Noviembre
Martes 1 tí noviembre
Na̱ kúma̱níka kuniso̱ʼo ta ndi̱ku̱n ndákuiinna, na̱ kíʼvi kúúna ta sákukaʼanna nu̱ú miína (Prov. 18:13).
Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása xíni̱ va̱ʼayó xa̱ʼa̱ ta̱ Jonás, kivi ndakanixi̱níyó ña̱ xi̱kuura iin ta̱a ta̱ va̱ása níkandíxa ta va̱ása nda̱kú níxi̱yo inira. Jehová ta̱xira chiñu ndaʼa̱ra ña̱ ku̱ʼu̱nra ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ yiví na̱ xi̱ndoo ña̱ ñuu Nínive xa̱ʼa̱ ña̱ ndiʼi-xa̱ʼa̱na. Soo ta̱ Jonás va̱ása níkandíxara, ta nda̱ara iin barco tú ku̱a̱ʼa̱n inka ñuu ta xi̱nura nu̱ú Jehová (Jon. 1:1-3). Sana miíyó va̱ása taxikayó keʼéra chiñu yóʼo. Soo Jehová ta̱xivara ña̱ keʼé tukura ña̱yóʼo (Jon. 3:1, 2). Kivi kunda̱a̱ va̱ʼaka iniyó ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱yo ta̱ Jonás, tíxa̱ʼvi oración ña̱ ke̱ʼéra tá xi̱ndika̱a̱ra ti̱xin tí ti̱a̱ká (Jon. 2:1, 2, 9). Oración ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jonás chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó, ña̱ su̱ví kuití iin ta̱a ta̱ xi̱nu á ta̱ sa̱ndákoo chiñu Ndióxi̱ níxikuura. Chi xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ vitá íyo inira, xi̱kuni̱ra kandíxara ña̱ káʼa̱n Jehová ta xi̱taxira tíxa̱ʼvi. Xa̱ʼa̱ ña̱kán, Jehová va̱ása níkiʼinníra kuenta xíʼin ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼé ta̱ Jonás, ta nda̱kuiinra oración ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra ta nda̱kundeéra xi̱niñúʼurara ña̱ koora profeta. Ndáyáʼviní ña̱ siʼnaka ná kuniso̱ʼo na̱ anciano tasaá taxina consejo ndaʼa̱ inkana. w20.04 15 párr. 4-6
Miércoles 2 tí noviembre
Ta̱ Pablo chi̱ndeétáʼanra xíʼinna ña̱ ná kunda̱a̱ va̱ʼa inina xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ [...]. Ta xi̱ndakanira nu̱úna ta xi̱sanáʼa̱rana ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ (Hech. 17:2, 3).
Na̱ hermano na̱ ni̱xi̱yo tá siglo nu̱ú ka̱ndíxana ña̱ sa̱kúaʼana xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús, ta ndu̱kúna espíritu santo nu̱ú Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-inina xíʼin tu̱ʼunra. Ta xi̱nandukúna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-inina á ndixa nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱ va̱xiña (Hech. 17:11, 12; Heb. 5:14). Ta va̱ása níxikachíñuna nu̱ú Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kusi̱í-inina tá xi̱kitáʼanna xíʼin inkaka na̱ hermano, ta ni va̱ása níxikandíxanara xa̱ʼa̱ ña̱ vií xi̱keʼé na̱ hermano xíʼinna á xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndoʼona xa̱ʼa̱ na̱ hermano kán. Chi xi̱kandíxana Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ra (Col. 1:9, 10). Ña̱ nda̱a̱ ña̱ va̱xi nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱ nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása nása̱maña (Sal. 119:160). Tá kúú, va̱ása nása̱maña tá iin na̱ hermano ke̱ʼéna iin ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼinyó á ni̱ki̱ʼvina iin ku̱a̱chi ndeé, ta ni va̱ása nása̱maña tá íyo tu̱ndóʼo nu̱úyó. Xa̱ʼa̱ ña̱kán, xíniñúʼu kuxini̱ va̱ʼayó ña̱ sánáʼa̱ Biblia ta kandíxayó ña̱ kúúña ña̱ nda̱a̱. Ña̱ kándíxayó ña̱ káʼa̱n Biblia kivi chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ ya̱ʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo, nda̱a̱ táki̱ʼva íxaa ti̱oʼo iin yitu̱n ña̱ kúnuní ñúʼu, chi chíndeétáʼanña xíʼinnú ña̱ va̱ása nduvanú tá ndeéní kúun sa̱vi̱. w20.07 9 párr. 6, 7
Jueves 3 tí noviembre
Xa̱ʼndara chiñu nu̱úndi̱ ña̱ ná ku̱ʼu̱nndi̱ natúʼunndi̱ xíʼin na̱ ñuu ta ndakani va̱ʼandi̱ nu̱úna (Hech. 10:42).
Ta̱ Jesús káʼa̱nra ña̱ tá chíndeétáʼanyó xíʼin na̱ ñanira na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví, nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱ chíndeétáʼan xíʼin miíra saá íyoyó (Mat. 25:34-40). Iin ki̱ʼva ña̱ chindeétáʼanyó xíʼinna kúú ña̱ keʼéyó chiñu ña̱ ta̱xira ndaʼa̱yó, ña̱ ku̱ʼu̱nyó natúʼunyó xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta xa̱a̱na koona discípulora (Mat. 28:19, 20). Ndáyáʼviní ña̱ chindeétáʼan na̱ inka ndikachi xíʼin na̱ ñani ta̱ Cristo ña̱ va̱ʼa saxínuna chiñuna, ña̱ natúʼunna xíʼin ndiʼi na̱ yiví na̱ íyo iníísaá ñuyǐví (Juan 10:16). Tá chíka̱a̱yó ndee̱ ña̱ keeyó natúʼunyó, náʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví ta saátu ta̱ Jesús. Ta saátu kivi kooyó migo Jehová xíʼin ta̱ Jesús, tá xíniñúʼuyó xu̱ʼúnyó ña̱ chindeétáʼanyó xíʼin chiñu ña̱ kíʼinna kuenta xíʼin (Luc. 16:9). Tá kúú, kivi taxiyó xu̱ʼúnyó ña̱ va̱ʼa kuniñúʼu na̱ ñuu Ndióxi̱ ña̱yóʼo, ña̱ chindeétáʼanna xíʼin na̱ ndóo nu̱ú kúu iin tu̱ndóʼo. Ta saátu kivi taxiyó xu̱ʼún ti̱xin congregación, ta chindeétáʼanyó xíʼin na̱ hermano na̱ kúnda̱a̱-iniyó kúma̱ní sava ña̱ʼa nu̱ú (Prov. 19:17). w20.04 24 párr. 12, 13
Viernes 4 tí noviembre
Ta va̱ása ixato̱ʼóra Ndióxi̱ na̱ yivára [...]. Soo ña̱ naní ndióxi̱ ña̱ táxi ndee̱ ndasakáʼnura (Dan. 11:37, 38).
Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi ña̱ profecía yóʼo, ta̱ rey ña̱ norte va̱ása ní ixato̱ʼóra Ndióxi̱ na̱ yivára. ¿Ndáa ki̱ʼva ke̱ʼéra ña̱yóʼo? Na̱ Unión Soviética xi̱kuni̱na kindaana ndee̱ ña̱ xi̱kuumií na̱ veʼe-ñu̱ʼu, saáchi xi̱kuni̱na sandíʼi-xa̱ʼa̱na ndiʼi religión. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, tá ku̱i̱ya̱ 1918 na̱ chíñu ña̱ Unión Soviética ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ ná sanáʼa̱na ti̱xin escuela ña̱ kǒo Ndióxi̱ íyo. Ta, ¿ndáa ki̱ʼva nda̱sakáʼnura “ndióxi̱ ña̱ táxi ndee̱”? Ku̱a̱ʼání xu̱ʼún xi̱niñúʼuna ña̱ va̱ʼa kuumiína ku̱a̱ʼáka na̱ soldado, ta ke̱ʼéna ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ kuniñúʼuna ña̱ kanitáʼanna, tasaá ndakúka xa̱a̱na koona. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo, ta̱ rey ña̱ norte xíʼin ta̱ rey ña̱ sur ni̱xa̱a̱na xi̱kuumiína ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ kivi sandíʼi-xa̱ʼa̱ yáʼaka millón na̱ yiví. Ta̱ rey ña̱ norte xíʼin ta̱ rey ña̱ sur inkáchi ki̱xáʼana kéʼéna iin ña̱ʼa, ña̱ ka̱nindichina “ña̱ʼa kini ña̱ sándiʼi-xa̱ʼa̱”. Ta ña̱ “ña̱ʼa kini” yóʼo kúú na̱ Organización de las Naciones Unidas (Dan. 11:31). w20.05 6, 7 párr. 16, 17
Sábado 5 tí noviembre
Ta̱ nda̱ñúʼu kúúra soo nda̱ni̱ʼíyóra (Luc. 15:32).
¿Ndáana kivi nandukú na̱ ku̱xíka nu̱ú Jehová? Ndiʼi na̱ congregación, na̱ veʼena, na̱ anciano, na̱ precursor xíʼin na̱ publicador. ¿Á íyo iin na̱ migoyó á iin na̱ veʼeyó na̱ ku̱xíka nu̱ú Jehová? ¿Á xa̱a̱ ndáni̱ʼíyó na̱ ku̱xíka nu̱ú Jehová tá ku̱a̱ʼa̱nyó nátúʼunyó veʼe tá veʼe á nu̱ú íyo ku̱a̱ʼá na̱ yiví? Ná ka̱ʼa̱nyó xíʼinna ña̱ tá kúni̱na ku̱ʼu̱n iin na̱ hermano kotonana, kivi taxiyó ki̱vi̱na xíʼin lugar nu̱ú ndóona ndaʼa̱ na̱ anciano. Iin ta̱ hermano ta̱ naní Thomas káchira: “Siʼna ndáka̱tu̱ʼíi̱n na̱ hermano á xíni̱na ndáa míí ndóo na̱ ku̱xíka nu̱ú Jehová. Ta saátu ndáka̱tu̱ʼíi̱n na̱ publicador á ndákaʼánna xa̱ʼa̱ na̱ hermano na̱ va̱ása xáʼa̱nka reunión. Tá ndi̱ʼi, tá xáʼi̱n xítoi̱ na̱ ku̱xíká nu̱ú Jehová, ndáka̱tu̱ʼíi̱nna xa̱ʼa̱ se̱ʼena á xa̱ʼa̱ na̱ veʼena. Chi sava na̱yóʼo xi̱xa̱ʼa̱n se̱ʼena xíʼinna reunión, ta sana ni̱xi̱yona publicador. Ta kivitu chindeétáʼanyó xíʼin na̱yóʼo ña̱ ndikóna nu̱ú Jehová”. w20.06 24 párr. 1; 25 párr. 6, 7
Domingo 6 tí noviembre
Ndakaʼíi̱n xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé Jah; ndakaʼíi̱n xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ va̱ʼa ña̱ ke̱ʼún tá ya̱chi̱ (Sal. 77:11).
Nu̱ú ndiʼika ña̱ táku ña̱ íyo nu̱ú ñuʼú yóʼo, iinlá na̱ yiví kúú na̱ kivi ndakaʼán xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼona tá ya̱chi̱ ta nasamana ña̱ kéʼéna. Tá ná ndakaʼányó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼoyó tá ya̱chi̱, chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ nasamayó ña̱ ndákanixi̱níyó xíʼin ña̱ kéʼéyó tasaá xa̱a̱yó kooyó iin na̱ yiví va̱ʼa (1 Cor. 6:9-11; Col. 3:9, 10). Saátu kivi sanáʼa̱yó ña̱ xínitúni̱yó ña̱ ndakuniña ña̱ va̱ʼa xíʼin ña̱ va̱ása va̱ʼa (Heb. 5:14). Ta saátu kivi na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó inkana, ña̱ kúndáʼvi-iniyó xíniyóna ta íxakáʼnu-iniyó xa̱ʼa̱na, ta kivitu sakuaʼayó nda̱kú koo iniyó nda̱a̱ táki̱ʼva íyo mií Jehová. Iin ki̱ʼva ña̱ kivi na̱ʼa̱yó ña̱ táxiyó tíxa̱ʼvi xa̱ʼa̱ ña̱ ndákaʼányó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ʼa, kúú ña̱ chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ ndakaʼányó xa̱ʼa̱ ndiʼi yichi̱ ña̱ chi̱ndeétáʼan Jehová xíʼinyó ta sa̱ndíkora-iniyó. Saá kúú ña̱ kivi kandíxakayó ña̱ va̱ása sandákoora ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó (Sal. 77:12; 78:4, 7). Inka ki̱ʼva ña̱ na̱ʼa̱yó ña̱ ndáyáʼvi ña̱yóʼo nu̱úyó, kúú ña̱ ndakaʼányó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ va̱ʼa ña̱ kéʼé inka na̱ yiví xíʼinyó ta taxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱na. Na̱ káʼvi va̱ʼa xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ku̱nda̱a̱-inina ña̱ na̱ yiví na̱ táxi tíxa̱ʼvi si̱íníka íyona. w20.05 23 párr. 12, 13
Lunes 7 tí noviembre
Xíniñúʼu yi̱ʼvíún kuniún ki̱vi̱ Ndióxi̱ún Jehová saáchi káʼnuníña ta ndáyáʼviníña (Deut. 28:58).
Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Moisés tá ndíka̱a̱ra tañu iin yu̱u̱ chi yuku̱ ña̱ Horeb, ta xi̱nira iin visión nu̱ú ni̱ya̱ʼa ña̱ káʼnu Jehová nu̱úra. Ña̱ Perspicacia para comprender las Escrituras káʼa̱nña, “ña̱ kúúña iin ña̱ ndáyáʼviní ña̱ xi̱ni iin na̱ yiví, tá kúma̱níka kixi ta̱ Jesucristo nu̱ú ñuʼú yóʼo”. Ta̱ Moisés xi̱niso̱ʼora ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n iin ta̱ ángel ña̱ tu̱ʼun yóʼo: “Jehová, Jehová, iin Ndióxi̱ ta̱ kúndáʼvi-ini xíni na̱ yiví, ta̱ kúee íyo ini, ta nda̱kú íyo ña̱ kúʼvi̱-inira xínirana, ta ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱ káʼa̱nra, ta náʼa̱ra ña̱ nda̱kú íyo ña̱ kúʼvi̱-inira xínira ku̱a̱ʼánína, íxakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéna xíʼin xa̱ʼa̱ ku̱a̱china” (Éx. 33:17-23; 34:5-7). Sana xi̱ndakaʼán ta̱ Moisés xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼora tá xi̱xiniñúʼura ki̱vi̱ Jehová ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nra tu̱ʼun ña̱ va̱xi nu̱ú texto ña̱ káʼviyó ki̱vi̱ vitin. Tá ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ Jehová, xíniñúʼutu ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ íyora. Ta saátu xíniñúʼu ndakaʼányó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmiíra, tá kúú ndee̱ra, ña̱ ndíchi ña̱ kúúmiíra, ña̱ nda̱kú íyo ña̱ kéʼéra xíʼin ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó. Tá ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xíʼin inkaka ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmiíra, xa̱a̱yó ixato̱ʼókayóra (Sal. 77:11-15). w20.06 8, 9 párr. 3, 4
Martes 8 tí noviembre
Ndakundeún keʼún ña̱ sa̱kuaʼún xíʼin ña̱ kándíxaún (2 Tim. 3:14).
Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ na̱ yiví ndakunina ndáana ndixa kúú discípulora xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inina xínitáʼanna (Juan 13:34, 35). Tá kúni̱yó ndakúka koo ña̱ kándíxayó Ndióxi̱, xíniñúʼu keʼéyó inkaka ña̱ʼa. Su̱ví xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-ini na̱ hermano xínitáʼanna kúú ña̱ kándíxayó Ndióxi̱. ¿Nda̱chun? Ná kachiyó ña̱ iin na̱ anciano á iin na̱ precursor ni̱ki̱ʼvina iin ku̱a̱chi ndeé, á sa̱xóʼvi̱na miíyó á ndu̱una iin apóstata ta kíxáʼana káʼa̱nna ña̱ su̱ví ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱ sákuaʼayó. ¿Ndáaña keʼéyó tá ná kuu ña̱yóʼo? ¿Á ndakava-iniyó ta sandákooyó kachíñuyó nu̱ú Jehová? Ña̱yóʼo sánáʼa̱ña miíyó, ña̱ tá kúni̱yó ndakú ná koo ña̱ kándíxayó Jehová xíniñúʼu viíní kitáʼanyó xíʼinra, ta su̱ví xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼé inka na̱ yiví ndakú koo ña̱ kándíxayóra. Nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin “veʼe” saá íyo ña̱ kándíxayó Ndióxi̱ chi ña̱ veʼe yóʼo va̱ása xíniñúʼu kuva̱ʼaña xíʼin “ña̱ʼa ña̱ kama ndíʼi-xa̱ʼa̱”, ña̱kán va̱ása ndakú koo ña̱ kándíxayó Ndióxi̱ tá xa̱ʼa̱ na̱ hermano kúú ña̱ kéʼéyóña, chi ña̱ veʼe yóʼo xíniñúʼu kuva̱ʼaña xíʼin “ña̱ʼa ña̱ ndeé”, ta saátu ña̱ kándíxayó Ndióxi̱ ndakú kooña tá vií íyo ña̱ kéʼéyó xíʼin ña̱ ndákanixi̱níyó. Xíniñúʼu kandíxayó ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱ sánáʼa̱ Biblia xa̱ʼa̱ Jehová (Rom. 12:2). w20.07 8 párr. 2, 3
Miércoles 9 tí noviembre
Chindeétáʼanndó xíʼinna (Hech. 20:35).
Íyo ku̱a̱ʼání experiencia ña̱ náʼa̱ nu̱úyó ña̱ chíndeétáʼan na̱ ángel xíʼinyó ña̱ ndani̱ʼíyó na̱ ku̱xíká nu̱ú Jehová, na̱ kúni̱ ndandikó nu̱úra (Apoc. 14:6). Tá kúú, ta̱ Silvio ta̱ íyo chí Ecuador, ni̱ka̱ʼa̱n ndáʼvira xíʼin Jehová ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinra ña̱ ndandikóra ti̱xin congregación. Tá káʼa̱nkara xíʼin Jehová, u̱vi̱ na̱ anciano ka̱nindaʼa̱na yéʼéra. Tasaá ki̱xáʼana chíndeétáʼanna xíʼinra. Tá ná chindeétáʼanyó xíʼin na̱ ku̱xíká nu̱ú Jehová ña̱ ndandikóna, kusi̱íní-iniyó. Ná kotoyó ña̱ káʼa̱n iin ta̱ kúú precursor ta̱ naní Salvador, ta̱yóʼo chíka̱a̱níra ndee̱ ña̱ chindeétáʼanra xíʼin na̱ ku̱xíká nu̱ú Jehová: “Sava yichi̱ nda̱a̱ kúni̱ kuakui̱ xa̱ʼa̱ ña̱ kúsi̱íní-inii̱. Kúsi̱íní-inii̱ tá ndákanixi̱níi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ sa̱kǎku Jehová iin na̱ káchíñu nu̱úra ti̱xin ñuyǐví ta̱ Ndi̱va̱ʼa, ta chi̱ndeétáʼi̱n xíʼinra ña̱ ke̱ʼéra ña̱yóʼo”. Tá yóʼó ku̱xíkáún nu̱ú na̱ ñuu Jehová, kivi kandíxaún ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira yóʼó ta kúni̱ra ña̱ ná ndikóún nu̱úra. Jehová ndátura ña̱ ná ndikóún nu̱ú na̱ ñuura, ta xíʼin ña̱ si̱í-ini ndakiʼinra yóʼó. w20.06 29 párr. 16-18
Jueves 10 tí noviembre
Kuniún ta̱ sánáʼa̱ yóʼó (Is. 30:20).
Jehová kúú ta̱ sánáʼa̱ miíyó, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo nu̱ú tu̱ʼunra va̱xi ejemplo na̱ ni̱xi̱yo tiempo xi̱naʼá ña̱ kivi sakuaʼayó xíʼin (Is. 30:21). Kivi ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱yo tiempo xi̱naʼá na̱ xi̱kuumií táʼan ña̱ va̱ʼa ña̱ kútóo Ndióxi̱. Ta saátu kivi ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo na̱ va̱ása nína̱ʼa̱ ña̱yóʼo (Sal. 37:37; 1 Cor. 10:11). Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo ta̱ rey Saúl. Tá ni̱xi̱yo loʼora, vitání ni̱xi̱yo inira ta xi̱ndakanixi̱níra ña̱ va̱ása ndáyáʼvira ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo i̱xayo̱ʼvi̱ña xíʼinra ña̱ ndakiʼinra ku̱a̱ʼáka chiñu (1 Sam. 9:21; 10:20-22). Soo tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo ña̱ ndu̱ura rey, ki̱xáʼara ni̱nuní kúnira ta ke̱ʼéra sava ña̱ʼa ña̱ va̱ása níxiniñúʼu keʼéra. Iin yichi̱ va̱ása kúee níxi̱yo inira ña̱ kundatura ki̱xaa̱ ta̱ profeta Samuel, ta ta̱xira iin sacrificio ni su̱ví ta̱yóʼo kúú ta̱ xíniñúʼu keʼé ña̱yóʼo. Ña̱kán, Jehová va̱ása nítaxikara bendición ndaʼa̱ra ta ki̱ndaara chiñura ña̱ kúúra rey (1 Sam. 13:8-14). Va̱ʼaní ña̱ sákuaʼayó xíʼin ña̱yóʼo, ña̱ va̱ása kuni̱yó keʼéyó iin ña̱ʼa ña̱ va̱ása xíniñúʼu keʼéyó. w20.08 10 párr. 10, 11
Viernes 11 tí noviembre
Ixato̱ʼóníndó [...] na̱ níʼi yichi̱ nu̱úndó ña̱ kéʼéndó chiñu tátayó (1 Tes. 5:12).
Ña̱ nda̱a̱ kúúña, mií Jehová xi̱niñúʼura ta̱ Cristo ña̱ va̱ʼa taxira iin regalo ndaʼa̱ na̱ congregación, na̱yóʼo kúú na̱ ta̱a na̱ chíndeétáʼan xíʼinna (Efes. 4:8). Tá kúú na̱ Cuerpo Gobernante xíʼin na̱ chíndeétáʼan xíʼinna, na̱ Comité ña̱ Sucursal, na̱ superintendente ña̱ circuito, na̱ sánáʼa̱ ti̱xin escuela ña̱ kúúmií na̱ ñuu Ndióxi̱, na̱ anciano ña̱ congregación, xíʼin na̱ siervo ministerial. Espíritu santo kúú ña̱ nda̱kaxin na̱ hermano yóʼo ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanna xíʼin ndikachi sa̱na̱ Jehová, ta ndasandakúna-ini na̱ congregación (1 Ped. 5:2, 3). Espíritu santo kúú ña̱ ndáka̱xin na̱ hermano yóʼo ña̱ va̱ʼa keʼéna ku̱a̱ʼá chiñu ti̱xin congregación. Nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé ndaʼa̱yó, xa̱ʼa̱yó xíʼin inkaka ña̱ íyo ku̱ñuyó kéʼéña sava chiñu ña̱ chíndeétáʼan xíʼin ndiʼi ku̱ñuyó, saá íyo chiñu ña̱ kéʼé na̱ hermano yóʼo chi chíndeétáʼanña xíʼin ndiʼi na̱ congregación. Nu̱úka ña̱ kuni̱na ndukáʼnuna nu̱ú inkana, chíka̱a̱na ndee̱ ña̱ ndasandakúna-ini na̱ hermano ta káʼa̱nna tu̱ʼun va̱ʼa xíʼinna (1 Tes. 2:6-8). Táxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ íyo na̱ hermano na̱ viíní kéʼé chiñu ti̱xin congregación, ta ndíʼi̱ka-inina xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱ inkana nu̱úka ña̱ kúni̱ miína. w20.08 21 párr. 5, 6
Sábado 12 tí noviembre
Sanáʼa̱ndóna ña̱ ná kundiku̱nna yi̱ʼi̱ (Mat. 28:19).
Kúni̱yó ku̱ʼu̱nyó natúʼunyó xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ saáchi xóʼvi̱na ta kǒo na̱ chíndeétáʼan xíʼinna ña̱kán xíniñúʼu sakuaʼana ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱ (Mat. 9:36). Jehová kúni̱ra ña̱ ndiʼi na̱ yiví ná xa̱a̱na sakuaʼana xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱ ta ná ka̱kuna (1 Tim. 2:4). Tá ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ ndakiʼin na̱ yiví tá ná ku̱ʼu̱nyó natúʼunyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíʼinna, kutóokayó keʼéyó ña̱yóʼo. Iin na̱ tíin ti̱a̱ká kéʼéna ña̱yóʼo ña̱ va̱ʼa xi̱kónarí á kuxunarí, soo miíyó nándukúyó na̱ yiví ña̱ va̱ʼa ná ka̱kuna (Rom. 10:13-15; 1 Tim. 4:16). Ta saátu xíniñúʼu keʼé miíyó. Ná ndakaʼányó chi ta̱ Jesús káxiní ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ discípulora ndáa ki̱ʼva nandukúna na̱ yiví. Ni̱ka̱ʼa̱nra ndáa ña̱ʼa ku̱ʼu̱n xíʼinna, ndáa míí natúʼunna ta ndáaña ka̱ʼa̱nna (Mat. 10:5-7; Luc. 10:1-11). Tiempo vitin, na̱ ñuu Jehová táxina nu̱ú va̱xi tutu ña̱ xíniñúʼuyó, ña̱ va̱ʼaní chíndeétáʼan xíʼinyó ta saátu sánáʼa̱na miíyó ndáa ki̱ʼva kuniñúʼuyóña. Ta ña̱yóʼo chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ va̱ása yi̱ʼvíyó natúʼunyó xíʼin na̱ yiví, ta viíní natúʼunyó xíʼinna (2 Tim. 2:15). w20.09 4 párr. 6, 7, 10
Domingo 13 tí noviembre
Kúsi̱íní-inii̱ tá xíniso̱ʼi̱ xa̱ʼa̱ na̱ va̱lí se̱ʼi̱ ña̱ ndákundeéna ndíku̱nna ña̱ nda̱a̱ (3 Juan 4).
¿Á kivi ndakanixi̱níyó ña̱ ni̱kusi̱íní-ini ta̱ apóstol Juan tá na̱kunda̱a̱-inira ña̱ nda̱kúní íyo ini na̱ hermano na̱ chi̱ndeétáʼanra xíʼin ña̱ sa̱kuaʼana xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱? Nda̱a̱ táki̱ʼva íyo se̱ʼera saá ni̱xi̱yona. Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱yoní tu̱ndóʼo nu̱úna, ta̱ apóstol Juan chi̱ka̱a̱ra ndee̱ ña̱ chindeétáʼanra xíʼinna ña̱ ndakú koo ña̱ kándíxana Ndióxi̱. Ta saátu miíyó kúsi̱íní-iniyó tá na̱ se̱ʼeyó á na̱ chi̱ndeétáʼanyó xíʼin ña̱ sa̱kuaʼana xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱, ndátaxina miína ndaʼa̱ Jehová ta ndákundeéna káchíñuna nu̱úra (3 Juan 3). Tá ku̱i̱ya̱ 98, saá kúú ña̱ chi̱ndeétáʼan espíritu santo Jehová xíʼin ta̱ Juan ña̱ ka̱ʼyíra u̱ni̱ carta. Ka̱ʼyíra carta yóʼo saáchi xi̱kuni̱ra chika̱a̱ra ndee̱ xíʼin na̱ hermano ña̱ va̱ʼa ná ndakundeéna kandíxana ta̱ Jesús, ta kandíxana ña̱ nda̱a̱. Ta̱ Juan xi̱ndi̱ʼi̱-inira chi ti̱xin congregación ni̱xi̱yo na̱ xi̱sanáʼa̱ ña̱ vatá (1 Juan 2:18, 19, 26). Na̱ apóstata yóʼo xi̱ka̱ʼa̱nna ña̱ xi̱xini̱na Ndióxi̱ soo va̱ása níxikeʼéna ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nra. w20.07 20 párr. 1-3
Lunes 14 tí noviembre
Kandíxandó Ndióxi̱ ta kandíxatundó yi̱ʼi̱va (Juan 14:1).
Xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxaníyó xi̱nu ña̱ káʼa̱n tu̱ʼún Ndióxi̱, kúni̱yó ña̱ ku̱a̱ʼáníka na̱ yiví ná kunda̱a̱-ini xa̱ʼa̱ña (Sal. 119:42; Is. 40:8). Tiempo vitin xa̱a̱ xítoyó xínu sava profecía ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia, ta saátu xítoyó ña̱ va̱ʼaníka táku na̱ yiví tá ndíku̱nna consejo ña̱ va̱xi nu̱úña. Tá xítoyó kúu ña̱yóʼo, kándíxaníkayó ña̱ xíniñúʼu kuniso̱ʼo ndiʼi na̱ yiví xa̱ʼa̱ tu̱ʼun va̱ʼa ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱. Mií Jehová kúú ta̱ ta̱xi ña̱ nátúʼunyó xíʼin na̱ yiví ta kándíxaníyóra, ta saátu kándíxayó ta̱ Jesús ta̱ nda̱kaxinra koo Rey ti̱xin Reinora. Ni nda̱a̱ ndáaka ña̱ ná kuu, Jehová kúú ta̱ chíndeétáʼan xíʼinyó ta táxira ndee̱ ndaʼa̱yó (Sal. 46:1-3). Ta saátu kándíxayó ña̱ níʼi ta̱ Jesús yichi̱ nu̱úyó tá ku̱a̱ʼa̱nyó nátúʼunyó xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, ta xíniñúʼura ndee̱ ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱ra ña̱ va̱ʼa keʼéra ña̱yóʼo (Mat. 28:18-20). Tíxa̱ʼvi ña̱ kándíxayó Jehová, va̱ása xíka-iniyó ña̱ taxira bendición ndaʼa̱yó xa̱ʼa̱ ña̱ chíka̱a̱yó ndee̱ ña̱ kachíñuyó nu̱úra. w20.09 12 párr. 15-17
Martes 15 tí noviembre
Iin ña̱ va̱ʼaníva kúú ña̱ ke̱ʼéñá xíʼi̱n [...]. Ke̱ʼéñá ña̱ kivi keʼévañá (Mar. 14:6, 8).
Sava ná hermana xíniñúʼu chindeétáʼanyó xíʼinná á ndakiʼinyó tu̱ʼunná (Is. 1:17). Tá kúú, iin ñá hermana ñá ni̱xi̱ʼi̱ yií á ñá va̱ása íyoka xíʼin yií, sana xíniñúʼuñá ña̱ ná keʼéna iin chiñu ña̱ xi̱keʼé yiíñá. Ta, iin ñá hermana ñá xa̱a̱ ku̱chée sana xíniñúʼu chindeétáʼanna xíʼinñá ña̱ ka̱ʼa̱nna xíʼin na̱ médico xa̱ʼa̱ñá. Ta iin ñá precursora ñá kéʼé inkaka chiñu xíʼin na̱ ñuu Ndióxi̱, sana xíniñúʼu ndakiʼinna tu̱ʼunñá tá káʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ñá chi va̱ása kíta ni̱ʼiñá nátúʼunñá xíʼin na̱ yiví nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé inka na̱ precursor. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús. Ta̱ Jesús xi̱ndakiʼinra tu̱ʼun ná ñaʼá ná xi̱kachíñu nu̱ú Ndióxi̱ tá xi̱ka̱ʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ná. Tá kúú, nda̱kiʼinra tu̱ʼun ñá María tá ni̱ka̱ʼa̱n kúáchi ñá Marta xa̱ʼa̱ñá (Luc. 10:38-42). Ta saátu nda̱kiʼinra tu̱ʼunñá tá ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinñá ña̱ ke̱ʼéñá iin ña̱ va̱ása va̱ʼa (Mar. 14:3-9). Ta̱ Jesús xi̱kunda̱a̱-inira nda̱chun kúú ña̱ ke̱ʼéñá saá. Ta nda̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ profecía yóʼo: “Iníísaá ñuyǐví, nda̱a̱ ndáaka nu̱ú ná natúʼunna xa̱ʼa̱ tu̱ʼun va̱ʼa ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé ñáyóʼo”. w20.09 24 párr. 15, 16
Miércoles 16 tí noviembre
Kundaandó na̱ congregación na̱ kúú ndikachi sa̱na̱ Ndióxi̱ na̱ ta̱xira ndaʼa̱ndó ta kiʼinníndó kuenta xíʼinna. Va̱ása keʼéndóña xíʼin ña̱ nduxa̱, va̱ʼaka xíʼin ndinuʼu-inindó keʼéndóña nu̱ú Ndióxi̱ (1 Ped. 5:2).
Iin ta̱ va̱ʼaní xi̱kuu pastor xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ kivi ndañúʼu ndikachi sa̱na̱ra. Ña̱kán tá xi̱ndañúʼu iinrí, va̱ása ní ixandi̱va̱ʼara xíʼinrí. Ná kotoyó ña̱ ke̱ʼé Jehová, tá ni̱xi̱yo iin tiempo ña̱ va̱ása níkeʼé sava na̱ xi̱kachíñu nu̱úra ña̱ xi̱kuni̱ra. Ta̱ profeta Jonás xi̱nura chi va̱ása níkuni̱ra keʼéra ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinra. Soo Jehová kǒo níndakanixi̱níra ña̱ va̱ása kivika keʼé ta̱ Jonás ña̱ chiñu yóʼo. Nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé iin na̱ va̱ʼaní kúú pastor, saá ke̱ʼé Jehová chi sa̱kǎkura ta̱ Jonás ta ta̱xira ndee̱ ndaʼa̱ra ña̱ va̱ʼa saxínura ña̱ chiñu yóʼo (Jon. 2:7; 3:1, 2). Tá ndi̱ʼi, xi̱niñúʼura iin yiki̱n ña̱ va̱ʼa sanáʼa̱ra ta̱ Jonás ña̱ ndáyáʼviní ña̱ táku iin tá iin na̱ yiví (Jon. 4:10, 11). ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱yóʼo? Ña̱ kǒo xíniñúʼu ndakanixi̱ní na̱ anciano ña̱ va̱ása kivika ndikó na̱ ku̱xíka, nu̱ú Jehová. Chi ña̱ xíniñúʼu keʼéna kúú ña̱ chika̱a̱na ndee̱ ña̱ kunda̱a̱-inina nda̱chun ku̱xíkana nu̱ú na̱ congregación. Ta, tá ná ndandikó na̱yóʼo nu̱ú Jehová, na̱ anciano xíniñúʼu ndakundeéna na̱ʼa̱na ña̱ kúʼvi̱-inina xíninana ta ndíʼi̱-inina xa̱ʼa̱na. w20.06 20, 21 párr. 10-12
Jueves 17 tí noviembre
Kootu na̱ chindeétáʼan loʼo xíʼinna (Dan. 11:34).
Tá ndi̱ʼi-xa̱ʼa̱ na̱ Unión Soviética tá ku̱i̱ya̱ 1991, loʼo tiempo va̱ʼa ni̱xi̱yo na̱ xi̱kachíñu nu̱ú Ndióxi̱ na̱ xi̱ndoo chí nu̱ú xi̱xaʼndachíñu na̱ Unión Soviética, tasaá kúú ña̱ ni̱xi̱nu ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Daniel ña̱ koo na̱ chindeétáʼan loʼo xíʼin na̱ ñuu Ndióxi̱. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, va̱ʼa na̱túʼunna xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, ta tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo ku̱a̱ʼání na̱ yiví na̱ ni̱xi̱yo chí ñuu nu̱ú xi̱xaʼndachíñu na̱ Unión Soviética, ni̱xa̱a̱na ndu̱una publicador. Soo loʼo tá loʼo, na̱ Rusia xíʼin na̱ kítáʼan xíʼinna ni̱xa̱a̱na ndu̱una ta̱ rey ña̱ norte. Ña̱ va̱ʼa xa̱a̱ iin na̱ chíñu nduuna ta̱ rey ña̱ norte á ta̱ rey ña̱ sur xíniñúʼu keʼéna u̱ni̱ ña̱ʼa: ña̱ nu̱ú, ixandi̱va̱ʼana xíʼin na̱ ñuu Ndióxi̱; ña̱ u̱vi̱, na̱ʼa̱na xíʼin ña̱ kéʼéna ña̱ sáa̱-inina xínina Jehová ta saátu na̱ ñuura, ta ña̱ u̱ni̱, na̱ chíñu yóʼo kanitáʼanna xíʼin táʼan miína. Na̱ Rusia xíʼin na̱ kítáʼan xíʼinna íxandi̱va̱ʼana xíʼin na̱ hermano, ta va̱ása táxina ña̱ natúʼunna xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ta xíʼin ña̱ kéʼéna náʼa̱na ña̱ sáa̱-inina xíni̱na Jehová xíʼin na̱ ñuura. Ta saátu kánitáʼanna xíʼin ta̱ rey ña̱ sur, ta ta̱yóʼo kúú na̱ Gran Bretaña xíʼin na̱ Estados Unidos. w20.05 12, 13 párr. 3, 4
Viernes 18 tí noviembre
Kuentaní koún xíʼin [...] ña̱ sánáʼún (1 Tim. 4:16).
Xíniñúʼu viíní sanáʼa̱yó na̱ yiví tá kúni̱yó chindeétáʼanyó xíʼinna ña̱ xa̱a̱na koona discípulo ta̱ Jesús. Ku̱a̱ʼání na̱ yiví sánáʼa̱yó xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱ ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia ndiʼi semana. Ndiʼiyó kútóoyó sanáʼa̱yó xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱. Ña̱kán sava yichi̱ kúni̱yó ku̱a̱ʼání ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Soo tá táxiyó Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó ti̱xin reunión á tá táxiyó Estudio ña̱ Congregación, ta saátu tá sánáʼa̱yó inka na̱ yiví xa̱ʼa̱ Biblia, xíniñúʼu kiʼinyó kuenta ña̱ va̱ása ku̱a̱ʼání ka̱ʼa̱nyó. Va̱ʼaka ná kuniñúʼuyó Biblia tá sánáʼa̱yó. Ña̱kán tá sánáʼa̱yó xíniñúʼu kiʼinyó kuenta ña̱ va̱ása ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ xíni̱yó xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa á xa̱ʼa̱ iin texto (Juan 16:12). Tá nda̱kuchiyó loʼova ña̱ xi̱kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ Biblia soo vitin xa̱a̱ ku̱a̱ʼáníka ña̱ kúnda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱, va̱ása xíniñúʼu kamaní sanáʼa̱yó na̱ yiví xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ xa̱a̱ xíni̱yó (Heb. 6:1). Ña̱kán tá ku̱a̱ʼá ku̱i̱ya̱ ni̱ya̱ʼa saáví ni̱xa̱a̱yó ku̱nda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ xa̱a̱ xíni̱yó, va̱ása xíniñúʼu kama sanáʼa̱yó iin na̱ yiví xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱yóʼo. w20.10 14, 15 párr. 2-4
Sábado 19 tí noviembre
Ta̱yóʼo kúú ta̱ carpintero se̱ʼe ñá María (Mar. 6:3).
Va̱ʼaní na̱ nda̱kaxin Jehová ña̱ koona yivá ta̱ Jesús (Mat. 1:18-23; Luc. 1:26-38). Xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ñá María ni̱na̱ʼa̱ñá ña̱ xi̱kuʼvi̱-iniñá xi̱xiniñá Jehová, ta saátu tu̱ʼunra (Luc. 1:46-55). Ta ña̱ ka̱ndíxa ta̱ José ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová, náʼa̱ña ña̱ xi̱kuʼvi̱-inira xi̱xinira Jehová ta saátu xi̱kuni̱ra ná kusi̱í-inira (Mat. 1:24). Na̱ nda̱kaxin Jehová ña̱ koona yivá ta̱ Jesús su̱ví na̱ ku̱i̱ká níxi̱yona. Saáchi sacrificio ña̱ ta̱xi ta̱ José xíʼin ñá María xa̱ʼa̱ ña̱ ka̱ku ta̱ Jesús, náʼa̱ña ña̱ na̱ ndáʼviva xi̱kuuna (Luc. 2:24). Ta sana loʼova ña̱ʼa xi̱kuumiína saáchi sana u̱xa̱ á ku̱a̱ʼáka xi̱kuu se̱ʼena (Mat. 13:55, 56). Jehová xi̱ndaara se̱ʼera nu̱ú sava tu̱ndóʼo soo ta̱xira ña̱ ná ya̱ʼara nu̱ú sava ña̱ i̱xayo̱ʼvi̱ xíʼinra (Mat. 2:13-15). Tá kúú, na̱ veʼe ta̱ Jesús va̱ása níkandíxanara ña̱ kúúra ta̱ Mesías (Mar. 3:21; Juan 7:5). Ta saátu ni̱ya̱ʼara nu̱ú inka tu̱ndóʼo chi ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ José yivá ndáʼvira. w20.10 26, 27 párr. 4-6
Domingo 20 tí noviembre
Nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása sandákoi̱ yóʼó ta nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása sañándaʼíi̱ yóʼó (Heb. 13:5).
¿Á xa̱a̱ ndákanixi̱níyó ña̱ íyo iinlá miíyó ta kǒo nda̱a̱ ni iinna chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ ya̱ʼayó nu̱ú iin tu̱ndóʼo? Su̱ví iinlá miíyó kúú na̱ ndóʼo saá. Saáchi nda̱a̱ sava na̱ xi̱ndasakáʼnu Jehová tiempo xi̱naʼá ndo̱ʼo saá (1 Rey. 19:14). Ki̱vi̱ ndóʼoyó ña̱yóʼo ná ndakaʼányó xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová: “Nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása sandákoi̱ yóʼó ta nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása sañándaʼíi̱ yóʼó”. Tasaá kivi ka̱ʼa̱nyó ña̱yóʼo: “Jehová kúú ta chíndeétáʼan xíʼi̱n. Va̱ása yi̱ʼvíi̱” (Heb. 13:5, 6). Ta̱ apóstol Pablo ka̱ʼyíra ña̱yóʼo ku̱a̱ʼa̱n ndaʼa̱ na̱ cristiano na̱ ni̱xi̱yo chí Judea tá ku̱i̱ya̱ 61. Ta ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna kítáʼanña xíʼin ña̱ va̱xi nu̱ú Salmo 118:5-7. Nda̱a̱ táki̱ʼva ndo̱ʼo ta̱ ka̱ʼyí salmo yóʼo, ta̱ Pablo xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ xi̱chindeétáʼanva Jehová xíʼinra. Tá kúú, tá kúma̱ní u̱vi̱ ku̱i̱ya̱ ña̱ kaʼyíra carta ku̱a̱ʼa̱n ndaʼa̱ na̱ Hebreo, ta̱ apóstol yóʼo ni̱xa̱ʼa̱nra xíʼin barco, ta i̱yoní ni̱xi̱yo ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ ña̱ ndeéní kúun sa̱vi̱ kini nu̱ú tá mar (Hech. 27:4, 15, 20). Tá ke̱ʼéra ña̱yóʼo ta saátu tá ya̱chi̱ka, ku̱a̱ʼá ña̱ʼa ke̱ʼé Jehová ña̱ va̱ʼa chi̱ndeétáʼanra xíʼinra. w20.11 12 párr. 1, 2
Lunes 21 tí noviembre
Va̱ása ka̱ʼún: ¿Nda̱chun va̱ʼaníka ni̱xi̱yo tiempo tá ya̱chi̱ nu̱ú tiempo vitin? (Ecl. 7:10).
¿Nda̱chun va̱ása va̱ʼa ndakaniníxi̱níyó ña̱ va̱ʼaníka xi̱takuyó tá ya̱chi̱? Saáchi kivi ndakaʼányó xa̱ʼa̱ nina ña̱ va̱ʼa ña̱ ndo̱ʼoyó. Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo na̱ ñuu Israel, tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo ña̱ ke̱ena ñuu Egipto na̱ndósó-inina xa̱ʼa̱ ña̱ yo̱ʼvi̱ní xi̱takuna ñuu kán, ta iinlá ña̱ xi̱ndakaʼánna xa̱ʼa̱ kúú ña̱ xi̱xixina. Ña̱yóʼo xi̱ka̱ʼa̱nna: “Ndákaʼánníndi̱ xa̱ʼa̱ ti̱a̱ká tí xi̱xixindi̱ ñuu Egipto ta va̱ása níxi̱chaʼvindi̱ xa̱ʼa̱rí, ta saátu ndákaʼánníndi̱ xa̱ʼa̱ pepino, sandía, puerro, ti̱kumi xíʼin ajo” (Núm. 11:5). Soo, ¿á ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱ va̱ása níchaʼvina xa̱ʼa̱ña? Va̱ása, saáchi yaʼviníva cha̱ʼvina xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱xina, chi na̱ ñuu Egipto xi̱ i̱xandi̱va̱ʼanína xíʼinna xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuuna esclavo (Éx. 1:13, 14; 3:6-9). Soo kamaní na̱ndósó-inina xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼona ta ki̱xáʼana ndákaʼánna xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuumiína tá ya̱chi̱. Nu̱úka ña̱ ndakaʼánna xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ke̱ʼé Jehová xa̱ʼa̱na, ki̱xáʼana ndákaniníxi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuumiína tá ya̱chi̱. Ta va̱ása níkusi̱í-ini Jehová xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo (Núm. 11:10). w20.11 25 párr. 5, 6
Martes 22 tí noviembre
Jehová íyo yatinra xíʼin na̱ xóʼvi̱, ta chíndeétáʼanra xíʼin na̱ ndákava-ini (Sal. 34:18).
Ndiʼivayó ndákava-iniyó tá ndákanixi̱níyó ña̱ loʼoní tiempo tákuyó ta íyoní tu̱ndóʼo nu̱úyó (Job 14:1). Saá kúú ña̱ ndo̱ʼo ku̱a̱ʼá na̱ xi̱ndasakáʼnu Jehová tiempo xi̱naʼá. Ta savana nda̱a̱ xi̱kuni̱na kuvina (1 Rey. 19:2-4; Job 3:1-3, 11; 7:15, 16). Soo xi̱kandíxanína Jehová, ta ta̱yóʼo chi̱ka̱a̱ra ndee̱ xíʼinna ta nda̱sandakúra-inina. Ta saátu ta̱xira ña̱ ná ka̱ʼyi̱ ña̱ ndo̱ʼona nu̱ú Biblia ña̱ va̱ʼa sandíkoña-iniyó ta sakúaʼayó xíʼin ña̱yóʼo (Rom. 15:4). Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ta̱ José se̱ʼe ta̱ Jacob ta̱yóʼo kamaní na̱sama ña̱ ndo̱ʼora. Xíkání ni̱xi̱yora nu̱ú yivára ta ki̱xáʼara káchíñura nu̱ú iin ta̱a ta̱ va̱ása ndásakáʼnu Jehová (Gén. 37:3, 4, 21-28; 39:1). Ñá síʼi ta̱ Potifar chi̱ka̱a̱ñá ku̱a̱chira ña̱ xi̱kuni̱ra ku̱su̱nra xíʼinñá. Ta̱ Potifar va̱ása nínandukúra xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo á ña̱ ndixa kúúña chi ndi̱ku̱n chi̱ka̱a̱ra ta̱ José veʼeka̱a, ta ka̱túnnara xíʼin cadena (Gén. 39:14-20; Sal. 105:17, 18). Kiviva ndakava-ini ta̱ José xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. w20.12 16 párr. 1-4
Miércoles 23 tí noviembre
Ná nduyi̱i̱ ki̱vi̱ún (Mat. 6:9).
Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ iin ña̱ ndáyáʼviní xíniñúʼu ndukúyó tá káʼa̱nyó xíʼin Ndióxi̱, kúú tu̱ʼun yóʼo. ¿Ndáaña kúni̱ kachi ña̱ tu̱ʼun yóʼo? Ña̱ ndasayi̱i̱yó iin ña̱ʼa kúni̱ kachiña ña̱ xíniñúʼu limpio kooña. Soo iinna sana kivi ndakanixi̱nína ña̱yóʼo: “¿Á su̱ví ña̱ xa̱a̱ yi̱i̱ kúú ki̱vi̱ Jehová ta limpio íyoña? ¿Nda̱chun xíniñúʼu ndasayi̱i̱yóña?”. Ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, xíniñúʼu ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ kítáʼan xíʼin ki̱vi̱ra. Ki̱vi̱ iin na̱ yiví su̱ví ña̱ káʼyí kuitína nu̱ú iin tutu kúúña á ña̱ káʼa̱n kuitína kúúña. Ña̱ Biblia káchiña: “Va̱ʼaníka ña̱ ná ka̱ʼa̱n va̱ʼana xa̱ʼa̱yó nu̱úka ña̱ kuumiíyó ña̱ ku̱i̱ká” (Prov. 22:1, nota; Ecl. 7:1). ¿Nda̱chun ndáyáʼviní ki̱vi̱ iin na̱ yiví? Saáchi káʼa̱ntuña xa̱ʼa̱ ña̱ ndákanixi̱ní inkana xa̱ʼa̱ na̱ yiví na̱ kúúmií ki̱vi̱ yóʼo. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, su̱ví ña̱ ndáyáʼvika kúú ki̱ʼva ña̱ káʼyi̱ ki̱vi̱ iin na̱ yiví á ki̱ʼva ña̱ káʼa̱nnaña, chi ña̱ ndáyáʼvika kúú ña̱ ndákanixi̱ní na̱ yiví tá xítona á xíniso̱ʼona ña̱ ki̱vi̱ yóʼo. Tá káʼa̱n iin na̱ yiví ña̱ vatá xa̱ʼa̱ Jehová, kúni̱na ña̱ ná kuyaku̱a̱ ki̱vi̱ra, ta ná ka̱ʼa̱n inkana ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ra. w20.06 3 párr. 5-7
Jueves 24 tí noviembre
Ndíʼi̱ní-inii̱ ña̱kán ndáka̱tuʼíi̱n yóʼó Jehová: ¿nda̱a̱ amaví ndiʼi ña̱yóʼo? (Sal. 6:3).
Ki̱vi̱ ndíʼi̱ní-iniyó xa̱ʼa̱ tu̱ndóʼo ña̱ yáʼayó nu̱ú, sana túviyó ña̱ kǒo inkaka ña̱ kivi keʼéyó. Tá kúú, kivi kundi̱ʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ loʼo xu̱ʼún kíʼinyó ta kǒo kívi satáyó ña̱ʼa ña̱ xíniñúʼuyó. Á kundi̱ʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ kivi kiʼin iin kue̱ʼe̱ miíyó ta va̱ása kivika kachíñuyó, á nda̱a̱ tavána miíyó nu̱ú káchíñuyó. Inka ña̱ kivi sandíʼi̱ní-iniyó kúú ña̱ ndakaniníxi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása kuchiñuyó nda̱kú koo iniyó xíʼin Ndióxi̱. Ta saátu kivi kundi̱ʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ keʼéyó, tá ná chika̱a̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa ini na̱ yiví ña̱ kixáʼana ixandi̱va̱ʼana xíʼin miíyó na̱ ñuu Ndióxi̱. Ta nda̱a̱ kivi ndakanixi̱níyó: “Sana va̱ása va̱ʼa ña̱ kéʼíi̱ saáchi ndíʼi̱ní-inii̱ xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo”. Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ discípulora: “Kǒo kundi̱ʼi̱-inindó” (Mat. 6:25). ¿Á xi̱kuni̱ kachi ta̱ Jesús ña̱ nda̱a̱ ni loʼoví va̱ása xíniñúʼu kundi̱ʼi̱-iniyó? Va̱ása, saáchi nda̱a̱ sava na̱ xi̱kachíñu nu̱ú Jehová tiempo xi̱naʼá ni̱ndi̱ʼi̱-inina, soo ni saá xi̱kusi̱íkava-ini Jehová xíʼin ña̱ xi̱keʼéna (1 Rey. 19:4; Sal. 6:3). Xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xi̱kuni̱ra sandíkora-iniyó. Va̱ása níkuni̱ra ña̱ ná kundi̱ʼi̱ní-iniyó xa̱ʼa̱ tu̱ndóʼo ña̱ yáʼayó nu̱ú, chi ña̱yóʼo kivi kasiña nu̱úyó ña̱ kachíñuyó nu̱ú Jehová. w21.01 3 párr. 4, 5
Viernes 25 tí noviembre
Ta̱ ta̱a kúú ta̱ níʼi yichi̱ nu̱ú ñá ñaʼá (1 Cor. 11:3).
Ta̱ íyo ñá síʼi xíniñúʼu ndataxira kuenta ndaʼa̱ Jehová xíʼin ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ kéʼéra xíʼin na̱ veʼera (1 Ped. 3:7). Jehová kúú ta̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ veʼera na̱ íyo chí ndiví ta saátu na̱ íyo nu̱ú ñuʼú yóʼo. Xa̱ʼa̱ ña̱kán kúúmiíra derecho ña̱ ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ se̱ʼera ndáaña keʼéna, soo tá va̱ása kéʼéna ña̱yóʼo kúúmiíra derecho ña̱ ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ ná saxínunaña (Is. 33:22). Ta̱ Jesús kúú ta̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ congregación, ta saátu ta̱yóʼo kivi ka̱ʼa̱nra xíʼinna ndáaña keʼéna (Gál. 6:2; Col. 1:18-20). Nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé Jehová ta saátu ta̱ Jesús, ta̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ veʼera kúúmiíra derecho ña̱ ndaka̱xinra ndáaña keʼé na̱ veʼera (Rom. 7:2; Efes. 6:4). Soo íyo ña̱ va̱ása kívi keʼéra. Tá kúú, tá káʼa̱nra xíʼin na̱ veʼera ndáaña xíniñúʼu keʼéna xíniñúʼu kitáʼanña xíʼin ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia (Prov. 3:5, 6). Ta kǒo derecho kúúmiíra ña̱ ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ va̱ása kúú na̱ veʼera, ndáaña xíniñúʼu keʼéna (Rom. 14:4). Tá xa̱ʼnu se̱ʼera ta va̱ása íyokana veʼera saá kúú ña̱ va̱ása níʼikara yichi̱ nu̱úna, ni íxato̱ʼóvanara (Mat. 19:5). w21.02 2, 3 párr. 3-5
Sábado 26 tí noviembre
Taxina ña̱ xíniñúʼu na̱ veʼena (1 Tim. 5:8).
Na̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ veʼena náʼa̱na ña̱ kúʼvi̱-inina xíninana tá sátana ña̱ʼa ña̱ xíniñúʼu na̱yóʼo. Soo ná va̱ása nandósó-inina xa̱ʼa̱ ña̱ ndáyáʼvika xíniñúʼu keʼéna, ña̱yóʼo kúú ña̱ chindeétáʼanna xíʼin na̱ veʼena ña̱ vií kutáʼanna xíʼin Jehová (Mat. 5:3). Tá tíkaa ta̱ Jesús ndaʼa̱ yitu̱n xi̱ndi̱ʼi̱kava-inira xa̱ʼa̱ ñá María. Ña̱kán ni ndeéní ni̱xo̱ʼvi̱ra, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ apóstol Juan ña̱ ná kundaarañá (Juan 19:26, 27). Ta saátu na̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ veʼena kivi kuumiína ku̱a̱ʼá chiñu ña̱ ndáyáʼvi. Xíniñúʼu viíní kachíñuna tasaá ka̱ʼa̱n va̱ʼa na̱ káchíñu xíʼinna xa̱ʼa̱ Jehová (Efes. 6:5, 6; Tito 2:9, 10). Ta sana kúúmiína chiñu ti̱xin congregación, tá kúú xíniñúʼu chika̱a̱na ndee̱ xíʼin na̱ hermano á chindeétáʼanna xíʼinna, ta saátu xíniñúʼu chika̱a̱na ndee̱ ña̱ natúʼunna xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Soo saátu xíniñúʼu kaʼvi ni̱ʼina Biblia xíʼin ñá síʼina ta saátu xíʼin se̱ʼena. Tasaá, na̱ veʼena taxina tíxa̱ʼvi ndaʼa̱na xa̱ʼa̱ ña̱ táxina ña̱ xíniñúʼuna, ta chíndeétáʼanna xíʼinna ña̱ si̱í koona ta kachíñuna nu̱ú Jehová (Efes. 5:28, 29; 6:4). w21.01 12 párr. 15, 17
Domingo 27 tí noviembre
Kíʼinñá kuenta xíʼin chiñu ña̱ íyo ti̱xin veʼeñá; va̱ása xúxánñá (Prov. 31:27).
Tu̱ʼun Ndióxi̱ káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ñá ñaʼá ñá va̱ʼaní káchíñu, ñá kíʼin kuenta xíʼin ña̱ íyo ti̱xin veʼeñá, sátáñá ta íxi̱kóñá ñuʼú, ta saátu íxi̱kóñá inkaka ña̱ʼa (Prov. 31:15, 16, 18). Va̱ása íyoñá nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ñá káchíñu ndáʼvi ñá kǒo derecho kúúmií ña̱ ka̱ʼa̱nñá xa̱ʼa̱ ña̱ ndákanixi̱níñá. Saáchi yiíñá ndáa-inirañá, ta kíʼinra kuenta xíʼin ña̱ káʼa̱nñá (Prov. 31:11, 26, 27). Tá saá kéʼé ta̱ ta̱a xíʼin ñá síʼira ta íxato̱ʼórañá, ñáyóʼo kúsi̱íníva-iniñá ña̱ níʼira yichi̱ nu̱úñá. Ni xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ku̱chiñu ta̱ Jesús ke̱ʼéra, va̱ása túvira ña̱ kǒo kundayáʼvikara tá ná ixato̱ʼóra chiñu ña̱ kúúmií Jehová (1 Cor. 15:28; Filip. 2:5, 6). Ta saátu ñá íyo yií ñá ndíku̱n yichi̱ ta̱ Jesús, va̱ása túviñá ña̱ kǒo kundayáʼvikañá tá ná ixato̱ʼóñá chiñu ña̱ kúúmií yiíñá. Chíndeétáʼanñá xíʼin yiíñá saáchi kúʼvi̱-iniñá xíniñára, soo kéʼéñá ña̱yóʼo saáchi kúʼvi̱-iniñá xíniñá Jehová ta íxato̱ʼóñára. Ñá ñaʼá ñá ndásakáʼnu Ndióxi̱ va̱ása keʼéñá ña̱ káʼa̱n yiíñá tá káʼa̱nra xíʼinñá ña̱ ná ya̱ʼandosóñá ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱. w21.02 11 párr. 14, 15; 12 párr. 19
Lunes 28 tí noviembre
Tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo saá kúú ña̱ ndúndakúka-iniyó (Rom. 5:3).
Na̱ ndásakáʼnu Jehová kúʼvi̱-inina xíninara, ña̱kán kúndeé-inina tá íxandi̱va̱ʼana xíʼinna. Tá kúú, tá ni̱ka̱ʼa̱n na̱ chíñu náʼnu xíʼin na̱ apóstol ña̱ ná va̱ása natúʼunkana xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, ña̱ kúʼvi̱-inina xínina Ndióxi̱ chi̱ndaʼáñana ña̱ kuniso̱ʼona ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ chi ta̱yóʼo kúú ta̱ xáʼndachíñu nu̱úna, nu̱úka ña̱ kuniso̱ʼona ña̱ káʼa̱n na̱ yiví (Hech. 5:29; 1 Juan 5:3). Ta ña̱yóʼo kúútu ña̱ chíndeétáʼan xíʼin na̱ hermanoyó ña̱ nda̱kú íyo inina xíʼin Ndióxi̱ ni íxandi̱va̱ʼa na̱ chíñu náʼnu xíʼinna. Tá sáa̱-ini na̱ ñuyǐví yóʼo xínina miíyó, va̱ása ndákava-iniyó saáchi na̱ kúsi̱í-inivakuyó (Hech. 5:41; Rom. 5:3-5). Sana iin tu̱ndóʼo ña̱ íxayo̱ʼvi̱ní xíʼinyó ña̱ kundeé-iniyó nu̱ú kúú, tá sási na̱ veʼeyó nu̱úyó ña̱ ndasakáʼnuyó Ndióxi̱. Tá kíʼin sava na̱ veʼeyó kuenta ña̱ kúni̱kayó sakúaʼayó xa̱ʼa̱ Jehová, kíxáʼana ndákanixi̱nína ña̱ sa̱ndáʼvina miíyó á ki̱xáʼayó sánayó (chitáʼanña xíʼin Marcos 3:21). Ta nda̱a̱ kivi kixáʼana ixandi̱va̱ʼana xíʼinyó, soo va̱ása xíniñúʼu ndakanda̱-iniyó tá ná kuu ña̱yóʼo, saáchi ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra: “Na̱ koo contra xíʼin iin tá iinna, koona mií na̱ veʼevana” (Mat. 10:36). w21.03 21 párr. 6, 7
Martes 29 tí noviembre
Koo tu̱ʼvandó ña̱ kuniso̱ʼondó ña̱ káʼa̱n inkana, kúee koo inindó ka̱ʼa̱nndó (Sant. 1:19).
Viíní ná kuniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱n na̱ hermano na̱ sánáʼa̱ na̱ yiví, ta saátu ña̱ káʼa̱n mií na̱ yiví kán. Chi saá kúú ña̱ koo tu̱ʼvayó ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanyó xíʼin na̱ hermano yóʼo. Soo saátu xíniñúʼu kiʼinníyó kuenta ña̱ va̱ása ku̱a̱ʼání koo ña̱ ka̱ʼa̱nyó, ña̱ va̱ása ka̱ʼnu̱yó tu̱ʼun na̱ hermano kán á ña̱ kixáʼayó ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ inka ña̱ʼa. Soo kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼinna xa̱ʼa̱ iin ejemplo á xa̱ʼa̱ iin pregunta ña̱ va̱ʼa káxika kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ ña̱ káʼvina. Sana sava yichi̱ túviyó ña̱ va̱ása xíni̱kayó ndáaña ka̱ʼa̱nyó. Soo tá ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin na̱ yiví kán ña̱ va̱ʼaní íyo ña̱ kéʼéna ta kundi̱ʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱na, saá kúú ña̱ chindeétáʼanyó xíʼinna ña̱ kuaʼnuna xíʼin tu̱ʼun Ndióxi̱. Tá kivi, ná natúʼunyó xíʼin na̱ sa̱kán sákuaʼa xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, ndáa ki̱ʼva ni̱xa̱a̱yó na̱kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱, ndáa ki̱ʼva ni̱ya̱ʼayó nu̱ú iin tu̱ndóʼo ta ndáa ki̱ʼva xa̱a̱ xíniyó chíndeétáʼan Jehová xíʼinyó (Sal. 78:4, 7). Chi sana mií ña̱yóʼo kúú ña̱ xíniñúʼu kuniso̱ʼo na̱ yiví kán. Sana ña̱yóʼo chindeétáʼan xíʼinna ña̱ kandíxakana Ndióxi̱ á chika̱a̱ña ndee̱ xíʼinna ña̱ xa̱a̱na ndakuchina. w21.03 10 párr. 9, 10
Miércoles 30 tí noviembre
Kúáʼanndó ta sanáʼa̱ndó na̱ yiví ña̱ iníísaá ñuyǐví ña̱ ná kundiku̱nna yi̱ʼi̱ (Mat. 28:19).
¿Ndáana xíniñúʼu ndukáʼnu xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa xíniso̱ʼo na̱ yiví na̱ nátúʼunyó xíʼin? Ta̱ Pablo nda̱kuiinra ña̱ pregunta yóʼo tá ka̱ʼyíra ña̱ va̱xi yóʼo xa̱ʼa̱ na̱ congregación ña̱ Corinto, ka̱chira: “Yi̱ʼi̱ chi̱ʼi, ta̱ Apolos ni̱ko̱so̱, ta Ndióxi̱ kúú ta̱ sa̱kuaʼnuña, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo su̱ví na̱ chíʼiña kúú na̱ ndáyáʼvi, ni na̱ kóso̱ña, chi Ndióxi̱ kúú ta̱ sákuaʼnuña” (1 Cor. 3:6, 7). Tá va̱ʼaní xíniso̱ʼo na̱ yiví na̱ nátúʼunyó xíʼin, Jehová kúú ta̱ xíniñúʼu ndasakáʼnuyó nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Pablo. ¿Ndáa ki̱ʼva na̱ʼa̱yó ña̱ táxiyó tíxa̱ʼvi xa̱ʼa̱ ña̱ káchíñuyó xíʼin Ndióxi̱, ta̱ Jesús xíʼin na̱ ángel? (2 Cor. 6:1) Kéʼéyó ña̱yóʼo tá chíka̱a̱níyó ndee̱ ña̱ natúʼunyó xíʼin ndiʼi na̱ yiví xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱. Va̱ása xíniñúʼu chiʼi kuitíyó ña̱ nda̱a̱ níma̱ na̱ yiví, chi saátu xíniñúʼu ko̱so̱yó ña̱yóʼo. Tá va̱ʼa xíniso̱ʼo na̱ yiví xa̱ʼa̱ ña̱ nátúʼunyó xíʼinna, kúni̱yó chindeétáʼanyó xíʼinna ña̱ ná ndakundeékana sakuaʼana xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, ta saátu kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼin inkana ña̱ ná ku̱ʼu̱nna kotona na̱yóʼo ta kixáʼana kaʼvina xíʼinna. Tá iin na̱ káʼviyó xíʼin chíka̱a̱na ndee̱ ña̱ xa̱a̱na koona discípulo ta̱ Jesús, kúsi̱íní-iniyó tá xítoyó ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan Jehová xíʼinna ña̱ nasamana ña̱ ndákanixi̱nína xíʼin ña̱ íyo níma̱na. w20.05 30 párr. 14, 16-18