ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 47
YAA 38 Jehová kundaa yóʼó
“Ndáyáʼviníún”
“Ndáyáʼviníún” (DAN. 9:23).
ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱
Ná chindeétáʼanyó xíʼin na̱ ndákanixi̱ní ña̱ va̱ása ndáyáʼvina ña̱ ná kunda̱a̱-inina ña̱ ndáyáʼvinívana nu̱ú Jehová.
1, 2. ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó ña̱ ndáyáʼviníyó nu̱ú Jehová?
NDIʼI na̱ ndásakáʼnu Jehová ndáyáʼvinívana nu̱úra soo íyova sava na̱ ndákanixi̱ní ña̱ va̱ása ndáyáʼvina. ¿Nda̱chun? Saáchi savana va̱ása vií kéʼéna xíʼinna, ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo túvina ña̱ va̱ása ndáyáʼvina. Tá saá ndóʼún, ¿ndáaña chindeétáʼan xíʼún ña̱ kunda̱a̱-iniún ña̱ ndáyáʼvinívaún nu̱ú Jehová?
2 Iin ña̱ kivi keʼún kúú ña̱ kaʼviún relato ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia ña̱ náʼa̱ ndáa ki̱ʼva kúni̱ Jehová ná keʼéyó xíʼin inkana. Se̱ʼera ta̱ Jesús viíní xi̱keʼéra xíʼin inkana. Xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra ña̱yóʼo ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ miíra ta saátu yivára chíndayáʼvina na̱ yiví na̱ vitá-ini xíʼin na̱ ndákanixi̱ní ña̱ va̱ása ndáyáʼvina (Juan 5:19; Heb. 1:3). Nu̱ú artículo yóʼo ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ u̱vi̱ ña̱ ndáyáʼviní: 1) ndáa ki̱ʼva chi̱ndeétáʼan ta̱ Jesús xíʼin na̱ yiví ña̱ kunda̱a̱-inina ña̱ ndáyáʼvinína nu̱ú Jehová 2) ndáaña kivi keʼé miíún ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniún ña̱ saátu ndáyáʼviníún nu̱ú Jehová (Ageo 2:7).
TA̱ JESÚS CHI̱NDEÉRA NA̱ YIVÍ ÑA̱ KUNDA̱A̱-ININA ÑA̱ NDÁYÁʼVINA
3. ¿Ndáa ki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jesús xíʼin na̱ yiví na̱ ñuu Galilea tá ni̱xa̱ʼa̱nna nu̱úra?
3 Tá ni̱xa̱ʼa̱n ta̱ Jesús yichi̱ u̱ni̱ chí ñuu Galilea ña̱ na̱túʼunra xíʼin na̱ yiví, ku̱a̱ʼání yichi̱ ni̱xa̱ʼa̱n na̱ yiví nu̱úra ña̱ va̱ʼa sanáʼa̱ra miína ta sandáʼarana. Ta̱ Jesús xi̱nira na̱ yiví ña̱ íyona “nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ndikachi tí kǒo xi̱toʼo” (Mat. 9:36; koto nota ña̱ estudio). Na̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú na̱ veʼe-ñu̱ʼu xi̱ndakanixi̱nína xa̱ʼa̱ na̱ yiví ña̱ va̱ása xíni̱na ta ni va̱ása ndáyáʼvina, ta nda̱a̱ xi̱ka̱ʼa̱nna xíʼinna chiʼñava kúú ña̱ nda̱kiʼin na̱ yiví kán (Juan 7:47-49 xíʼin nota ña̱ estudio). Soo ta̱ Jesús va̱ʼaníva ke̱ʼéra xíʼin na̱ yiví kán saáchi ta̱vára tiempo ña̱ sa̱náʼa̱rana ta sa̱ndáʼarana (Mat. 9:35). Ta ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanra xíʼin ku̱a̱ʼáka na̱ yiví sa̱náʼa̱ra na̱ apóstolra ña̱ va̱ʼa natúʼunna xíʼinna xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱, ta ta̱xira ndee̱ ndaʼa̱na ña̱ va̱ʼa sándaʼana na̱ yiví na̱ xi̱kuumií kue̱ʼe̱ (Mat. 10:5-8).
4. ¿Ndáaña sakúaʼayó xíʼin ki̱ʼva ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús xíʼin na̱ yiví na̱ vitá-ini?
4 Ta̱ Jesús viíní ke̱ʼéra xíʼin na̱ yiví ta̱ xi̱ ixato̱ʼórana, soo inkana xi̱kundasína xi̱xinina na̱yóʼo. Ta̱yóʼo ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ miíra ta saátu yivára ndáyáʼviníva na̱ yiví nu̱úna. Ña̱kán tá ndásakáʼnún Jehová soo túviún ña̱ va̱ása ndáyáʼviún, ndakaʼán ndáa ki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jesús xíʼin na̱ yiví na̱ vitá-ini ta xi̱kuni̱na ku̱ndaa̱-inina xa̱ʼa̱ra. Ña̱yóʼo chindeétáʼanña xíʼún ña̱ kunda̱a̱-iniún ña̱ ndáyáʼvinívaún nu̱ú Jehová.
5. ¿Ndáa kue̱ʼe̱ xi̱kuumií ñaʼá ñá nda̱kutáʼan xíʼin ta̱ Jesús chí Galilea?
5 Ta̱ Jesús kǒo nísanáʼa̱ kuitíra á xi̱chindeétáʼan kuitíra xíʼin ku̱a̱ʼá na̱ yiví, chi saátu xi̱chindeétáʼanra xíʼin iin tá iinna. Tá kúú, tá xi̱natúʼunra xíʼin na̱ yiví chi ñuu Galilea, nda̱niʼíra iin ñaʼá ñá xa̱a̱ ku̱a̱ʼa̱n 12 ku̱i̱ya̱ xíta̱ ni̱i̱ (Mar. 5:25). Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuumiíñá kue̱ʼe̱ yóʼo iin ñá yaku̱a̱ xi̱kuuñá nu̱ú na̱ yiví, ta nda̱a̱ ndáaka na̱ ná tiin miíña iin na̱ yaku̱a̱ koona. Xa̱ʼa̱ ña̱kán ku̱a̱ʼáníva tiempo va̱ása níxi̱kitáʼanñá xíʼin inka na̱ yiví, ta saátu va̱ása níxi̱kivi inkáchi ndasakáʼnuñá Jehová xíʼin inka na̱ yiví chí sinagoga ni tá xi̱xiyo vikó (Lev. 15:19, 25). Ñáyóʼo xi̱xoʼvi̱nívañá xa̱ʼa̱ kue̱ʼe̱ ña̱ xi̱kuumiíñá ta xi̱ndakava-iniñá (Mar. 5:26).
6. ¿Ndáa ki̱ʼva nda̱ʼa ñaʼá ñá xi̱xita̱ ni̱i̱?
6 Ñá ñaʼá yóʼo xi̱kuni̱ñá ña̱ ná sandáʼa ta̱ Jesús miíñá, soo kǒo níka̱ʼa̱nñá xíʼinra ña̱ ná keʼéra ña̱yóʼo. ¿Nda̱chun va̱ása níkeʼéñá ña̱yóʼo? Sana xi̱kukaʼanní nu̱úña xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuumiíña kue̱ʼe̱ yóʼo, á sana xi̱yiʼvíñá ña̱ ná ndáʼyi̱ ta̱ Jesús nu̱úñá xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ki̱ʼviñá tañu na̱ yiví kán chi ñá yaku̱a̱ xi̱kuuñá. Ñáyóʼo yuʼú ti̱ko̱to̱ kuitívara tíinñá saáchi ndeéní xi̱kandíxañá miíra ña̱ sandáʼavarañá (Mar. 5:27, 28). Ñáyóʼo nda̱ʼavañá, tasaá ta̱ Jesús ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunra ndáana kúú na̱ ti̱in ti̱ko̱to̱ra ta ñá ñaʼá kán ni̱ka̱ʼa̱nñá ña̱ miíñá ti̱in ti̱ko̱to̱ra, ¿ndáaña ke̱ʼé ta̱ Jesús?
7. ¿Ndáa ki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jesús xíʼin ñaʼá ñá xi̱kuumií kue̱ʼe̱? (Marcos 5:34).
7 Ta̱ Jesús ki̱ʼinra kuenta nda̱a̱ kísiñá xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱yi̱ʼvíñá. Xa̱ʼa̱ ña̱kán viíní ke̱ʼéra xíʼinñá ta to̱ʼó ni̱xi̱yo inira xíʼinñá (Mar. 5:33). Ta nda̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinñá “se̱ʼe miíi̱” soo kǒo níka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ ña̱ to̱ʼó kuití, chi ni̱na̱ʼa̱ra ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱ndáʼvi-inira xi̱nira miíñá (kaʼvi Marcos 5:34). Nota ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia ña̱ estudio káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: “Iinlá yóʼo kuití kúú nu̱ú va̱xi tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús ‘se̱ʼe miíi̱’ xíʼin ñá ñaʼá kán. Ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ ña̱ ndeéní xi̱ndoʼoñá ta nda̱a̱ ‘kísiñá’ xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱yiʼvíñá”. Ñá ñaʼá kán va̱ʼaní ni̱ndi̱ko-iniñá xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra, ¿ndáaña kundoʼoñá tá va̱ása vií níka̱ʼa̱nra xíʼinñá? Ñákán sana ndaʼavañá soo kundi̱ʼi̱ní-iniñá xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéñá. Ta̱ Jesús va̱ása nísándaʼa kuitíra miíñá saáchi chi̱ndeétáʼanra xíʼinñá ña̱ kunda̱a̱-iniñá ña̱ kúʼvi̱níva-ini Jehová xínirañá.
8. ¿Ndáa tu̱ndóʼo ni̱ya̱ʼa iin ñá hermana nu̱ú ñá íyo ñuu Brasil?
8 Saátu tiempo vitin ku̱a̱ʼání na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ kúúmiína kue̱ʼe̱ ña̱ sándakava-inina ta túvina ña̱ kǒo ndáyáʼvina. Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo iin ñá precursora regular ñá íyo chí ñuu Brasil ñá nani Renata.a Ñáyóʼo nani tá ka̱kuvíñá kǒo xa̱ʼa̱ñá ta ni kǒo ndaʼa̱ yítinñá. Ñáyóʼo káchiñá: “Tá xi̱ndikai̱ escuela ndiʼi tiempo xi̱kusi̱kindaana yi̱ʼi̱ ta xi̱ka̱ʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼi̱n, ta nda̱a̱ na̱ veʼe miíi̱ sava yi̱chi̱ va̱ása va̱ʼa níxi̱keʼéna xíʼi̱n”.
9. ¿Ndáana chi̱ndeétáʼan xíʼin ñá Renata ña̱ ku̱ndaa̱-iniñá ña̱ ndáyáʼviníñá?
9 ¿Ndáana chi̱ndeétáʼan xíʼin ñá Renata? Tá ni̱xa̱a̱ñá nduuñá testigo Jehová, na̱ hermano na̱ íyo ti̱xin congregación chi̱kaa̱na ndee̱ xíʼinñá ta chi̱ndeétáʼanna xíʼinñá ña̱ kunda̱a̱-iniñá ndáa ki̱ʼva xíto Jehová miíñá. Ñáyóʼo káchiñá: “Tá ná kaʼyíi̱ nu̱ú iin tutu ki̱vi̱ na̱ xi̱chindeétáʼan xíʼi̱n va̱ása sándiʼii̱ kaʼyíi̱ña. Táxiníi̱ tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ta̱xira ña̱ ndíka̱i̱ ti̱xin na̱ ñuura”. Ndiʼi ña̱ ke̱ʼéna xa̱ʼa̱ ñá Renata chi̱ndeétáʼanña xíʼinñá ña̱ ku̱ndaa̱-iniñá ña̱ ndáyáʼvinívañá nu̱ú Jehová.
10. ¿Ndáaña xi̱ndoʼo ñá María Magdalena? (Koto na̱ʼná).
10 Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ inka ñaʼá ñá chi̱ndeétáʼan ta̱ Jesús xíʼin, ñáyóʼo xi̱kuu ñá María Magdalena. Ñáyóʼo u̱xa̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa xi̱kuumiíñá (Luc. 8:2). Na̱yóʼo ndi̱va̱ʼaní xi̱keʼéna xíʼinñá, ña̱kán va̱ása níxikuni̱ na̱ yiví ndakutáʼanna xíʼinñá. Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndoʼoñá ña̱yóʼo sana xi̱ndakanixi̱níñá ña̱ va̱ása níxikuni̱na kunina miíñá ta xi̱yiʼvíníñá. Sana ta̱ Jesús ta̱vára ta̱chí ndi̱va̱ʼa ña̱ xi̱kuumiíñá ta ñáyóʼo ki̱xáʼañá nda̱kundiku̱nñá miíra tasaá chi̱ndeétáʼanra xíʼinñá ña̱ ku̱ndaa̱-iniñá ña̱ ndáyáʼviníñá nu̱ú Ndióxi̱. Soo su̱ví ña̱yóʼo kuití níkeʼéra xa̱ʼa̱ñá.
¿Ndáa ki̱ʼva chi̱ndeétáʼan ta̱ Jesús xíʼin ñá María Magdalena ña̱ kunda̱a̱-iniñá ña̱ ndáyáʼviníñá nu̱ú Ndióxi̱? (Koto párrafo 10 xíʼin 11).
11. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Jesús nu̱ú ñá María Magdalena ña̱ ndáyáʼviníñá nu̱ú Jehová? (Koto na̱ʼná).
11 Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ñá María Magdalena ña̱ ná ku̱ʼu̱nñá xíʼinra ña̱ natúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱.b Ñáyóʼo xi̱xiniso̱ʼoñá ña̱ xi̱sanáʼa̱ra inkana. Tá nda̱taku ta̱ Jesús ñáyóʼo kúú iin ñá siʼna ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin. Ta nda̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinñá ña̱ ná ku̱ʼu̱nñá ka̱ʼa̱nñá xíʼin na̱ apóstol ña̱ xa̱a̱ nda̱takura. Tasaá ni̱na̱ʼa̱ra nu̱úñá ña̱ ndáyáʼviníñá nu̱ú Jehová (Juan 20:11-18).
12. ¿Nda̱chun xi̱ndakanixi̱ní ñá Lidia ña̱ va̱ása kuʼvi̱-inina kunina miíñá?
12 Nda̱a̱ táki̱ʼva ndo̱ʼo ñá María Magdalena, tiempo vitin ku̱a̱ʼání na̱ yiví xóʼvi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ kúndasí inkana xínina miína. Iin ñá hermana ñá ñuu España ñá naní Lidia káʼa̱nñá ña̱ tá kúma̱níka kakuñá, siʼíñá xi̱kuni̱ñá sanúuñá miíñá soo kǒo níkeʼéñá saá. Ñá Lidia ndákaʼánñá ña̱ tá ni̱xi̱yo loʼokañá siʼíñá kǒo níxindi̱ʼi̱-iniñá xa̱ʼa̱ñá ta ndi̱va̱ʼaní xi̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinñá. Ñáyóʼo káchiñá: “Iin ña̱ xi̱kuni̱i̱ kúú ña̱ ná kúʼvi̱-inina kunina miíi̱, soo xi̱yiʼvíníi̱ saáchi siʼíi̱ xi̱ka̱ʼa̱nñá ña̱ iin ñaʼá ñá va̱ása va̱ʼa xi̱kui̱”.
13. ¿Ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼin ñá Lidia ña̱ ku̱ndaa̱-iniñá ña̱ ndáyáʼviníñá nu̱ú Jehová?
13 Tá ni̱xa̱a̱ ñá Lidia ku̱ndaa̱-iniñá xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱, ña̱yóʼo va̱ʼaní chi̱ndeétáʼanña xíʼinñá. Ña̱ káʼa̱nñá xíʼin Jehová, káʼviñá Biblia xíʼin ña̱ kúʼvi̱-ini na̱ hermano xínina miíñá va̱ʼaní chi̱ndeétáʼanña xíʼinñá ña̱ ku̱ndaa̱-iniñá ña̱ ndáyáʼviníñá nu̱ú Jehová. Ñáyóʼo káchiñá: “Yiíi̱ ku̱a̱ʼání yichi̱ káʼa̱nra xíʼi̱n ña̱ kúni̱níra xínira yi̱ʼi̱ ta saátu káʼa̱nra xíʼi̱n xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmiíi̱. Ta saátu íyo na̱ migoi̱ na̱ va̱ʼaní chíndeétáʼan xíʼi̱n”. ¿Á nda̱kanixi̱níún xa̱ʼa̱ iin na̱ xíniñúʼu chika̱ún ndee̱ xíʼin ña̱ kandíxana ña̱ ndáyáʼvinína nu̱ú Jehová? ¿Ndáaña kivi keʼún xa̱ʼa̱ na̱yóʼo?
NDÁAÑA KIVI KEʼÚN ÑA̱ VA̱ʼA KANDÍXAÚN ÑA̱ NDÁYÁʼVINÍVAÚN NU̱Ú JEHOVÁ
14. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ káʼa̱n 1 Samuel 16:7 xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ xíto Jehová miíyó? (Koto recuedro ña̱ naní “Na̱ ndásakáʼnu Jehová, ¿nda̱chun ndáyáʼvinína nu̱úra?”).
14 Ndakaʼán chi síínva íyo ña̱ ndákanixi̱ní Jehová nu̱ú ña̱ ndákanixi̱ní na̱ ñuyǐví yóʼo (kaʼvi 1 Samuel 16:7). Nu̱ú Jehová su̱ví xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ náʼún kúú ña̱ ndáyáʼviún nu̱úra á kúúmiíún ku̱a̱ʼá ña̱ʼa á ka̱ʼvi va̱ʼún, Jehová va̱ása kéʼéra saá nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé na̱ yiví (Is. 55:8, 9). Nu̱úka ña̱ ndakanixi̱níún táki̱ʼva ndákanixi̱ní na̱ yiví va̱ʼaka ndakanixi̱ní ndáa ki̱ʼva ndákanixi̱ní Jehová xa̱ʼa̱ miíún. ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼún? Kaʼvi relato ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ na̱ yiví na̱ xi̱ndakanixi̱ní ña̱ va̱ása ndáyáʼvina táki̱ʼva ta̱ Elías, ñá Noemí xíʼin ñá Ana ta kiʼin va̱ʼún kuenta ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ Jehová ña̱ ndáyáʼvinína nu̱úra. Saátu kivi kaʼyíún nu̱ú iin tutu xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ kéʼé Jehová xa̱ʼún xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inira xínira yóʼó ta ndáyáʼviún nu̱úra. Inka ña̱ kivi keʼún kúú ña̱ nandukún tutu ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱ ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱ ndákava-iniyó.c
15. ¿Nda̱chun ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼin ta̱ Daniel ña̱ ndáyáʼviníra? (Daniel 9:23).
15 Kǒo nandóso-iniún ña̱ ndáyáʼviníún nu̱ú Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kú íyo iniún xíʼinra. Tá xi̱kuumií ta̱ profeta Daniel ki̱ʼva 100 ku̱i̱ya̱, iin yichi̱ ku̱naaníra ta nda̱kava-inira (Dan. 9:20, 21). ¿Ndáaña ke̱ʼé Jehová ña̱ va̱ʼa chi̱kaa̱ra ndee̱ xíʼinra? Chi̱ndaʼára ta̱ ángel Gabriel ña̱ ka̱ʼa̱nra xíʼinra saáchi oración ña̱ ke̱ʼéra xi̱niso̱ʼova Jehová ña̱yóʼo ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra: “Ndáyáʼviníún” (kaʼvi Daniel 9:23).d ¿Nda̱chun xi̱ndayáʼviníra nu̱ú Jehová? Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuʼvi̱-inira xi̱xinira ña̱ va̱ʼa ta̱ nda̱kú ni̱xi̱yo inira (Ezeq. 14:14). Ndióxi̱ ta̱xira ña̱ ná ka̱ʼyí ña̱yóʼo nu̱ú tu̱ʼunra ña̱ va̱ʼa sandíkoña-iniyó (Rom. 15:4). Nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé Jehová xíʼin ta̱ Daniel saátu xíniso̱ʼora oración ña̱ kéʼún nu̱úra ta ndáyáʼviníún nu̱úra saáchi kúʼvi̱-iniún xíniún ña̱ va̱ʼa ta nda̱kú íyo iniún káchíñún nu̱úra (Miq. 6:8, nota; Heb. 6:10).
16. ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼún ña̱ kotoún Jehová ña̱ kúúra yiváún ta kúni̱níra xínira yóʼó?
16 Ndakanixi̱ní Jehová kúú yiváún ta̱ kúni̱ní xíni yóʼó. Ta̱yóʼo va̱ása xítora ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼún chi ña̱ kúni̱ra kúú ña̱ chindeétáʼanra xíʼún (Sal. 130:3; Mat. 7:11; Luc. 12:6, 7). Tá ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo va̱ʼaníva chíndeétáʼanña xíʼin ku̱a̱ʼání na̱ yiví ña̱ kunda̱a̱-inina ña̱ kúni̱va Jehová xínira miína. Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo ñá Michelle, iin ñá hermana ñá ñuu España. Xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ xi̱ka̱ʼa̱n yii̱ñá tu̱ʼun ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼinñá, ñáyóʼo xi̱ndakanixi̱níñá ña̱ va̱ása ndáyáʼviñá ta ni kǒo kúni̱na xínina miíñá. Ñáyóʼo káchiñá: “Tá ndákanixi̱níi̱ ña̱ va̱ása ndáyáʼvíi̱, va̱ʼaka ndákanixi̱níi̱ ña̱ númi Jehová yi̱ʼi̱, ndáara miíi̱ ta kúni̱ra xínira yi̱ʼi̱” (Sal. 28:9). Ñá Lauren, iin ñá hermana ñá ñuu Sudáfrica káchiñá: “Jehová ta̱xira ña̱ ku̱yatii̱n nu̱úra xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíi̱ ta xa̱a̱ chíndeétáʼanra xíʼi̱n ndiʼi ku̱i̱ya̱ yóʼo ta saátu xíniñúʼura yi̱ʼi̱ ña̱ va̱ʼa ka̱ʼi̱n xa̱ʼa̱ra xíʼin inkana ta xíʼin ña̱yóʼo kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ ndáyáʼvinívai̱ nu̱úra” (Os. 11:4).
17. ¿Ndáaña kivi chindeétáʼan xíʼún ña̱ kandíxaún ña̱ kúsi̱íva-ini Jehová xíʼún? (Salmo 5:12; koto na̱ʼná).
17 Kivi kandíxaún ña̱ kúsi̱íva-ini Jehová xíʼún (kaʼvi Salmo 5:12).e Ta̱ David ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kíndo̱ova-ini Jehová xíʼin na̱ nda̱kú íyo ini xíʼinra ta ndáara miíyó táki̱ʼva íyo “iin escudo”. Ña̱ kandíxayó ña̱ ndáyáʼviyó nu̱ú Ndióxi̱ chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kǒo ndakanixi̱níyó ña̱ va̱ása ndáyáʼviyó. ¿Ndáa ki̱ʼva kunda̱a̱-iniún ña̱ kúsi̱íva-ini Jehová xíʼún? Nda̱a̱ táki̱ʼva xa̱a̱ ku̱ndaa̱-iniyó nu̱ú tu̱ʼunra káʼa̱nña xíʼinyó ña̱ kúʼvi̱va-inira xínira miíyó. Xíniñúʼura na̱ anciano, na̱ migoún xíʼin inkaka na̱ hermano ña̱ va̱ʼa sandákaʼánna miíún ña̱ ndáyáʼviníún nu̱úra. Tá káʼa̱nna tu̱ʼun va̱ʼa xíʼún, ¿ndáaña xíniñúʼu keʼún?
Ña̱ kúnda̱a̱-iniyó ña̱ kúsi̱í-ini Jehová xíʼinyó chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kǒo ndakanixi̱níyó ña̱ va̱ása ndáyáʼviyó. (Koto párrafo 17).
18. ¿Nda̱chun xíniñúʼu kandíxaún tu̱ʼun va̱ʼa ña̱ káʼa̱nna xíʼún?
18 Tá na̱ migoún káʼa̱nna tu̱ʼun va̱ʼa xíʼún, kiviva kandíxaún ña̱ káʼa̱nna xíʼún. Ndakaʼán chi Jehová kivi kuniñúʼura na̱yóʼo ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱ra nu̱ún ña̱ kíndo̱o-inira xíʼún. Ñá Michelle ñá xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱, káchiñá: “Míí ña̱ nda̱a̱, íxayo̱ʼvi̱ loʼoña xíʼi̱n kandíxai̱ tu̱ʼun va̱ʼa ña̱ káʼa̱nna xíʼi̱n soo Jehová kúni̱ra ña̱ ná kandíxai̱ ña̱yóʼo”. Na̱ anciano va̱ʼaníva chíndeétáʼanna xíʼinñá ta vitin kúúñá precursora regular ta sava ki̱vi̱ chíndeétáʼanñá xíʼin na̱ Betel.
19. ¿Nda̱chun kivi kandíxaún ña̱ ndáyáʼviníún nu̱ú Jehová?
19 Ta̱ Jesús sa̱náʼa̱ra ña̱ ndáyáʼvinívayó nu̱ú yiváyó ta̱ íyo chí ndiví (Luc. 12:24). Ña̱kán kǒo nandóso-iniún ña̱ ndáyáʼvinívaún nu̱ú Jehová. Ta chika̱a̱ ndee̱ ña̱ chindeétáʼún xíʼin inkana ña̱ kunda̱a̱-inina ña̱ ndáyáʼvinína nu̱ú Ndióxi̱.
YAA 139 ¿Á koún ñuyǐví xa̱á?
a Na̱sama ki̱vi̱ñá.
b Ñá María Magdalena kúú iin ñaʼá ñá ni̱xa̱ʼa̱n xíʼin ta̱ Jesús ña̱ na̱túʼunñá xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta xi̱niñúʼuñá ndiʼi ña̱ xi̱kuumiíñá ña̱ va̱ʼa chi̱ndeétáʼanñá xíʼinra ta saátu xíʼin na̱ apóstolra (Mat. 27:55, 56; Luc. 8:1-3).
c Koto capítulo 24 libro ña̱ naní Acerquémonos a Jehová ta kaʼvi texto, ta saátu kaʼvi nu̱ú káʼa̱nña “Dudas” nu̱ú libro ña̱ naní Textos bíblicos para la vida cristiana.
d Daniel 9:23: “Tá ki̱xáʼún káʼún xíʼin Ndióxi̱, Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n ndáaña ka̱ʼi̱n xíʼún ta vitin ki̱xai̱ ña̱ ka̱ʼi̱nña xíʼún saáchi ndáyáʼviníún. Ña̱kán, ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ña ta kunda̱a̱-iniún xíʼin visión yóʼo”.
e Salmo 5:12: “Saáchi yóʼó Jehová Ndióxi̱ miíi̱, taxiún bendición ndaʼa̱ na̱ kéʼé ña̱ nda̱kú; nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin escudo káʼnu saá koún nu̱úna, va̱ʼa koo iniún xíʼinna ta kundaúnna”.