SUĠĠETT PRINĊIPALI | IL-BIBBJA—L-ISTORJA TAʼ KIF BAQGĦET TEŻISTI
Il-Bibbja baqgħet teżisti minkejja oppożizzjoni
IT-THEDDIDA: Ħafna mexxejja politiċi u reliġjużi ħadmu fuq pjanijiet kuntrarji għall-messaġġ tal-Bibbja. Spiss, huma użaw l-awtorità tagħhom biex ma jħallux in-nies ikollhom, jipproduċu, jew jittraduċu l-Bibbja. Ikkunsidra żewġ eżempji:
Madwar is-sena 167 qabel Kristu (QK): Is-Sultan Selewkidu Antijoku Epifani, li inforza r-reliġjon Griega fuq il-Lhud, ordna li jinqerdu l-kopji kollha tal-Iskrittura Ebrajka. L-uffiċjali tiegħu “qattgħu u ħarqu r-rombli tal-Liġi kull meta sabuhom,” kiteb l-istorjografu Heinrich Graetz, “u qatlu lil dawk li nstabu jieħdu l-qawwa u l-faraġ mill-qari tagħhom.”
Medju Evu: Xi mexxejja Kattoliċi, imbaqbqin minħabba li nies komuni kienu qed jippritkaw dak li tgħallem il-Bibbja minflok id-duttrina Kattolika, ittimbraw bħala eretiċi lil-lajċi li kellhom xi kotba Bibliċi ħlief il-ktieb tas-Salmi bil-Latin. Kunsill tal-knisja impona l-kmand billi ordna lill-irġiel tiegħu biex “b’mod ħabrieki, leali, u taʼ spiss isibu lill-eretiċi . . . billi jfittxu fid-djar kollha u l-kmamar taħt l-art li jidhru suspettużi. . . . Id-dar li fiha jinstab xi eretiku għandha tinqered.”
Kieku l-għedewwa tal-Bibbja rnexxielhom jeqirduha, il-messaġġ tagħha kien ikun mitluf.
It-traduzzjoni tal-Bibbja bl-Ingliż taʼ William Tyndale baqgħet teżisti minkejja projbizzjoni, ħruq taʼ Bibbji, u l-esekuzzjoni taʼ Tyndale innifsu fl-1536
KIF IL-BIBBJA BAQGĦET TEŻISTI: Is-Sultan Antijoku ffoka l-kruċjata tiegħu fuq l-Iżrael, imma l-Lhud kienu fformaw komunitajiet f’għadd kbir taʼ pajjiżi oħra. Fil-fatt, xi studjużi jikkalkulaw li sal-ewwel seklu WK, iżjed minn 60 fil-mija tal-Lhud kienu joqogħdu barra mill-Iżrael. Fis-sinagogi tagħhom, il-Lhud żammew kopji tal-Iskrittura—l-istess Skrittura li kienet tintuża mill-ġenerazzjonijiet li ġew wara, inkluż il-Kristjani.—Atti 15:21.
Matul il-Medju Evu, nies li kienu jħobbu l-Bibbja wrew li kienu qalbenin u kuraġġużi waqt il-persekuzzjoni u komplew jittraduċu u jikkopjaw l-Iskrittura. Saħansitra qabel l-istampar bit-tipi taċ-ċomb ġie vvintat f’nofs is-seklu ħmistax, partijiet mill-Bibbja setgħu kienu disponibbli b’xi 33 lingwa. Minn hemm ’il quddiem, il-Bibbja ġiet tradotta u prodotta b’rata li qatt ma ntlaħqet qabel.
IR-RIŻULTAT: Minkejja theddid minn slaten setgħana u membri tal-kleru żvijati, il-Bibbja hija l-iktar ktieb li ġie mqassam u tradott fl-istorja. Hi fformat il-liġijiet u l-lingwi taʼ xi pajjiżi, kif ukoll il-ħajjiet taʼ miljuni taʼ nies.