Il-​Vilel fiċ-​Ċokon taʼ Istanbul

● Djar tal-​injam għall-​għasafar jidhru f’ħafna partijiet tad-​dinja. Huma postijiet ideali għall-​għasafar biex jieklu, jibqgħu sħan, jagħmlu bejta, ikollhom il-​frieħ, u jiksbu protezzjoni mill-​predaturi u mill-​elementi. F’Istanbul, id-​djar tal-​għasafar ġew disinjati biex jidhru bħal strutturi taʼ daqs normali. Ftit minnhom jixbhu vilel; oħrajn moskej jew palazzi.a Huma magħrufin bħala barumbari, vilel tal-​għasafar, u saħansitra palazzi għall-​għasafar tal-​bejt.

L-​eqdem minn dawn id-​djar tal-​għasafar imorru lura għall-​inqas sal-​15-​il seklu, u fihom arkitettura Ottomana. Huma strutturi sempliċi, imma mis-​seklu 18, id-​djar tal-​għasafar saru residenzi grandjużi u lussużi. Ftit minnhom kellhom reċipjenti għall-​ikel u l-​ilma, passaġġi, u saħansitra gallariji fejn l-​għasafar setgħu, bħallikieku, iħarsu lejn il-​veduta. Dawn id-​djar ġeneralment kienu jitqiegħdu fin-​naħa tal-​bini fejn l-​iktar li kienet taħkem ix-​xemx u fejn kien hemm l-​iktar kenn mir-​riħ—’il bogħod mill-​qtates, il-​klieb, u n-​nies. Kultant dawn il-​karatteristiki kienu jiżdiedu mhux sempliċement minħabba l-​għasafar, imma biex iżejnu l-​bini bħala parti mid-​disinn ġenerali tiegħu. Id-​djar tal-​għasafar tistaʼ tarahom fuq il-​ġnub tal-​moskej, kbar u żgħar, kif ukoll fuq għejun pubbliċi tax-​xorb, libreriji, pontijiet, u djar privati.

B’sogħba, ħafna minn dawn il-​vilel fiċ-​ċokon iddeterjoraw minħabba l-​attakk kontinwu tal-​elementi, waqt li oħrajn inqerdu apposta minn nies li m’apprezzawx il-​valur tagħhom. Id-​djar tal-​għasafar issa jidhru inqas u inqas. Madankollu, jekk iżżur Istanbul, u jekk togħġbok l-​arkitettura storika, ara jekk tkunx tistaʼ tara dawn l-​istrutturi delikati u żgħar imkennijin f’xifer il-​bjut. Issa li taf x’inhuma, il-​fatt li tinnota dawn il-​vilel fiċ-​ċokon se jsebbaħ iż-​żjara tiegħek f’din il-​belt.

[Nota taʼ taħt]