အပိုင်း ၃—ကျွန်ုပ်တို့ထံ သမ္မာကျမ်းစာ ရောက်ရှိလာပုံ

၁၈၂၄—ဘုရင့်အရာရှိများသည် အဒိုနိုင်ရမ်နှင့် အဲန်ဂျပ်ဆင်တို့၏ သာသနာပြုအိမ်ကို မွှေနှောက်ရှာဖွေပြီးခါစသာရှိသည်။ အဖိုးတန်သည်ဟု သူတို့ယူမှတ်သမျှကို ယူသွားကြလေပြီ။ သို့သော် အိမ်အောက်တွင် အဲန်ဝှက်ထားသော တန်ဖိုးအရှိဆုံးဘဏ္ဍာဖြစ်သည့် ဘာသာပြန်ပြီးသား ကျမ်းစာစာမူကိုကား သူတို့မတွေ့လိုက်ပေ။ ဘာသာပြန်သူ အဒိုနိုင်ရမ်မှာ သူလျှိုအဖြစ် ယိုးစွပ်ခံရကာ ခြင်ပေါသောအကျဉ်းထောင်တွင် ချုပ်နှောင်ခံရသည်။ ယခု စိုထိုင်းမှုဒဏ်ကြောင့် ကျမ်းစာစာမူ ပျက်စီးသွားမည်ကို စိုးရိမ်နေကြရသည်။ ယင်းကို မည်သို့ကာကွယ်ရမည်နည်း။ အဲန်သည် ၎င်းကို မာသောခေါင်းအုံးတစ်လုံးထဲထည့်၍ချုပ်ပြီး အကျဉ်းထောင်ရှိ ခင်ပွန်းထံသို့ ပို့ပေးလိုက်သည်။ ခေါင်းအုံးကိုထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခဲ့၍ ၎င်းရှိစာမူတို့သည် ပထမဦးဆုံးမြန်မာကျမ်းစာ၏ တစ်စိတ်တစ်ဒေသ ဖြစ်လာလေသည်။

သမ္မာကျမ်းစာသည် ဤကဲ့သို့သော စွန့်စားမှုမျိုးကို သမိုင်းတစ်လျှောက် တွေ့ကြုံခဲ့ရပေပြီ။ ယခင်စာစောင်များတွင် ၁၆၀၀ ပြည့်လွန်နှစ်များ၏ အစောပိုင်းအချိန်အထိ သမ္မာကျမ်းစာကို ဘာသာပြန်ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခြင်းအကြောင်းကို သုံးသပ်ခဲ့ကြသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ မျက်မှောက်အချိန်အထိ သမ္မာကျမ်းစာ၏အခြေအနေသည် မည်သို့ရှိသနည်း။ ယင်းကို လူတိုင်းအလွယ်တကူရရှိနိုင်ပါမည်လော။ ကင်းမျှော်စင်အသင်းသည် အဘယ်ကဏ္ဍမှ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီနည်း။

သာသနာပြုများ နှင့် ကျမ်းစာအသင်းများ

နိုင်ငံများစွာတွင် ၁၆၀၀ နှင့် ၁၇၀၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအတွင်း ကျမ်းစာဖတ်ရှုခြင်းသည် ထူးထူးခြားခြားတိုးတက်ပွားများလာသည်။ ၎င်းကာလပိုင်းအတွင်း အထူးသဖြင့် အင်္ဂလန်နိုင်ငံတွင် သမ္မာကျမ်းစာ၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုသည် အကြီးအကျယ်ထင်ရှားပါသည်။ အမှန်မှာ ရှင်ဘုရင်မှအစ လယ်ထွန်လုလင်အထိပင် တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ လူတိုင်းနီးပါး၏စိတ်ထဲတွင် သမ္မာကျမ်းစာပါအဖြစ်အပျက်များနှင့် ယင်း၏သွန်သင်ချက်များ စိမ့်ဝင်နေပါသည်။ သို့သော် သမ္မာကျမ်းစာ၏သြဇာသည် ၎င်းထက်မက ပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က အင်္ဂလန်နိုင်ငံသည် ပင်လယ်ခရီးဖြင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးပြုလုပ်ပြီး ကိုလိုနီနယ်ချဲ့နေသော အင်အားကြီးနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ရာ အင်္ဂလိပ်အမျိုးသားအချို့သည် ခရီးလှည့်လည်ကြစဉ် သမ္မာကျမ်းစာကို ယူဆောင်သွားလေ့ရှိသည်။ ယင်းက သမ္မာကျမ်းစာပျံ့နှံ့ရေးအတွက် အုတ်မြစ်ပင်ဖြစ်သည်။

၁၇၀၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအကုန်ပိုင်းတွင် သမ္မာကျမ်းစာသည် ဗြိတိသျှအင်ပိုင်ယာ၏ ဝေးလံကျယ်ဝန်းသောနိုင်ငံများရှိ တိုင်းရင်းသားများ၏ ဝိညာဉ်ရေးလိုအပ်ရာများကို ဖြည့်စွက်ပေးဖို့အတွက် အင်္ဂလန်မှ လူအချို့ စဉ်းစားပေးကြရန် လှုံ့ဆော်တိုက်တွန်းသည်။ သို့သော် လူတိုင်းတွင် ၎င်းစိတ်စေတနာမရှိပါ။ ဓမ္မဆရာအများသည် တင်ကူးပြဋ္ဌာန်းခြင်းအယူကို ခံယူထားကြရာ လူအချို့သည် ကယ်တင်ခံရမည်မဟုတ်ဟူ၍ သူတို့ယူမှတ်ကြ၏။ သာသနာပြုလောင်း ဝီလျံကယ်ရီက အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ သာသနာပြုခရီးထွက်ရန် ထောက်ပံ့ကူညီမှုရရှိဖို့အတွက် အားတက်သရောဟောပြောနေစဉ် တစ်ယောက်သောသူက “ထိုင်စမ်းပါဦးသူငယ်ရ; တိတ္ထိတွေကို ဘုရားသခင် ဘာသာပြောင်းစေချင်ရင် မင်းအကူအညီမပါဘဲ လုပ်ကိုင်ပါလိမ့်မယ်” ဟုအပြစ်တင်ပြောဆိုခဲ့သည်။ မည်သို့ဆိုစေကာမူ ကယ်ရီသည် ၁၇၉၃ ခုနှစ်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ သင်္ဘောစီးနင်း ခရီးထွက်လာခဲ့သည်။ သူသည် အိန္ဒိယဘာသာစကား ၃၅ ဘာသာသို့ ကျမ်းစာတစ်အုပ်လုံး သို့မဟုတ် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို တဖြည်းဖြည်းဘာသာပြန်ဆိုနိုင်ခဲ့ခြင်းမှာ အံ့ဩစရာပင်။

ဒေသခံဘာသာစကားဖြင့် သမ္မာကျမ်းစာသည် မိမိတို့အတွက် အဓိကကိရိယာဖြစ်ကြောင်း သာသနာပြုများက အသိအမှတ်ပြုကြသည်။ သို့တိုင် သမ္မာကျမ်းစာများကို မည်သူထုတ်လုပ်ပေးမည်နည်း။ စိတ်ဝင်စားစရာမှာ ဝေးလ်စ်နိုင်ငံမှ ၁၆ နှစ်သမီး၊ မေရီဂျုံးစ်သည် သူမမထင်မမှတ်ဘဲ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် သမ္မာကျမ်းစာများ ပျံ့နှံ့သွားစေသည့် လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုကို အစပျိုးပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၈၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် မေရီသည် ဓမ္မဆရာတစ်ဦးထံမှ ဝေးလ်စ်ကျမ်းစာတစ်အုပ် ဝယ်ဖို့ရန် ၂၅ မိုင်လုံးလုံး ဖိနပ်မပါဘဲ ခြေလျင်လျှောက်သွားခဲ့သည်။ သူမသည် ခြောက်နှစ်တိုင် ငွေစုခဲ့ပြီးနောက်တွင် ကျမ်းစာရှိသမျှ ရောင်း၍ကုန်သွားခဲ့ကြောင်းမေရီသိရသောအခါ ဝမ်းနည်းပက်လက်ဖြစ်ပြီး ငိုချလေတော့သည်။ အလွန်စိတ်ထိခိုက်သွားသော ဓမ္မဆရာသည် မေရီအား သူ၏ကိုယ်ပိုင်ကျမ်းစာများမှ တစ်အုပ်ကိုပေးလိုက်ပါသည်။

၎င်းနောက် ထိုဓမ္မဆရာသည် သမ္မာကျမ်းစာ လိုအပ်နေသူ မြောက်မြားစွာတို့ကို ထည့်တွက်ပြီး လန်ဒန်မြို့ရှိ မိတ်ဆွေများနှင့် ယင်းကိစ္စကို ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ခဲ့သည်။ ရလဒ်မှာ ၁၈၀၄ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှနှင့်နိုင်ငံခြားသမ္မာကျမ်းစာအသင်းကို တည်ထောင်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ယင်း၏အဆိုပြုချက်မှာ ရိုးရိုးရှင်းရှင်းဖြစ်သည်– “မှတ်ချက် သို့မဟုတ် ရှင်းလင်းချက်မပါဘဲ” ပုံနှိပ်ထားသည့် မိမိတို့ဘာသာစကားဖြင့်ရေးထားသည့် သမ္မာကျမ်းစာများကို လူတို့ဝယ်ယူနိုင်စေရန်ဖြစ်သည်။ ထိုအသင်းကိုတည်ထောင်သူများသည် အယူဝါဒကြောင့် အငြင်းပွားမှုကို ရှောင်ကြဉ်လို၍ အနားသတ်ကွက်လပ်များရှိ မှတ်ချက်များကို ပယ်ဖျက်ခဲ့ကြ၏။ သို့တစေ သမ္မာကျမ်းစာအသင်းသည် ကျမ်းပို၊ ရေနှစ်ခြင်း၊ သုံးပါးတစ်ဆူအယူဝါဒတို့နှင့်ပတ်သက်၍ အကြိမ်ကြိမ်စိတ်ဝမ်းကွဲခဲ့ကြသည်။

အစကနဦးစိတ်အားထက်သန်မှုသည် အလျင်အမြန်ပျံ့နှံ့ခဲ့ရာ ၁၈၁၃ ခုနှစ်တိုင်လေသော် ဂျာမနီ၊ နယ်သာလန်၊ ဒိန်းမတ်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံများတွင် တွဲဖက်ကျမ်းစာအသင်းများ တည်ထောင်လာလေသည်။ အချိန်တန်လေသော် အခြားနိုင်ငံများတွင်လည်း ကျမ်းစာအသင်းများ ထပ်ဆင့်တိုးပွားလာသည်။ ကနဦးကျမ်းစာအသင်းများသည် ၎င်းတို့၏ပန်းတိုင်များကို ကြံစည်ရာ၌ ကမ္ဘာ့ဒေသအများစုတွင် အဓိကဘာသာစကား အနည်းအကျဉ်းကိုသာ အသုံးပြုကြသည်ဟု ယူမှတ်ခဲ့ကြ၏။ ထောင်ချီလိမ့်မည်ဟု သူတို့တစ်ခါမျှ မတွေးမိကြပေ! တိုင်းရင်းဘာသာစကားသို့ တိုက်ရိုက်ပြန်ဆိုနိုင်ရန် ဟေဗြဲနှင့်ဂရိဘာသာစကားတတ်မြောက်သူ အနည်းအကျဉ်းမျှသာရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ဗြိတိသျှနှင့်နိုင်ငံခြားသမ္မာကျမ်းစာအသင်းက ဘာသာပြန်ဆိုခြင်းကို ကမကထပြုလုပ်သည့်အခါ ဘာသာပြန်သူများသည် များသောအားဖြင့် အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား ဂျိမ်းဘုရင်ဘာသာပြန်ကျမ်းကို အခြေပြုပြီး ပြန်ဆိုခဲ့ကြသည်။

ဘာသာပြန်တစ်ဦး၏ အခက်အခဲများ

သမ္မာကျမ်းစာတွင်ပါဝင်သောအကြောင်းအရာများမှာ များသောအားဖြင့် နေ့စဉ်အတွေ့အကြုံများကိုအခြေပြုသည့် ပြန်ပြောပြချက်များနှင့် ပုံဥပမာများဖြစ်သည်။ အတွေးအခေါ်ပညာနှင့်ဆိုင်သည့် စိတ်ကူးသက်သက်ပုံစံရှိ အသုံးအနှုန်းများတို့ထက် ယင်းသို့ရေးသားထားခြင်းက ဘာသာပြန်ဖို့ရန် သာ၍လွယ်ကူစေပါသည်။ သို့ရာတွင် ထိုသာသနာပြုများ၏ ကနဦးကြိုးစားမှုများသည် တစ်ခါတစ်ရံ ရှုပ်ထွေးစေသော၊ သို့မဟုတ် ရယ်စရာကောင်းသော ပြန်ဆိုချက်များ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု ကြိုတင်ခန့်မှန်းနိုင်၏။ ဥပမာ၊ ဘာသာပြန်ကျမ်းတစ်ခုက အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဒေသတစ်ခုရှိ လူတို့ကို ဘုရားသခင်သည် အပြာရောင်သန်းသောအရှင်သခင်တစ်ပါးဖြစ်သည်ဟု ယူမှတ်စေသည်။ “ကောင်းကင်ခမည်းတော်” ဟူသောအသုံးအနှုန်းပါ “ကောင်းကင်” အတွက်အသုံးပြုထားသောစကားလုံးသည် ပကတိမိုးကောင်းကင်၏ “မိုးကောင်းကင်အရောင်ရှိသော” ဟူ၍ဆိုလိုနေသောကြောင့်တည်း!

ဘာသာပြန်တစ်ဦးရင်ဆိုင်ရသည့် အဟန့်အတားများနှင့်ပတ်သက်၍ အဒိုနိုင်ရမ် ဂျပ်ဆင်က ၁၈၁၉ ခုနှစ်တွင် ဤသို့ရေးသားခဲ့သည်– ‘ပြောဆိုသုံးနှုန်းပုံအားလုံးတို့မှာ အသစ်အဆန်းဖြစ်သော၊ စာလုံးများနှင့် စကားလုံးများသည် ကျွန်ုပ်တို့တွေ့ခဲ့ဖူးသည့် မည်သည့်ဘာသာစကားနှင့်မဆို စိုးစဉ်းမျှမတူသော ကမ္ဘာ့တစ်ဖက်ခြမ်းမှ လူတစ်မျိုးပြောဆိုသည့် ဘာသာစကားတစ်ခုကို ကျွန်ုပ်တို့သင်ယူရခြင်း; ကျွန်ုပ်တို့တွင် အဘိဓာန် သို့မဟုတ် စကားပြန်မရှိဘဲ ဒေသခံဆရာတစ်ယောက်အကူအညီ မရရှိနိုင်သေးမီ ဘာသာစကားကို အနည်းအကျဉ်းနားလည်အောင်လုပ်ရခြင်းသည် အကြီးအကျယ်အားထုတ်မှုဖြစ်သည်သာ!’ ဂျပ်ဆင်ကဲ့သို့သော ဘာသာပြန်သူများ၏လုပ်ငန်းသည် သမ္မာကျမ်းစာရရှိနိုင်ဖို့အကြောင်းကို ပိုမိုတိုးပွားများပြားစေ၏။—စာမျက်နှာ ၁၂ ရှိဇယားရှု။

အဲန်ဂျပ်ဆင်သည် ခဲယဉ်းသော ဘာသာပြန်ခြင်းလုပ်ငန်းတွင် ခင်ပွန်းကို ကူညီပေးခဲ့ပါသည်။ သို့သော် ဂျပ်ဆင်မောင်နှံစုံသည် စာပေနှင့်ပတ်သက်၍သာ အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့ခဲ့ကြရသည်မဟုတ်ပါ။ ဘုရင့်အရာရှိများသည် အဒိုနိုင်ရမ်အား အကျဉ်းထောင်သို့ ဆွဲခေါ်သွားစဉ်တွင် အဲန်သည် ကိုယ်ဝန်ရှိနေ၏။ သူမသည် မိမိ၏ခင်ပွန်းအားလွှတ်ပေးရန် ရန်မူသောအရာရှိများကို ၂၁ လတိုင် အသနားခံခဲ့ရရှာသည်။ ၎င်းအခက်အခဲဒုက္ခနှင့်အတူ ဖျားနာမှုက သူမ၏ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေခဲ့သည်။ သို့နှင့် အဒိုနိုင်ရမ်သည် ထောင်မှထွက်လာ၍ မကြာမီအချိန်တွင် သူ၏ရဲရင့်သောဇနီး အဲန်နှင့် သူတို့၏သမီးငယ်လေးသည် ဖျားနာသေဆုံးသွားကြ၏။ အဒိုနိုင်ရမ်သည် ကြေကွဲခဲ့ရသည်။ သို့တိုင် ဘုရားသခင်ထံမှခွန်အား တောင်းခံပြီး ဆက်လက်ဘာသာပြန်ခဲ့ရာ ၁၈၃၅ ခုနှစ်တွင် မြန်မာကျမ်းစာကို ဘာသာပြန် ပြီးဆုံးနိုင်ခဲ့လေသည်။ ဤအတောအတွင်း သမ္မာကျမ်းစာနှင့်ပတ်သက်၍ မထင်မရှားသော အခြားစိန်ခေါ်ချက်များ ဖြစ်ပေါ်နေလျက်ရှိသည်။

သမ္မာကျမ်းစာနှင့်ပတ်သက်၍ အဘက်ဘက်တွင် အငြင်းပွားမှုဖြစ်နေ

၁၈၀၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအတွင်း လူမှုရေးနှင့်နိုင်ငံရေး အငြင်းပွားမှုများ ကြီးစွာဖြစ်ပျက်ခဲ့ရာ တစ်ခါတစ်ရံ သမ္မာကျမ်းစာသည် အဓိကကဏ္ဍတွင်ပါဝင်သည်။ ဥပမာ၊ ရုရှားသမ္မာကျမ်းစာအသင်းသည် ဇာဘုရင်နှင့် ရုရှားသြသဒေါက်ချာ့ချ်တို့၏ အားပေးချီးမြှင့်မှုဖြင့် စတင်တည်ထောင်ခဲ့သော်လည်း အတန်ကြာလေသော် ၎င်းကိုဖျက်သိမ်း၍ ပိတ်ပင်လိုက်ကြလေသည်။ (ထိုအသင်းကို အတိုက်အခံပြုသူများက အစောပိုင်း တစ်နှစ်ခန့်အချိန်တွင် ကျမ်းစာအုပ်ပေါင်း ထောင်ချီ၍ မီးရှို့ပစ်ခဲ့ကြသည်။) ယခု ဩသဒေါက် ဓမ္မဆရာများသည် ကနဦးခရစ်ယာန်များ အားတက်သရော စတင်ခဲ့သည့် သမ္မာကျမ်းစာဖြန့်ချိခြင်းကို တားဆီးပိတ်ပင်ရန် ဇွဲရှိရှိကြိုးစားနေကြ၏။ သမ္မာကျမ်းစာသည် ချာ့ချ်နှင့်နိုင်ငံ၏ အခွင့်အာဏာကို ခြိမ်းခြောက်သည်ဟု ၁၉ ရာစုမှ ဩသဒေါက်ခေါင်းဆောင်များက ဇွတ်ပြောဆိုခဲ့ကြ၏။ ခုတ်ရာတခြားရှရာတလွဲဖြစ်လာသည်မှာ ပေါ်ပေါက်လာသည့် တော်လှန်လှုပ်ရှားမှုကသမ္မာကျမ်းစာကို အာဏာပိုင်များအား ခြိမ်းခြောက်ရာအဖြစ်မဟုတ်ဘဲ ချာ့ချ်နှင့်နိုင်ငံသည် လူထုကိုသြဇာလွှမ်းမိုးနိုင်ရန် သူတို့၏လက်ကိုင်တုတ်အဖြစ် သမ္မာကျမ်းစာကိုအသုံးပြုနေသည်ဟု ရှုမြင်လာခြင်းဖြစ်သည်။ သမ္မာကျမ်းစာသည် နှစ်ဖက်စလုံး၏တိုက်ခိုက်မှုကို ခံခဲ့ရပါသည်တကား!

နောက်ပိုင်းနှစ်များတွင်လည်း သမ္မာကျမ်းစာသည် “ပညာတတ်များ” ၏အတိုက်အခံပြုမှုကို တိုး၍ခံခဲ့ရပါသည်။ ၁၈၃၁ ခုနှစ်တွင် ချားလ်စ်ဒါဝင်သည် သူ၏ဆင့်ကဲသီအိုရီကို ဖြစ်ပေါ်လာစေသည့် သင်္ဘောခရီးစဉ်အား စတင်ခဲ့၏။ ၁၈၄၈ ခုနှစ်တွင်မာ့ခ်စ်နှင့် အင်ဂဲလ်စ်တို့သည် ကွန်မြူနစ်ကြေညာစာတမ်းကိုထုတ်ဝေလိုက်၍ ထိုတွင် ခရစ်ယာန်ဘာသာတရားသည် ဖိနှိပ်သည့် လက်ကိုင်တုတ်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ဤကာလအတွင်း တန်းမြင့်ဝေဖန်သူများက သမ္မာကျမ်းစာ၏ ကျမ်းစစ်ကျမ်းမှန်ဖြစ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ သမ္မာကျမ်းစာပါ လူပုဂ္ဂိုလ်များသာမက ယေရှုကိုယ်တော်တိုင်ကိုပင် သမိုင်းမှတကယ့်ပုဂ္ဂိုလ်များ ဖြစ်မဖြစ်ကိုလည်းကောင်း အငြင်းပွားကြပါသည်။ သို့သော် စဉ်းစားဆင်ခြင်တတ်သူအချို့က ဘုရားသခင်နှင့် သမ္မာကျမ်းစာကိုငြင်းပယ်သော သီအိုရီများ၏မှားယွင်းမှုကို သိမြင်တွေ့ရှိကြရာ သမ္မာကျမ်းစာကို ယုံကြည်စိတ်ချနိုင်ကြောင်း အာမခံသည့်အချက်ကို ပညာပါသောနည်းလမ်းများဖြင့်တင်ပြရန် ရှာကြံကြသည်။ ဤသူတို့တွင် တစ်ဦးကား ပင်ကိုအရည်အသွေးရှိသော ဘာသာစကားများစွာတတ်မြောက်သူ ဂျာမန်အမျိုးသား၊ ကောန်စတန်တင် ဗောန် တိရှန်ဒေါ့ဖ်ဖြစ်သည်။

ရှာဖွေတွေ့ရှိချက်များက သမ္မာကျမ်းစာစာသားကို အတည်ပြု

တိရှန်ဒေါ့ဖ်သည် ရှေးဟောင်းကျမ်းစာစာမူများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိရန် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသသို့ ခရီးထွက်ခဲ့သည်။ သူ၏ရည်ရွယ်ချက်မှာ ကနဦးကျမ်းစာစာသားကို သံသယကင်းရှင်းစေဖို့အတွက်ဖြစ်သည်။ မျိုးစိတ်များ၏မူလအစ စာအုပ်ကို ဒါဝင်ထုတ်ဝေခဲ့သည့် ၁၈၅၉ ခုနှစ်တွင်ပင် တိရှန်ဒေါ့ဖ်သည် ဆိုင်းနိုင်းတောင်ခြေရှိ ဘုန်းကြီးကျောင်းတစ်ခုတွင် ခရစ်ယာန်ဂရိကျမ်းစောင်အပြည့်အစုံတို့အနက် ရှေးဟောင်းအကျဆုံးစာအုပ်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ယင်းသည် ကိုဒက်ခ်စ်ဆိုင်းနိုင်းတိကပ်စ် ဟုအမည်တွင်၍ လက်တင်ဗားလ်ဂိတ်ကျမ်းစာကို ဂျရုမ်းမပြီးစီးမီ နှစ်ပေါင်း ၅၀ ခန့်ကထုတ်လုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်မည်။ ထိုကိုဒက်ခ်စ်ကို ဘုန်းကြီးကျောင်းမှ တိရှန်ဒေါ့ဖ်ထုတ်ယူခဲ့ခြင်းဟုတ်မဟုတ်ကို ငြင်းခုံနေကြဆဲရှိသော်လည်း ၎င်းအား သူထုတ်ဝေလိုက်ရာ ပညာရှင်များက ယင်းကို အသုံးပြုနိုင်ကြလေတော့သည်။a

ဆိုင်းနိုင်းတိကပ်စ်သည် မူရင်းဘာသာစကားဖြင့်ရေးသော စာမူများတွင် ရှေးအကျဆုံးဖြစ်သောကြောင့် ယင်းသည် ဂရိကျမ်းစာစောင်များ၏အခြေခံသဘော မပြောင်းလဲကြောင်း ဖော်ပြရုံသာမက နောက်ပိုင်းစာမူများထဲတွင် မသိမသာဝင်ရောက်လာသည့် အမှားများကို ပညာရှင်များ ဖော်ထုတ်ရန်အတွက်လည်း အထောက်အကူဖြစ်သည်။ ဥပမာ၊ ယေရှုကိုရည်ညွှန်းသော ၁ တိမောသေ ၃:၁၆ ကို ဆိုင်းနိုင်းတိကပ်စ် က ဤသို့ဖော်ပြပါသည်– “ကိုယ်တော်သည် အသွေးအသားဖြင့်ပေါ်ထွန်းတော်မူပြီ။” ထိုအချိန်အထိ တွေ့ရှိထားသည့်စာမူ အများစု၌ “ကိုယ်တော်” ဟုပြန်ဆိုသည့် ဂရိစကားလုံးကို အနည်းငယ်ပြုပြင်ခြင်းဖြင့် “ကိုယ်တော်” အစား “ဘုရားသခင်” ဟူသည့်စကားလုံး၏အတိုကောက်ကို တွေ့ရှိရ၏။ သို့ရာတွင်အဆိုပါကျမ်းချက်၌ “ဘုရားသခင်” ဟုဖော်ပြထားသော မည်သည့်ဂရိစာမူမျှမပေါ်မီ နှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းက ဆိုင်းနိုင်းတိကပ်စ်ကိုပြုစုထားပါသည်။ ထို့ကြောင့် သုံးပါးတစ်ဆူအယူကို ထောက်ခံရန် နောက်ပိုင်းတွင် စာသားကို ပြုပြင်ရေးသားခဲ့ပုံရှိကြောင်း ယင်းက ဖော်ပြပါသည်။

တိရှန်ဒေါ့ဖ်အချိန်မှစတင်၍ အခြားစာမူမြောက်မြားစွာကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပေပြီ။ ယနေ့ ဟေဗြဲကျမ်းစာ၏စာမူ ၆,၀၀၀ ခန့်နှင့် ဂရိကျမ်းစာ၏စာမူ ၁၃,၀၀၀ ကျော်ရှိပါသည်။ ၎င်းတို့ကို နှိုင်းယှဉ်လေ့လာခဲ့ကြရာ မူရင်းဘာသာစကားဖြင့်ဖြစ်သည့် ယုံကြည်စိတ်ချရသော စာမူကျမ်းတစ်ကျမ်း ထွက်ပေါ်လာပေပြီ။ ပညာရှင် အက်ဖ်. အက်ဖ်. ဘရုစ်ဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်ချေပြီ– “စာမူအသီးသီးတို့က . . . သမိုင်းဖြစ်ရပ်ကိုလည်းကောင်း၊ ခရစ်ယာန်ယုံကြည်ချက်နှင့် အကျင့်တို့ကိုလည်းကောင်း အကြီးအကျယ်မပြောင်းလဲစေခဲ့ပါ။” သမ္မာကျမ်းစာကို အခြားဘာသာစကားများစွာသို့ ဆက်လက်၍ ဘာသာပြန်နေကြစဉ် တိုးပွားများပြားလာနေသည့် ဤအသိပညာသည် လူတို့ကို မည်သို့အကျိုးသက်ရောက်နိုင်မည်နည်း။

ကင်းမျှော်စင်အသင်းနှင့် သမ္မာကျမ်းစာ

၁၈၈၁ ခုနှစ်၌ လူနည်းစုဖြစ်သော်လည်း စိတ်ထက်သန်သော ကျမ်းစာသွန်သင်သူများနှင့် သင်သားများသည် နောက်ပိုင်းတွင် ကင်းမျှော်စင်သမ္မာကျမ်းစာနှင့်ဝေစာအသင်းဖြစ်လာသည့် အဖွဲ့ကို ဖွဲ့ခဲ့သည်။ အစပိုင်းတွင် သူတို့သည် တိရှန်ဒေါ့ဖ်၏ ဂရိကျမ်းစာစောင်အပါအဝင် အခြားကျမ်းစာအသင်းများမှထုတ်ဝေသည့် သမ္မာကျမ်းစာများကို ဖြန့်ချိခဲ့ကြ၏။ သို့ရာတွင် ၁၈၉၀ ပြည့်နှစ်တိုင်လေသော် သူတို့သည် သမ္မာကျမ်းစာထုတ်လုပ်ခြင်း၌ ကိုယ်တိုင်တိုက်ရိုက်ပါဝင်လာကြရာ ထုတ်ဝေခဲ့သည့်ကျမ်းစာအများအပြားမှ ပထမဦးဆုံးကို ကမကထပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် အဖွဲ့အစည်းသည် ယင်း၏ကိုယ်ပိုင်ပုံနှိပ်တိုက်များတွင် သမ္မာကျမ်းစာကို စတင်ပုံနှိပ်လေတော့သည်။ သို့သော် သမ္မာကျမ်းစာကို ခေတ်သုံးစကားသို့ဘာသာပြန်ပေးရန်လိုအပ်နေကြောင်း ပိုမိုထင်ရှားလာလေသည်။ ပြီးခဲ့သောရာစုအတွင်း ရှာဖွေတွေ့ရှိချက်များနှင့် သိကျွမ်းတတ်မြောက်မှုများကြောင့် ရရှိလာသော အသိပညာကို နားလည်ရလွယ်ကူပြီး စရိတ်စကမကြီးသော သမ္မာကျမ်းစာတွင် ပါဝင်စေနိုင်မည်လော။ ဤရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အဖွဲ့အစည်း၏တွဲဖက်များသည် ၁၉၄၆ ခုနှစ်တွင် သမ္မာကျမ်းစာဘာသာပြန်ကျမ်းသစ်တစ်စောင်ကိုထုတ်လုပ်ရန် စတင်လုပ်ဆောင်လေတော့သည်။

ဘာသာပြန်ကျမ်းတစ်ခု၊ ဘာသာစကားမြောက်မြားစွာ

အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သမ္မာကျမ်းစာ၏ကမ္ဘာသစ်ဘာသာပြန်ကျမ်းကို ထုတ်ဝေရန် အတွေ့အကြုံရှိ ဘိသိက်ခံခရစ်ယာန်များပါဝင်သည့် ဘာသာပြန်အဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းလိုက်လေသည်။ ၎င်းကို ခရစ်ယာန်ဂရိကျမ်းစာစောင်နှင့်စတင်၍ ၁၉၅၀ မှ ၁၉၆၀ အတွင်း အတွဲခြောက်တွဲဖြင့် ထုတ်ဝေပေးခဲ့ပါသည်။ ၁၉၆၃ ခုနှစ်ကတည်းက ထပ်ဆင့်ဘာသာစကား ၂၇ ဘာသာသို့ ပြန်ဆိုပြီးပြီဖြစ်၍ အခြားဘာသာစကားများသို့ ဆက်လက်ပြန်ဆိုနေသည်။ အခြားဘာသာစကားများအတွက် ပန်းတိုင်များသည်လည်း အင်္ဂလိပ်စကားအတွက်ကဲ့သို့ပင်ဖြစ်သည်။ ဦးဆုံး၊ တိကျသောဘာသာပြန်ဖြစ်ရမည်၊ မူရင်းကျမ်း၏သဘောနှင့် အနီးစပ်ဆုံးဖြစ်ရမည်။ တစ်စုံတစ်ရာသောအယူဝါဒကို နားလည်ထားပုံနှင့်ကိုက်ညီရန် အဓိပ္ပာယ်ကို တိမ်းစောင်းမပေးရချေ။ ဒုတိယ၊ တစ်သမတ်တည်းဖြစ်ခြင်းကို ထိန်းသိမ်းပေးသင့်သည်၊ ရှေ့နောက်အစီအစဉ် ခွင့်ပြုသမျှ အဓိကစကားလုံးတစ်လုံးစီကို တစ်မျိုးတည်းသာအသုံးပြု၍ ပြန်ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။ ဤနည်းဖြင့် အချို့စကားလုံးများကို ကျမ်းရေးသူများက မည်သို့အသုံးပြုခဲ့သည်ကို စာရှုသူများ တွေ့ရှိနိုင်ပေမည်။ တတိယ၊ ဘာသာပြန်သည် အဓိပ္ပာယ်မတိမ်မြုပ်စေဘဲ စာသားအတိုင်း အတတ်နိုင်ဆုံး ဖြစ်သင့်သည်။ စာသားအတိုင်းဖြစ်ခြင်းက စာရှုသူကို မူရင်းဘာသာစကားများ၏ရသနှင့် ယင်းတို့နှင့်ဆက်စပ်သော စဉ်းစားပုံစဉ်းစားနည်းတို့နှင့် နီးစပ်နိုင်သမျှ နီးစပ်စေသည်။ စတုတ္ထမှာမူ၊ ယင်းကို သာမန်လူတန်းစား ဖတ်ရှု၍ နားလည်ရန် အလွယ်တကူဖြစ်ရမည်။

အင်္ဂလိပ်ကမ္ဘာသစ်ဘာသာပြန်ကျမ်း၏ စာသားအတိုင်းပင် ဘာသာပြန်ဆိုထားပုံက အခြားဘာသာစကားများသို့ ဘာသာပြန်ဆိုရန် လွယ်ကူစေပါသည်။ ယင်းအတွက် အဖွဲ့အစည်း၏ ဘာသာပြန်အဖွဲ့များသည် သူတို့၏လုပ်ငန်း အလျင်အမြန်ပြီးစီးရေးနှင့် ပိုမိုတိကျမှန်ကန်ရေးအတွက် အဆင့်မြင့်ကွန်ပျူတာပါ ပစ္စည်းကိရိယာများကို လက်ရှိ အသုံးပြုနေကြသည်။ ဤစနစ်အားဖြင့် ဘာသာပြန်ဆိုသူများသည် အဓိကစကားလုံးတစ်လုံးစီအတွက် တူညီသော တိုင်းရင်းစကားလုံးများကို စာရင်းပြုစုနိုင်ရန် အထောက်အကူရရှိသည်။ ထို့ပြင် သမ္မာကျမ်းစာပါ ဟေဗြဲနှင့်ဂရိစကားလုံး တစ်လုံးစီ၏ အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်ချက်များကိုလည်း လေ့လာနိုင်စေသည်။

ဟေဗြဲနှင့်ဂရိတို့မှ တိုက်ရိုက် ဘာသာမပြန်ဘဲ အင်္ဂလိပ်စကားမှ ဘာသာပြန်ဆိုခြင်းသည် အရေးပါသော အကျိုးများကိုဖြစ်ထွန်းစေသည်။ ဘာသာပြန်ဆိုချိန်ကို တိုတောင်းစေရုံမက ဘာသာစကားအားလုံးတွင် အသုံးအနှုန်းတူညီမှုကို သာ၍ဖြစ်စေပါသည်။ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ အကြောင်းမှာ ရှေးဟောင်းဘာသာစကားတစ်ခုတည်းမှ ခေတ်သုံးစကားအသီးသီးသို့ ဘာသာပြန်ဆိုခြင်းထက် ခေတ်သုံးစကားတစ်ခုမှ အခြားတစ်ခုသို့ တိတိကျကျဘာသာပြန်ဆိုခြင်းသည် ပိုလွယ်ကူသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ စဉ်းစားကြည့်လျှင် ဘာသာပြန်ဆိုသူများသည် ခေတ်သုံးဘာသာစကားများကို ပြောဆိုသူတို့နှင့် ဆွေးနွေးတိုင်ပင်နိုင်သော်လည်း ယခင်နှစ်ပေါင်းထောင်ချီကြာခဲ့သည့်အချိန်က ဘာသာစကားပြောဆိုသူတို့နှင့် ဆွေးနွေးနှီးနှောခြင်း မပြုနိုင်ပါ။

လူမျိုးအပေါင်းအတွက် သတင်းကောင်း

ကမ္ဘာပေါ်တွင် သမ္မာကျမ်းစာကို အားလုံးတို့ထက် လွယ်လင့်တကူ ရရှိနိုင်သောစာအုပ်တစ်အုပ်ဖြစ်စေရန် စိတ်ပိုင်းဖြတ် ကူညီပံ့ပိုးပေးခဲ့သည့် အမျိုးသားအမျိုးသမီးများစွာအကြောင်း ရေးသားဖော်ပြစရာ မြောက်မြားစွာရှိပါသေးသည်။ ရာစုနှစ်များတစ်လျှောက် ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ပြောဆိုသော ဘာသာစကားပေါင်း နှစ်ထောင်ကျော်ဖြင့် သမ္မာကျမ်းစာတစ်အုပ်လုံးနှင့် အစိတ်အပိုင်းများကို အနည်းဆုံးသန်းလေးထောင် ပုံနှိပ်ခဲ့ပြီ!

ကျွန်ုပ်တို့ခေတ်တွင် ဘုရားသခင့်နိုင်ငံတော်သတင်းကို ကမ္ဘာချီကြွေးကြော်မည့်အကြောင်း သမ္မာကျမ်းစာက ကြိုတင်ဟောပြောထားသည်။ ယင်းသို့ဖြစ်စေရန် ယေဟောဝါဘုရားသခင် ကိုယ်တော်တိုင်သည် သမ္မာကျမ်းစာကို ကမ္ဘာတစ်ခွင် ရရှိနိုင်ရန် ယခုပင် ပြုလုပ်စီမံပေးနေတော်မူကြောင်း သေချာပါသည်။ (မဿဲ ၁၃:၄၇၊ ၄၈; ၂၄:၁၄) အကျင့်ပျက်ပြား မှောင်မိုက်နေသောလောကတွင် တစ်ခုတည်းသော ဝိညာဉ်ရေးဆိုင်ရာ ပင်မအလင်းဖြစ်သည့် ဘုရားသခင့်နှုတ်ကပါဌ်တော်ကို သမ္မာကျမ်းစာဘာသာပြန်ဆိုသူများနှင့် ထုတ်ဝေသူများသည် အကြောက်အရွံ့ကင်းစွာ သက်စွန့်ဆံဖျား ကျွန်ုပ်တို့အား ပေးအပ်ခဲ့ပေပြီ။ သူတို့တင်ပြခဲ့သော ထပ်တူခံယူချက်မျိုးဖြင့် ၎င်းနှုတ်ကပါဌ်တော်ကို ဖတ်ရှု၊ ကျင့်သုံး၊ မျှဝေစေရန် သူတို့၏ပုံသက်သေက သင့်အား တွန်းအားဖြစ်ပါလေစေ။ မှန်ပေသည်၊ ယုံကြည်စိတ်ချနိုင်သော သမ္မာကျမ်းစာကို နေ့စဉ် ကိုင်စွဲပြီး အကျိုးအပြည့်အဝရယူပါလေ!—ဟေရှာယ ၄၀:၆-၈။

[အောက်ခြေမှတ်ချက်များ]

[စာမျက်နှာ ၈ ပါ ဇယား]

သမ္မာကျမ်းစာဘာသာပြန်ဆိုခြင်း တိုးတက်ပွားများလာ

(ကားချပ်အပြည့်အစုံကို စာစောင်တွင်ကြည့်ပါ)

ဘာသာစကား

အရေအတွက်

၁ ဟေဗြဲကျမ်းစာစောင်များကို ဂရိဘာသာစကားသို့ ဂျူးများ စတင်ဘာသာပြန်ဆိုကြ

ဘီ.စီ.အီး. ၂၈၀ ခန့်

၁၂ စီ.အီး. ၄၀၀ ခန့်တွင် လက်တင်ဗားလ်ဂိတ်ကိုဂျရိုမ်း ပြီးစီးခဲ့

၃၅ ၁၄၅၅ ခုနှစ်ခန့်တွင် ပထမဦးဆုံးသမ္မာကျမ်းစာကို ဂူတင်ဘာ့ဂ်ပုံနှိပ် ပြီးစီးခဲ့

၈၁ ၁၈၀၄ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှနှင့် နိုင်ငံခြားသမ္မာကျမ်းစာအသင်း တည်ထောင်ခဲ့

နှစ်သက္ကရာဇ်အလိုက် ခန့်မှန်းခြေ ဘာသာစကားအရေအတွက်

၅၂၂

၁၉၀၀

၆၀၀

၇၀၀

၈၀၀

၉၀၀

၁,၀၄၉

၁,၉၅၀

၁,၁၀၀

၁,၂၀၀

၁,၃၀၀

၁,၄၇၁

၁,၉၇၀

၂,၁၂၃

၁၉၉၆

၂,၂၀၀

၂,၃၀၀

၂,၄၀၀

[Credit Line]

Sources: Christianity Today, United Bible Societyအချက်အလက်ဇာစ်မြစ်– ယနေ့ ခရစ်ယာန်ဘာသာ၊ ယူနိုက်တက်သမ္မာကျမ်းစာအသင်း

[Credit Line on page 9]

Mountain High Maps® Copyright © 1995 Digital Wisdom, Inc.

[Credit Line]

From the book Judson the Hero of Burma, by Jesse Page

[စာမျက်နှာ ၈ ပါ ရုပ်ပုံ]

ဂျပ်ဆင်သည် ချည်နှောင်ပြီး ဆွဲခေါ်ခံခဲ့ရသည်

[Credit Line]

[စာမျက်နှာ ၁၀ ပါ ရုပ်ပုံ]

တိရှန်ဒေါ့ဖ်သည် ဆိုင်းနိုင်းတောင်ခြေရှိ ဤဘုန်းကြီးကျောင်းမှ တန်ဖိုးရှိ စာမူတစ်ခုကို ပျက်စီးမည့်ဘေးမှ ကာကွယ်ပေးခဲ့သည်

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.