Lekani Vino Mukupingulapo Ukucita Vyalanjizya Ukuti Mukacindka Leza

“Umuntu mucenjele akayipecela.”​—IMILU. 14:15

A IVULE vino tukapingulapo ukucita cila wanda. Vimwi pe vino tukapongulapo vikatukuma nkaninye ne vinji visitukuma nkani. Cino tukalondesya nkani mwe vyonsinye vino tukucita nampo nga avitici nanti avikulu, akucindika Leza.​—Wazyani 1 Wakorinte 10:31.

² Uzye cikamipepucila ukumanya ivyakuita pa vintu vimwi nanti cikamiwomela. Nga tukulnda ukulunduluka nu kuwa awina klistu awazima, tuzipizile ukumanya ivyakulekanya icizima ku viwipe. Apano nu kupingulapo ukucita ivintu vino vingalanjizya vino twazumilamo asa vino wanji wazumilamo. (Roma. 12:1, 2; Hebe. 5:14) Avyani vinji ivicindame vino vikalenga twasola icete ivyakucita? Amulandu ci wuno mpindi zimwi cikasyupila ukucita wo-o? Avyani vino tungacita pakusinincizya ukuti vino twapingulapo vyalenga twacindika Leza?

Amulandu ci Wuno Cacindamila Ukupingulapo Ivyakucita?

³ Nga cakuti tukupotwaukupingula icete pe vino vikumile ivisinka vyamasundo ya mu baibolo, wano tukasambilila nawo na wo tukawomba nawo wangatalika ukulola ngati tutasuwila vino tukasambilila swinya tungapumbuka. Wangawipa nanti ukwiwa, nukwelezya na maka kutuzembeleka ukuti tukoncelela “icintu wavule” nu kuwacitako vino wakacita nanti ukuwacinjilila pakuti vino wacisile vitakamanyikwe. (Ukuf. 23:2) Lelo wino akapingulapo ukucita ivintu vino vikalanjizya ukuti wacindika Leza, ataliwacita ivipusananeko na vino e kampingu wakwe wino wasambilizwa ne Baibolo pamulanduvye wakutina ukuti wanji wandi wamupate.​—Roma. 13:5.

⁴ Asawe wonsi wano wakatunena ivyakucita wano wakalonda ukuti ivintu vituwipile. Waciwuza witu wano wakalonda ukutwavwa, wangalonda ukuti nasweswenye twacita vino wakutunena. Kucakulolelako lekani tulande pa mipozezye. E Baibolo yalesya ukuwomvya uwazi munzila imbipe. (Imili. 15:28, 29) Lelo kwawa vimwi pa mipozezye vino cila muntu azipizile ukuyisolela nga cakuti angaviwomvya nanti awe pamulandu wakuti watatunena mukulungatika.a Ncepamwi walupwa lwitu ni viwuz wangavwambisya ukutitunena ivyakucita pe wo-o umulandu, lelo pa kusola imipozezye umwina klistu wensinye wino waipa nu kubatizwa azipizile ukuyisendela icisendo cakwe umweneco “icisendo”. (Gal. 6:4, 5) Cino tukalondesya nkani pano tukusola ivyakucita, akuwa ne kampingu muzima kwe Leza asakuwantu.​—1 Tim. 1:5.

⁵ Nga cakuti twapotwa ukusola icete ivyakucita, tungawa muntazi inkulu. Umusambi Yakobo walemvile ukuti umuntu wa myezo iwili, “asipanincizya cino akucita.” (Jemu. 1:8) Umuntu wamusango wo-o angakoncelelavye amelenganyo yakwe yano yakapiluka piluka swinya yano yatange yamwavwe, ngati amuntu wino ali mu wato wuno wutakweti umuzwa swinya wuno wuli pe sumbi wino ali na mang’wimbi. Isuwilo lye we-e umuntu lingatonta swinya angatalika ukulola ngati umuwuye awino walenga ukuti iciwipe cicitike. (1 Tim. 1:19) Uzye tungacita wuli pa kuti icamusango wo-o citakatuciticile? Tuzipizile “ukuwomesya mwi suwilo” (Wazyani Wakolose 2:6, 7.) Pakuti tusikatale, tuzipizile twapingulapo ukucita vino vikalanjizya ukuti twasuwila Izwi lya kwe Leza ilitele. (2 Tim. 3:14-17) Avyani vino vingalenga tuwapotwa ukusola icete ivya kucita?

Umulandu Wuno Cikatalila Ukupingulapo Ivya Kucita

⁶ Intete zingalenga tuwapotwa ukupingulapo ivya kucita. Pamwi tungatiina ukuluvyanya, nanti ukupotwa, nanti ukuti wanji wandi watalike ukutuseka. Awavule wakatiina ivya musango wo-o. Kutawa nanti wenganye wino akalonda ukupingulapo ukucita icintu muno mungafuma iviwipe nanti vino vingamukwelengula. Lelo nga twakunda Izwi lya kwe Leza tutaliwatiina cimwi. Amulandu ci wuno twalandila wo-o? Amuno nga cakuti twakunda Leza, lyonsinye tuliwatalicilapo ukuvwamba ukumanya vino Izwi lyakwe lyalandapo na vino amabuku yano umuzya akatupekanizizya nayo yalandapo, pano tutani tupingule ivyakucita pa vintu ivicindame. Nga tukucita wo-o tutandi twapanga iviluwo ivivule. Amulandu ci? Amuno e Baibolo ingalenga ‘wino atamanya cimwi akalampuke, nu kulenga umulumendo ukumanya ukulingulula.’​—Imilu. 1:4.

⁷ Asa we lyonsi pano tuliwapingula icete. Swensinye tukaluvyanya. (Roma. 3:23) Ku cakulolelako, Imfumu Davidi yalinji na mano swinya iya cisinka. Nomba impindi zimwi vino yapingulangapo ukucita avintu vino vyayiletelelanga nukuletelela wanji. (2 Sam. 12:9-12) Cingatenga Davidi wacitanga iviluwo, watwalilizile ukucita vimwi pakuti e Leza awamupaala. (1 Izya. 15:4, 5) Nasweswenye tutazipizile ukuleka ukupingula ukucita ivintu. Wulyanye vino calinji kwe Davidi, tuzipizile twakwizuka ukuti e Yehova aliyiwilila ku viluwo vitu nu kututetela. Alitwalilila ukwavwa wano wamukunda swinya wano wakamwivwila.​—Amalu. 51:1-4, 7-10.

⁸ Acani cino cingalenga tuleke ukusakamikwa sana nga tukulonda ukusolapo ivya kucita. Akwizuka ukuti impindi zimwi vyonsinye vino tukalonda ukusolapo ukucita vikawa icetenye. Yelenganyani pe vino umutumwa Paulo walanzile pi twala. Watili: “Ndi umonsinye wayilola kuno chikumupota ndiwalola umukazyana; ndi ukulonda kwakwe kwakulisya, nga ndi akulondesya ukuti wale watwalane, fwandi wazipila awatwalana, ndimuno akulondela. Lusi aluwembu. Ukuwa ndi umonsi asimfile umwezo, wapupuzya waleka ukuti atize atwale; ndachino ali numwezo wonsi uwakuilema umwezo, nga ndi wayipanzya chino angachita—angatela wachita ichete ndi atatwazile umukazyana. Achaleka wino watwala umukazyania wino wimala atela wachita ichete, ukuwa weni wino wakana ukutwala atela wachita ichete walusya.” (1 Kor. 7:36-38) E Paulo walanzile ukuti uwusimbe wazipapo, lelo co-o cisakusula ukuti wino watwala nanti ukutwalwa lyo waluvyanya.

⁹ Uzye tuzipizile twawikako amano kwe vinvo wanji wangalola pe vino tupinguzilepo? Na conye cikalondekwa. Mulole vino umutumwa Paulo wavwanzile pa lwa vya kulya vino awantu walolanga ukuti vyakomezilwe utuluwi. Wamanyile kuno ukupingulapo ukulya kutanga kuwipe nkani, nomba kungapunuzya wano watonta kampingu. Acani cino Paulo wasozilepo ukucita? “Ndi chakulya chikuwembusya uwmanawitu, ntalitela indye inyama swinya, alyakuti ntize ndaleka umwanawitu aponela muluwembu.” (1 Kor. 8:4-13) Nasweswenye tuzipizile twakwelenganya pe vino wanji waliyivwa nga twacita vino tupinguzilepo ukucita. Icikulu nkani cino tukawikako amano, ape vino coco icintu cilikuma wuciwuza witu ne Yehova. (Wazyani Waroma 14:1-4.) Ivisinka ci ivya masundo ya mu Baibolo vino vilitwavwa ukupingulapo ukucita ivintu vino vikalanjizya ukuti twacindika Leza?

Ivintu 6 Vino Vingatwavwa Ukupingulapo Icete Ivya Kucita

¹⁰ Mutayituntumba. Pano tutani tusolepo ukucita cimwi, tuzipizile ukuyikolowozya ukuti, ‘Uzye anemuno mfwile ukupingulapo ivya kucita pe co-o nanti asanene?’ Imfumu Solomoni yalemvile ukuti: “Awavilumba walisonzwa insoni nanti kuzimba. Achizima ukuyichefya.”​—Imilu. 11:2.

¹¹ Awakwasi wangazumilizya awana wawo ukuyipingulila aweneco ivya kucita, lelo awana watazipizile ukulola ukuti wawa ni nsambu zya kucita icili consinye cino wakulonda. (Kolo. 3:20) Umukwasi wacanaci nawe wawa ni nsambu zya kucita vimwi mu lupwa, lelo atazipizile akwiwilila ukuti, umulume awuli umutwe wakwe. (Imilu. 1:8; 31:10-18; Efes. 5:23) Ne umulume, azipizile akwizuka ukuti wumutwe wakwe, wawa nu mwakupelela nukuti azipizile atontela Klistu. (1 Kor. 11:3) Waeluda wakapingulapo ivya kucita vino vikakuma iwungwe. Lelo mwe vino wakacita wakasinincizya ukuti wakukonka vino ‘vyawalikwa’ mwi Zwi lya kwe Leza. (1 Kor. 4:6) Wakakonka sana uwutunguluzi wuno umuzya wa cisinka akawapa. (Mat. 24:45-47) Nga tukuyicefya swinya tukucitavye vino watupa insambu, tutaliwasakamikwa nanti ukusakamika wanji.

¹² Vwambilizyani. Solomoni watili: “Yelengania ukuchita ichete apno uliwa nivivule. Lwilichila mumichitile yako utlaiwa nivivule.” (Imilu. 21:5) Kuc akulolelako, uzye mukulonda ukutalika bizinesi yimwi? Mutakoncelela vino umwezo winu ukulonda. Muwavwambilizya ivisinka, mwawuzyako wano wamanya icete ivye bizinesi, siwnya mwakwelenganya na pa visinka vya masundo ya mu Baibolo vino vingamyavwa mwe bizinesi yinu. (Imilu. 20:18) Pakuti muvwambilizye icete, lembani ivizima vino vilifuma mwe bizinesi yinu ni ntazi zino zingafumamo. Pano mutani mupingulepo ukucita bizinesi, muzipizile ‘ukupenda indalama zino zingasumbwapo.’ (Luk. 14:28) Yelenganyani pa ndalama zino ziliwalondekwa na pe vino wuciwuza winu ne Leza wuliwa ndi mwatalika bizinesi yino mukulonda ukutalika. Pakuvwambilizya ivisinka vino vikalondekwa, pakalondekwa ukusumba impindi nukuwombesya. Nga mwatela mwavwambilizya ivisinka, mutalisamalila ukupingulapo ukucita vino vingalenga mutalike vye ukuwa na masakamika.

¹³ Lengani amano kwe Leza. Tulicindika Leza mwe vino tukapingulapo ukucita nga cakuti tukumulenga ukuti atwavwe pano tukupingulapo icili consinye. Umusambilizi e Jemusi walemvile ukuti: “Ukuwa ndi wumwi wasowelwa amano, wazipila apepa kwe Leza, wino angamupa amano, amuno Leza weni akapa wonsi chipepe mbali ninkumbu .” (Jemu. 1:5) Tutazipizile ukwivwa insoni zyakuzumila ukuti tukalonda amano ukufuma kwe Leza pakuti yatwavwa ukupingulapo ivyakucita. (Imilu. 3:5, 6) Nga tweyamila pa mano yitu, tungayisovya. Nga twalenga amano kwe Leza swinya twavwambilizya ni visinka vya masundo ya mwi Zwi lyakwe, lyo tukuzumilizya ukuti umuzimu uwutele wutwavwe ukwiluka umulandu wuno tukuvwambila ukucita vino tupinguzilepo.​—Hebe. 4:12; wazyani Jemusi 1:22-25.

¹⁴ Pingulanipo ica kucita. Mutazipizile ukusamilila ukusola ica kucita pano mutani muvwambilizye nu kulenga amano kwe Leza. Umuntu wamano ‘akalolecesya pano akulyata.’ (Imilu. 14:15) Nomba mutalalicizya ukucita ivintu. Umuntu wino wakunda vye ukulanda ukuti alipungulapo linji, akawa nu mwakuwipicizya munji muninye. (Imilu. 22:13) Nomba nanti acite wowo, lyo apinguzile kaali ivyakucita, akuli ukuti apinguzile ukuti wanji wamunene ivya kucita.

¹⁵ Citani vino mwapingulapo ukucita. Nga cakuti twapotwa ukucita vino twapinguzilepo ukucita, lyo amaka yano twasumvile pakusola vino tuzipizile ukucita yangaya vye mu minzi. Solomoni walemvile ukuti: “Chonsinye chino ukulonda ukuchita ulange ukuchichita.” (Ekawi. 9:10) Pakuti tucite vino tupinguzilepo, tuzipizile ukuyikundila ukucitapo vino vikulondekwa. Ku cakulolelako, e kawizya mwi wungwe angapingulapo ukuwomba wupainiya. Nomba iwuzyo alyakuti, uzye aliwomba? Angawomba nga atalesile incito yino akawomba nukwizya ukumumalila impindi na maka yakuwomba wo-o umulimo.

¹⁶ Asalyonsinye pano cikapepuka ukucita ivizima vino tupinguzilepo. Amulandu ci? Amuno” insi yonsi ili mu maka ya muwipe.” (1 Yoha. 5:19) Tukalwisyanya ni “vita vyamizimu miwipe yino ili munsi yamwiyulu, nawakapanzya, nizyamfuumu, namaka makulu ayamfizi yampindi yoo.” (Efes. 6:12) Umutumwa Paulo nu musambilizi nye e Yuda walanzile ukuti wonsinye wano wakalonda ukucindika e Leza waliwa pa wulwi.​—1 Tim. 6:12; Yud 3.

¹⁷ Pitulukani mwe vino mwapingulapo ukucita nu kulola nga pali muno muzipizile ukupiluka. Asa we lyonsi pano ivintu vikawa wulyanye vino mupanzile ukucita. “Impindi ya ntazi ni mpindi ya vintu vyasowa ukwenecela” ikaponela uwili wensinye. (Ekawi. 9:11) Nomba vimwi vino twapingulapo ukucita, e Yehova akakwenecela ukuti twandi twatwalilila ukuvicita asa mulandu ni ntazi zino tungasunkanya. Umuntu ndi wasolapo ukuyipa kwe Yehova, nanti ndi walapa umulapo witwala, atafwile ukupiluka. E Leza akakwenecela wensinye wino walapa yo-o imilapo ukwikalila kwe vino walafile. (Wazyani Amalumbo 15:1, 2, 4.) Lelo vimwi cino tukapingulapo ukucita vitacindama sana. Umuntu wa mano, cila mpindi akapituluka mwe vino wapingulapo ukucita. Asilonda ukuwa ni cilumba nanti ukupampamila vye pe cino atantisile amuno angapotwa ukupilula vino apinguzilepo ukucita nga capinda ukucita wowo. (Imilu. 16:18) Akalondesya nkaninyey ukutwalilia ukucindika Leza mwe vino akacita.

Sambilizyani Wanji Pakuti Wapingula Ukucita Vino Vikalenga Leza Ukucindikwa

¹⁸ Awakwasi wangasambilizya awana ukupingula ukucita vino vingalenga e Leza ukucindikwa. Awana wangasambilila zuwa kwe vino wakulola ku wakwasi wawo. (Luk. 6:40) Impindi zimwi awakwasi wangalondololela awana vino weni wacisile pakupingula ukucita icintu cimwi. Wangazumilizya na wana wawo ukuyipingulila aweneco pa vintu vimwi nukuwasalifya nga cakuti vino wapingulapo ukucita vyazipa. Cino umukwasi angacita pakutalicila, akucinjilila umwana kwe vino vingafumamo, lelo ukucita wo-o asa we lyonsi pano kungavwa umwana. Ku cakulolelako umukwasi angazumilizya umwana ukupoka layisensi yakupisizyapo motoka. Umwana nga wapula mwi sundo lya pa musewo, umukwasi angamulipilila zino wamupingula. Lelo nga umukwasi wanena umwana ukuwomba incito pakuti ayize azane indalama zyakulipila pa mulandu wuno apanzile, uwmana angasambilila ukuwikako amano ku masundo ya pa musewo.​—Roma. 13:4.

¹⁹ E Yesu wanenile awasambilizi wakwe ukuti wasambilizya wanji. (Mat. 28:20) Icintu conga cino tungasambilizya wano tukasambilizya Baibolo, akumanya ivyakupingulapo icete ivya kucita. Pakuti wasambilile ukupingulapo icete, tutazipizile twanena ivya kucita. Cikazipa sana nga twawasambilizya ukulola ivisinka vya masundo ya mu Baibolo pakuti vyawavwa ukuipingulilapo ivya kucita. Amuno swensinye ‘tuliyiluwulila kwe Leza.’ (Roma. 14:12) Fwandi cacindama nkaninye ukuti vino swensinye tukupingulapo ukucita, viwacindika Leza.

[Utumazwi twa pisika]

Mungasuka wuli?

• Amulandu ci wuno tuzipizile ukumanyila ivyakupingulapo icete ivya kucita?

• Uzye intete zingalenga tupotwe ukucita cani, swinya acani cino cingatwavwa ukuleka ukutiina?

• Avintu ci 6 vino vikalondekwa pakuti vino tukupingulapo ukucita viwacindika Leza?

[Akambokosi/Icikope]

Vino Vingatwavwa Ukupingulapo Icete Ivya Kucita

1 Mutayituntumba

2 Vwambilizyani

3 Lengani Amano kwe Leza

4 Pingulanipo ica Kucita

5 Citani Vino Mwapingulapo Ukucita

6 Pitulukani mwe Vino Mwapingulapo Ukucita nu Kulola nga Pali Muno Muzipizile Ukupiluka

[Icikope]

Uwa myezo yiwili wawa ngati amuntu wino ali mu wato wuno wutawa ni cakuwucovela wuno wuli pe sumbi pano pali amang’wimbi