ISIFUNDO 41
Sikhonza UNkulunkulu ‘Olesihawu Esikhulu’
“UJehova ulungile kubo bonke; ulesihawu kukho konke akwenzayo.”—HUBO. 145:9.
INGOMA 44 Umthandazo Womuntu Ophansi
ESIZAKUFUNDAa
1. Umuntu olesihawu unjani futhi yiwuphi umzekeliso okhuluma ngomuntu owaba lesihawu?
UMUNTU olesihawu ulomusa, ulenhliziyo enhle, ulozwelo njalo uyaphana. Singahle sicabange umzekeliso kaJesu womSamariya olomusa. Indoda le eyayingasomJuda ‘yenzela isihawu’ umJuda owayehlaselwe yizigebenga. Yathi imbona ‘yamzwela usizi’ umJuda owayelimele, yasimnakekela kuhle. (Luk. 10:29-37) Umzekeliso lo utshengisa obunye ubuntu obuhle bukaNkulunkulu, isihawu. UNkulunkulu ulesihawu ngoba uyasithanda futhi usitshengisa isihawu ngendlela ezitshiyeneyo nsuku zonke.
2. Yiphi enye indlela esingatshengisa ngayo ukuthi silesihawu?
2 Enye indlela umuntu angatshengisa ngayo ukuthi ulesihawu yikukhetha ukungajezisi umuntu okufanele ajeziswe. Lokhu yikho kanye uJehova akwenzileyo kithi. Umhubi wathi: “Kasiphathi ngokufanele izono zethu.” (Hubo. 103:10) Kodwa ngezinye izikhathi uJehova angamlaya ngendlela elamandla umuntu owenze isono.
3. Yiphi imibuzo esizaxoxa ngayo?
3 Esihlokweni lesi sizaxoxa ngemibuzo emithathu: Kungani uJehova elesihawu? Kungenzeka yini ukuthi ube lesihawu lanxa kumele ulaye umuntu ngendlela elamandla? Kanti njalo kuyini okungasinceda ukuthi sibe lesihawu? Ake sibone ukuthi iLizwi likaNkulunkulu liyiphendula njani imibuzo le.
KUNGANI UJEHOVA ELESIHAWU?
4. Kungani uJehova elesihawu?
4 UJehova uyakuthanda ukutshengisa isihawu. Umphostoli uPhawuli wabhala wathi uNkulunkulu “ulesihawu esikhulu.” Ngesikhathi uPhawuli ebhala amazwi lawa wayekhuluma ngesihawu uNkulunkulu ayesitshengise izinceku zakhe ezigcotshiweyo ngokuzinika ithemba lokuyaphila ezulwini lanxa zilesono. (Efe. 2:4-7) Kodwa uJehova katshengisi ukuthi ulesihawu ezincekwini zakhe ezigcotshiweyo kuphela. Umhubi uDavida wabhala wathi: “UJehova ulungile kubo bonke; ulesihawu kukho konke akwenzayo.” (Hubo. 145:9) UJehova uyabathanda abantu, yikho ehlala ebaphatha ngendlela etshengisa ukuthi ulesihawu nxa ebona kulesizatho sokwenza njalo.
5. UJesu wakwazi njani ukuthi uJehova ulesihawu?
5 Akulamuntu okuzwisisa njengoJesu ukuthi uJehova ukuthanda kangakanani ukutshengisa ukuthi ulesihawu. Phela uJehova loJesu babebonke ezulwini okwesikhathi eside uJesu engakabuyi emhlabeni. (Zaga. 8:30, 31) Izikhathi ezinengi uJesu wabona uYise esiba lesihawu ebantwini abalesono. (Hubo. 78:37-42) Ngesikhathi efundisa wakhuluma kanengi ngesihawu sikaYise.
Ubaba kazange ayiyangise indodana yakhe eyayiphambukile kodwa wayamukela ngazo zombili (Khangela indima 6)c
6. Yiwuphi umzekeliso uJesu awusebenzisayo ukuze atshengise ukuthi uYise ulesihawu?
6 Njengoba sifundile esihlokweni esidlulileyo, uJesu wasebenzisa umzekeliso wendodana yolahleko ukuze asincede sizwisise ukuthi uJehova ukuthanda kangakanani ukutshengisa ukuthi ulesihawu. Indodana leyo yayisuke ngakibo ‘yayachitha yonke impahla yayo ngokuphila impilo yokuxhwala.’ (Luk. 15:13) Ngemva kwesikhathi yatshiya indlela embi eyayisiphila ngayo, yazithoba yasibuyela ngakibo. Uyise wayamukela njani? Akuzange kuthathe isikhathi ukuthi indodana leyo ikubone ukuthi uyise uyayamukela. UJesu wathi: “Ithe [indodana] isesekhatshana, uyise wathi mehlo suka wayibona wayizwela, wasegijima wafika wayigona njalo wayiqabuza.” Uyise kazange ayiyangise indodana yakhe kodwa wayizwela isihawu, wayithethelela futhi wayamukela ngazo zombili. Lanxa indodana leyo yayiphambanise kakhulu uyise wayixolela ngenxa yokuthi yayisiphendukile esonweni sayo. UJehova ufana lobaba lo olesihawu osemzekelisweni. UJesu walandisa umzekeliso lo ukuze atshengise ukuthi uYise uzimisele kangakanani ukuthethelela izoni eziphenduka okweqiniso.—Luk. 15:17-24.
7. Indlela uJehova atshengisa ngayo ukuthi ulesihawu iveza njani ukuthi ulenhlakanipho emangalisayo?
7 UJehova utshengisa ukuthi ulesihawu ngenxa yokuthi ulenhlakanipho emangalisayo. Uhlala esenza izinqumo ezinceda konke akudalileyo. IBhayibhili lithi ‘ukuhlakanipha okuvela phezulu kugcwele isihawu lezithelo ezinhle.’ (Jak. 3:17) Njengomzali olothando uJehova uyakwazi ukuthi ukuba lesihawu kuyabanceda abantwabakhe. (Hubo. 103:13; Isaya. 49:15) Isihawu sikaJehova senza abantu bakhe babe lethemba lokuthola ikusasa elihle lanxa belesono. Inhlakanipho yakhe emangalisayo yiyo eyenza ukuthi ahlale etshengisa ukuthi ulesihawu nxa ebona kulesizatho sokwenza njalo. Kodwa ngezinye izikhathi uJehova angakhetha ukungabi lesihawu. Ukuhlakanipha kwakhe kumenza angabi lesihawu nxa kuyikuthi ukwenza njalo kuyabe kungani useyekelela ububi obuyabe benziwe ngabomo.
8. Kuyini okumele kwenziwe ngezinye izikhathi njalo kungani?
8 Ake sithi inceku kaNkulunkulu isikhethe ukuqhubeka isenza isono ngabomo. Manje kumele senzeni? UJehova waphefumulela uPhawuli ukuthi abhale ukuthi ‘siyekele ukuba lobudlelwano’ lalowomuntu. (1 Khor. 5:11) Umuntu oqhubeka esenza isono engaphenduki uyasuswa ebandleni. Ukwenza njalo kuvikela abafowethu labodadewethu abathembekileyo njalo kutshengisa ukuthi sifuna ukugcina ibandla lihlanzekile njengoba uJehova engcwele. Kodwa abanye bacabanga ukuthi nxa umuntu angasuswa, uNkulunkulu uyabe engabanga lesihawu kuye. Kuliqiniso yini lokhu? Ake sibone.
UKUSUSWA KOMUNTU EBANDLENI KUTSHENGISA ISIHAWU YINI?
Lanxa imvu egulayo ingasuswa emhlambini, umelusi uyaqhubeka eyinakekela (Khangela indima 9-11)
9-10. Ngokwalokho okutshiwo kuHebheru 12:5, 6, kungani singathi ukususwa komuntu kutshengisa isihawu? Nika umzekeliso.
9 Nxa singezwa isaziso emhlanganweni webandla sokuthi umfowethu loba udadewethu esimaziyo futhi esimthandayo “kasenguFakazi kaJehova” siyadana kakhulu. Singazibuza ukuthi bekumele asuswe sibili yini. Ukususwa komuntu kutshengisa isihawu yini? Ye. Ukuyekela ukulaya umuntu okufanele alaywe akutshengisi ukuhlakanipha loba isihawu kumbe uthando. (Zaga. 13:24) Ukususwa kungasinceda yini isoni esingaphendukiyo ukuthi sitshintshe? Ye, kungasinceda. Abafowethu labodadewethu abanengi ababeqhubeka besenza isono ngabomo bathi ukususwa kwabo kwabanceda bananzelela ukuthi babephambanise kangakanani. Lokhu kwenza baphenduka futhi batshintsha indlela ababeziphatha ngayo basebebuyela kuJehova.—Bala uHebheru 12:5, 6.
10 Cabanga ngomzekeliso olandelayo oveza ukuthi ukususwa komuntu yindlela kaJehova yokutshengisa abafowethu labodadewethu ebandleni isihawu. Umelusi unanzelela ukuthi enye yezimvu zakhe iyagula. Uyakwazi ukuthi ukuze ayelaphe umkhuhlane lo oyihlaseleyo kuyabe kumele ayisuse emhlambini. Kodwa izimvu zithanda ukuhlala zingumhlambi yikho nxa enye ingehlukaniswa lezinye ayihlaliseki. Kambe sesingathi umelusi lo ulolunya kumbe isihluku nxa angasusa imvu egulayo emhlambini? Hatshi, uyakwazi ukuthi imvu le ingathelela ezinye umkhuhlane nxa ingaqhubeka isemhlambini. Yikho ngokwehlukanisa egulayo kwezinye uyabe evikela umhlambi wonke.—Khangela uLevi 13:3, 4.
11. (a) Umuntu osusiweyo ufanana njani lemvu egulayo? (b) Kuyini osusiweyo angakwenza ukuze aphinde abe lobudlelwano loJehova njalo abanye bangamncedisa njani?
11 Singafananisa umKhristu osusiweyo lemvu egulayo. Okwenza sithi uyagula yikuthi ubudlelwano bakhe loJehova buyabe sebuphambanisekile. (Jak. 5:14) Njengomuntu olomkhuhlane othelelwanayo, umuntu oqhubeka esenza isono engaphenduki angaphambanisa abanye ebandleni. Yikho kwezinye izikhathi kumele umuntu onjalo asuswe. Ukulaywa ngale indlela kutshengisa ukuthi uJehova uyazithanda izinceku zakhe ezithembekileyo ezisebandleni futhi kunganceda lowo owonileyo ukuthi ananzelele ukuthi wenze isono esikhulu abesephenduka. Lanxa esesusiwe uyabe elokhu evunyelwa ukungena imihlangano yebandla ukuze aqinise ukholo lwakhe. Uyabe elokhu esenelisa ukuthola amabhuku ethu ukuze ataditshe eyedwa njalo uyabe esenelisa ukubukela i-JW Broadcasting®. Kanti njalo nxa abadala bangabona ukuthi uyatshintsha bangamnika amacebo lapha lalapho ukuze aphinde abe lobudlelwano loJehova futhi abuyiselwe ebandleni.b
12. Abadala bangenzani ukuze batshengise ukuthi balesihawu futhi bayamthanda umuntu oqhubeka esenza isono engaphenduki?
12 Kuqakathekile ukukhumbula ukuthi kususwa kuphela umuntu oqhubeka esenza isono engaphenduki. Abadala bayakwazi ukuthi kumele bacabangisise okuzwayo bengakenzi isinqumo sokususa umuntu ebandleni. Bayakwazi ukuthi uJehova ulaya “ngokufaneleyo” futhi ufuna labo benze njalo. (Jer. 30:11) Bayabathanda abafowabo labodadewabo futhi abafuni ukwenza loba yini engaphambanisa ubudlelwano babo loJehova. Lanxa kunjalo kwezinye izikhathi kuyabe kumele lowo owenze isono asuswe ebandleni okwesikhathi esithile futhi ukwenza njalo kuyabe kutshengisa ukuthi bayamthanda lowomuntu futhi balesihawu.
13. Kungani omunye umKhristu ebandleni laseKhorinte kwakumele asuswe?
13 Cabanga ukuthi umphostoli uPhawuli wayiphatha njani indaba yesoni esingaphendukiyo esasisebandleni laseKhorinte. UmKhristu webandla lelo wayesethethe umkayise wahlala laye. Kwakulihlazo sibili lelo! UPhawuli wayekwazi ukuthi uJehova wayetshele ama-Israyeli wathi: “Aluba indoda ilala lomfazi kayise isembule ubunqunu bukayise. Leyondoda lonina lowo kababulawe.” (Levi. 20:11) Kodwa uPhawuli wayengeke atshele ibandla ukuthi libulale indoda leyo. Yikho watshela abaseKhorinte ukuthi bayisuse. Indlela indoda le eyayisiziphatha ngayo yayisiphambanisa abanye ebandleni. Kwabanye kwakungasakhanyi kuyinto embi kakhulu lokho okwakwenziwe yindoda le.—1 Khor. 5:1, 2, 13.
14. UPhawuli watshengisa njani ukuthi ulesihawu endodeni eyayisusiwe ebandleni laseKhorinte njalo kungani? (U-2 Khorinte 2:5-8, 11)
14 Ngemva kwesikhathi uPhawuli wezwa ukuthi indoda leyo yayisitshintshile sibili futhi isiphendukile okweqiniso. Lanxa yayenze ukuthi ibandla likhulunyelwe kubi, uPhawuli watshela abadala ukuthi wayengafuni ukuyiphatha ngesihluku. Wathi kubo: ‘Liyithethelele ngesihle, liyiduduze.’ Kungani uPhawuli wabatshela ukuthi benze njalo? ‘Ukuze ingakhulelwa yikudana kakhulu.’ UPhawuli wayizwela indoda le eyayisiphendukile. Wayengafuni idane kakhulu ngenxa yalokho eyayikwenzile ize ibone angani akuncedi ukucela ukuxolelwa.—Bala u-2 Khorinte 2:5-8, 11.
15. Abadala bangalaya njani ngendlela elamandla ngesikhathi esifananayo betshengisa ukuthi balesihawu?
15 Abadala bayakuthanda ukuba lesihawu njengoJehova. Lanxa kungadingeka ukuthi bamlaye ngendlela elamandla lowo owonileyo, baba lesihawu nxa kuvuma. Nxa abadala bangayekela ukulaya lowo owonileyo bayabe bengamtshengisi ukuthi balesihawu kodwa kuyabe kungani bayavumelana lesono esiyabe senziwe. Abadala yibo bodwa yini okumele babe lesihawu?
KUYINI OKUNGASINCEDA UKUTHI SIBE LESIHAWU?
16. Ngokwalokho okutshiwo kuZaga 21:13, uJehova ubaphatha njani labo abangela sihawu kwabanye?
16 Wonke amaKhristu ayazama ukuba lesihawu njengoJehova. Kungani esenza njalo? Esinye isizatho yikuthi uJehova kasoze amlalele umuntu ongelasihawu kwabanye. IBhayibhili lithi: “Loba ngubani ovala indlebe yakhe ukuze angezwa isikhalazo somuntukazana, laye uzabiza kodwa angaphendulwa.” (IZaga 21:13, NWT.) Akula phakathi kwethu ongafuna ukuthi uJehova angayilaleli imithandazo yakhe. Yikho siyazama ngamandla wonke ukuthi singabi lesihluku kwabanye. Nxa omunye esikhonza laye ephakathi kwenhlupho kasimnineli khatshana. Kumele sihlale sizimisele ukulalela “isikhalazo somuntukazana.” Kufanele senze konke okusemandleni ethu ukuthi singasikhohlwa iseluleko lesi: “Lowo ongaphathi abanye ngesihawu kasoze enzelwe isihawu nxa esesahlulelwa.” (Jak. 2:13) Ukuhlala sithobekile futhi sikhumbula ukuthi siyakudinga ukuthi abantu babe lesihawu kithi kuzasinceda ukuthi lathi sibe lesihawu kwabanye. Kuqakatheke kakhulu ukuthi sibe lesihawu emuntwini osephendukile wasebuyela ebandleni.
17. INkosi uDavida yatshengisa njani ukuthi ilesihawu sibili?
17 Okwenziwa ngabanye okukhulunywa ngabo eBhayibhilini kusinceda sibe lesihawu futhi sixwaye ukuba lesihluku. Ngokwesibonelo, ake sixoxe ngeNkosi uDavida. Izikhathi ezinengi uDavida wayetshengisa ukuthi ulesihawu sibili. Langesikhathi uSawuli efuna ukumbulala watshengisa ukuthi ulesihawu enkosini le eyayikhethwe nguNkulunkulu futhi kazange aziphindiselele kumbe ayilimaze.—1 Sam. 24:9-12, 18, 19.
18-19. Kunini lapho uDavida ehluleka khona ukuba lesihawu?
18 Kodwa uDavida kazange ahlale etshengisa ukuthi ulesihawu. Ngokwesibonelo, uNabhali wayeyindoda elenhliziyo elukhuni eyathethisa uDavida futhi yala ukumnika ukudla yena lamadoda ayelawo. Lokhu kwenza uDavida wathukuthela kakhulu wafuna ukubulala uNabhali lawo wonke amadoda endlu yakhe. Kodwa umkaNabhali u-Abhigeli wayelomusa futhi ebekezela. Yikho waphangisa wahambisela uDavida ukudla. Lokhu kwanceda uDavida ukuthi angabi lecala lokubulala.—1 Sam. 25:9-22, 32-35.
19 Kwesinye isikhathi umphrofethi uNathani walandisela uDavida indaba emayelana lendoda enothileyo eyathathela umakhelwane wayo ongumyanga imvu okwakuyiyo yodwa ayelayo futhi eyithanda kakhulu. UDavida wavuka ngolaka wathi: “Ngeqiniso elinjengoba uJehova ekhona, umuntu owenze lokhu ufanele ukufa!” (2 Sam. 12:1-6) UDavida wayewazi mhlophe uMthetho kaMosi. Umthetho lo wawusithi umuntu owayetshontshe imvu eyodwa kwakumele ahlawule ngokubhadala ngezimvu ezine. (Eks. 22:1) Kodwa wayahlulela ngendlela elukhuni indoda esemzekelisweni wathi kufanele ibulawe. UNathani walandisela uDavida indaba le ukuze amncede azwisise ukuthi wayenze amacala amakhulu. Kanti njalo uJehova waphatha uDavida ngendlela etshengisa ukuthi ulesihawu esikhulu kakhulu, lanxa yena uDavida wayengeke abe lesihawu endodeni esemzekelisweni kaNathani eyayithathele umakhelwane wayo imvu yakhe.—2 Sam. 12:7-13.
INkosi uDavida ayizange ibe lesihawu endodeni esemzekelisweni kaNathani (Khangela indima 19 lo-20)d
20. Sifundani kuDavida?
20 Okwenza uDavida wafuna ukubulala uNabhali lamadoda endlu yakhe yikuthi wayezonde kakhulu. Ngokuhamba kwesikhathi uDavida wahlulela indoda esemzekelisweni kaNathani ngokuthi kwakumele ibulawe. Indlela ayahlulela ngayo indoda esemzekelisweni ingenza sizibuze ukuthi kwasekutheni esesiba lesihluku kangaka lanxa yena wayeyindoda elomusa. Cabanga ngalokho okwakusanda kwenzakala kuDavida. Ngalesosikhathi wayedliwa yisazela. Nxa umuntu esahlulela abanye ngendlela elukhuni kuyabe kutshengisa ukuthi ubungane bakhe loJehova abusaqinanga. Yikho uJesu wanika abalandeli bakhe isixwayiso esilamandla esithi: “Yekelani ukwahlulela ukuze lani lingahlulelwa, ngoba lizakwahlulelwa ngendlela elahlulela ngayo.” (Mat. 7:1, 2) Ngakho kumele siqhubeke silwisa ukuthi singabi lukhuni kwabanye kodwa sibe ‘lesihawu esikhulu’ kubo njengoNkulunkulu wethu.
21-22. Singatshengisa njani ukuthi silesihawu kwabanye?
21 Nxa silesihawu kasisoze siphonguzwela abanye usizi kodwa sizakwenza okuthile ukuze sibancede. Sonke singadinga izindlela zokusiza labo abadinga uncedo kungaba semulini, ebandleni kumbe emphakathini esihlala kuwo. Akuthandabuzwa ukuthi manengi amathuba okutshengisa ukuthi silesihawu kwabanye. Ngokwesibonelo, ukhona yini omaziyo odinga ukududuzwa? Ukhona yini odinga ukuncediswa mhlawumbe odinga ukudla kumbe ukuthi simenzele okuthile okungamnceda? Ukhona yini umfowethu kumbe udadewethu obuyiselwe ebandleni odinga umngane ongamduduza kumbe amkhuthaze? Bakhona yini esingabaxoxela izindaba ezinhle zoMbuso? Ukutshumayela ngenye indlela engcono kulazo zonke esingatshengisa ngayo ukuthi silesihawu ebantwini esihlangana labo.—Jobe. 29:12, 13; Rom. 10:14, 15; Jak. 1:27.
22 Nxa singaba lelihlo elibukhali sizabona ukuthi abanye bayaludinga uncedo besekusinika ithuba lokubaphatha ngendlela etshengisa ukuthi silesihawu. Nxa singaba lesihawu kwabanye sizathokozisa uBaba wethu osezulwini, ‘olesihawu esikhulu.’
INGOMA 43 Umthandazo Wokubonga
a Isihawu ngobunye ubuntu bukaJehova obuhle kakhulu futhi ngamunye wethu kumele abe laso. Esihlokweni lesi sizafunda ngokuthi kungani uJehova elesihawu, ukuthi kungani singathi uhlala etshengisa ukuthi ulesihawu nxa elaya umuntu lokuthi singenzani ukuze sibe lesihawu njengaye.
b Khangela isihloko esithi “Vuselela Ubungane Bakho LoJehova” esikumagazini le, ukuze ufunde ngokuthi asebephendukile ebandleni bangenzani ukuthi baphinde babe lobudlelwano obuqinileyo loNkulunkulu lokuthi abadala bangabancedisa njani.
c OKUSEMFANEKISWENI: Ubaba usephahleni lwendlu yakhe, ubona indodana yakhe ebiphambukile isiphenduka ekhaya. Uyaphuma ayihlangabeze isesekhatshana afike ayigone.
d OKUSEMFANEKISWENI: INkosi uDavida yayidliwa yisazela futhi ikhathazekile yikho yavuka ngolaka ngesikhathi isizwa umzekeliso kaNathani yasisithi indoda enothileyo kwakumele ibulawe.