwieġeb it-talb tagħna, aħna m’għandniex nipprattikaw id-dnub jew ngħixu ħajja doppja.
3:8. L-inkarigu tagħna biex nippridkaw l-aħbar tajba li tinkludi messaġġi taʼ ġudizzju, jistaʼ jitwettaq biss jekk aħna msaħħin mill-ispirtu qaddis taʼ Ġeħova.
5:4 (5:5, NW). Din il-profezija Messjanika tiżgurana li meta l-poplu t’Alla jiġi attakkat mill-għedewwa tiegħu, “sebaʼ [li jirrappreżenta xi ħaġa kompluta] rgħajja” u “tmien prinċpijiet”—ammont konsiderevoli taʼ rġiel kapaċi—jitqajmu biex jieħdu t-tmexxija fost il-poplu taʼ Ġeħova.
5:6, 7 (5:7, 8, NW). Għal ħafna nies, il-Kristjani midlukin illum huma “bħan-nida li tiġi mill-Mulej”—barka mingħand Alla. Dan hu minnu minħabba li hu juża lill-midlukin biex jipproklama l-messaġġ tas-Saltna. In-“nagħaġ oħrajn” jgħinu biex iġibu serħan spiritwali lin-nies billi jinsabu attivi f’li jappoġġaw lill-midlukin fix-xogħol taʼ l-ippridkar. (Ġwanni 10:16) Xi privileġġ għandna li nieħdu sehem f’dan ix-xogħol li jġib serħan veru lil oħrajn!
6:3, 4. Għandna nimitaw lil Alla Ġeħova u nuru qalb tajba u mogħdrija anki lejn dawk li nsibuha diffiċli li ningwalawha magħhom jew li huma dgħajfin spiritwalment.
7:7. Hekk kif nittrattaw maʼ problemi fi tmiem din is-sistema ħażina, aħna m’għandniex naqtgħu qalbna. Minflok, bħal Mikea, irridu ‘nistennew ’l Alla tas-salvazzjoni tagħna.’
7:18, 19. Sewwasew bħalma Ġeħova hu lest li jaħfer l-iżbalji tagħna, hekk ukoll għandna aħna nkunu lesti li naħfru lil dawk li jidinbu kontrina.
Kompli ‘Imxi f’Isem [Ġeħova]’
Dawk li jiġġieldu kontra Alla u l-poplu tiegħu ‘għad jintemmu għal dejjem.’ (Għabdija 10) Madankollu, ir-rabja taʼ Ġeħova tistaʼ tieqaf jekk aħna nagħtu kas it-twissija divina u ‘nerġgħu lura minn triqitna l-ħażina.’ (Ġona 3:10) “Fl-aħħar jiem,” jiġifieri, matul dawn “l-aħħar jiem,” il-qima vera qed tiġi glorifikata ’l fuq minn kull reliġjon falza u wħud ubbidjenti qed jiġru lejha. (Mikea 4:1; 2 Timotju 3:1) Għalhekk jalla nkunu determinati li “nimxu f’isem [“Ġeħova,” NW], Alla tagħna, għal dejjem taʼ dejjem.”—Mikea 4:5.
X’tagħlim taʼ valur jgħallmuna l-kotba t’Għabdija, Ġona, u Mikea! Għalkemm inkitbu iktar minn 2,500 sena ilu, il-messaġġ tagħhom hu ‘ħaj u qawwi,’ anki llum.—Ebrej 4:12.
[Stampa f’paġna 13]
Għabdija pprofetizza: “[Edom] għal dejjem għad tintemm”
[Stampa f’paġna 15]
Mikea wera attitudni taʼ ‘stennija’ għal Ġeħova, u l-istess tistaʼ tagħmel int
[Stampa f’paġna 16]
Ix-xogħol taʼ l-ippridkar hu privileġġ li għandna ngħożżuh