Tein mokui keman tikitaj Tein timomachtiaj itech nechikol Tonemilis uan toTanojnotsalis
2-8 METSTI ABRIL
TAMACHTILIS TEIN KIPIA BIBLIA | MATEO 26
“Toni tein mochiuaya itech Pascua no mochiua itech iTakualis toTekotsin uan toni amo”
nwtsty taixkopimej uan videos
Takualis tein mochiuaya itech Pascua
Takual tein monekia mokuis itech Pascua yejua: 1) ichkat tatipauats (amo monekia kipostekiliskej nion se iomiyo), 2) pan tein amo kipiaya tein ika xokoyas uan 3) kilit tein chichik (Éx 12:5, 8; Nú 9:11). Misná kijtoua ke nejin kilit tein chichik xa katka lechuga, achicoria, escarola, berro oso diente de león, xa kinelnamiktiaya israelitas keniuj kintajyouiltijkej ompa Egipto. Jesús kikuik pan tein amo kipiaya tein ika xokoyas uan ika kiixnextij inakayo tein amo kipiaya tajtakol (Mt 26:26). Tatitanil Pablo kineskayotij Jesús kemej “ne ichkatsin den kimiktijtiualayaj” itech Pascua (1Co 5:7). Itech yekinika siglo no motemakaya 4) vino itech nejon takualis. Ika vino, Jesús kiixnextij iesyo tein yaya kitoyauati keman kimiktiskiaj (Mt 26:27, 28, TNM).
nwtsty nota tein ika se momachtia Mt 26:26
yejua ne: Nejin tajtolmej tein Jesús kijtoj uelis motajtolkepas kemej “nejin kijtosneki nonakayo” uan kineki kiteajsikamatiltis tein “kiixnextia oso kemej yeskia” nonakayo. Yejua nejon tein tatitanilmej kiajsikamatkej, porin nejon tonal kiitstoyaj nejin ome taman: inakayo Jesús tein amo kipiaya tajtakol uan pan tein amo kipiaya tein ika xokoya tein yaya kikuatij. Yejua ika pan amo yekmelauj katka inakayo Jesús. Tajtol griego itech nejin versículo no mokui itech Mateo 12:7 uan itech miak Biblias motajtolkepa kemej “kijtosneki”.
nwtsty nota tein ika se momachtia Mt 26:28, TNM
noesyo tein ika peua netenkaualis: Yankuik netenkaualis tein Jiova kichiuak iniuan taixpejpenalmej peuak kipia chikaualis ika nemilis tein Jesús kitemakak (Heb 8:10). Tajtolmej tein Jesús kikuik nikan no yejua tein Moisés kikuik keman Dios itechkopa kipeualtij netenkaualis ika tanauatil iniuan israelitas itech tepet Sinaí (Éx 24:8; Heb 9:19-21). Ininesyo kuakuejmej uan chivos kichiuak maj kipia chikaualis netenkaualis tein Dios kichiuak iuan xolal Israel. No ijkon, iesyo Jesús kichiuak maj kipia chikaualis yankuik netenkaualis tein Jiova kichiuaskia iuan Israel tein iaxka Dios. Nejin netenkaualis peuak kipia chikaualis itech Pentecostés xiuit 33 itech totonaluan (Heb 9:14, 15).
Maj tiktemokan tamachtilis ika nejmachkayot
nwtsty nota tein ika se momachtia Mt 26:17, TNM
Yekinika tonal keman kikuayaj pantsin tein amo kixokoltiayaj: Iluit keman kikuayaj Pantsin tein amo Kixokoltiayaj peuaya itech tonal 15 metsti nisán uan uejkauaya chikome tonal. Pascua mochiuaya se tonal achto, itech tonal 14 metsti nisán (xikonita sgd, sección 19). Sayoj ke, itech itonaluan Jesús, Pascua motojtokatiaya iuan okse iluit, yejua ika kemansa kitokaytiayaj chikueyi tonal (kampa no pouia 14 metsti nisán) kemej “iluit [...] kuak in pueblojuani kikuaj pan ten amo tamanelol ika levadura” (Lu 22:1). Ika nejin taman tein ika titajtojtokej, tajtol “Yekinika tonal” uelis motajtolkepas kemej “Tonal achto”. Itech Juan 1:15, 30, kampa kijtoua: “nemik achto [prótos] ke nejua”, tajtol griego “yekinika” [prótos] motajtolkepa kemej “achto”. Yejua ika, komo tikitaj yekinika tajtol tein moijkuiloj itech griego uan tein momattoyaj kichiuaskej judíos ne uejkauj, ueli tikajsikamatij ke itatojtokakauan Jesús kichiuilijkej nejin netajtanil itech tonal 13 metsti nisán. Itech nejon tonal, itatojtokakauan Jesús kichiujkej tein monekia keman kikuaskiaj Pascua, tein mochiuak “keman tapoyauik ya”, ipeujyan tonal 14 metsti nisán (Mr 14:16, 17).
nwtsty nota tein ika se momachtia Mt 26:39, TNM
xinechajchiuili nejin copa: Itech Biblia, kemansa mokui tajtol copa uan ika moixnextia itanejnekilis Dios oso tekit tein Dios kimaka aksa. Senkis tikmatij ke Jesús semi kitekipachouaya maj amo kuali ika tajtouanij Dios porin yaya kimiktitij kemej se tauijuikaltijkej uan se taixnamikkej. Yejua ika, kitajtanij Dios maj kiajchiuiliani nejon “copa”.
9-15 METSTI ABRIL
TAMACHTILIS TEIN KIPIA BIBLIA | MATEO 27, 28
“Xiyakan uan xikinchiuakan imomachtijkauan Jesús: ¿keyej, kani uan keniuj?”
w04 1/7 pág. 8 § 4
‘Xiyakan uan xikinchiuakan nomomachtijkauanʼ
4 Jesús kiixyekana inechikol ika tanauatil tein kipia, uan itech xiuit 1914 uan hasta axkan kisentoka kiixyekana iTekiuajyo Dios tein moixtalij nejon xiuit (Colosenses 1:13; Apocalipsis [Revelación] 11:15). Jesús kemej arcángel kinixyekana tel miakej millones ángeles (1 Tesalonicenses 4:16; 1 Pedro 3:22; Apocalipsis 19:14-16). IPopaj kimakak chikaualis tein ika kitamis “nochi tanauatil uan nochi chikaualis uan nochi uelilis” tein kiixnamiki itanauatiluan Dios tein melaujkej (1 Corintios 15:24-26; Efesios 1:20-23). Cristo amo sayoj kitekitiltia nejin tanauatil iniuan akin yoltokej, ta no iniuan “nochi ten ipa mikke ya” uan Dios kimakani chikaualis tein ika uelis kinajokuis akin momikilijkejya (Hechos 10:42; Juan 5:26-28). Senkis tikmatij, ke tein technauatia akin kimakakej okachi ueyi tanauatil, moneki amo se kiauilmatis. Yejua ika, tikpoujkaitaj uan tiktakamatij ika miak pakilis, keman Cristo technauatia maj ‘se youi uan maj se kinchiua imomachtijkauan’.
nwtsty notas tein ika se momachtia Mt 28:19
ma mochiuakan nomomachtijkauan: Tajtol griego matheteúo uelis kijtosnekis “se tamachtis porin se kineki maj mochiuakan momachtianij” (xikonita keniuj motekitiltia nejin tajtol itech Mt 13:52, TNM, kampa motajtolkepa kemej “tamachtil”). Tajtolmej se taauis uan se tamachtis kinextiaj tein kijtosneki se kinchiuas imomachtijkauan Jesús.
nochi in taltikpakuani: Ueliskia motajtolkepas kemej “nochi altepemej”, sayoj ke tein kijtoua achto uan satepan kinextia ke ininka tajtojtok taltikpakneminij. Yejua ika tajtol griego tein motajtolkepa kemej xikinauijtinemikan ininka tajtoua taltikpakneminij uan amo altepemej. Nejin tanauatil tein kijtoua ke monekia yaskej kinmachtitiuij “nochi in taltikpakuani” katka yankuik. Tajkuilolmej kinextiaj ke achto ke Jesús kipeualtiskia itekiyo Dios, akin amo katkaj judíos ueliskiaj yaskej Israel kiueyichiuatiuij Jiova iniuan israelitas (1Re 8:41-43). Sayoj ke, ika nejin tajtolmej, Jesús kinnauatij itatojtokakauan maj kinnojnotsakan akin amo katkaj judíos, ijkon kinextij ke nejin tekit mochiuaskia noyampa taltikpak (Mt 10:1, 5-7, TNM; Ap 7:9).
nwtsty nota tein ika se momachtia Mt 28:20
xikinmachtikan: Tajtol griego tein motajtolkepa “se tamachtis” kijtosneki se tamachtis, se kimelauas teisa, se tetaneltoktis uan se kinextis ke melauak (xikonita notas tein ika timomachtiaj Mt 3:1 uan 4:23 itech mwbr18.01). Se kinmachtis maj kitakamatikan nochi tein Jesús tanauatijka yejua se taman tein monekia nochipa se kichiujtos, nejin kijtosneki se kinnextilis tein Jesús tamachtij, maj ijkon kichiuakan itech ininnemilis uan maj kitojtokakan ineskayo (Jn 13:17; Ef 4:21; 1Pe 2:21, TNM).
Maj tiktemokan tamachtilis ika nejmachkayot
nwtsty notas tein ika se momachtia Mt 27:51, TNM
tasal tein pilkatok: Nejin tasal tein kipiaya kualtsin tajmach kixelouaya Yektik uan kampa okachi Yektik itech templo. Ijkon kemej kijtouaj judíos, uejkapan katka 18 metros, patauak 9 metros uan tilauak 7,4 centímetros. Keman Jiova kitajkotsayanak nejin tasal tein katka tel etik, kinextij ke semi kualantoya iniuan akin kimiktijkej iKonetsin uan no kinextij ke ijkuak uan satepan ueliskiaj kalakiskejya iluikak (Heb 10:19, 20).
itemplo Jiova: Nikan, tajtol griego naós ika tajtoua kampa okachi taijtik itech templo, kampa moajsia Yektik uan kampa okachi Yektik.
nwtsty nota tein ika se momachtia Mt 28:7
xikintapouitij ne imomachtijkauan de ke [...] pankisak ya yoltok: Nejin siuamej yejuan akin yekinika kinmatiltijkej ke Jesús moajokkaya, uan no akin kinnauatijkej maj kiniluitij oksekin itatojtokakauan Jesús (Mt 28:2, 5, 7). Tanauatilmej tein judíos kiixtalijkaj kijtouayaj ke siuamej amo ueliskiaj kiteixmatiltiskiaj teisa ininixpan tamelauanij. Sayoj ke iángel Jiova semi kinnextilij poujkaitalis nejin siuamej keman kinmakak nejon tekit tein kinyolpaktij.
16-22 METSTI ABRIL
TAMACHTILIS TEIN KIPIA BIBLIA | MARCOS 1, 2
“Motajtakoluan nimitsintapojpoluilia ya”
jy pág. 67 § 3-5
“Motajtakoluan nimitsintapojpoluilia ya”
Keman Jesús kinnojnotstok, naui takamej kiualkuiliaj se takat akin amo ueli nejnemi itech itapech maj kipajti. Sayoj ke, kemej itech kali tel miakej yetokej amo uelij ajsij hasta kampa yetok Jesús (Marcos 2:4). ¡Xa semi moyolkokouaj! Sayoj ke, amo mosenkauaj. Tejkoj kalkuako, kitapouaj uan ompakauin kipantemoltiaj ika itapech takat akin amo ueli nejnemi.
¿Kikuejmoloua Jesús tein kichiuaj? Amo, ta semi kiyololinia takuaujtamatilis tein kinextiaj nejin takamej. Yejua ika kiluia akin amo ueli nejnemi: “Motajtakoluan nimitsintapojpoluia ya” (Mateo 9:2). Sayoj ke, ¿ueli Jesús techtapojpoluia totajtakoluan? Escribas uan fariseos amo kineltokaj nejon uan kiyolnemiliaj: “¿Keye ijkon tajtoa nijin tagat? Yejua kimouispoloa Dios. ¿Akoni uelis tetapojpoluia tajtakol? Ta, sayo Dios ueli” (Marcos 2:7).
Kemej Jesús kimati tein kinemilijtokej, kiniluia: “¿Keye ijkon nanyoltanemiliaj? ¿Katiyejua tajtolis kachi amo oui ma nikili ne kokoxke? Ma nikili: ‘Motajtakoluan nimitsintapojpoluij ya’. Oso ma nikili: ‘Ximeua, xikui motapech uan xinejnemiʼ” (Marcos 2:8, 9). Kemaj, Jesús ueli kitapojpoluia itajtakoluan nejin takat ika inemilis tein kitemakas.
nwtsty nota tein ika se momachtia Mr 2:9
¿Katiyejua tajtolis kachi amo oui?: Akin yeski ueliskia kijtos ke kipiaya tanauatil tein ika kitapojpoluis itajtakoluan aksa porin amo akin kichiaya maj kinexti ke uelia kichiuaya. Sayoj Jesús ueliskia kijtos Ximeua, [...] uan xinejnemi komo kichiuaya se mouiskatekit tein kinextiskia ke kipiaya tanauatil tein ika tetapojpoluis tajtakolmej. Nejin tein panok uan tein kijtoua Isaías 33:24 kinextia ke tikokolispeuaj porin titajtakouanij.
Maj tiktemokan tamachtilis ika nejmachkayot
nwtsty notas tein ika se momachtia Mr 1:11
mokakik ke ualaya se tajtolis de eluiyaktsinko: Itech evangelios moijtoua ke Jiova expa tajtoj iniuan taltikpakneminij uan nikan kampa yekinika ixnesi ke ijkon kichiuak.
Tejua tinotasojkonetsin: Keman Jesús moajsia ompa iluikak katka iKoneuj Dios (Jn 3:16). Keman yolik kemej taltikpaknenkej, Jesús mochiuak se “ikonetsin de Dios” ijkon kemej katka Adán achto ke tajtakoskia (Lu 1:35; 3:38). Sayoj ke, taixejekol maj tiknemilikan ke ika nejin tajtolmej Dios amo sayoj kijtojtoya akoni katka Jesús. Keman kijtoj nejon uan kimakak iyektikatsin espíritu, Dios kinextijtoya ke kiixpejpentoya Jesús kemej ikonetsin akin nemiskia iluikak, akin oksepa yolik uan akin ueliskia oksepa mokepas iluikak kampa yeskia Tekiuaj uan Tayekankatiopixkat (Jn 3:3-6, TNM; 6:51; no xikonita Lu 1:31-33; Heb 2:17; 5:1, 4-10; 7:1-3).
por tejuatsin semi nimoyolpakiltia: Oso “semi niyolpaki mouan; tinechtelyolpaktia”. Nejin tajtolmej no mokuij itech Mateo 12:18, tein mokixtia itech Isaías 42:1 kampa ika tajtoua Mesías oso Cristo akin moijtojka ualaskia. Keman Jiova kimakak Jesús yektikatsin espíritu uan kijtoj nejin tajtolmej, Dios senkis kinextij ke iKonetsin katka Mesías akin moijtojka ualaskia.
nwtsty nota tein ika se momachtia Mr 2:28
Ni Yektagatsin [...] de tonal de neseuilis: Nikan Jesús ika tajtojtoya yejua (Mt 12:8; Lu 6:5), uan ijkon kinextij ke ueliskia kikuis tonal sábado uan kichiuas tekit tein iPopaj kinauatijka (no xikonita Jn 5:19; 10:37, 38). Jesús kichiuak itech tonal sábado seki mouiskatekimej tein semi se kinmoujkaita, kemej kinpajtis akin mokokouayaj (Lu 13:10-13; Jn 5:5-9; 9:1-14). Ijkon kiixnextij yolseuilis tein onkak keman taixyekanas kemej tekiuaj, ijkon kemej onkaya itech tonal sábado (Heb 10:1).
23-29 METSTI ABRIL
TAMACHTILIS TEIN KIPIA BIBLIA | MARCOS 3, 4
“Jesús kipajtia se takat itech tonal sábado”
jy pág. 78 § 1, 2
¿Toni ueli mochiua itech tonal sábado?
Oksepa tonal sábado, uan Jesús youi sinagoga, xa ompa Galilea. Ompa kiita se takat akin kipia iyekmay uakik (Lucas 6:6). Escribas uan fariseos sayoj kiitstokej Jesús. ¿Keyej? Moita toni kinemilijtokej keman kitajtaniaj: “¿Xe Dios kimonekiltia ma onga tapajtilis de kokoyani tech nijin tonal de neseuilis?” (Mateo 12:10).
Judíos akin taixyekanaj itech taneltokalis kinemiliaj ke sayoj uelis kipajtiskej aksa itech tonal sábado komo moita ke uelis momikilis, yejua ika amo uelij kiyektaliaj iomiyo akin monekuiloj nion kitetsilouaj akin postekik se iomiyo. Senkis moita ke nejin judíos nion tepitsin kintekipachouaya nejon takat akin tajyouijtoya, ta kitemojtokej se taman tein ika kitatsakuiltiskej Jesús.
jy pág. 78 § 3
¿Toni ueli mochiua itech tonal sábado?
Sayoj ke, yejua kimati toni tein amo kuali kinemilijtokej kichiuiliskej. Kimati ke amo taixejekol kemej kiitaj itanauatiluan Dios tein ixyetok mochiuas itech tonal sábado (Éxodo 20:8-10). Uan no, amo sayoj nejin tonal kijijtouaj porin kichiua tein kuali. Satepan, Jesús kichiua se taman tein okachi kinkualantia. Kiluia takat: “Xiuiki uan xiyeto senteixteno” (Marcos 3:3).
nwtsty nota tein ika se momachtia Mr 3:5
kinkualankaitak [...] uan moyolkokoj: Sayoj Marcos kimelaua tein kimachilij Jesús nejon tonal keman kiitak ke akin taixyekanayaj itech taneltokalis semi amo teyolikneliayaj (Mt 12:13; Lu 6:10). Xa Pedro, se takat akin kinextiaya tein kimachiliaya, kitapouij Marcos nejon (xikonita video Tein ika tajtoua amatajkuilol Marcos).
Maj tiktemokan tamachtilis ika nejmachkayot
nwtsty notas tein ika se momachtia Mr 3:29, TNM
kiuijuikaltia iespíritu Dios: Nejin kijtosneki se kiuijuikaltis Dios oso nochi taman tein mouika iuan yejuatsin, se kijtouilis tein amo melauak oso tein teyolkokoj. Dios kitemaka yektikatsin espíritu, yejua ika, komo se kiixtalia se kiixnamikis nejon espíritu oso se kijtos ke teisa amo mochiua ika inepaleuil, kijtosneki se kiuijuikaltis Dios. Kemej tikixtajtoltiaj itech Mateo 12:24, 28 uan Marcos 3:22, judíos akin taixyekanayaj itech taneltokalis kiitakej keniuj iespíritu Dios tekititoya itech Jesús keman kichiuak seki taman ika inepaleuil nejon espíritu, uan maski ijkon kijtojkej ke Satanás kipaleuijtoya.
nochipaya kipias nejon tajtakol: Moita ke ika tajtoua se tajtakol tein aksa kiixtalia kichiuas uan tein amo uelis kitapojpoluiskejok. Amo onkak nion se netemaktilis tein uelis kichiuas maj ixpoliui nejon tajtakol (no xikonita nota tein ika se momachtia kiuijuikaltia iespíritu Dios tein no moajsi itech nejin versículo).
¿Tikajsikamatij tein kijtosneki?
6 ¿Toni techmachtia nejin neskayot? Yekinika, techajsikamatiltia ke amo ueli tikchiuaj maj akin tikmachtiaj ika Biblia moskalti kemej itatojtokakauj Cristo. Yolyemanilis techpaleuis maj amo tikchikaujkauikan maj moaui. Maski tikpaleuiskej nochi tein tiueliskej, ika yolyemanilis tikajsikamatij ke yejua moneki kiixtalis ox motemaktis iuan Jiova. Akin motemaktia iuan Jiova moneki kichiuas porin kitasojta. Jiova amo kiselia komo amo kichiua ika nochi iyolo (Sal. 51:12; 54:6; 110:3).
7 Ojpatika, komo tikajsikamatij tein techmachtia nejin neskayot, techpaleuis maj amo timosenkauakan komo yekinika tikitaj ke totanojnotsalis amo kiualkui tein tikchiayaj. Moneki amo tiyolijsiuiskej (Sant. 5:7, 8). Komo tikpaleuiaj akin tikmachtiaj ika Biblia nochi tein tiuelij, sayoj ke xinach oso tamachtilis amo kitemaka itakilo, nejon amo kijtosneki ke tejuan titapolojtokej. Jiova kikaua maj xinach oso tamachtilis moskalti sayoj itech ininyolo akin yolyemankej uan kinekij kipataskej ininnemilis (Mat. 13:23). Yejua ika, maj amo tiknemilikan ke amo kuali kisa totanojnotsalis komo tikitaj ke amo kiualkui tein tikchiayaj. Jiova amo kiita ke kuali kisa totanojnotsalis sayoj komo kuali tanankiliaj akin tikinnojnotsaj, ta porin tiksentokaj timochikauaj tiktekitiliskej (xikonixtajtolti Lucas 10:17-20 uan 1 Corintios 3:8).
8 Expatika, techmachtia ke amo nochipa tikitaj keniuj moyolpata taltikpaknenkej. Kemej neskayot, se takat uan se siuat namikuanij akin se misionero kinmachtiaya ika Biblia, se tonal kiluijkej ke kinekiaj mochiuaskej tanojnotsanij akin ayamo moauiaj. Tokniuj kinelnamiktij ke achto monekia kikauaskej tachichinalis. Sayoj ke semi kimoujkakakik keman kiluijkej ke seki metsti achto kikaujkajya. ¿Keyej kichiujkej nejon? Yejuan kiajsikamatkej ke Jiova nochi kiita uan kitauelita maj aksa kipia ome nemilis. Yejua ika kiixpejpenkej kichiuaskej se taman: tachichinaskej iixpan tokniuj oso senkis kikauaskej nejon tachiualis. Ueyi netasojtalis tein axkan kipialiayaj Jiova kinpaleuij maj kuali taixpejpenanij. Maski tokniuj nion kimatia keniuj moyolpatakaj, yejuan moskaltijkaj kemej itatojtokakauan Cristo.
TONEMILIS KEMEJ ITATOJTOKAKAUAN CRISTO
nwtsty nota tein ika se momachtia Mr 4:9
Naken kipia ninakas para takakis, ma yektakaki: Achto ke Jesús kitetapouiskia nejin neskayot kampa ika motajtoua se tatokkej, kijtoj: “Xikakikan” (Mr 4:3). Uan matamik ika nejin tajtol porin kinekia kinnextilis imomachtijkauan ke semi monekia maj kikakikan ika nejmachkayot itayolmajxitilisuan. No uelis tikajsiskej nejin tajtol itech Mt 11:15; 13:9, 43, TNM; Mr 4:23; Lu 8:8; 14:35; Ap 2:7, 11, 17, 29; 3:6, 13, 22; 13:9.
30 METSTI ABRIL HASTA 6 METSTI MAYO
TAMACHTILIS TEIN KIPIA BIBLIA | MARCOS 5, 6
“Jesús uelis oksepa kinmakas nemilis akin tikintasojtaj uan momikilijkejya”
nwtsty nota tein ika se momachtia Mr 5:39
amo miyik. Ta, sayo kochtok: Biblia miakpa kineskayotia mikilis kemej ijkuak aksa kochtok (Sl 13:3; Jn 11:11-14; Hch 7:60; 1Co 7:39; 15:51; 1Te 4:13). Jesús yaya oksepa kimakati nemilis siuapiltsin yejua ika, xa kikuik nejin tajtolmej uan ika kinextij ke ijkon kemej ueli se kijxitia aksa akin kuali kochtok no ijkon uelis oksepa kimakaskej nemilis se akin momikilijya. Chikaualis tein ika Jesús kiajokuik siuapiltsin ualeuak itech Jiova, akin “kinmaka se yankuik nemilis nekes ten momikilijke. Uan [...] kichiutika ke ma mochiutinemi miak tataman chiualisme ten axkan ayamo ixnesi” (Ro 4:17).
jy pág. 118 § 6
Se siuapil oksepa kimakaj nemilis
Kemansa, Jesús kinnauatiaya akin kinpajtiaya maj amo kitetapouianij tein kichiujka uan yejua nejon tein kinnauatia itatuan siuapiltsin. Sayoj ke tein kichiujka “nimantsin motetapouij itech in pueblojuani” (Mateo 9:26). Tein melauj satepan ke tikitaskiaj ke oksepa kimakaj nemilis se tochankauj oso se totasojikniuj, no titetapouiskiaj. Ijkon kemej kijtouaj Evangelios yejua nejin ojpatika neajokuilis tein kichiua Jesús.
Maj tiktemokan tamachtilis ika nejmachkayot
nwtsty nota tein ika se momachtia Mr 5:19
xikintapouiti: Maski Jesús nochipa kinnauatiaya taltikpakneminij maj amo kitetapouianij mouiskatekimej tein kichiuaya (Mr 1:44; 3:12; 7:36), kinauatij nejon takat maj kintapoui ichankauan tein panok. Xa kiluij nejon porin kiluijkaj maj kisa itech nejon xolal uan amo ueliskiaok tanojnotsas ompa. Uan no, nejon tapaleuiskia maj amo kijtokan tein amo kuali porin momikilijkaj miak pitsomej.
nwtsty nota tein ika se momachtia Mr 6:11
ximometstsejtselokan para ma uetsi in talnex: Nejin taman kiteajsikamatiltiaya ke amo katka inintajtakol itatojtokakauan Jesús maj taltikpakneminij amo kiselikan iTajtol Dios uan ke kikauayaj maj Dios kinmelaua. Itech Mateo 10:14 uan Lucas 9:5 no tikajsij tajtolmej kemej nejin. Marcos uan Lucas kiajxitiliaj tajtolmej ijkon ixnesis ke Dios kintatsakuiltis. Pablo uan Bernabé ijkon kichiujkej ompa Antioquía de Pisidia (Hch 13:51). Ompa Corinto, Pablo kijtoj nejin keman kitsetseloj itasal: “Amo nejua notajtakol ok komo namejuan nanixpoliuiske” (Hch 18:6). Xa itatojtokakauan Jesús ipa kiixmatiaj nejon tein mochiuaya. Judíos akin semi taneltokayaj akin yajkaj itech se altepet kampa nemiaj akin amo judíos, achto ke oksepa kalakiskiaj itech ininxolal kitsetselouayaj inintekakuan porin kiitayaj ke talnex tein kipiaya amo chipauak katka. Sayoj ke, ika nejin tein kijtoj Jesús kinekia tamachtis okse taman.