Iż-​Żwieġ Mhux Mistenni taʼ Bogħaż u Rut

Il-​qiegħa tad-​dris qrib Betlehem hi mimlija ħajja bl-​attivitajiet tar-​rebbiegħa. Kienet ġurnata iebsa. Ir-​riħa tfuħ tal-​qamħ inkaljat tgħarraf lill-​ħaddiema mġewħin li wasal ħin l-​ikel. Kull wieħed se jgawdi l-​frott tax-​xogħol iebes tiegħu.

Bogħaż, raġel għani li kellu ħafna artijiet, jiekol u jixrob sakemm jixbaʼ u jintefaʼ jistrieħ ħdejn munzell kbir taʼ qamħ. Iktar tard, il-​ġurnata tal-​ħsad tintemm, u kull raġel ifittex post komdu għall-​mistrieħ. Bogħaż, sodisfatt, issa jitgħatta u tmur għajnu bih u jorqod.

Laqgħa bil-​Moħbi

F’nofs taʼ lejl, Bogħaż iqum jitriegħed bil-​bard. Mhux taʼ b’xejn, kienu kixfulu saqajh, u xi ħadd kien mimdud eżatt ħdejn saqajh! Peress li minħabba d-​dlam ma jindunax min kien hemm, hu jistaqsi: “Min int?” Leħen taʼ mara jwieġeb: “Jiena Rut, il-​qaddejja tiegħek. Ixħet djul mantarek fuq il-​qaddejja tiegħek, għax int għandek il-​jedd tal-​fidwa.”—Rut 3:​1-9.

Waqt li kienu waħedhom fid-​dlam huma qagħdu jitkellmu. Mhux soltu li n-​nisa jmorru f’qiegħa tad-​dris. (Rut 3:14) Minkejja dan, għall-​istedina taʼ Bogħaż, Rut tibqaʼ mimduda ħdejn saqajh sa qabel ma jisbaħ meta hi tqum u titlaq, u b’hekk tevita kritika bla bżonn.

Kienet din xi laqgħa romantika? Kienet Rut​—armla żagħżugħa u fqira minn pajjiż pagan—qed tipprova b’għaqal kbir tisseduċi lil dan ir-​raġel għani u avanzat? Jew kien Bogħaż li qed jieħu vantaġġ miċ-​ċirkustanzi u s-​solitudni taʼ Rut dik il-​lejla? It-​tweġibiet għal dawn il-​mistoqsijiet kollha għandhom x’jaqsmu mal-​lealtà u l-​imħabba lejn Alla. U l-​fatti verament imissulek qalbek.

Imma Rut min hi? X’inhu l-​motiv tagħha? U min hu dan ir-​raġel għani, Bogħaż?

“Mara Sewwa”

Xi snin qabel ma ġara dan kollu, kien waqaʼ ġuħ kbir f’Ġuda. Familja Iżraelija t’erbgħa min-​nies​—Elimelek; il-​mara tiegħu, Nagħomi; u ż-​żewġ subien tagħhom, Maħlon u Kiljon​—kellhom imorru joqogħdu fl-​art fertili taʼ Mowab. Is-​subien iżżewġu żewġ nisa minn Mowab, Rut u Għorfa. Wara l-​mewt tat-​tlett irġiel f’Mowab, it-​tliet nisa semgħu li l-​kundizzjonijiet f’Iżrael kienu marru għall-​aħjar. Għalhekk Nagħomi​—issa armla, imnikkta għall-​aħħar, u mingħajr tfal jew neputijiet​—iddeċidiet li terġaʼ tmur lejn pajjiżha.—Rut 1:​1-14.

Fi triqithom lejn Iżrael, Nagħomi kkonvinċiet lil Għorfa biex tirritorna lejn niesha. Nagħomi mbagħad qalet lil Rut: “[“L-​armla taʼ ħu żewġek,” NW] reġgħet lura għand niesha u l-​allat tagħha. Mur lura [“maʼ l-​armla taʼ ħu żewġek,” NW].” Imma Rut qalet: “Iġġagħalnix nitilqek . . . fejn tmur int, immur jien . . . niesek, niesi; Alla tiegħek, Alla tiegħi; fejn tmut int, immut jien; u hemm nindifen.” (Rut 1:​15-17) B’hekk iż-​żewġ romol fqar reġgħu lura Betlehem. Hemmhekk l-​imħabba u t-​tħassib li kellha Rut għall-​kunjata tagħha tant impressjonaw lill-​ġirien li kkunsidrawha bħala li kienet “aħjar [għal Nagħomi] minn sebaʼ wlied.” Oħrajn iddeskrivewha bħala “mara sewwa.”—Rut 3:11; 4:15.

F’Betlehem fil-​bidu tal-​ħsad tax-​xgħir, Rut qalet lil Nagħomi: “Ħa mmur fir-​rabaʼ, u nlaqqat is-​sbul minn wara min juri ħniena miegħi.”—Rut 2:2.

B’kumbinazzjoni hi tmur fl-​għalqa taʼ Bogħaż, qarib tal-​kunjatu tagħha, Elimelek. Hi tistaqsi lill-​qaddej li kien fuq il-​ħsad jekk tistax tlaqqat hemmhekk. Il-​mod ħabrieki kif kienet tlaqqat is-​sbul kien jispikka, tant li l-​qaddej li kien fuq il-​ħsad faħħarha ferm maʼ Bogħaż għax-​xogħol tagħha.—Rut 1:22–2:7.

Protettur u Benefattur

Bogħaż hu aduratur devot taʼ Jehovah. Kull fil-​għodu, Bogħaż kien isellem lill-​ħassada bil-​kliem: “Il-​Mulej magħkom,” u huma kienu jwieġbu: “Ibierkek il-​Mulej.” (Rut 2:4) Wara li osserva x-​xogħol iebes taʼ Rut u sar jaf dwar il-​lealtà li wriet lejn Nagħomi, Bogħaż għamel arranġamenti speċjali għal Rut biex tlaqqat is-​isbul. Fil-​qosor, jgħidilha: ‘Tmurx tlaqqat f’għalqa oħra. U lanqas ma għandek twarrab minn hawn: ibqaʼ mal-​ħaddiema bniet tiegħi. Wissejt lill-​ħaddiema biex ma jmissukx. Meta jieħdok l-​għatx mur ħdejn il-​ġarar, u ixrob mnejn jixorbu l-​ħaddiema.’—Rut 2:​8, 9.

Rut tinżel wiċċha fl-​art quddiemu u tgħid: ‘Kif sibt ħniena f’għajnejk u ħarist lejja, jien, mara barranija?’ Bogħaż iwieġeb: ‘Qaluli b’kull ma għamilt mal-​kunjata wara l-​mewt taʼ żewġek; ħallejt lil missierek u lil ommok u lil art twelidek, u tlaqt għal għand poplu li int xejn ma kont tafu qabel. Il-​Mulej iħallsek taʼ għemilek. Ħlasek ikun sħiħ mingħand il-​Mulej.’—Rut 2:​10-12.

Bogħaż mhux qed jipprova jġagħalha tinġibed lejh. It-​tifħir li jagħtiha ġej minn qalbu. L-​umiltà taʼ Rut hija sinċiera, u tirringrazzjah tal-​kliem mimli faraġ tiegħu. Hi tqis li ma jistħoqqilhiex u tkompli taħdem saħansitra iktar. Iktar tard, fil-​ħin taʼ l-​ikel, Bogħaż jgħid lil Rut: “Ersaq ’l hawn, u kul biċċa ħobż, u bill il-​ftiet tiegħek fil-​ħall.” Hi tiekol sakemm tixbaʼ u terfaʼ ftit ikel biex tieħdu d-​dar għal Nagħomi.—Rut 2:14.

Sa ma spiċċat il-​ġurnata, Rut irnexxielha tlaqqat madwar 22 litru xgħir. Hi tieħu dan u l-​ikel li kienet refgħet lura d-​dar għal Nagħomi. (Rut 2:​15-18) Ferħana bl-​abbundanza taʼ ikel, Nagħomi tistaqsi: “Fejn mort tlaqqat il-​qamħ illum?  . . .  Mbierek min ħa ħsiebek.” Meta ssir taf li kien Bogħaż, Nagħomi tgħid: “Imbierek hu mill-​Mulej, li ma warrabx il-​ħniena tiegħu la mill-​ħajjin u lanqas mill-​mejtin. . . . Dak ir-​raġel hu qaribna, u hu li għandu d-​dritt tal-​fidwa fuqna.”—Rut 2:​19, 20.

Taħsbilha għall-​Futur

Peress li xtaqet tara lill-​mara taʼ binha ‘miġbura’ jew ikollha darha, Nagħomi taħtaf l-​opportunità biex tagħmel arranġamenti ħalli titlob id-​dritt tal-​fidwa, fi qbil mal-​liġi t’Alla. (Levitiku 25:25; Dewteronomju 25:​5, 6) Issa Nagħomi tħarreġ lil Rut u tipprepara pjan t’azzjoni li hu kemm effettiv ferm kif ukoll xi ftit drammatiku​—mod kif setgħet tiġbed l-​attenzjoni taʼ Bogħaż. Rut, preparata sew u taf x’għandha tagħmel, tmur fis-​satra tal-​lejl lejn il-​qiegħa tad-​dris taʼ Bogħaż. Hi ssibu rieqed, tikxiflu saqajh u tistennieh iqum.—Rut 3:​1-7.

Meta fl-​aħħar iqum, l-​att simboliku taʼ Rut bla dubju jgħinu japprezza t-​tifsir tat-​talba tagħha biex hu ‘jixħet djul il-​mantar tiegħu fuq il-​qaddejja tiegħu.’ Minħabba l-​azzjoni taʼ Rut, dan il-​Lhudi avanzat fl-​età jagħraf l-​obbligu tiegħu bħala dak li għandu d-​dritt tal-​fidwa, ladarba kien qarib taʼ Maħlon, ir-​raġel il-​mejjet taʼ Rut.—Rut 3:9.

Iż-żjara taʼ Rut bil-​lejl ma kinitx mistennija. Madankollu, ir-​reazzjoni taʼ Bogħaż turi li t-​talba taʼ Rut għal xi ħadd bid-​dritt tal-​fidwa ma kinitx daqshekk għal għarrieda. Bogħaż kien lest jieħu azzjoni fuq it-​talba taʼ Rut.

Il-​vuċi taʼ Rut x’aktarx li wriet xi ftit ansjetà, u dan qanqal lil Bogħaż biex jgħid: “Issa, binti, la tibżax. Jien nagħmel miegħek kull ma tgħidli, għax niesi kollha fil-​bieb tal-​belt jafu li int mara sewwa.”—Rut 3:11.

Il-fatt li Bogħaż kien iqis l-​għemejjel taʼ Rut bħala tajbin għall-​aħħar hu evidenti minn kliemu: “Imbierka, binti, mill-​Mulej! Din tjubitek taʼ l-​aħħar, aħjar mill-​oħra taʼ qabel.” (Rut 3:10) Fl-​ewwel okkażjoni, Rut uriet qalb tajba bl-​imħabba, jew imħabba leali, maʼ Nagħomi. F’dik taʼ l-​aħħar, hi bla egoiżmu identifikat lilha nfisha lil Bogħaż, li kien raġel ħafna akbar minnha, minħabba li kellu d-​dritt tal-​fidwa. Kienet lesta li jkollha t-​tfal f’isem Maħlon, ir-​raġel mejjet tagħha, u għal Nagħomi.

Ma Jonorax id-​Dritt tal-​Fidwa

L-​għada fil-​għodu, Bogħaż isejjaħ qarib li jiġi minn Nagħomi iktar mill-​qrib minnu nnifsu. Quddiem l-​abitanti u l-​irġiel ixjeħ tal-​belt, Bogħaż jgħid: ‘Nagħomi se tbigħ biċċa mill-​għalqa li kellu ħuna Elimelek, u jien għedt, ngħarrfek biha.’ Bogħaż ikompli: ‘Jekk tifdiha, tkun fdejtha; jekk ma tifdihiex, għarrafni ħalli nkun naf, u jien niġi warajk.’ Wara dan il-​qarib jindika li se jifdiha.—Rut 4:​1-4.

Imma x’sorpriża kien hemm lesta għalih! Bogħaż issa jiddikjara quddiem ix-​xhieda kollha: “Dak in-​nhar li tixtri l-​għalqa mingħand Nagħomi, int tkun trid tieħu wkoll lil Rut il-​Mowabija, mart il-​mejjet, biex tqajjem isem il-​mejjet fuq wirtu.” Minħabba li jibżaʼ li jitlef il-​wirt tiegħu stess, il-​qarib ikollu jċedi d-​dritt tal-​fidwa u jgħid: “Ma nistax nifdi.”—Rut 4:​5, 6.

Skond it-​tradizzjoni, ir-​raġel li jirrifjuta li jifdi jrid jinżaʼ sandlija u jagħtiha lil sieħbu. Allura meta dak li kellu d-​dritt tal-​fidwa jgħid lil Bogħaż, “Ħudha int,” hu jibda jinżaʼ s-​sandlija. Imbagħad, Bogħaż jgħid lill-​irġiel ixjeħ u n-​nies kollha l-​oħra: “Intom illum xhud li jien xtrajt kull ma kellu Elimelek, u kull ma kellu Kiljon, u kull ma kellu Maħlon mingħand Nagħomi. Nieħu wkoll b’marti lil Rut il-​Mowabija, il-​mara taʼ Maħlon, biex inqajjem l-​isem tal-​mejjet fuq il-​wirt tiegħu . . . Intom illum ilkoll xhud taʼ dan.”—Rut 4:​7-10.

In-nies kollha li kienu ħdejn bieb il-​belt qalu lil Bogħaż: “Jagħmel Alla l-​mara li daħlet f’darek bħal Rakel u bħal Lija, li t-​tnejn bnew id-​dar taʼ Iżrael. Stagħna f’Efrata u agħmel isem f’Betlehem.”—Rut 4:​11, 12.

Bil-barka tan-​nies, Bogħaż jieħu lil Rut bħala martu. Huma jkollhom tifel u jsemmuh Għobed, u b’hekk Rut u Bogħaż isiru antenati tas-​Sultan David u iktar tard taʼ Ġesù Kristu.—Rut 4:​13-17; Mattew 1:​5, 6, 16.

‘Ħlas Sħiħ’

Matul ir-​rakkont, mill-​ewwel tislima mimlija ħniena tiegħu lill-​ħaddiema sa meta wasal biex jaċċetta r-​responsabbiltà li jkompli l-​linja tal-​familja taʼ Elimelek, Bogħaż juri kemm hu raġel straordinarju​—raġel t’azzjoni u awtorità. Fl-​istess waqt, kien raġel li wera r-​rażna, il-​fidi, u l-​integrità. Bogħaż kien ukoll ġeneruż, qalbu tajba, safi moralment, u wera ubbidjenza sħiħa lejn il-​kmandamenti taʼ Jehovah.

Rut tispikka għall-​imħabba tagħha lejn Jehovah, għall-​imħabba leali lejn Nagħomi, u għall-​bżulija u l-​umiltà li kellha. Mhux taʼ b’xejn li n-​nies kienu jqisuha bħala “mara sewwa.” Hi qatt ma kielet “minn ħobż l-​għażż,” u minħabba x-​xogħol iebes tagħha, hi kien ikollha xi ħaġa x’taqsam mal-​kunjata fqira tagħha. (Proverbji 31:​27, 31) Meta Rut daħlet għar-​responsabbiltà li tieħu ħsieb Nagħomi, ma setax jonqos li hi tħoss dak il-​ferħ li jistaʼ jinkiseb meta wieħed jagħti.—Atti 20:35; 1 Timotju 5:​4, 8.

X’eżempji mill-​aqwa nsibu fil-​ktieb taʼ Rut! Jehovah ftakar f’Nagħomi. Rut ħadet “ħlas sħiħ” bħala antenata taʼ Ġesù Kristu. Bogħaż ġie mbierek b’“mara sewwa.” Aħna għandna lil dawn l-​individwi bħala eżempji taʼ fidi.

[Kaxxa f’paġna 26]

Xaqq taʼ Tama

Jekk tħossok li qed tgħix fi żminijiet taʼ niket, l-​istorja taʼ Rut tistaʼ tipprovdi xaqq taʼ tama. Tispikka bħala konklużjoni importanti għall-​ktieb taʼ l-​Imħallfin. Il-​ktieb taʼ Rut juri kif Jehovah uża armla umli mill-​pajjiż barrani taʼ Mowab biex jipproduċi sultan għal niesu. Meta nqisu dak li ġara fil-​ktieb taʼ l-​Imħallfin, il-​fidi taʼ Rut verament tispikka bħal dawl f’dak iż-​żmien.

Meta taqra l-​istorja taʼ Rut, int tistaʼ tibqaʼ ċert li minkejja kemm jistgħu jkunu terribbli ż-​żminijiet, Alla dejjem jieħu ħsieb in-​nies tiegħu u jwettaq l-​iskopijiet tiegħu.