Taixkopin kampa nesi plataforma uan lona tein ajko pilkatoya
1922: cien xiujmejya
“DIOS […] techpaleuia maj titatanikan, itechkopa Jesu-Cristo” (1 Cor. 15:57, Versión Moderna, 1910). Nejin yejua katka tajkuilol itech xiuit 1922, tein kinelnamiktiaya Momachtianij ika Biblia ke kiseliskiaj tein kuali porin kitekitilijtoyaj Jehová. Yejuatsin yekmelauj kintatiochiuij akin tanojnotsayaj itech nejon xiuit keman kinpaleuij maj ininselti kikixtianij amatajkuilolmej uan maj kikuinij radio para ika kiteixmatiltiskej kuali tanauatilmej. Satepan, itech nejon xiuit okachiok moitak ke Jehová kintatiochiuijtoya itekitikauan. Momachtianij ika Biblia uelik mosentilijkej itech se ueyi nechikol ompa Cedar Point (Ohio, Estados Unidos). Tein panok itech nejon ueyi nechikol semi tapaleuij ijkuak uan no semi tapaleuia axkan.
“TIKMOJKAITAKEJ TEIN TECHILUIJ”
Ijkon kemej okachi momiakiliayaj akin tanojnotsayaj, okachi monekiaj amaixmej. Ompa Betel tein moajsia Brooklyn (Nueva York, Estados Unidos) kinchijchiuayaj amaixmej, sayoj ke amatajkuilolmej tein pantakuaujkej tanauatiayaj maj kinchijchiuakan okseko. Kemej miak metsti amo onkaya amatajkuilolmej, tokniuan amo semi ueliaj tanojnotsayajok. Tokniuj Rutherford kitajtanij tokniuj Robert Martin, akin kiixyekanaya tekit tein mochiuaya itech fábrica, ox ompa no ueliskia mochijchiuaskej amatajkuilolmej.
Fábrica tein yetoya itech calle Concord, número 18, Brooklyn (Nueva York)
Tokniuj Martin kijtoj: “Tikmojkaitakej tein techiluij, porin monekia okseki teposmej tein ika mochijchiuaskiaj amatajkuilolmej”. Ompa Brooklyn tokniuan taneujkej se kali tein yetoya itech calle Concord, número 18, uan ompa uelik kisentilijkej nochi teposmej tein kikuiskiaj.
Amo nochin kiuelitayaj tein tokniuan kichiujtoyaj. Takat akin taixyekanaya kampa kinchijchiuayaj amatajkuilolmej tein tikuiaj, takalpanoto kampa tokniuan kinchijchiuaskiaj amatajkuilolmej uan kijtoj: “Nikan nankipiaj teposmej tein okachi kuali tekitij tein kinchijchiuaj amatajkuilolmej uan nion semej ueli nankitekitiltiaj. Itech tajko xiuit nejin teposmej amo kualtiaskejok”.
Tokniuj Martin kijtoj: “Mokakia ke yekmelauj mochiuaskia tein kijtouaya, sayoj ke tejuan tikmatiaj ke Jehová techpaleuiskia uan ijkon kichiuak”. Senkis mochiuak kemej kijtoj tokniuj Martin, porin niman peuak moamakixtiaj ome mil amatajkuilolmej itech se tonal.
Tekitinij yetokej kampa kiamakixtiayaj amatajkuilolmej
OKACHI MOTEIXMATILTIA ITAJTOL DIOS IKA RADIO
Itekitikauan Jehová amo sayoj peuak kiamakixtiaj amatajkuilolmej, ta no peuak kikuij radio para kiteixmatiltiskej kuali tanauatilmej. Tokniuj Rutherford yekinika tajtoj itech radio se domingo tiotak, 26 metsti febrero xiuit 1922. Kitemakak tanojnots “Millones akin axkan nemij amo keman momikiliskej”, itech radio KOG ompa Los Ángeles (California, Estados Unidos).
Kemej 25 mil kikakkej tanojnots tein motemakak. Sekin kititankej cartas kampa motasojkamatiaj. Semej akin tajkuiloj yejua Willard Ashford, akin nemia Santa Ana (California). Yejua kitasojkamatilij tokniuj Rutherford porin kualtsin kitemakak itanojnots. No kijtoj: “Komo amo yeskia ika radio, amo ueliskia timitsonkakiskej porin nikan kalijtik nemij eyin akin mokokouaj, amo ueliskia timitsonkakiskej maski amo uejka de nikan tikontemakaskia tanojnots”.
Kisentokakej kipanoltijkej tamachtilismej itech radio seki semanas. Itamian xiuit 1922 itech amaix The Watch Tower motematiltij ke kemej 300 mil kikakkej kuali tanauatilmej itech radio.
Kemej kiitakej ke semi tapaleuij, Momachtianij ika Biblia kitalijkej ininradio kampa kipanoltiskiaj tamachtilismej itech se tal tein kipiayaj ompa Staten Island, tein amo uejka moajsia de Betel ompa Brooklyn. Nejin radio kitokaytijkej WBBR. Satepan okachi ika kiteixmatiltiskiaj kuali tanauatilmej.
“ADV”
Amaix The Watch Tower 15 de junio de 1922 kitematiltij ke mochiuaskia se ueyi nechikol ompa Cedar Point (Ohio) uan yeskia desde 5 hasta 13 metsti septiembre xiuit 1922. Momachtianij ika Biblia semi yolpakiaj keman ajsiaj Cedar Point.
Itech tanojnots tein ika kipeualtij ueyi nechikol, tokniuj Rutherford kiniluij takakinij: “Senkis nikmati ke toTekotsin […] tapaleuis maj kuali mochiua nejin ueyi nechikol uan moteixmatiltis iTajtol Dios kemej amo keman ijkon mochiuani”. Okseki tokniuan akin no kitemakakej tanojnotsmej itech nejon ueyi nechikol miakpa kinyolchikaujkej tokniuan maj tanojnotsakan.
Miakej akin yajkaj ueyi nechikol tein mochiuak Cedar Point (Ohio) itech xiuit 1922
Viernes 8 metsti septiembre, kemej chikueyi mil mosentilijkej porin semi kinekiaj kikakiskej tanojnots tein kipanoltiskia tokniuj Rutherford. Kinekiaj kimatiskej toni kijtosnekiaj letras “ADV”, tein ixnesiaj itech amat tein ika kinyoleujkaj. Ijkon kemej motalijtiayaj, miakej kiitakej ke ajko itech plataforma tetekuiniujtoya se ueyi lona. Arthur Claus, akin kisak de Tulsa (Oklahoma, Estados Unidos) uan yajki ueyi nechikol, kitemoj motalis kampa ueliskia kuali takakis. Nejon ouij katka porin ijkuak amo onkayaj micrófonos nion bocinas.
“Kuali tikakiaj nochi tein moijtouaya”
Akin kiixyekanaya nechikol tanauatij ke akin tajkaj ajsiskiaj amo ueliskiaok kalakiskej kampa mosentilijkaj uan ijkon amo kintapololtiskiaj akin takaktoyaj. Kemej nueve y media kualkan tokniuj Rutherford kipeualtij itanojnots ika tein Jesús kijtoj itech Mateo 4:17: “ITaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak ejkotokya” (VM, 1910). Keman ika tajtoj keniuj miakej kikakiskiaj tein kichiuaskia iTaixyekanalis Dios, kijtoj: “Jesús kijtoj ke keman mokepaskiaya, kemej yeskia kisentiliskia tatok, tein kijtosneki ke kinsentiliskia itekitikauan akin amo kikauaj”.
Tokniuj Claus, akin ompa yetoya kijtoj: “Kuali tikakiaj nochi tein moijtouaya”. Sayoj ke peuak amo kuali momachilia uan monekik kisas maski amo kinekia, porin kimatia ke amo kikauaskiajok maj kalaki.
Niman peuak kuali momachilia. Yejua kijtoua ke keman mokepayaya kampa yetoyaj nochin, kikakik ke peuak chikauak momataxkalouaj uan semi kiuelitak. Kinemilij ke komo monekia, tejkoskia kalpani para ueliskia kitamikakis tanojnots. Ijkuak kipiaya 23 xiujmej, yejua ika kitemoj keniuj tejkos inakastan kali. Nejon ueyi kali kipiaya kemej yeskia ventanas uan keman ompa ajsitiayaya okachi kuali kikakik tanojnots.
Sayoj ke amo sayoj Arthur pankisak, ta seki itasojikniuan no ompa yetoyaj. Frank Johnson, semej akin ompa yetoya, kitajtanito: “¿Tikpia se navaja?”.
Arthur kinankilij: “Kemaj”.
Frank kiluij: “Timotataujtijtoyaj para tikajsiskej aksa akin kipiaskiaj se navaja. ¿Tikita ne ueyi lona tein tetekuiniujtok? Ompa kijtoua teisa uan pilkatok ika nejin clavos. Kuali xikaki tamelaujkej.a Keman kijtos ‘xikteixmatiltikan, xikteixmatiltikan …’, xikteki nejin naui hilo”.
Arthur kichixtoyaya keman tokniuj kijtoskia nejon tajtolmej uan maaktoyaya inavaja. Amo uejkauak tokniuj Rutherford matantiayaya itanojnots. Kemej telyolpaktoya, chikauak kijtoj: “Ximochiuakan yekmelauj itaixpantijkauan toTekotsin uan amo xikauakan. Xiksentokakan xitanojnotsakan hasta maj Babilonia senkis ixpoliui. Noyampa xikteixmatiltikan uan maj miakej kikakikan. Nochin moneki kimatiskej ke Jehová yejua Dios uan ke Jesucristo yejua ininTekiuaj tekiuanij uan ininTeko uejueyi chiuanimej. Nejin tonal amo keman moelkauas. ¡Xikitakan, Tekiuaj taixyekantok! Namejuan nankiteixmatiltiaj. Yejua ika, xikteixmatiltikan, xikteixmatiltikan, xikteixmatiltikan Tekiuaj uan iTaixyekanalis”.
Arthur kijtoua ke yejua uan okseki tokniuan kitekkej hilos tein ika pilkatoya lona uan yolik moixtapojtiajki. Itech lona kijtouaya: “Xikteixmatiltikan Tekiuaj uan iTaixyekanalis”. “ADV” katkaj letras tein ika peuaya tajtol advertise itech tajtol inglés, tein kijtosneki “xikteixmatiltikan”.
SE TEKIT TEIN SEMI MONEKIA
Ueyi nechikol tein mochiuak Cedar Point kinpaleuij tokniuan maj kiitakan ke motelnekia maj tanojnotsakan uan semi yolpakkej akin kinekiaj tapaleuiskej. Se colportor (tein axkan moixmati kemej precursor) kayot Oklahoma, kijkuiloj: “Kampa titanojnotsayaj miakej tekitiaj kampa kikixtiayaj carbón uan katkaj pobres”. Tokniuj kijtoj ke miakej chokayaj keman kikakiaj tein kijtouaya amaix The Golden Age. No kijtoj: “Semi techyolpaktia tikinyolseuiskej”.
Nejon Momachtianij ika Biblia kiitakej ke motelneki tein Jesús kijtoj itech Lucas 10:2: “Onkak miak tatok tein moneki mosentilis, sayoj ke tekitinij amo miakej”. Keman tantiayaya nejon xiuit, kiixtalijkej ke okachi kiteixmatiltiskiaj tein kichiuas iTaixyekanalis Dios.
a Tokniuj Rutherford kiluiayaj “tamelaujkej” porin kemansa tekitia kemej tamelaujkej ompa Misuri (Estados Unidos).