Januarib

Moseb ge Egipte omaris ǁani ī o, ob ge ge tsamtsiǃnâ tama hâ i. ǁÎb ge kaise ǃhaese gere ǁaixa tsî khoeb tsîna ge ǃgam, nē khoeb ge ǂhanuse tanisen tama hâ dib gere mî amaga. Moseb ge ge ǂâi hâ i Jehovab ǁîb tanisen ǀgauba nî ūǃoa di. Jehovab ge 40 kuriga Moseba ge hui îb ǁnâuǃā ǁkhoaǂgaosib ǀguibab ge ǂhâ tama hâ Israelǁaesa ǂgaeǂguisa xawe tsamtsiǃnâsib tsîna. Tsamtsiǃnâsib ǂam-aib ge noxoba ǃgamǃgamsens tsî tsaurasib tsîna ge ǂhâ hâ i. ǁÎb ge nēsa ǃgâi ǀgaub ǃnâ ge ǁkhāǁkhāsen tsî ge ǃgâi ǂgaeǂgui-ao kai. (Eks. 2:11, 12; ǃNǃkh. 7:21-30, 36) Nētsē gu ge omaridi danagu tsî ǀhaohâb ǃûi-aogu tsîna Moseba nî ǁgae. Khoen ga ǃgôasiba ǁgau du tama io, o du ge tā ǃhaese nî ǁaixa. Nētsē gu ge omaridi danagu tsî ǀhaohâb ǃûi-aogu tsîna Moseba ra ǁgae. (Aoǁn. 7:9, 20) Jehovab daoǁgausa sao re mati du ǃgomsina nî sîsenǂams ǃnâ. Tsî nēsa hoaǁae tsaura ǀgaub ǃnâ dī re. (ǂKhm. 15:1) Omaridi danagu tsî mûǂam-aogu hîna nē ǀgauba ra saogu ge Jehovaba ra ǃgâiaǂgao kai, ǂkhîba ra omkhâi tsî tsamtsiǃnâsib nî omkhâihe ǀgaub aiǁgausa ra mā. w19.02 8 ¶1; 10 ¶9-10

Kō re ǀnî hâ ǃaromas hînab ge Jesuba khoena gere tsâbasa. ǁÎb ge ge ǃgaoǃgâ “gūn ǃûi-ao-i ose hân khamin” khoena īsa. Jesub ge ǀnîsi gere mû ǀnîn ge ǀgâsa i tsî ǃgarise gere sîsensa ǁîn omaride kōǃgâs ǃaroma. ǀNîsin ge ǀnîna ǀnamsabena ǁōb ǃnâ ge ǂoaǃnâ. Tsîb ge Jesuba nē tsâsiga ge ǂan i. Jesub tsîn ge nē ǃgomsiga ge hōǃâ. Jesub ge khoenab gere tsâba ǃkhais ǃgao ǁîna ǁkhaeǂgaos haisi-ams xa gere aoǁnâba. (Jes. 61:1, 2) Tae-e da Jesub aiǁgausa xu ra ǁkhāǁkhāsen? Jesub khami da ge sada tsîna khoen hîna “gūn ǃûi-ao-i ose hân” ǀkha ǀguiba ra hâ ǀhao. ǁÎn ge ǂgui ǃgomsina ra hōǃâ. Tsî da ge sada ǁîna nî hui xū-e ūhâ, ǁnās ge Gaosib ǃgâiǂhôasa. (J.ǂHa. 14:6) ǁNās ǀkha da ge sida Gao-aoba ǁgaes ǃnâ-ū ǃgâiǂhôasa ‘ǀgâsa tsî ǂhâb ǃnâ hâ-e sâus’ ǃgao ra aoǁnâ. (Psa. 72:13) Khoena da ra ǀkhom amaga da ge xū-e ra dī ǁîna huis ǃgao. w19.03 21-22 ¶6-7

ǂGui ǃaromadi Jehovaba ǀnams dide du ge ūhâ. Hoaraga ǃgâi xūn tsēkorebe da ra ǀaman ǀguinab ge mā da tama hâ xaweb ge ǁîb tsî ǁîb ǂâis di amab tsîn xas tsîna ra ǁkhāǁkhā da. (Jhn. 8:31, 32) ǁÎb ge Xristeǁî ǀhaohâga ge mā da hui da tsî ǂkhâǃnâdas ǃaroma. ǁÎb ge nēsi sada ǃgomsiga ra tani hui da tsî ǀamose ǂkhîb ǃnâ ûis aiǂhanuba ǃgoaxa ǁaeb ǃaroma ge mîmâiba da. (J.ǂHa. 21:3, 4) Jehovab ge ǀnai dība da ǂgui xūn ǁîb ǀnamma ǁgaus ǃaroman xa da ga ǂâiǃgâ o, o da ge ǀnambi tsî ǁîb ǀgūse nî tsâ. Tsî Jehovaba da ga ǀnam o, o da ge ǀnōsa ǃaoba ǁîb ǃoa-ai ra hō. ǁÎb hîna da kaise a ǀnamma tsûtsûsa da ge ra ǃao. Mû da ga o Jehovab daoǁgaude xu da mati nî ǀamasa, o i ge ǁîb tsî ǁîb ǁgaragu tsîna da ūba hâ ǀnamma nî ǀgai. Nēs xa ǃaroma-e hâse î ge ǁGâuab ǃâitsâde tsâǀkhā da tide. ǂÂi re mati da nî īsa duisend kuriga nēsisa xu. Sada mîǁguib ǁāǁnâhes dib ge nî ǃgâi mîǁgui i hîna da ge dība. w19.03 6 ¶14; 7 ¶19

Hoaraga omaris khoen ge hoan ga ǃgôaǃgâsiba ǁgau o, o nēsa xu ra ǀama. ǃGame hâ khoen ga ǃgôaǃgâsiba ǁgaugu o, ob ge ǁîn ǃgameba ra ǀgaiǀgai-e. Tsî supuses tsîna ra ǀûbagu. Aob hîna ǁîb tarasa ra ǃgôaǃgâb ge ǁîs da mî tsî dī ǃgâi xūn ǀguina mû tama hâ xawe “khâi tsî ǃgâiǃōse ra ǃkhōǀkhā si.” (ǂKhm. 31:28) Taras ases ge ǁîs aoba ra ǂan kai tae-es ǁîb xa ra ǃgôaǃgâsa. ǁGûdo mati du sadu ǀgôana ǃgôaǃgâsiba ǁgausa nî ǁkhāǁkhā? ǂÂis ǃnâ ūhâ re sadu ǀgôan ge sadu ra mî tsî dī xūna nî sao. ǁNā-amaga ǃgâi aiǁgausa ǁgau re gangan di sadu ǀgôana ǃoa mîs ǃnâ-ū ǃgâi xū-en ga dī o. Tsî sadu ǀgôana hui re gangan di mîsa khoe-i ga ǃgâi xū-e dība nî o. Sadu ǀgôana hui re in mûǂan ǃgôaǃgâsib ǂgaoba xu ra hāsa tsî di ǁîn mîde ǂgui xūna a dī ǁkhāsa. w19.02 17 ¶14-15

Nē ǃnurib ge kaise ge ǂhâǂhâsa i. Jobi ge ǁGâuab di ǁnāǂamdi ǃnâ ge māǁnâsen tama hâ i tsî sida tsîn ge nēsa a dī ǁkhā. ǁGâuab ge sadu hoa du xas tsîna ǁkhā xū-e ra mî. Sado mati nēs ǃnâ ǃâ-e ūhâ? ǁÎb ge ra mî sadu Eloba amabes ǃnâ ǀnam tama hâ di tsî ǁîba nî ǃoaba ǀûsa sadu ûiga sâus ǃaroma. Tsî ǂhauǃnâsib hîna du ūhâb ama tama hâsa. (Job 2:4, 5; J.ǂHa. 12:10) Nēsa mati ra tsâ kai du? Xawe ǂâi re nēsa: Jehovab ge ǂâusase ra ǂgomǃgâ du tsî ǃgâi aiǂhanuga mâi-aiǃâba du hâ. Jehovab ge ra mā-am îb ǁGâuaba sadu ǂhauǃnâsiba ǃâitsâ. Jehovab ge ra ǂgomǃgâ sadu nî ǂhauǃnâse mâǀgaibesa tsî ǁGâuaba ǂhumi-aob ase nî ǁgausa. ǁÎb ge ra mîǁgui hui dub nîsa nēsa dīsa. (Heb. 13:6) Nēb ge aiǂhanuba sadu Hoaǀgaixa Kuru-aob xa ǂgomǃgâhesa. Mû î du ra tae-i ǃaromab ǂhauǃnâsiba a ǂhâǂhâsasa? Nēs ge ra hui da ǁGâuaba ǂhumi-aob ase ǁgausa tsî sadu ǁGûb di ǀonsa ǃanuǃanu tsî ǂgaeǂguis âba ǂkhâǃnâsa. w19.02 5 ¶9-10

Jesub ge apostelga ǃgomsin hîna gu nî hōǃân xa ge mîba. Jesub ge ǁîb aiǁgaus ǃoa ra ǁgause ǁîga ge ǂkhâǃnâ îgu “ǃgâiǂâixa.” (Jhn. 16:1-4, 33) ǂGui kuriga ǃkharu hâse gu ge noxoba Jesub ǁkhāǁkhāsabega māsenxasib ǀgaub tsî ǁkhoaǂgaosib tsîna gere ǁgau. ǂGuiǃnâgu ǃgomsinan gere hōǃâ xawen ge noxoba gere ǂkhâǃnâgu. (Heb. 10:33, 34) Nētsēs tsîna da ge Jesub ǁkhoaǂgaosiba ra ǁgae. Aiǁgause, ǁkhoaǂgaosiba i ge ǂhâ hâ sida ǃgâsan hîna ra mâǃoahena huisa. ǀNî ǁaegu ain ge sida ǃgâsana ǂhanuoǃnâse ǃkhōsis ǃnâ ra ū-e. ǁNās ga ī o, o da ge hoana ǁîn ǃgao nî dī nēs ge ǁîna ǃhoabas tsîna ǃkhōǂgā hâ. (Fil. 1:14; Heb. 13:19) ǀNî hâ ǀgaub ǁkhoaǂgaosiba da ra ǁgaub ge “ǁkhoaǂgaose” aoǁnâs ǃnâ-ū. (ǃNǃkh. 14:3) Jesub khami da ge khoen ga ra mâǃoa da xawe Gaosib haisi-amsa nî aoǁnâ ǀgara. w19.01 22-23 ¶8-9

Tae-e a hui da ǁkhā ǂkhâǃnâ ra ǃereamde ǀhaodi tawa māsa? Kaise ǂhâǂhâsas ge mâ ǀhaos hoas amsi aiǂhomisensa. ǀNai du ga mîmâi tsî ǃgâise aiǂhomisen o, o du ge ǃereamde mās ǃgomsi-e ūhâ tide. (ǂKhm. 21:5) Taena a ǃkhōǂgāsa ǃgâise ǀhaodi ǃgao aiǂhomisens ǃaroma? Mâ aiǂhomisens hoas aisi Jehovaba ǀgores ǃnâ-ū ǁîb ǃanu gagaba ǂgan re. (Luk. 11:13; 1Jhn. 5:14) ǁNāpaxū ǁaeroba ū re nē ǁkhāǁkhāǃâsa kōǃgâsa. ǁNāpaxū xoaǂamdi, ǂkhōdi tsî ǁkhāǁkhā xū boksidi tsîna kōǃgâ re. Mâ ǁaraǃās hoas ǃnâ māsa Elobmîs xoade khomai re. ǂÂiǃgâ re nē ǁkhāǁkhāǃâde tsî ǀō-aisase ǃeream ǂgao du ra ǃâga. ǃGâise du ga aiǂhomisen o, o du ge nēsa xū nî ǀama tsî i ge nî supuba du ǃereamsa.—2Kor 9:6. w19.01 9 ¶6; 11-12 ¶13-15

Habakuka ǁîb ǂâide xoa kais ǃnâ-ūb ge Jehovaba xū-e ge ǁkhāǁkhā da: Tā da ge nî ǃao ǁîba sida ǃgomsin xa mîbasa. ǁÎb ge ra ǁkhau da î da sida ǂgaob tsâsiga ǀgores ǃnâ-ū mîba bi. (Psa. 50:15; 62:8) Habakuki ge ǂgurose Jehovaba ǃoa ge ǀgū, ǁîb ǂgomǃgâsa ǀhōsab tsî ǁGûba. Habakuki ge ǁîb ǂâiǂhansendi ǃnâ ǁîb ǁnâuǃāb ai ge ǂgomaiǂnûi tama hâ i. ǁÎb ge ǁîb tsâsigu tsî ǂâiǂhansendi tsîna ge ǀgoreba, ǃgâi aiǁgausa ra māse. Jehovab ge ra ǁkhau da î da sida ǂâiǂhansendi ǃnâ-ū ǂgomǃgâsiba ǁgau. (Psa. 65:2) Nēsa da ga ra dī o, o da ge Jehovab khoexaǃnâsiba nî hōǃâ ǁîb daoǁgaus ǃnâ-ū. (Psa. 73:23, 24) ǁÎb ge nî hui da î da ǁîb ǂâide ǂan, ǃgomsina da ga ra hōǃâ xawe. Sida ǀgoredi hîna ǂgaoba xu hâ di ge sida Jehovaba ūba hâ ǂgomǃgâsiba ra ǁgau. w18.11 13 ¶2; 14 ¶5-6

Psalmdi xoa-aob Davib ge ǁîb ǀkha ǀgui kurixa khoen ǀkha ǀgui ge ǀhōsagu tama hâ i. ǁÎb ǀhōsa kai ge ǀgapiǃgôasa ǂanǂansa khoeba du ra ǂâi hō? ǁÎb ǀons ge ge Jonatan i. ǁÎkha ǀhōsagusis ge kaise ge ǂoaǂamsa i. Xawe ǂan î du a Jonatanni ge 30 kuriga Davib xa kai isa? ǁÎkha ǀhōsagusisa tae-e gere ǂâibasen? Elob ǃnâ ǂgoms, ǃgôasib tsî ǁkhoaǂgaosiba ǁgaus Elob khākhoen ǃoagu kha ra ǃkham hîna. (1Sam. 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:1) Davib tsî Jonatanni tsîkha khamits ge sats tsîna Jehovaba a ǀnam tsî ǁîb ǃnâ ra ǂgom ǀhōsana a ūhâ ǁkhā. Kieras hîna ge Eloba ǂgui kuriga a ǃoabas ge ra mî, “tita ge ǃkharagaǃnâgu ǃhūgu, khaoǃhūgu tsî ǃhaodi tsîna xu ra hā khoen ǀkha ǀhōsagusisa gere kuru.” Nē ǀgaub ǃnâts ga ra khōraǂûisen o, ots ge Elobmîs tsî Elob gagab di ǀgaib tsîna nî mû. w18.12 26 ¶11-13

“ǀAib” di hâ mîs ge ǂgui xūna ǃkhōǂgā hâ: ǃgame tama hâse ǁgoe-ūgus, ǀaib tsî khoen hîna xamanin ǀkha ra ǁgoen tsîna. Aiǁgauseb ga ǃgame hâ aoba ǂhauǃnâ tama ga ra io, os ge ǁîb tarasa nî mîǁgui ǀgora ǂgaos ra ǃkhaisa tamas ka ios nî aiǃgûsa. Jesub ge ge mî tama hâ i ǀaib ge ǃgame khôasa nî ǃaroma di. Aiǁgauses ge tarasa ǀnîsi noxoba kaikhoeb ǀkha a hâ ǁkhā ǂhauǃnâ tamab ga ra ī xawe. ǁÎs ge ǁîba a ǀnam tsî nî ǀûba bi, î ra ǁîra ǃgameba ǃgâiǃgâi. Ama as ge ǃgameba khôa tsîs ga ǁkhawa ǃgame tama ga ra io, os ge ǃgomsiga nî hōǃâ. O ǁîs sorosi ǂhâsigu? O ǀguri tsâsens? ǀGôana hâ ǂâis ǃnâ nî ūhena? (1Kor. 7:14) Tsî nēs ge ǀgora xu-e ge khoe-e ǃgomsiga nî mā. w18.12 12 ¶10-11

Jehovab ge ǂhanuoǃnâsiba ǃhui hâ. (Jes. 61:8) ǁÎb ge a ǂan ǂkhabusasiga da ūhâsa, ǀoasa kurusa da ūhâ tama hâ ǃkhais ǃgao xawes tsînab ge Jehovaba ra mîba da î da ǂhanuoǃnâsiba ǃhui. Jehovab ǂhanuoǃnâsiba ǃhui hâs xa ǂâiǃgas ge nî hui da î da ǁîb mûǂui ǀgauba nēs xa ūhâ tsîs ge ǁnāsa ǁgaiba ǃhuis di ǀgaiba nî mā da. Jehovab ǂhanuoǃnâsiba ra mû ǀgauba ūhâs ge nî hui da mûǂansa ǀnî ǁnaetigu a tsūsa Elobmîs ǃnâ î ga xoahe tama ga ra ī xawe. Aiǁgause, ǁgaiǁgaibe ǂnā ǀgaub hîna nē ǃhūbaib ǃnâ hoase ra ūǃoaheb. ǀNîn ge nē ǂnā ǀgauba tsū xū-i ase mû tama hâ tsî nēs ge ǁgoe-ūgus ǀkha ǀgui tama hâ di ra mî. Xawe nē ǀgauga Elob di ǂâi ǀgaub ǀkha a ǀgui hîna hoa ǁgai xūna ǃhui hâba? A da ǁkhā da as kōse dītsâ re ǃkhō-oasensa ǁkhāǁkhāsens ǃnâ-ū tsî Jehovab ǃhui hâ xūna xū ǂgōsen.—Rom. 12:9. w18.11 25 ¶11-12

Apostel Paulub ge Jehovab ge mā mîmâisa kaise ǂhâǂhâsase gere mû nēsab ge ǃnona ǃnādi kōse xoadi ǃnâ a ǁgaeǁgae amaga. (Rom. 1:17; Gal. 3:11; Heb. 10:38) ǂHanu-ai khoe-i ra hōǃâ ǃgomsin ge ǂgoms tsî ǂgomǃgâsib tsîna Elob mîmâidi ǃnâ ra ǁgau. Jehovab ge ra mîba da î da nē da hâǃnâ hâ ǁaeba kō ǃkharu. Habakuki ǂkhanis ge sida hîna ǀuniga tsēdi ǃnâ ûi hâ da ǂhanu-ai xū-e ra ǁkhāǁkhā. Jehovab ge ǂhanu-ai khoen hîna ǁîb ǃnâ ǂgom tsî ǁîb ai ra ǂgomaiǂnûina ûiba ra mîmâiba. Hā re î da sida ǂgomsa ǀgaiǀgai tsî Elob ai ǂgomaiǂnûi ǂâiǂhansen da ga ra xawe. Habakuki ǃnâ-ūb ge Jehovaba ra mîba da ǁîb ǂkhâǃnâ da tsî nî sâu da ǃkhaisa. ǁÎb ge ra ǂgan da î da ǁîb ai ǂgomaiǂnûi tsî ǃâu xū-eb nî dī ǁaeba ǁÎb Gaosib ǃnāga. ǃHūbaib hoab ge ǁîb ǃoaba-aon hîna ra ǃgâiaǂgao tsî a khoexaǃnân xa nî ǀoa.—Mat. 5:5; Heb. 10:36-39. w18.11 16-17 ¶15-17

ǂGurokham ǁaeb ǃnân ge ǁîn hîna ge Jesub ǁkhāǁkhāde a ǁnâuna ega amab ǃnâ ge ǃgû ǀû. Aiǁgause, kai ǃgubis khoen hîna ge Jesub xa a ǂûmāhen tsî ge ǁîba Galileab hurib nauǀkhāb kōse a saon xa ǂâi re. Tsîb ge Jesuba ge mî: “Khoen Ôab di ǁgansa du ga ǂû tama io, tsî ǁîb ǀaoba du ga ā tama io, o du kom sadu ǃnâ ûi-e ūhâ tamao.” Jesub mîdi tae-e ra ǂâibasens xa dîs ge ǁîna ge ǃnôa kai tsîn ge ge mî: “Ama ǁgonǁgonǂgaosa mî-i ge nē-e.” Tsî nēs di ǀamǂoas ge “ǂguin ǁîb ǁkhāǁkhāsaben dina oa, tsî ǃaruǀî ǁîb ǀkha ǃgû tama ge i.” (Jhn. 6:53-66) Xawen ge ǂguin tsîna sida ǁaeb ǃnâ di ge hāba-e. ǀNîn ge ǀnî ǀhaohâb ǃûi-ao-i ge dī xū-i xa ge ǃnôa kaihe. Tsî ǀnîn ge Elobmîsa xūn ge ǁnamahe ǀgaub xa ge tsûtsûhe tamas ka io ǃgâsa-i ǀkhan ge ǁnâusāgu ǃkhais ǃgao amaba ge xū. w18.11 9 ¶3-5

ǀApeǂhumis ǃnâ ra dīhe ǀkharaǀkharana da ga hoase ǁnâuǃā tama ga ra io, o da ge Xristub ge ǃkharu ge ǁaeb ǃnâ gere daoǁgau ǀgauba nî ôaǃnâ. Josuab ǁaeb tamas ka io ǃkharu ge ǁaeb Xristeǁîn tsēdi ǃnâs tsînab ge Xristuba ǃgâi daoǁgaude Elob khoena gere mā. Tsîs ge nēsa Elob ǃoaba-aon ǂgomsa ge ǀgaiǀgai tsî ǁîna gere ǀguiǃnâxa kai. (Heb. 13:8) Jesub di ǀnamma da ge ǁîb ǃoaba-aonab nētsē ra kōǃgâ ǀgaub ǃnâ ra mû “ǂgomǂgomsa tsî gā-ai ǃgāb” ǃnâ-ū. (Mat. 24:45) Xristub di daoǁgausa da ga ra mûǂan o, o da ge nî mû ǁîb kaise ra kōǃgâ dasa gagasise. Tsî gagasise da nî kai ǃkhais ǃgaob ge Xristuba ra hui da î da kaise a ǂhâǂhâsa sîsenni ai ǂâisa ǂnûi, ǁnās ge aoǁnâ sîsen-e.—Mrk. 13:10. w18.10 25 ¶13-16

ǂOaǂamsa aiǁgaus ǃgamǃgamsenxasib ǁgaus dis ge 2 Samueli 16:5-13 ǃnâ ra hō-e. David tsî ǁîb ǃgāgu tsîn ge Simib hîna a Gao-aob Sauli omaris ǁanib xa ǃgâi tama ǀgaub ǃnâ gere tsūdī-e. Davib ge ǁkhāsiba ge ūhâ i nēna ǀamǀamsa xaweb ge ti ge dī tama hâ i. Daviba mati ǁkhoaǂgaosiba ge omkhâi nēna xu ǃkhō-oasens ǃnâ? Psalmdi ǃnonaǁî danaǃâs ge Gao-aob Davib ge ‘ǁîb ôab Absalomma xu gere ǃkhoe’ ǁaeb ǃnâ ge xoa-e. ǂGuro tsî 2ǁî ǁaraǃā ra ge 2 Samueli di 16ǁî danaǃâs ǃnâ gere ī xūna ra ǁguiǃā. Tsî î ge Psalmdi 3:4 sa Gao-aob Davib di ǂgomǃgâsiba ra ǁguiǃā: “Tita ge ǃgari dommi ǀkha ǃKhūb ǃoa go ǂgai, ob ge tita go ǁnâu-am.” Sida tsîn ge tsūdīhe da ga ra ǁaeb ai a ǀgore ǁkhā. Jehovab ge ǃanu gagab ǃnâ-ū a hui da ǁkhā î da mâǀgai. Mâsib xa ǂâi re hîna da ǃkhō-oasensa ǂhâ hâba tamas ka io māsenxase nî ǀûbaba? ǂGomǃgâsiba du ūhâ Jehovab sadu tsûba mû tsî nî ǀkhaedusa? w18.09 6-7 ¶16-17

Aoǁnâ da ra ǁaeb ai da ge hoaǁae nau khoena ǂâis ǃnâ nî ūhâ tsî ǃgôasib ǃnâ nî ǃhoa-ū nî, nēs ge aoǁnâ sîsenni ǃnâ hâ khoen tsîna ǂansa ǃkhōǂgā hâ. ǂÂis ǃnâ ūhâ re omsa xu oms ǀkha da ga ra ǃgû o, o da ge khoena ǁkhauhe tama hâse ra sari. ǁNās ǀkha î ge a ǂhâǂhâsa î da khoena ǁîn mâsigu ra mā-am ǁaeb ai sari. (Mat. 7:12) Aiǁgause sada ǂharis ǃnâ hâ khoena sâǁaeb ai gaxuse ra ǁom? Di i ga ra ī o, o du tae-i ǃaroma aibe ǃgangu tamas ka io ǀnai du ge ǃhoa-ū hâ i khoena ǁkhawa sari tama hâba î du ǁnās khaoǃgâ sadu ǂharis ǃnâ sī sîsen? Khoen ge ǃnāsa ǁaeba kaise a ǀhape ǁnās ǀkha da ge sida sarisa ǃnubu ǃgupuse nî dī. (1Kor. 9:20-23) Khoen ga ra mûǂan o sada ǁîn ǁaeba ǃgôa hâsa on ge ǀnîsi a mîba da ǁkhā î da ǁkhawa oaǀkhī. Amase da ge gagab ǂûga aoǁnâ sîsenni ǃnâ nî ǁgau. Nēsa da ga ra dī o, o da ge nî ‘Elob di sîsenǀhao-ao’ kai tsî nēs ǃnâ-ū khoe-e Jehovab ǃoa nî ǂgae.—1Kor. 3:6, 7. w18.09 32 ¶15-17

Tsamtsiǃnânasiba mati ǂkhîba ra mā? Khoe-i ga Elobmîs amaba ga ra ǂan o, o i ge ǀkharaǀkharana ǁî-i ûib ǃnâ ra dī. ǁÎ-i ge ǀnîsi ge kharoǂgaoxa, ǂkhabaxa tsî ǁaixasa i. Xawe î ge nēsi “ǀasa khoeba” ge ana hîna “ǀkhomxaǂgaosib, khoexasib, ǃgamǃgamsens, tsamtsiǃnâsib tsî ǃnūǃnâxasib” tsîna ra ǁgau-e. (Kol. 3:9-12) Tsî î ge ǁî-e nēs xa ǃaromahe hâse ǂkhîb tsî ǀnammi tsîn xa ǀoahe hâ ûiba ūhâ. Elobmîs tsîn ge ra mî ǁîn ge ‘ǃhūbaiba nîra ǀumi’ di. (Psa. 37:8-10, 29) Mâ ǀgaub ǃnân “tsamtsiǃnâna . . . ǃhūbaiba nîra ǀumi”? Jesub di ǂkhauhesa ǁkhāǁkhāsabegu ge ǃhūbaiba nîra ǀumi, gaogu tsî pristergu tsîn ase gu ga ra ǂgaeǂgui tsoatsoa o. (J.ǂHa. 20:6) Tsîn ge miliundi khoen hîna ǀhomma ǃoa ī tama hâna ǃhūbaiba nî ǀumi tsî ǀoasa kurus, ǂkhîb tsî ǃgâiaǂgaob tsîna nî hōǃâ ǀamosib kōse. w18.09 19 ¶8-9

Jehovab tsîn ge nēs ǃnâ ǃgâi aiǁgausa ra ǁgau da. (Gen. 18:32; Jos. 10:14) Hā re î da kō tae-e da Eksodus 32:11-14 ǃnâ ge ī ǃnaeǃkhaisa xu a ǁkhāǁkhāsen ǁkhāsa. Moseb xū-e nî mîs ge ge ǂhâbasa tama hâ i xaweb ge Jehovaba ǁîba ǃēsa ge mā îb ǁîb ra tsâ ǀgauba mî. Ham-e khoe-i hîna ǃgâi tama ǂâi ǀgauba ūhâ i ra mî xūna ǃgâ tsî nî dī? Jehovab ǀguib ge ǃnūǃnâxase khoen hîna ǁîba ǂgoms ǃnâ-ū ra ǂgaina ra ǃgâ. Dîsen ǁkhā da ge a: ‘Jehovab ge Abrahammi, Raxels, Josuab, Manoaxi, Eliab tsî Hiskiab tsîna kō tsî ǁîna ge ǃgâ, tita tsîna ǁnā aiǁgausa a ǁgae ǁoa î da nau khoen ra mî xūna ǃgâ? Ti ǃgâsana ta ti ǂhâsigu ǂam-ai ra mâi, ǃgôaǃgâ, ǃgâ tsî ǁîn ra mā ǀapemāde ra ūǃoa? Khoe-e ti ǀhaohâb tamas ka io omaris ǃnâ ti ǁaeba ǂhâ hâ? Tae-e ta ǁnās xa a dī ǁkhā?’—Gen. 30:6; ǂHǂh. 13:9; 1Gao. 17:22; 2Kro. 30:20. w18.09 6 ¶14-15

Kaise î ge a ǃgom māxasiba aiǃgû kaisa, khoen hîna ǁîn ǃgâiba ǂgurose ra mâin ǀkha da ǀgui ǃhūbaib ai ǁan hâ amaga. Jesub ge ge mî ǀgam ǂhâǂhâsa mîmâi ra ge hâ, Jehovaba da ge nî ǀnam sida ǂgaob, ǀoms, ǁnâuǃāb tsî ǀgaib hoab ǀkha tsî sida ǀgūkhoena sida khami nî ǀnam di. (Mrk. 12:28-31) ǁNān hîna Jehovaba ǀnam an ge ǁîba nî ǁgae. Jehovab tsî Jesub tsîkha ge nau khoena ra mā. Tsî ra ǂhâba î da sida tsîna ǁkhā xū-e dī nēs nî ǃgâiaǂgao kai da amaga. Nē ǀgauba ūhâsa da ga ra ǁgūtsâ o, o da ge Elob tsî ǀgūkhoen tsîna nî ǃgôaǃgâ tsî sida tsîna ǃgâiba nî hō. Hoa da ge ǀnai ra ǁgūtsâ nau khoen ǃaroma māsensa ǂhâǂhâsase sida ǃgâsana. (Gal. 6:10) Nēsa da ga ra dī ǀgara o, o da ge nau khoen xa nî ǀnam-e tsî ǃgôaǃgâ-e tsî ǁnās ǀkha nî ǃgâiaǂgao. w18.08 22 ¶19-20

hovab ge ǃhaodi, ǃhūb tsî gowagu tsîn di ǃkharagaǃnâgusiga mû tama hâ. Khoen hîna Eloba ǃao tsî ǁîba ǃgâiba xūna ra dīn ge ǁîb xa ra ǃkhōǃoa-e. (Gal. 3:26-28; J.ǂHa. 7:9, 10) Sadu tsîn ge nēs a ama ǃkhaisa ra mûǂan. ǀNîsi du ga ǃhaoǃnâbe ǀgoras ǀoa hâ ǃhūb tamas ka io ǃās ǃnâ ga ra kai os? Sadu ge ǀnîsi ǃhaoǃnâbe ǀgorasa du ūhâ tama hâ khami ra tsâ xawe î ge sadu ǂgaob ǃnâ nē tsâsiga a omkhâisen ǁkhā. Petrub tsîn ge aiǂhanuba ge ūhâ i Jehovab ǃhaoǃnâbe ǀgorasa ūhâ tama ǃkhaisa ǂhaiǂhaisa xaweb ge ega ǁîb tsîna ǃhaoǃnâbe ǀgoras tsâsiga ge omkhâi. (Gal. 2:11-14) Mati da khoena tā ai-īsib ai nî ǀgoraǃgâ? Elobmîs ǃnâ-ū da ge nî ôaǃnâsen î da mû ǃhaoǃnâbe ǀgoras ǂâidi tamas ka io tsâsiga da ūhâsa. (Psa. 119:105) Nau khoen hîna ǃhaoǃnâbe ǀgoras ǀgauga sida ǃnâ ra mûna xu da ge huiba a hōǁkhā. (Gal. 2:11, 14) Nē ǀgaugu ge sida ǃnâ ǃgamse a hâ ǁkhā sida a mûǂan ǁoase. w18.08 9 ¶5-6

Dîsen re: ‘Ti ǂgomǂgomsasib Jehovab ǃoagu ta ūhâba khoen xa mûhe î ra? Hoaǁae ta ǃēsa ra ôa Jehovab di ǀHûǀguitimî-ao-i ǀgui-i ase ǂanǂansensa?’ Jehovab ge nî tsûaǂgao ǁîb khoen aseb ǁhûi da hâ hîna da ga ra tao o nau khoena mîbasa ǁÎb di da a ǃkhaisa. (Psa. 119:46; Mrk. 8:38) ǀNî khoen ge ‘ǃkharagagusiba ǁnān hîna Eloba ra ǃoaban tsî ǁnān hîna ǁîba ǃoaba taman tsîn’ ǁaegu ge mû tama hâ i. Tsî “ǃhūbaib di gagasa” gere ǁgae. (1Kor. 2:12) ǁNā gagab ge ‘sorosi turaga’ gere dīǀoaǀoa. (Efe. 2:3) ǀNîn ge noxoba ǃkhâikhomhen ra xawe ǃhūbaib khoen ana ǀgaub tsî tanisen ǀgaub xa a ǃgâibahe. ǁÎn ge ǂgae tsî ra mû ǃkharu ǃnâsen ǃnubu sarana ra ana Xristeǁî ǀhaode ǃoas tsîna. Tsî Jehovaba ǂan tama khoen khami ǀûna ra ǂkhom tsî dī-unu ǀgaub tsîna ra ǁgae. (1Tim. 2:9, 10) ǁNās ge ra ǃaroma în tā Jehovab khoen ase ǂan-e nau khoen ǀkhan ga ra hâ o.—Jak. 4:4. w18.07 24-25 ¶11-12

ǀGui ǀgaub hîna da hoa da a ‘khoeǃgâgub’ ge hoa da ge Adammi suriba xu ra hā. (ǃNǃkh. 17:26) Xawe î ge noxoba ǀnî hâ xūna hâ. Jesub ge ge ǁguiǃā ǁîb ǁkhāǁkhāsaben tae-i ǃaroma a khoeǃgâgusa, ǁîn Jehovaba ǁîn ǀhomsi ǁGûb ase ra mûǂan amaga. (Mat. 12:50) Tsîn ge ge ǀgui omaris gagasi ǁani kai, ǀnammi tsî ǂgoms xa ra ǀguiǃnâxa kaihese. ǁÎgu sîǂkhanidi ǃnâ gu ge apostelga hoaǁae nau ǁkhāǁkhāsabena ǃoa “ǃgâsado” di gere mî. (Rom. 1:13; 1Pet. 2:17; 1Jhn. 3:13) Jesub ge khoeǃgâgun ase da ge nî mû gu dib ge mîs khaoǃgâ ǃgamǃgamsens di ǂhâǂhâsasiba ge ǁgau. (Mat. 23:11, 12) ǀGapiǂâixasib ǁîb apostelgu ǁaegu ge hâ îb ge ǁîga ge ǀguiǃnâxa kai tama hâ i. ǃHaoǃnâbe ǂnīsasib tsîn ge ge ǃgomsi i. Jodeǁîna Abrahammi suriba xun ra hā amaga ga ǂnīsa hâ? ǂGui Jodeǁîn ge nē ǂgomǃgâsiba ge ūhâ i. Xaweb ge Johaneb ǁĀǁnâ-aoba ǁîna ge mîba: “Elob a ǁkhā ǃkhaisa, nē ǀuina xu Abrahamma ǀgôana ǀkhī kaibasa.”—Luk. 3:8. w18.06 9-10 ¶8-9

ǃGomsina da ga ra hōǃâ o, sida mîde ǃkhō-oa î da ra? (ǂKhm. 10:19; Mat. 5:22) Khoe-i xa da ga ǁaixa kaihe o, o da ge nî ǁkhāǁkhāsen î da “ǁaixasiba ǃkhai-e mā.” Ham-i di ǁaiba? Jehovab ǁaiba. (Rom. 12:17-21) Jehovab ǃoa da ga ra kō o, o da ge ǁîba ǃgôasiba a ǁgau ǁkhā ǁîb ai xūna māǁnâs ǃnâ-ū. ǃNūǃnâxase da ge ǁîba nî ǃâu îb ǂhanu ǁaeb ai xū-e dī. ǀNî hâ xū-e da ga ra dī ǂgao tsî aitsama ǀkhaobasen o, o da ge Jehovaba ǃgôasiba ǁgau tide. ǂGomǂgomsase da Jehovab ra mā da daoǁgaude ra sao? ǁNāti i ga ra ī o, o da ge ǃkharu ge ǁaeb ǃnân ge xūna gere dīhe ǀgauba sao tide. Xawe da ge ǃhaese ǀasa daoǁgaude nî sao Jehovab ra ǁîb ǀapeǂhumis ǃnâ-ū mā da de. (Heb. 13:17) Xawe da ge nî ǂanbasen î da tā “xoahe hâs ǂamai” xūna dī. (1Kor. 4:6) ǁNāsa dīs ǃnâ-ū da ge Jehovab ai ra kōǀgara. w18.07 15-16 ¶17-18

Gagasise da ra ǀgai khamin ge Elobmîs tsoatsoade kaise nî ǂhâǂhâsaba da. ǃAromas ge ǂhanugu ge ǀō-aisa xū-i ai sîsenǂuiba ūhâ xawe tsoatsoadi ge kai sîsenǂuiba xū-i hoa i ai ūhâ. Aiǁgause, ǀgôa-i ge ǁkhōǁkhōsasib ǁgai ǀhōsan diba ǁnâuǃā tama hâ. Xawe ǂkhaikari ǁgû-i ge ǂhanu-e a ǂnûiǂgā ǁkhā nē ǀgôa-e a ǁkhauba ǁkhā-e. (1Kor. 15:33) Xawe nē ǀgôa-i ra kai tsî ǁnâuǃāxa tsoatsoa o, o i ge Elobmîs ai a ǃgaoǃgaosa tsoatsoadi ǀkha ǀguiǃnâxase a ǂâi ǁkhā. ǁNās ǀkha i ge nē ǀgôa-e gā-ai mîǁguiga nî dī ǁkhā ǀhōsan tawa i ga ra hā o. (1Kor. 13:11; 14:20) Elosi tsoatsoadi xa da ga ra daoǁgauhe o, os ge sida ǃgâiǂâisa, Elob ǂâi ǀgaub ǀkha nî ǀguiǃnâxa. Hoa xūna da ūhâ î da gā-ai mîǁguiga dī tsî Jehovaba ǂkhîǂkhî? Î, Elobmîs ǃnâ ra hōhe ǂhanugu tsî tsoatsoade da ga ǃgâi ǀgaub ǃnâ sîsen-ū o, o da ge “mâ ǃgâi sîsenni hoab ǃoa ǁkhā.”—2Tim. 3:16, 17. w18.06 19 ¶14; 20 ¶16-17

Jesub ge ge ǁgau Samariaǁî khoeb ge Jodeǁîna a ǁgausa ǀgūkhoena ǀnams a taesa. (Luk. 10:25-37) ǁÎn ǁgui-aisa dīǀoaǀoas ǃaroman ge Jesub ǁkhāǁkhāsabena ǂnīsasib tsî ǃhaoǃnâbe ǀgoras tsîna ge sîsenǂam. ǀHomǃapab nîs aiǃâb ge ǁîna ge mîba în, “Judeab hoab ǃnâs kas Samariab hoab ǃnâs kasa, tsî ǃhūbaib di ǀams kōse” aoǁnâ. (ǃNǃkh. 1:8) Jesub ge ǁîna nē kai ǁgui-ais ǃgao ge aiǂhomi tsî ǁîna ge ǁgau în ǃgâi ǀgauga ǃhūsaben ǃnâ mû. Toroǃkham-aogu ǂgaeǂgui-aobab ge ge koa ǁîb mâǂoa ra ǂgoms ǃgao. (Mat. 8:5-10) Nasarets ǃnâb ge Jesuba khoena Jehovab ge ǃhūsaben ǃnâ ǃgâiǃgâibasensa ūhâ i ǀgaub xa gere mîba. Nēs ge Kanaanǁî ǃoa taras hîna ge Sarefatsa xu gere hās tsî Naamanni Siriaǁîb hîna ge ǃomamaxa îb tsîn ǃnaeǃkhaide ǃkhōǂgā hâ. (Luk. 4:25-27) Jesub ge Samariaǁî kaikhoesa aoǁnâbas ǀguisa ge dī tama hâ i. Xawe ǀgam tsē ra Samariaǁîn ǃās ǃnâ ge hâ, khoen ge ǁîb haisi-ams ǃnâ ǃgâiǃgâibasensa ūhâ i amaga.—Jhn. 4:21-24, 40. w18.06 10 ¶10-11

Apostel Paulub ge sida Xristeǁî ûiba toroǃkham-aogu hîna ǃomdi ǀkha ra ǃkhamgu ǀkha ge ǀgopeǀnō. Sida ǃkhams a gagasi ǃkham, xawes tsîna î ge sida khākhoena a ama. Satanni tsî demongu tsîn ge ǂansa ūhâ ǃkham-aoga. Sida ge ǃâubasensa ūhâ tama hâ khami a mûsen ǁkhā. ǂKham Xristeǁîn tsîn ge huihe ǁoasase a mûsen ǁkhā. Matin ǁîna ǁgai gagaga xu dansa a hōǁkhā? ǂKhamkhoen ge a dan ǁkhā. Tae-i ǃaroma? ǁÎn “ǃKhūb ǃnâ ǀgai, tsî ǁîb ǀgaib di ǁkhāsib ǃnâ” ra ǃgû amaga. Xawen ge Elob ǀgaiba xu ǀgui ǀama tama hâ. ǁÎn ge ǃkhams ǃgao aiǂhomisen hâ. Toroǃkham-aogu khamin ge “hoaraga ǁâtanin Elob dina ana” hâ. (Efe. 6:10-12) Paulub ge nē ǂkhōsab gere mā o, o ǀnîsi Romeǁî toroǃkham-aoga ǂâis ǃnâ ge ūhâ i.—ǃNǃkh. 28:16. w18.05 27 ¶1-2

Hoan xa a ǂhâǂhâsa ǃaromas ge Elob ǀonsa ǃanuǃanusa khoen aiǃâ. (Jhn. 15:1, 8) Elob ǀonsa da ge a ǃanuǃanu ǁoa. ǁÎs ge ǀnai a ǃanu tsî a ǂnao o. Xawe kēbo-aob Jesajab ge ge mî: “ǃKhūb [Jehovab, NW] ǂnubidi dib, ǁîba du ge nî khai.” (Jes. 8:13) Elob ǀonsa da ge ra ǃanuǃanu ǂgao, ǁnās ge ǁîsa nau ǀondi hoade xu ǀgapiǀgapis ǃnâ. Tsî nau khoen tsîna huisa în ǁîn tsîna ǁÎb ǀonsa ǃanuse ūhâ. Aiǁgause da ge khoena Jehovab di îsa ǀgaugu tsî ǁîb di ǂâibasens khoesib ǃoagub ūhâs xas tsîna ra mîba ǂgao. ǁNā ǀgaub ǃnâ da ge ǁîb ǀonsa Satanni di ǂhumiba xu nî ǁkhauba. (Gen. 3:1-5) Tsî da ge khoena sida ǂharis ǃnâ ra ǁgau ǂgao Jehovab ǀguib anu hâsa “ǂkhaisib tsî ǃgôasib tsî ǀgaib tsîna māhesa.”—J.ǂHa. 4:11. w18.05 18 ¶3-4

ǃGâi gagasi mîǁguiga dīs ǃnâ-ū da ge Jehovaba ǃgôaǃgâsiba ra ǁgau ǁîb ge dība da ǃgâi xūn hoan ǃaroma. ǂKhamkhoets ase ǂâi re Jehovabats tae-e a mā ǁkhāsa. Sa ûib, ǂgoms, Elobmîs, ǀhaohâb tsî ǀamosib kōse ûisa. ǂGurose gagasi xūna mâis ge nî ǁgau Elobats ra ǃgôaǃgâsa dīb gen hoan ǃgao tsîts ge nēs ǀkha ǁîb ǃoa a ǀgū ǁkhā. Gagasi mîǁguiga dīs ge ra hui tsi îts ǃgarise sîsen tsî Jehovab aiǃgâ ǃanu. Tsîts ge nēs ǃnâ-ū ǁîb ǃoa a ǀgū ǁkhā. Apostel Paulub ge ge mîmâi: ‘Elob ge ǂhanuoǃnâ tama xui-ao, ob ge sadu sîsenni tsî ǀnammi . . . tsîna ǀuru tide ǁîb ǀons ǃnâ du ge ǁgauba.’ (Heb. 6:10) Sats ge tātsēs tsîna kaise ǂkham tama hâ mîǁguiga dīsa. ǂHâǂhâsa mîǁguiga xoa mâi tsî ǁîgu ǃoagu sîsen tsoatsoa re.—Fil. 1:10, 11. w18.04 26 ¶5-6

Romeǁîn ǁaeb ǃnâ ge ûi hâ i Xristeǁîn ge ǀgapiǂâixasib xa ge ǀoahe hâ i. Nēs ge ǃnāsase ǂhanugu, ǂhanu-aisib tsî ǃnorasasib tsîna ge ǃkhōǂgā hâ i. Xawe i ge Romeǁîn di ǀgaib tsî ǂkhaisib tsîna ǃgā dīn gere khoena xu ge hâ i. ǀNî ǁaeb ai gere ǃgôahes ǃoagu i ge 30 persenti khoena ge ǃgā i Romeǁîn ǀkharib ǃnâ. ǁNās ǃaroman ge ǃnāsa khoena ǃnorasasib xa hoaǁae gere ǃhoa ǁnās ge Xristeǁîn tsîna ge ǃkhōǂgā hâ i. ǁNā ǃkhais ǃaromab ge apostel Pauluba ǃnāsase ǁîb ǂkhanidi ǃnâ ǃnorasasib xa ra ǃhoa. ǁÎb aoǁnâ sîsenni di ǂâibasens ge ǀhûhâsib ǃgomsina ǃkhambas tamas ka io ǂgīǂgōsi xūna aiǃgû kais ai ge ǃgaoǃgaosa tama hâ i, khoen ge kaise gere ǂhâba xūn ge i xawe. Khoesi ǂgaeǂguis ai kōs xab ge Paulub tsî ǀnî Xristeǁîn tsîna ǃgarise ge sîsen în Elob Gaosib ǃgâiǂhôasa khoena aoǁnâba. Tsî ǀnōhe ǁoasa ǁguibas xoremarib Jesub Xristub disa ǃgôaǃgâ. Paulub ge ǂgomsabena ge hui în ama ǃnorasasiba hō. w18.04 8 ¶1-2

ǁŌb nî ǃuis aiǃgâb ge Jesuba apostel Petruba ǀgapiga hâ mîde ge mîba. Petrub ge ǃkharu ge ǁaeb Xristeǁîna gere ǂkhâǃnâ. (Gal. 2:9) ǁÎb aiǁgaus pinkstertsēs dis ge ǃgâsana gere ǁkhaeǂgao. ǀUniga tsēdi ǁîb aoǁnâ sîsenni didi aib ge ǃgâsan ǃoa ge xoa. Nēsa ǁguiǃās ǃgaob ge ge mî: ‘ǀNîrona ta go xoa, ǁnama tsî ra ǃkhō-amǃâ, nē ǀkhommi Elob dib, ǁîb ǃnâ du mâb a ama-ai ǀkhom ǃkhaisa.’ (1Pet. 5:12) Petrub mîdi ge nētsēs kōse Xristeǁîna ra ǁkhaeǂgao. Tsîn ge Jehovab di mîmâisa ǃâubasen hâ.—2Pet. 3:13. w18.04 17 ¶12-13

Nēs ge khoe-e ǂhâba i hâ khami dīs tamas ka io ûis tsîna ǃkhōǂgā hâ. Nēsan ge hoa khoena ra ǂhâba. Nē turaga dīǀoaǀoas ge ǀnî xū-e ǃkhōǂgā hâ. Xawen ge ǀnîna ǀhûhâsib ǃnâ ǂgīǂgōsi mûǂuis, ǂkhanin ǀkha ǃgangu ǃnâ mâmâs tsî ǂhanugu ǃoa huiba ôas ǃnâ-ū ǃnorasasiba ra ǂgao. Xawe nēsa ǁîn di turaga dīǀoaǀoa i ra? Nēs ge ega tsūba hōǃâs tamas ka io ûiba ǂoaǃnâs ǃnâ ra ǀamǂoa. Nēn hoan ge Gao-aob Salomob ge mî mîdi xa ra ǃkhō-amhe, nēti ra mîse: ‘Nē khoeb nau khoeba ra gaoǂam’ ǁîb di ǂkhôab kōse. (Aoǁn. 8:9) Nētsēs xoas ǃnâb ge Jakobuba mati da ǃgâiaǂgao tsî ǂkhîǂâixa ûiba a ūhâ ǁkhā ǀgausa ge ǁgau. Jehovab hîna ge nē ǂhanuba a māb ge a ǂan tae-i khoen ǃgao a ǃgâisa în ǃgâiaǂgaoxa tsî ǂkhîǂâixa ûiba ūhâ. ǁÎb ge ǂgurob ge kuru khoe-aogu ra ǂhâ ra hâ xūn hoana ge mā îra ǂkhîb ǃnâ ûi. Nēs ge ǃnorasasib tsîna ge ǃkhōǂgā hâ i. w18.04 3 ¶1-3