Min Hu l-“Alla l-Veru u l-Ħajja taʼ Dejjem”?
Ġeħova, Missier Sidna Ġesù Kristu, huwa l-Alla veru. Hu l-Ħallieq, il-wieħed li jagħti l-ħajja eterna lil dawk li jħobbuh. Dan hu l-mod kif ħafna minn dawk li jaqraw u jemmnu l-Bibbja jwieġbu l-mistoqsija li jqajjem dan it-titlu. Tabilħaqq, Ġesù nnifsu qal: “Il-ħajja taʼ dejjem tfisser dan: li jieħdu għarfien dwarek, l-uniku Alla veru, u dwar Ġesù Kristu li int bgħatt.”—Ġwanni 17:3.
Madankollu, ħafna minn dawk li jmorru l-knisja jifhmuha b’mod ieħor din l-espressjoni. Il-kliem f’dan it-titlu ġej mill-1 Ġwanni 5:20 li, parti minnu, jgħid: “Aħna qegħdin f’unjoni miegħu, permezz taʼ Ibnu Ġesù Kristu. Dan hu Alla l-veru u l-ħajja taʼ dejjem.”
Uħud li jemmnu fid-duttrina tat-Trinità jsostnu li l-pronom dimostrattiv “dan” (ħutos) jirreferi għan-nom li jiġi eżattament qabel, jiġifieri Ġesù Kristu. Huma jgħidu li Ġesù huwa l-“Alla l-veru u l-ħajja taʼ dejjem.” Madankollu, din l-interpretazzjoni ma taqbilx maʼ dak li jgħid il-kumplament taʼ l-Iskrittura. U ħafna studjużi t’awtorità ma jaċċettawx din il-ħarsa Trinitarjana. B. F. Westcott, studjuż fl-Università taʼ Cambridge, kiteb: “L-iktar referenza loġika [għall-pronom ħutos] m’hijiex għas-suġġett li jkun għadu kif issemma imma għas-suġġett li kellu f’moħħu l-appostlu.” Għalhekk, l-appostlu Ġwanni ma kellux f’moħħu lil Ġesù imma lil Missieru. Erich Haupt, teologu Ġermaniż, kiteb li jrid jiġi determinat jekk il-pronom ħutos taʼ l-espressjoni taʼ wara jirreferix għas-suġġett li jiġi eżattament qabel jew għal Alla, li hu n-nom marbut miegħu u li jissemma iktar ’il bogħod fis-sentenza. Hu jkompli jgħid li jekk tieħu dan il-vers bħala prova li hemm biss Alla wieħed veru, ikun iktar fi qbil mat-twissija kontra l-idoli li hemm fl-aħħar tal-kapitlu milli kieku tipprova tużah bħala prova li Ġesù hu Alla.
Anki A Grammatical Analysis of the Greek New Testament, pubblikat mill-Istitut Bibliku Pontifikali taʼ Ruma, jgħid li bħala l-qofol taʼ versi 18-20 ir-referenza għal ħutos tirreferi kważi ċertament għall-Alla reali u veru, li huwa l-kuntrarju tal-paganiżmu (vers 21).
Ħafna drabi ħutos, li ġeneralment tiġi tradotta bħala “dan,” ma tirreferix għas-suġġett li jiġi eżattament qabel fil-frażi. Nistgħu nifhmu dan il-punt permezz taʼ skritturi oħrajn. Fit-2 Ġwanni 7, l-istess appostlu u kittieb taʼ l-ewwel ittra kiteb: “Fid-dinja dehru ħafna qarrieqa, nies li ma jistqarrux li Ġesù Kristu ġie bħala bniedem. Dak [ħutos] hu l-qarrieq u l-antikrist.” Hawnhekk il-pronom ma jistax ikun li jirreferi għall-eqreb nom—Ġesù. Ovvjament, “dak” jirreferi għal dawk li ċaħdu lil Ġesù. B’mod kollettiv huma “l-qarrieq u l-antikrist.”
Fl-Evanġelju tiegħu, l-appostlu Ġwanni kiteb: “Indrì, ħu Xmun Pietru, kien wieħed mit-tnejn li semgħu dak li qal Ġwanni u marru wara Ġesù. L-ewwel dan [ħutos] sab lil ħuh Xmun.” (Ġwanni 1:40, 41) Huwa evidenti li “dan” ma jirreferix għall-aħħar persuna msemmija, imma għal Indrì. Fl-1 Ġwanni 2:22, l-appostlu juża l-istess pronom b’mod simili.
Luqa juża dan il-pronom b’mod simili, bħalma jidher f’Atti 4:10, 11: “F’isem Ġesù Kristu n-Nazzarenu, li intom sammartuh maʼ zokk imma li Alla qajmu mill-imwiet, permezz tiegħu dan il-bniedem jinsab hawn f’saħħtu quddiemkom. Din [ħutos] hi ‘l-ġebla li intom il-bennejja ma stmajtuhiex u li saret il-ġebla tax-xewka.’” Jidher ċar li l-pronom “din”a ma jirreferix għar-raġel li kien ġie mfejjaq, minkejja li ssemma eżattament qabel ħutos. M’hemmx dubju li l-kelma “din” fil-vers 11 tirreferi għal Ġesù Kristu n-Nazzarenu, li huwa l-“ġebla tax-xewka” li fuqha nbniet il-kongregazzjoni Kristjana.—Efesin 2:20; 1 Pietru 2:4-8.
Skritturi bħal dawn jikkonfermaw l-osservazzjoni li saret minn Daniel Wallace, studjuż Grieg, li jgħid li meta jintużaw pronomi dimostrattivi Griegi, dak li fis-sentenza jidher li hu s-suġġett li għandu x’jaqsam mal-pronom għax ikun eżatt qablu jistaʼ ma jkunx is-suġġett li kellu f’moħħu l-awtur.
L-“Alla l-Veru”
Bħalma kiteb l-appostlu Ġwanni, l-“Alla l-veru” huwa Ġeħova, Missier Ġesù Kristu. Hu l-uniku Alla veru, il-Ħallieq. L-appostlu Pawlu rrikonoxxa dan meta qal: “Għalina fil-fatt hemm Alla wieħed, il-Missier, li minnu hu kollox.” (1 Korintin 8:6; Isaija 42:8) Raġuni oħra li Ġeħova huwa l-“Alla l-veru” msemmi fl-1 Ġwanni 5:20 hija li hu s-Sors tal-verità. Is-salmista sejjaħ lil Ġeħova “l-Alla tal-verità” għax Hu leali f’dak kollu li jagħmel u ma jistax jigdeb. (Salm 31:5, NW; Eżodu 34:6; Titu 1:2) Meta rrefera għal Missieru tas-sema, l-Iben qal: “Kelmtek hi l-verità.” U rigward it-tagħlim tiegħu stess, Ġesù qal: “Dak li ngħallem m’huwiex tiegħi, imma taʼ dak li bagħatni.”—Ġwanni 7:16; 17:17.
Ġeħova huwa wkoll “il-ħajja taʼ dejjem.” Hu s-Sors tal-ħajja, il-Wieħed li jagħtiha bħala rigal mhux mistħoqq permezz taʼ Kristu. (Salm 36:10 [36:9, NW]; Rumani 6:23) B’mod sinifikanti, l-appostlu Pawlu qal li Alla “jippremja lil dawk li jfittxuh bil-ħeġġa.” (Ebrej 11:6) Alla ppremja lil Ibnu billi qajmu mill-imwiet, u l-Missier se jagħti l-premju taʼ ħajja taʼ dejjem lil dawk li Jaqduh b’qalbhom kollha.—Atti 26:23; 2 Korintin 1:9.
xGħalhekk, għal liema konklużjoni għandna naslu? Li Ġeħova, u ħadd iktar, huwa l-“Alla l-veru u l-ħajja taʼ dejjem.” Hu biss jistħoqqlu li jirċievi qima esklużiva mingħand dawk li ħalaq.—Rivelazzjoni 4:11.
[Nota taʼ taħt]
a Fil-lingwa oriġinali, il-pronom “dan” huwa użat fil-ġens maskil. Minħabba raġunijiet grammatikali, il-pronom “dan” bil-Malti ġie tradott fil-ġens femminil.