Kapitlu 86
L-Istorja taʼ Iben Mitluf
BILLI għadu kif spiċċa jirrakkonta xi tixbihat lill-Fariżej dwar li wieħed jerġaʼ jsib nagħġa mitlufa u munita taʼ drakma mitlufa, Ġesù jkompli issa b’tixbieha oħra. Din il-waħda hija dwar missier li jħobb u dwar kif hu jittratta maż-żewġ uliedu, li t-tnejn li huma għandhom ħtijiet serji.
L-ewwel, hemm l-iben iż-żgħir, il-karattru prinċipali tat-tixbieha. Hu jiġbor il-wirt tiegħu, li jingħatalu minn missieru bla ma jaħsibha darbtejn. Hu mbagħad jitlaq mid-dar u jinvolvi ruħu f’mod taʼ ħajja immorali ferm. Imma ismaʼ waqt li Ġesù jirrakkonta l-istorja, u ara jekk tistax tiddetermina lil min jirrappreżentaw il-karattri.
“Ċertu raġel,” jibda Ġesù, “kellu żewġ ulied. U l-iżgħar wieħed minnhom qal lil missieru, ‘Missier, agħtini l-parti tal-propjetà li hija sehmi.’ Imbagħad [il-missier] qassmilhom il-mezz taʼ għixien tiegħu.” Dan l-iżgħar wieħed x’jagħmel b’dak li jirċievi?
“Iktar tard,” jispjega Ġesù, “wara ftit jiem, l-iben iż-żgħir ġabar l-affarijiet kollha flimkien u siefer lejn pajjiż imbiegħed, u hemmhekk berbaq il-propjetà tiegħu billi għex ħajja laxka.” Attwalment, hu jonfoq il-flus tiegħu billi jgħix mal-prostituti. Wara dan jiġu żminijiet ibsin, bħalma Ġesù jissokta jirrakkonta:
“Meta kien nefaq kollox, ġuħ kbir seħħ maʼ dak il-pajjiż kollu, u hu beda jħoss ruħu fil-bżonn. Hu saħansitra mar u ssieħeb maʼ wieħed miċ-ċittadini taʼ dak il-pajjiż, u dan bagħtu ġol-egħlieqi tiegħu biex jirgħa l-ħnieżer. U hu kien ikun jixtieq li jimla żaqqu bl-imżiewed tal-ħarrub li kienu qed jieklu l-ħnieżer, u ħadd ma kien jagħtih xi ħaġa.”
Kemm hu degradanti li tiġi mġiegħel taqbad ix-xogħol taʼ li tirgħa l-ħnieżer, ladarba dawn l-annimali kienu maħmuġin skond il-Liġi! Imma l-iktar ħaġa li weġġgħet lill-iben kienet il-ġuħ persistenti li saħansitra ġiegħlu jixtieq l-ikel li kien mitmugħ lill-ħnieżer. Minħabba l-gwaj terribbli tiegħu, Ġesù qal, hu “ġie f’sensih.”
Billi jkompli l-istorja tiegħu, Ġesù jispjega: “Hu qal [bejnu u bejn ruħu], ‘Kemm irġiel mikrijin taʼ missieri għandhom ħobż bix-xabaʼ, waqt li jien qed ngħib hawn bil-ġuħ! Se nqum u nivvjaġġa lejn missieri u ngħidlu: “Missier, jien dnibt kontra s-sema u kontra tiegħek. M’għadux jistħoqqli li nissejjaħ ibnek. Agħmilni bħal wieħed mill-irġiel mikrijin tiegħek.”’ Mela hu qam u mar għand missieru.”
Hawnhekk hawn xi ħaġa x’nikkunsidraw: Kieku missieru kien dar fuqu u kien għajjat bir-rabja miegħu meta telaq mid-dar, l-iben x’aktarx li ma kienx ikun daqshekk deċiż dwar x’għandu jagħmel. Hu forsi kien jiddeċiedi li jmur lura u jipprova jsib ix-xogħol x’imkien ieħor f’pajjiżu biex ma jkollux iħabbat wiċċu maʼ missieru. Madankollu, ebda ħsieb bħal dan ma kellu f’moħħu. Daru kienet il-post fejn hu ried li jkun!
Biċ-ċar, il-missier fit-tixbieha taʼ Ġesù jirrappreżenta lil Alla Jehovah, Missierna tas-sema, kollu mħabba u ħniena. U int forsi tirrikonoxxi wkoll li l-iben mitluf, jew prodigu, jirrappreżenta lil midinbin magħrufin. Il-Fariżej, li lilhom Ġesù qiegħed ikellem, ikkritikaw iktar kmieni lil Ġesù talli kiel maʼ dawn l-istess uħud. Imma l-iben il-kbir lil min jirrappreżenta?
Meta l-Iben Mitluf Jinstab
Meta l-iben mitluf, jew prodigu, fit-tixbieha taʼ Ġesù jmur lura lejn dar missieru, liema xorta taʼ riċeviment ikollu? Ismaʼ waqt li Ġesù jiddeskrivih:
“Waqt li kien għadu ’l bogħod, missieru lemħu u tqanqal mill-ħasra, u hu ġera u xteħet fuq għonqu u biesu b’mod teneru.” X’missier ħanin u taʼ qalb tajba, li jirrappreżenta tant tajjeb lil Missierna tas-sema, Jehovah!
X’aktarx li l-missier kien semaʼ bil-ħajja laxka taʼ ibnu. Iżda hu jilqgħu d-dar mingħajr ma jistenna spjegazzjoni dettaljata. Ġesù wkoll għandu spirtu ospitabbli bħal dan, billi jieħu l-inizzjattiva f’li jilqaʼ lill-midinbin u lil dawk li jiġbru t-taxxi, li huma rrappreżentati fit-tixbieha mill-iben prodigu.
Veru, il-missier li għandu d-dehen fit-tixbieha taʼ Ġesù bla dubju għandu xi ideja dwar l-indiema taʼ ibnu billi josserva l-wiċċ sogħbien u skuraġġit tiegħu hu u ġej lura. Imma l-inizzjattiva bl-imħabba tal-missier tagħmilha iktar faċli għall-iben biex jistqarr dnubietu, bħalma jirrakkonta Ġesù: “Imbagħad l-iben qallu, ‘Missier, jien dnibt kontra s-sema u kontra tiegħek. M’għadnix jistħoqqli li nissejjaħ ibnek. Agħmilni bħal wieħed mill-irġiel mikrijin tiegħek.’”
Iżda, il-kliem bil-kemm għadu ħareġ minn fomm l-iben meta l-missier jidħol fl-azzjoni, billi jordna lill-irsiera tiegħu: “Ħaffu! oħorġu libsa, l-aħjar waħda, u libbsuhielu, u poġġu ċurkett fuq idu u sandli fuq saqajh. U ġibu l-għoġol l-imsemmen, oqtluh u ejjew nieklu u nieħdu pjaċir, għaliex dan ibni kien mejjet u reġaʼ ħa l-ħajja; kien mitluf u nstab.” Imbagħad huma jibdew “jieħdu pjaċir.”
Sadanittant, l-‘iben il-kbir’ tal-missier “kien fil-għalqa.” Ara jekk inti tistax tidentifika lil min jirrappreżenta hu billi tismaʼ l-bqija tal-istorja. Ġesù jgħid dwar l-iben il-kbir: “Waqt li kien ġej u wasal qrib id-dar hu semaʼ kunċert taʼ mużika u żfin. Mela hu sejjaħ lil wieħed mill-qaddejja lejh u staqsa x’kienu jfissru dawn l-affarijiet. Hu qallu, ‘Ġie ħuk, u missierek qatel il-għoġol l-imsemmen, għaliex ħadu lura f’saħħtu.’ Imma hu sar imgħaddab u ma riedx jidħol ġewwa. Imbagħad missieru ħareġ barra u beda jitolbu bil-ħniena. Bi tweġiba hu qal lil missieru, ‘Ili tant snin nitjassar għalik u lanqas darba ma ksirt il-kmandament tiegħek, u madankollu lili int lanqas darba ma tajtni gidi biex ingawdi maʼ ħbiebi. Imma malli wasal dan ibnek li kiel il-mezz taʼ għixien tiegħek maʼ nisa żienja, int qtilt il-għoġol l-imsemmen għalih.’”
Min, bħall-iben il-kbir, kien qed jikkritika l-ħniena u l-attenzjoni murijin lejn il-midinbin? Mhux l-iskribi u l-Fariżej? Ladarba hija l-kritika tagħhom lejn Ġesù għaliex hu jilqaʼ lill-midinbin li qanqlet din it-tixbieha, huma b’mod ċar iridu jkunu dawk li huma rrappreżentati mill-iben il-kbir.
Ġesù jikkonkludi l-istorja tiegħu bl-appell tal-missier lil ibnu l-kbir: “Ibni, int dejjem kont miegħi, u l-affarijiet kollha li huma tiegħi huma tiegħek; imma aħna sempliċement kellna nieħdu pjaċir u nifirħu, għaliex dan ħuk kien mejjet u ħa l-ħajja, u kien mitluf u nstab.”
Ġesù b’hekk ma jgħidx x’jagħmel l-iben il-kbir eventwalment. Tabilħaqq, iktar tard, wara l-mewt u l-irxoxt taʼ Ġesù, “folla kbira taʼ qassisin bdew ikunu ubbidjenti lejn il-fidi,” possibbilment inklużi xi wħud minn dawn tal-klassi tal-‘iben il-kbir’ li lilhom Ġesù qiegħed hawn ikellem.
Imma llum min huma dawk irrappreżentati miż-żewġ ulied? Bil-fors li jirrappreżentaw lil dawk li saru jafu biżżejjed dwar il-għanijiet taʼ Jehovah biex ikollhom bażi biex jidħlu f’relazzjoni miegħu. L-iben il-kbir jirrappreżenta lil xi membri tal-“merħla ċkejkna,” jew “kongregazzjoni tal-imweldin l-ewwel li ġew miktubin fis-smewwiet.” Dawn adottaw attitudni bħal dik tal-iben il-kbir. Huma ma kellhom ebda xewqa biex jilqgħu klassi tal-art, in-“ngħaġ oħra,” li huma ħassew li kienu qed jisirqu l-attenzjoni.
L-iben prodigu, mill-banda l-oħra, jirrappreżenta lil dawk mill-poplu t’Alla li jitilqu biex igawdu l-pjaċiri li d-dinja toffri. Maż-żmien, madankollu, dawn iduru lura b’indiema u għal darb’oħra jsiru qaddejja attivi t’Alla. Tabilħaqq, il-Missier kemm hu taʼ mħabba u ħanin lejn dawk li jirrikonoxxu li għandhom bżonn maħfra u jduru lura lejh! Luqa 15:11-32; Levitiku 11:7, 8; Atti 6:7; Luqa 12:32; Ebrej 12:23; Ġwann 10:16.
▪ Ġesù lil min igħidha din it-tixbieha, jew storja, u għala?
▪ Min hu l-karattru prinċipali fl-istorja, u x’jiġrilu?
▪ Il-missier u l-iben iż-żgħir lil min jirrappreżentaw fi żmien Ġesù?
▪ Ġesù kif jimita l-eżempju tal-missier li jħenn tat-tixbieha tiegħu?
▪ L-iben il-kbir kif iħares lejn il-laqgħa li kellu ħuh, u l-Fariżej kif iġibu ruħhom bħall-iben il-kbir?
▪ It-tixbieha taʼ Ġesù kif tapplika fi żmienna?