ကျမ်းစာစောင် နံပါတ် ၁၅—ဧဇရမှတ်စာ
ကျမ်းရေးသူ– ဧဇရ
ရေးရာဒေသ– ယေရုရှလင်
ရေးသားပြီးစီးချိန်– ဘီ.စီ.အီး. ၄၆၀ ခန့်
ငုံမိသည့်ကာလပိုင်း– ဘီ.စီ.အီး. ၅၃၇-၄၆၇ ခန့်
၁။ အဘယ်ပရောဖက်ပြုချက်များက ယေရုရှလင်မြို့ ပြန်လည်တည်ထောင်ခြင်းကို အာမခံချက်ပေးသနည်း။
ဗာဗုလုန်လက်အောက်တွင် ယေရုရှလင်မြို့လူဆိတ်ညံမည်ဟု ပရောဖက်ပြုထားသည့်အနှစ် ၇၀ သည် ပြည့်တော့မည်ဖြစ်သည်။ ဗာဗုလုန်သည် သူ၏သုံ့ပန်းများကို ဘယ်တော့မျှပြန်လွှတ်လေ့မရှိဟု နာမည်ကြီးသည်မှာမှန်၏၊ သို့သော် ယေဟောဝါ၏နှုတ်တော်ထွက်စကားသည် ဗာဗုလုန်၏အင်အားထက် ပို၍တန်ခိုးကြီးကြောင်း သက်သေထူမည်။ ယေဟောဝါလူမျိုး၏လွတ်မြောက်ချိန် နီးကပ်လာပြီ။ ရှုတ်ချခံထားရသော ယေဟောဝါ၏ဗိမာန်တော်ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ကြကာ ယေဟောဝါ၏ယဇ်ပလ္လင်တွင် အပြစ်ဖြေရာပူဇော်သကာများကို တစ်ဖန်ပြန်၍ပူဇော်ကြတော့မည်။ ယေရုရှလင်မြို့တွင် ယေဟောဝါ၏စစ်မှန်သောဝတ်ပြုသူများ ချီးမွမ်းဟစ်ကြွေးသံကို တစ်ဖန်ကြားရကြမည်။ ယေရမိက လူဆိတ်ညံနေမည့်အချိန်မည်မျှတာရှည်မည်ကို ပရောဖက်ပြုခဲ့ပြီး ဟေရှာယက သုံ့ပန်းများလွတ်လာမည့်ပုံကို ပရောဖက်ပြုခဲ့သည်။ ဟေရှာယက ‘ယေဟောဝါ၏သိုးထိန်း၊’ ပါးရှားဘုရင်ကုရုသည် မာန်မာနထောင်လွှားသောဗာဗုလုန်ကို ကျမ်းစာသမိုင်း၏ တတိယမြောက်ကမ္ဘာ့အာဏာစက်အဖြစ်မှ ဖယ်ရှားပစ်မည့်သူဟူ၍ နာမည်နှင့်တကွ ဖော်ပြခဲ့သည်။—ဟေရှာ. ၄၄:၂၈; ၄၅:၁၊ ၂; ယေ. ၂၅:၁၂။
၂။ ဗာဗုလုန်သည် အဘယ်အချိန်တွင်နှင့် အဘယ်အခြေအနေများအောက်တွင် ကျဆုံးခဲ့သနည်း။
၂ ဗာဗုလုန်ပြည့်ရှင် ဗေလရှာဇာနှင့် သူ၏မှူးမတ်များသည် သူတို့၏နတ်ဘုရားများအတွက် စားသောက်ပွဲခံနေသည့် ဘီ.စီ.အီး. ၅၃၉၊ အောက်တိုဘာလ ၅ ရက် (ဂရေဂိုရီပြက္ခဒိန်) ညတွင် ဗာဗုလုန် ကျဆုံးပျက်စီးခဲ့သည်။ သူတို့၏တိတ္ထိသောက်စားမူးယစ်မှုအပြင် ယေဟောဝါ၏ဗိမာန်တော်မှ မြင့်မြတ်သန့်ရှင်းသောခွက်များကို သေရည်ခွက်များအဖြစ် အသုံးပြုကြလေသည်! ပရောဖက်ပြုချက်ပြည့်စုံစေရန် ထိုညတွင် ကုရုသည် ဗာဗုလုန်တံတိုင်းအပြင်ဘက်၌ ရောက်ရှိနေခြင်းသည် အံကိုက်ပင်!
၃။ ယေရုရှလင်ပျက်စီးခြင်းမှစတင်၍ အနှစ် ၇၀ တိတိတွင် ယေဟောဝါ၏ဝတ်ပြုကိုးကွယ်မှု ပြန်လည်တည်ထောင်နိုင်စေသည့် အဘယ်ကြေညာချက်ကို ကုရုထုတ်ဆင့်ခဲ့သနည်း။
၃ ဤ ဘီ.စီ.အီး. ၅၃၉ သည် လောကမှတ်တမ်းရော ကျမ်းစာမှတ်တမ်းနှင့်ပါ ကိုက်ညီနိုင်သည့်ရက်စွဲဖြစ်၍ အချက်အချာကျသောရက်စွဲဖြစ်သည်။ ကုရုမင်းသည် ဗာဗုလုန်အုပ်စိုးရှင်အဖြစ် နန်းစံပထမနှစ်အတွင်းတွင် ဂျူးများအား ယေရုရှလင်မြို့ရှိ ယေဟောဝါ၏အိမ်တော်ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် ပြန်သွားဖို့ခွင့်ပြုကြောင်း ‘နိုင်ငံအရပ်ရပ်တို့၌ကြော်ငြာ’ ခဲ့သည်။ ဤအမိန့်ကို ဘီ.စီ.အီး. ၅၃၈ နှောင်းပိုင်း သို့မဟုတ် ဘီ.စီ.အီး. ၅၃၇ အစောပိုင်းတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြောင်းထင်ရှားသည်။a သစ္စာရှိအကြွင်းအကျန်တို့သည် ယဇ်ပလ္လင်ကိုတည်ဆောက်ရန်၊ ဘီ.စီ.အီး. ၅၃၇၊ “သတ္တမလ” (တိရှရိလ၊ စက်တင်ဘာ-အောက်တိုဘာတို့တွင်ကျသောလ) တွင် ပထမဦးဆုံးယဇ်ပူဇော်သကာများကိုပူဇော်ရန် ယေရုရှလင်သို့ အချိန်မီပြန်ခဲ့ကြသည်၊ ယင်းလသည် နေဗုခဒ်နေဇာလက်ချက်ဖြင့် ယုဒပြည်နှင့်ယေရုရှလင်မြို့ဖျက်ဆီးခံရသည့်အချိန်မှ အနှစ် ၇၀ ပြည့်သည့်လဖြစ်သည်။—ဧဇ. ၁:၁-၃; ၃:၁-၆။
၄။ (က) ဧဇရမှတ်စာ၏ဇာတ်အိမ်ကား အဘယ်နည်း၊ ၎င်းကို မည်သူရေးခဲ့သနည်း။ (ခ) ဧဇရမှတ်စာကို အဘယ်အချိန်တွင်ရေးသားခဲ့သနည်း၊ အဘယ်အချိန်ကာလကိုငုံမိသနည်း။
၄ ပြန်လည်တည်ထောင်ခြင်း! ၎င်းသည် ဧဇရကျမ်း၏ဇာတ်အိမ်ဖြစ်သည်။ အခန်းကြီး ၇၊ အခန်းငယ် ၂၇ မှစ၍ အခန်းကြီး ၉ အထိ ဇာတ်ကြောင်းပြောရာတွင် ပြောသူနာမ်စားကိုအသုံးပြုထားခြင်းက စာရေးသူသည် ဧဇရဖြစ်ကြောင်းထင်ရှားသည်။ ‘မောရှေ၏ပညတ္တိကျမ်းစာ၌ ကျွမ်းကျင်သောကျမ်းကူးဆရာ’ ဖြစ်ပြီး ‘ယေဟောဝါ၏တရားတော်ကို စောင့်ရှောက်ခြင်း၊ ယင်းကိုသွန်သင်ပေးခြင်းငှာ စိတ်စွဲလမ်းသောသူဖြစ်’ ကာ လက်တွေ့ကျသော ယုံကြည်ခြင်းသမား ဧဇရသည် ရာဇဝင်ချုပ်ကျမ်းကိုရေးရန် အရည်အချင်းပြည့်မီသကဲ့သို့ ဤရာဇဝင်သမိုင်းကို မှတ်တမ်းတင်ရန်လည်း လုံးဝအရည်အချင်းပြည့်မီသည်။ (ဧဇ. ၇:၆၊ ၁၀) ဧဇရမှတ်စာသည် ရာဇဝင်ချုပ်ကျမ်း၏အဆက်ဖြစ်သောကြောင့် ဘီ.စီ.အီး. ၄၆၀ ခန့်တွင် တစ်ပြိုင်တည်းရေးသားခြင်းဖြစ်သည်ဟု အများအားဖြင့်ယုံကြည်ကြသည်။ ယင်းသည် “သေခြင်း၏သားများ” အဖြစ်မှတ်သားဖော်ပြခံရသော ဂျူးလူမျိုးများပြိုကွဲ၊ ကစဉ့်ကလျားကွဲလွင့်ချိန်မှ ဧဇရယေရုရှလင်မြို့သို့ပြန်လာပြီး ဒုတိယဗိမာန်တော်ကိုဆောက်၊ ယဇ်ပုရောဟိတ်အဖွဲ့ကိုသန့်စင်မှုပြုလုပ်သည့်အချိန်အထိ နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကိုငုံမိသည်။—ဧဇ. ၁:၁; ၇:၇; ၁၀:၁၇; ဆာ. ၁၀၂:၂၀၊ ကဘ။b
၅။ ဧဇရနှင့် နေဟမိမှတ်စာသည် အဘယ်ဆက်နွှယ်မှုရှိသနည်း၊ ၎င်းကို အဘယ်ဘာသာစကားများဖြင့် ရေးသားခဲ့သနည်း။
၅ ဟေဗြဲအမည် ဧဇရ၏အဓိပ္ပာယ်မှာ “အကူအညီ” ဖြစ်သည်။ ဧဇရကျမ်းနှင့် နေဟမိကျမ်းတို့သည် ယခင်ကကျမ်းတစ်လိပ်တည်းဖြစ်သည်။ (နေ. ၃:၃၂)c နောက်ပိုင်းတွင် ဂျူးတို့သည် ယင်းကျမ်းလိပ်ကို နှစ်ပိုင်းခွဲလိုက်ပြီး ဧဇရပထမစောင်နှင့် ဒုတိယစောင်ဟုခေါ်ခဲ့သည်။ မျက်မှောက်ခေတ်ဟေဗြဲကျမ်းစာများသည် အခြားမျက်မှောက်ခေတ်ကျမ်းများကဲ့သို့ ၎င်းကျမ်းနှစ်ကျမ်းကို ဧဇရနှင့် နေဟမိမှတ်စာဟုခေါ်ဆို၏။ ဧဇရကျမ်း၏တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း (၄:၈ မှ ၆:၁၈ နှင့် ၇:၁၂-၂၆) တို့ကို အာရမိတ်ဘာသာဖြင့်ရေးခဲ့ပြီး ကျန်အပိုင်းကို ဟေဗြဲဘာသာဖြင့်ရေးခဲ့သည်၊ ဧဇရသည် ၎င်းဘာသာနှစ်မျိုးစလုံးကို ကျွမ်းကျင်သည်။
၆။ ဧဇရမှတ်စာ၏ ကျမ်းစစ်ကျမ်းမှန်ဖြစ်မှုကို အဘယ်အရာက သက်သေခံသနည်း။
၆ ယနေ့ ကျမ်းပညာရှင်အများစုသည် ဧဇရမှတ်စာ၏တိကျမှန်ကန်မှုကို လက်ခံကြသည်။ ဧဇရကျမ်း၏ ကျမ်းစစ်ကျမ်းမှန်ဖြစ်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ဒဗလျူ. အက်ဖ်. အယ်လ်ဘရိုက်တ်က သူ၏ ရှေးဟောင်းသုတေသန အနှစ်နှစ်ဆယ်ကြာပြီးနောက် သမ္မာကျမ်းစာ ဟူသည့်စာအုပ်တွင် ဤသို့ရေးသားထားသည်– “ယေရမိနှင့် ယေဇကျေလ၊ ဧဇရနှင့် နေဟမိကျမ်းများ၏ ခြေမြစ်ခိုင်လုံသောမူရင်းကျမ်းများသည် သံသယဖြစ်စရာမရှိကြောင်း ရှေးဟောင်းသုတေသနဆိုင်ရာ အချက်အလက်များကဖော်ပြသည်; ယင်းတို့ကပင် အဖြစ်အပျက်များ၏ ထုံးတမ်းစဉ်လာအသွင်သဏ္ဌာန်နှင့် ယင်းအဖြစ်အပျက်တို့၏အစီအစဉ်တို့ကိုပါ မှန်ကန်ကြောင်းအတည်ပြုသည်။”
၇။ ဧဇရမှတ်စာသည် မြင့်မြတ်သောမှတ်တမ်းတော်အဝင် အမှန်ဖြစ်ကြောင်း မည်သို့ပြသသနည်း။
၇ ဂရိကျမ်းရေးသူများက ဧဇရမှတ်စာကို တိုက်ရိုက်ကိုးကားခြင်း သို့မဟုတ် ရည်ညွှန်းခြင်းမပြုခဲ့ကြသော်လည်း သမ္မာကျမ်းစာအဝင် ကျမ်းတစ်ကျမ်းဖြစ်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ သံသယဖြစ်စရာမရှိပါ။ ဟေဗြဲကျမ်းများကိုစုစည်း၍ လုံးချင်းအဖြစ်ပေါင်းစုသည့်အချိန်အထိ ဂျူးတို့နှင့်ယေဟောဝါ၏ဆက်ဆံရေးအကြောင်းဖော်ပြရာကျမ်းဖြစ်ပြီး ထိုသို့လုံးချင်းဖြစ်အောင်အများဆုံးလုပ်ပေးသူမှာ ဧဇရပင်ဖြစ်သည်ဟု ဂျူးရိုးရာအစဉ်အလာကဆိုသည်။ ထို့အပြင် ဧဇရမှတ်စာသည် ပြန်လည်တည်ထောင်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်သော ပရောဖက်ပြုချက်အားလုံးကို သင်္ကာယနကင်းရှင်းစေသည်သာမက လုံးဝသဟဇာတရှိခြင်းကြောင့်လည်း မြင့်မြတ်သောမှတ်တမ်း၏ အဓိကအပိုင်းအမှန်ဖြစ်ကြောင်း သက်သေထူသည်။ ထို့ပြင် ၎င်းသည် စစ်မှန်သောဝတ်ပြုရေးကို ဂုဏ်တင်ပြီး ယေဟောဝါဘုရားသခင်၏ ကြီးမြတ်သောနာမတော်ကို သန့်ရှင်းမြင့်မြတ်စေသည်။
အဘယ်ကြောင့်အကျိုးရှိကြောင်း
၁၄။ ဧဇရမှတ်စာသည် ယေဟောဝါ၏ပရောဖက်ပြုချက်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး အဘယ်အရာကို ပြသသနည်း။
၁၄ ဦးဆုံးအချက်အနေနှင့် ဧဇရမှတ်စာသည် ယေဟောဝါ၏ပရောဖက်ပြုချက်များ တစ်ချက်မယွင်းပြည့်စုံခဲ့ကြောင်း ပြသရာတွင် အကျိုးရှိသည်။ ယေရုရှလင်မြို့၏ပျက်စီးခြင်းကို တပ်အပ်ကြိုတင်ပရောဖက်ပြုခဲ့သူယေရမိကပင် အနှစ် ၇၀ ကြာပြီးနောက် ၎င်းမြို့ပြန်လည်တည်ထောင်မည့်အကြောင်းကိုလည်း ကြိုဟောခဲ့သည်။ (ယေ. ၂၉:၁၀) အချိန်စေ့သည်နှင့် ယေဟောဝါသည် မိမိလူမျိုး၊ သစ္စာရှိအကြွင်းအကျန်အား စစ်မှန်သောဝတ်ပြုရေး ပြန်လည်တည်ထောင်ရန် ကတိထားရာပြည်သို့ ပြန်လည်ပို့ဆောင်ခြင်းဖြင့် မိမိ၏ချစ်ကြင်နာမှုကို ပြခဲ့သည်။
၁၅။ (က) ပြန်လည်တည်ထောင်သောဗိမာန်တော်သည် ယေဟောဝါ၏ရည်ရွယ်ချက်ကို မည်သို့ဖြည့်ဆည်းဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သနည်း။ (ခ) ယင်းဗိမာန်တော်သည် အဘယ်နည်းဖြင့် ယခင်ဗိမာန်တော်လောက် ဘုန်းထွန်းတောက်မှုမရှိသနည်း။
၁၅ ပြန်လည်တည်ထောင်သောဗိမာန်တော်သည် မိမိ၏လူမျိုးအလယ်တွင် ယေဟောဝါ၏ဝတ်ပြုရေးကို တစ်ဖန်ပြန်၍ချီးမြှင့်ခဲ့ပြီး စစ်မှန်သောဝတ်ပြုရေးအတွက် ကိုယ်တော်ထံပြန်လှည့်လာရန်ဆန္ဒရှိသူများကို ကိုယ်တော်သည် အံ့သြဖွယ်နှင့် ကရုဏာရှိစွာကောင်းချီးပေးကြောင်း ယင်းသည် သက်သေသာဓကအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ရှောလမုန်၏ဗိမာန်တော်လောက် ခမ်းနားထည်ဝါမှုမရှိသော်လည်း မြင့်မြတ်သောအလိုတော်နှင့်အညီ ယင်း၏ရည်ရွယ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းလုပ်ဆောင်ပေးခဲ့သည်။ ပစ္စည်းဥစ္စာခမ်းနားထည်ဝါမှုသည် ထိုတွင်မရှိတော့ပါ။ ဝိညာဏရတနာများတွင်လည်း အရည်အသွေးနိမ့်ကျပြီး၊ အခြားမရှိတော့သည့်အရာများတွင် ပဋိညာဉ်သေတ္တာလည်းပါဝင်သည်။d ဇေရုဗဗေလ၏ဗိမာန်တော်အပ်နှံပွဲသည် ရှောလမုန်ခေတ်ကဗိမာန်တော်အပ်နှံပွဲနှင့် မယှဉ်သာပေ။ နွားနှင့်သိုးပူဇော်သကာများသည် ရှောလမုန်ဗိမာန်တော်တွင်ပူဇော်သည့် ပူဇော်သကာ၏တစ်ရာခိုင်နှုန်းမျှပင်မရှိပါ။ ယခင်အိမ်တော်ကဲ့သို့ နောက်အိမ်တော်ကို မိုးတိမ်သဏ္ဌာန်ဘုန်းနှင့်ဖြည့်ခြင်းမရှိခဲ့သကဲ့သို့ မီးရှို့ရာပူဇော်သကာကို မီးလောင်ကျွမ်းစေရန် ယေဟောဝါထံမှမီးကျခြင်းလည်းမရှိခဲ့ပါ။ သို့ရာတွင် ဗိမာန်တော်နှစ်ခုစလုံးသည် စစ်မှန်သောဘုရားသခင်၊ ယေဟောဝါ၏ဝတ်ပြုရေးကို ချီးမြှင့်ရန်ဟူသော အရေးကြီးသည့်ရည်ရွယ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည်။
၁၆။ အခြားအဘယ်ဗိမာန်တော်သည် မြေကြီးဆိုင်ရာဗိမာန်တော်များထက် ဘုန်းသာ၍ထွန်းတောက်သနည်း။
၁၆ ဇေရုဗဗေလတည်ဆောက်ခဲ့သောဗိမာန်တော်၊ မောရှေဆောက်လုပ်ခဲ့သော ဝတ်ပြုရာတဲတော်၊ ရှောလမုန်နှင့်ဟေရုဒ်တည်ဆောက်ခဲ့သော ဗိမာန်တော်နှင့် ယင်းတို့၏ကြန်အင်လက္ခဏာတို့သည် ပုံနမူနာ သို့မဟုတ် ပုံတင်ပြချက်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် “လူမဆောက်ဘဲ ထာဝရဘုရားဆောက်တော်မူသော တဲတော်စစ်” ကိုပုံတင်ပြသည်။ (ဟေဗြဲ ၈:၂) ဤဝိညာဏဗိမာန်သည် ခရစ်တော်၏ အမျက်တော်ဖြေရာပူဇော်သကာပေါ်အခြေခံသည့် ဝတ်ပြုမှုဖြင့် ယေဟောဝါထံချဉ်းကပ်ရန်အတွက် အစီအစဉ်ဖြစ်သည်။ (ဟေဗြဲ ၉:၂-၁၀၊ ၂၃) ယေဟောဝါ၏ကြီးမားလှသော ဝိညာဏဗိမာန်တော်သည် ဘုန်းထွန်းတောက်မှုတွင် အသာလွန်ဆုံး၊ လှပတင့်တယ်မှုနှင့် နှစ်လိုဖွယ်ကောင်းမှုတို့တွင် ပြိုင်ဘက်ကင်းသည်; ၎င်း၏ထည်ဝါခမ်းနားမှုသည် မညှိုးမှိန်နိုင်၊ မည်သည့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအဆောက်အအုံထက်မဆို သာလွန်သည်။
၁၇။ ဧဇရမှတ်စာတွင် အဘယ်အဖိုးမဖြတ်နိုင်သောသင်ခန်းစာများ တွေ့ရသနည်း။
၁၇ ဧဇရမှတ်စာတွင် ယနေ့ခရစ်ယာန်များအတွက် တန်ဖိုးအရှိဆုံး သင်ခန်းစာများစွာပါရှိသည်။ ယင်းအထဲတွင် ယေဟောဝါ၏လူမျိုးသည် ကိုယ်တော့်အမှုတော်အတွက် သဒ္ဒါထက်သန်စွာ ပေးကမ်းသည့် လှူဒါန်းမှုများအကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့ဖတ်ရသည်။ (ဧဇ. ၂:၆၈၊ ၆၉; ၂ ကော. ၉:၇) ယေဟောဝါ၏မပျက်ကွက်သော ပြင်ဆင်ပေးချက်အကြောင်းနှင့် ကိုယ်တော်ကိုချီးမွမ်းရန် စုရုံးမှုများအပေါ် ကိုယ်တော်ကောင်းချီးပေးကြောင်း သိလာရခြင်းက ကျွန်ုပ်တို့ကို အားတက်စေသည်။ (ဧဇ. ၆:၁၆၊ ၂၂) နက်သနင်များနှင့် အခြားယုံကြည်သူ တိုင်းတစ်ပါးသားများသည် အကြွင်းအကျန်တို့နှင့်အတူ ယေဟောဝါ၏ဝတ်ပြုရေးကို နှလုံးအကြွင်းမဲ့ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည့် ပုံသက်သေကောင်းကို ကျွန်ုပ်တို့တွေ့ရသည်။ (၂:၄၃၊ ၅၅) အိမ်နီးချင်းတိတ္ထိများနှင့် အိမ်ထောင်ပြုသည့် သူတို့၏မှားယွင်းသောလမ်းစဉ်ကို အသိပေးသည့်အခါ နှိမ့်ချစွာနောင်တယူခဲ့ကြသူများကိုလည်း သုံးသပ်ကြည့်ပါ။ (၁၀:၂-၄) မကောင်းသောပေါင်းဖော်မှုတို့ကြောင့် ယေဟောဝါမျက်နှာသာတော်ဆုံးရှုံးခဲ့ကြ၏။ (၉:၁၄၊ ၁၅) ထက်သန်ရွှင်လန်းစွာ ကိုယ်တော့်အမှုတော်ဆောင်ခြင်းက ကိုယ်တော့်မျက်နှာသာတော်နှင့် ကောင်းချီးများရခဲ့ကြသည်။—၆:၁၄၊ ၂၁၊ ၂၂။
၁၈။ ယေဟောဝါ၏လူမျိုးတော် ပြန်လည်တည်ထောင်ခြင်းသည် မေရှိယ၊ ဘုရင်ပေါ်ထွန်းခြင်းသို့ဦးတည်စေသည့် အရေးကြီးသောခြေလှမ်းတစ်ခု အဘယ်ကြောင့်ဖြစ်ရသနည်း။
၁၈ ယေရုရှလင်ရှိ ယေဟောဝါပလ္လင်တော်ပေါ်၌နန်းထိုင်သော ဘုရင်တစ်ပါးမျှမရှိတော့သော်လည်း ပြန်လည်တည်ထောင်ခြင်းက ယေဟောဝါသည် ဒါဝိဒ်မင်းမှဆင်းသက်မည့် ကတိတော်ရှိသည့်ဘုရင်ကို အချိန်တန်သောအခါ ပေါ်ထွန်းစေတော်မူမည်ဟူသည့် မျှော်လင့်ချက်ကို လှုံ့ဆော်ပေးခဲ့သည်။ ယခု ပြန်လည်တည်ထောင်ထားသောလူမျိုးသည် မေရှိယရောက်လာသည့်အချိန်အထိ ဘုရားသခင်၏မြင့်မြတ်သောမိန့်မြွက်ချက်များနှင့် ဝတ်ပြုကိုးကွယ်မှုကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရမည့် အခြေအနေတွင်ရှိခဲ့ကြသည်။ ၎င်းအကြွင်းအကျန်သည် သူတို့၏ပြည်တော်ကိုပြန်ရာတွင် ယုံကြည်ခြင်းမတင်ပြခဲ့ပါမူ မည်သူ့ထံမှ မေရှိယပေါ်ထွက်လာမည်နည်း။ ဧဇရမှတ်စာမှ အဖြစ်အပျက်များသည် မေရှိယဘုရင်ပေါ်ထွန်းခြင်းသို့ ဦးတည်စေသည့် အရေးကြီးသောသမိုင်းမှတ်တမ်းတစ်ပိုင်း အမှန်ပင်ဖြစ်သည်! ယနေ့ ကျွန်ုပ်တို့လေ့လာရန်အတွက် အကျိုးအရှိဆုံးစာစောင်ဖြစ်၏။
[အောက်ခြေမှတ်ချက်များ]
b အင်္ဂလိပ်အညွှန်းကျမ်းစာ၌ ဤအခန်းငယ်အတွက် အောက်ခြေမှတ်ချက်တွင် ဤသို့ဖတ်ရသည်– “သေခြင်း၏သားများ။”
c အင်္ဂလိပ်အညွှန်းကျမ်းစာ၌ ဤအခန်းငယ်အတွက် အောက်ခြေမှတ်ချက်တွင် ဤသို့ဖတ်ရသည်– မက်စရိဟေဗြဲကျမ်းတွင် ဤအခန်းငယ်၏မျက်နှာချင်းဆိုင်ဘေးမာဂျင်၌ ဟေဗြဲဘာသာဖြင့် “ကျမ်း၏ထက်ဝက်” ဟုရေးသားထားသည်၊ ယင်းက ဧဇရနှင့် နေဟမိမှတ်စာနှစ်ကျမ်းပေါင်း ဟေဗြဲအခန်းငယ် ၆၈၅ ခုထဲမှ အလယ်တည့်တည့်အခန်းငယ်ဖြစ်ကြောင်းကို ထောက်ပြပြီး မက်စရိဟေဗြဲကျမ်းတွင် ၎င်းကျမ်းနှစ်ကျမ်းသည် တစ်ကျမ်းတည်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။