ISIFUNDO 24
INGOMA 98 IMibhalo Iphefumulelwe NguNkulunkulu
Sifundani Emazwini Akhulunywa NguJakhobe Esezakufa?—Ingxenye 1
“Buthanani ndawonye ngilitshele okuzakwenzakala kini ekucineni kwezinsuku.”—GEN. 49:1.
ESIZAKUFUNDA
Sizaxoxa ngezifundo esizithola emazwini akhulunywa nguJakhobe esezakufa. Amazwi la wawatshela uRubheni, uSimiyoni, uLevi loJuda.
1-2. UJakhobe wenzani esezakufa futhi kungani wenza njalo? (Khangela lomfanekiso ongaphandle.)
KWATHI uJakhobe eseluphele wasuka lemuli yakhe eKhenani baqonda eGibhithe. Esekhonale waqhubeka ekhonza uJehova ethembekile okweminyaka engaba ngu-17. (Gen. 47:28) Kwamthokozisa kakhulu ukuphinda abone indodana yakhe ayeyithanda kakhulu uJosefa. Kumele ukuthi kwakumthokozisa ukubona amadodana akhe esephinde aba ndawonye. Ngalesosikhathi wayesewuzwa umzimba wakhe, sekumcacela ukuthi izinsuku zakhe zokufa sezisondele. Yikho wabiza amadodana akhe wonke ukuthi abuye bake bakhulume.—Gen. 49:28.
2 Kwakujayelekile ukuthi nxa inhloko yemuli isizizwa ukuthi isizakufa ibuthanise amalunga emuli ukuze iwalayezele izinto eziqakathekileyo. (Isaya. 38:1) Yayingahle ikhethe lokuthi ngubani owayezasala eyinhloko yemuli.
UJakhobe ukhuluma lamadodana akhe angu-12 ngesikhathi esezakufa (Khangela indima 1-2)
3. Sifundani emazwini kaJakhobe atholakala kuGenesisi 49:1, 2?
3 Bala uGenesisi 49:1, 2. Kodwa umbuthano lo uJakhobe ayezakuba lawo lamadodana akhe wawuqakatheke kakhulu. Phela uJakhobe wayengumphrofethi. UJehova wamphefumulela ukuthi atshele amadodana akhe lokho okwakuzakwenzakala kuwo lasezimulini zawo. Lokhu yikho okwenza amazwi akhulunywa nguJakhobe esezakufa abizwe ngokuthi yisiphrofetho sikaJakhobe.
4. Kuyini okumele sikukhumbule ngesikhathi sixoxa ngamazwi kaJakhobe awakhuluma esezakufa? (Khangela lebhokisi elithi “Imuli KaJakhobe.”)
4 Esihlokweni lesi sizaxoxa ngamazwi akhulunywa nguJakhobe ewatshela amadodana akhe, uRubheni, uSimiyoni, uLevi loJuda. Besekusithi esihlokweni esilandelayo sixoxe ngamazwi uJakhobe awatshela amanye amadodana akhe angu-8. Sizananzelela lokuthi uJakhobe wayengakhulumi ngalokho okwakuzakwenzakala kumadodana akhe kuphela kodwa langalokho okwakuzakwenzakala esizweni sonke sako-Israyeli. Ukuhlola lokho okwenzakala esizweni sako-Israyeli kuzasinceda sibone ukuthi amazwi kaJakhobe agcwaliseka njani. Izifundo esizazithola emazwini akhulunywa nguJakhobe zizasinceda ukuthi simthokozise kakhulu uBaba wethu osezulwini uJehova.
URUBHENI
5. Kuyini uRubheni ayengabe ekukhangelele?
5 UJakhobe waqalisa ngokukhuluma loRubheni. Wathi kuye: “Ulizibulo lami.” (Gen. 49:3) Njengoba uRubheni wayelizibulo, kungenzakala ukuthi wayekhangelele ukuthola ilifa likayise liphindwe kabili kanye lokuba yinhloko yemuli. Nxa kwakuzakuba njalo wayezadlulisela isibusiso leso endodaneni yakhe.
6. Kungani uRubheni engasalitholanga ilifa okwakumele litholwe lizibulo? (UGenesisi 49:3, 4)
6 Kodwa izinto azisahambanga ngendlela ayeyikhangelele. (1 Imilan. 5:1) Ngenxa yani? Ngenxa yokuthi eminyakeni eyayedlule wenza ihlazo. Walala loBhiliha umkayise. UBhiliha lo wayeyincekukazi yentandokazi kaJakhobe uRasheli owayesetshonile. (Gen. 35:19-22) URubheni yena wayengumntakaLeya owayengumfazi omdala kaJakhobe. Kungenzeka ukuthi wakhulelwa yimizwa kumbe walala laye ngabomo esenzela ukuthi uJakhobe azonde uBhiliha abesethanda kakhulu unina uLeya. Kungelani lokuthi kuyini okwenza walala lomkayise akwenzayo kwamzondisa kakhulu uJehova futhi kwamdanisa loyise.—Bala uGenesisi 49:3, 4.
7. Kuyini okwenzakala kuRubheni lezizukulwane zakhe? (Khangela lebhokisi elithi “Amazwi Akhulunywa NguJakhobe Esezakufa.”)
7 UJakhobe wathi kuRubheni: “Awusoze ube mkhulu.” Amazwi la agcwaliseka sibili. Ngoba akula ngitsho loyedwa owesizukulwane sikaRubheni owaba yinkosi, umphristi kumbe umphrofethi. Lanxa kunjalo, uJakhobe kazange amlahle umntanakhe futhi izizukulwane zikaRubheni zaba yisizwana sako-Israyeli. (Josh. 12:6) Zinengi izinto ezinhle uRubheni azenzayo futhi akula lapho esithola khona ukuthi waphinda wafeba.—Gen. 37:20-22; 42:37.
8. Sifundani endabeni kaRubheni?
8 Sifundani? Kumele sisebenze nzima ukuze sizikhuze njalo sibalekele ukuziphatha kubi kwezemacansini. Nxa sesilingeka ukwenza isono kumele sizibuze ukuthi uJehova, izihlobo zethu kanye labanye abantu bazakuzwa njani. Kanti njalo kumele sikhumbule ukuthi “loba yini umuntu ayihlanyelayo uzavuna yona.” (Gal. 6:7) Okwenzakala kuRubheni kutshengisa ukuthi uJehova nguNkulunkulu olesihawu. Iqiniso elikhona yikuthi kwezinye izikhathi singathwala nzima ngenxa yezinto esiyabe sizenzile kodwa okumele sikukhumbule yikuthi uJehova uzasibusisa nxa singenza okuqondileyo.
USIMIYONI LOLEVI
9. Kungani uJakhobe wasola uSimiyoni loLevi? (UGenesisi 49:5-7)
9 Bala uGenesisi 49:5-7. UJakhobe wathi eqeda ukukhuluma loRubheni wasekhuluma loSimiyoni loLevi wabatshela ukuthi ababekwenzile kwakungamphathanga ngitsho. Kanti vele babenzeni? Eminyakeni eyayedlule indodakazi kaJakhobe okuthiwa nguDina yabanjwa iganyavu yindoda engumKhenani okuthiwa nguShekhemu. Lokhu kwabazwisa ubuhlungu kakhulu bonke abanewabo bakaDina. Kodwa uSimiyoni loLevi bathatha indaba le bayifaka ezandleni zabo. Baqila amadoda akoShekhemu bathi asokwe ukuze benze lawo ukuthula. Lakanye amadoda akoShekhemu avumela phezulu. Kwathi amadoda la esafuthelwa uSimiyoni loLevi bathatha inkemba zabo bangena edolobheni abantu belibele babulala wonke amadoda.—Gen. 34:25-29.
10. Amazwi kaJakhobe agcwaliseka njani kuSimiyoni lakuLevi? (Khangela ibhokisi elithi “Amazwi Akhulunywa NguJakhobe Esezakufa.”)
10 Okwenziwa nguSimiyoni loLevi kwamzwisa ubuhlungu kakhulu uJakhobe. UJakhobe waphrofetha wathi izizukulwane zabo zazizasabalala kulo lonke elako-Israyeli. Amazwi la agcwaliseka ngemva kweminyaka eyedlula engu-200 ngesikhathi abako-Israyeli bengena eLizweni Lesithembiso. Abesizwana sakoSimiyoni baphiwa ilifa labo phakathi kwelifa lesizwana sakoJuda. (Josh. 19:1) Kanti njalo abakoLevi baphiwa amadolobho angu-48 ayesabalele kulo lonke elako-Israyeli.—Josh. 21:41.
11. Kuyini okwenziwa yisizwana sakoSimiyoni lesakoLevi?
11 Izizukulwane zikaSimiyoni loLevi kazizange zihambe emanyathelweni aboyisemkhulu. AmaLevi amanengi aqhubeka ekhonza uJehova ethembekile. Ngesikhathi uMosi esentabeni iSinayi ukuze aphiwe uMthetho nguJehova ama-Israyeli amanengi asala ekhonza ithole. Kodwa amaLevi kawazange enze njalo, aphinda ancedisa uMosi ekutshabalaliseni bonke ababekhonze ithole leli. (Eks. 32:26-29) UJehova wakhetha amanye amadoda angamaLevi ukuthi abe ngabaphristi. (Eks. 40:12-15; Nani. 3:11, 12) Ngokuhamba kwesikhathi, sebeseLizweni Lesithembiso isizwana sakoSimiyoni sancedisa isizwana sakoJuda ekulwisaneni lezitha zikaJehova.—Abahlu. 1:3, 17.
12. Sifundani kuSimiyoni loLevi?
12 Sifundani? Akumelanga sivume ukubuswa lulaka. Kungokwemvelo ukuthi sizonde nxa omunye umuntu angasizwisa ubuhlungu kumbe aphathe kubi abantu esibathandayo. (Hubo. 4:4) Kodwa kumele sikhumbule ukuthi uJehova kasoze athokoze ngathi nxa singakhuluma amazwi ahlabayo, kumbe senze izinto ezizazwisa abanye ubuhlungu lanxa kuyikuthi bayabe besiphambanisile. (Jak. 1:20) Kungelani lokuthi umuntu osiphambanisileyo usebandleni kumbe kakhonzi kumele sisebenzise izimiso eziseBhayibhilini nxa silungisa ukungazwanani kulokuthi sivuke ngolaka. (Rom. 12:17, 19; 1 Phet. 3:9) Nxa kuyikuthi abazali bakho benza izinto ezingamthokozisiyo uJehova, wena akumelanga ubalandele. Akumelanga uzitshele ukuthi awusoze wenelise ukuthokozisa uJehova. Ungathandabuzi ukuthi yena uzakubusisa nxa ungaqhubeka usenza okulungileyo.
UJUDA
13. Kuyini uJuda ayengabe ekucabanga ngesikhathi uyise ekhuluma labafowabo?
13 UJakhobe wathi eseqede ukukhuluma loSimiyoni loLevi wasekhuluma loJuda. Kumele ukuthi uJuda wayekhathazekile ngesikhathi uyise esakhuluma labanewabo. Phela laye wayelezakhe. Kukhanya laye wahamba labafowabo besiyahuquluza impahla edolobheni leShekhemu. (Gen. 34:27) Wayekhona ngesikhathi uJosefa ethengiswa ukuthi ayekuba yisigqili lasekuqambeleni uyise amanga ngendaba yakhona. (Gen. 37:31-33) Ngokuhamba kwesikhathi uJuda walala lomalukazana wakhe uThamari, ecabanga ukuthi liwule.—Gen. 38:15-18.
14. Kuyini okuhle okwakwenziwe nguJuda? (UGenesisi 49:8, 9)
14 Ngesikhathi uJakhobe ekhuluma loJuda wamncoma wasembusisa. (Bala uGenesisi 49:8, 9.) UJuda wayekwenze kwacaca ukuthi uyamthanda kakhulu uyise owayesegugile njalo wayemthanda lomnawakhe uBhenjamini.—Gen. 44:18, 30-34.
15. Yiziphi izibusiso ezatholwa nguJuda?
15 UJakhobe waphrofetha ukuthi uJuda wayezakhokhela abafowabo. Kodwa kwadlula iminyaka engafika 200 isiphrofetho leso singakagcwaliseki. Ngesikhathi abako-Israyeli bephuma eGibhithe bedabula enkangala beqonde eLizweni Lesithembiso, isizwana sakoJuda yiso esasihamba phambili silandelwa ngezinye. (Nani. 10:14) Ngemva kweminyaka ethile, uJehova watshela isizwana sakoJuda ukuthi sibe ngesokuqala ukuyahlasela amaKhenani bawanqobe besebethatha iLizwe Lesithembiso. (Abahlu. 1:1, 2) Kanti njalo, uDavida waba yinkosi yokuqala eyavela esizwaneni leso. Asixoxeni okunengi ngoJuda.
16. Isiphrofetho esikuGenesisi 49:10 sagcwaliseka njani? (Khangela lebhokisi elithi “Amazwi Akhulunywa NguJakhobe Esezakufa.”)
16 UJakhobe waphinda wathi iNkosi eyayizabusa abantu kuze kube nini lanini yayizavela esizwaneni sakoJuda. (Bala uGenesisi 49:10 lamabala angaphansi.) UMbusi lo nguJesu Khristu futhi uJakhobe wambiza ngokuthi nguShilo. Ingilosi yakhuluma ngoJesu yathi: ‘UJehova uNkulunkulu uzamupha isihlalo sobukhosi sikayise uDavida.’ (Luk. 1:32, 33) UJesu ubizwa langokuthi ‘yiSilwane sakoJuda.’—Isam. 5:5.
17. Singamlingisela njani uJehova endleleni esibona ngayo abanye?
17 Sifundani? UJehova wambusisa kakhulu uJuda lanxa kulamaphutha amakhulu ayewenzile. Kodwa kungenzakala ukuthi abafowabo bakaJuda babezibuza ukuthi kanti vele uJehova uboneni kuye. Singabe singakwazi ukuthi abafowabo babecabangani kodwa esikwaziyo yikuthi uJehova wabona okuhle kuye wasembusisa. Manje singamlingisela njani uJehova? Nxa kuyikuthi umfowethu kumbe udadewethu uphiwe isibusiso senkonzo esiqakatheke kakhulu, sisala sizibuza yini ukuthi uwuphiwe ngaliphi lowo msebenzi? Okumele sikukhumbule yikuthi uJehova uyabe ethokoza ngaye kungelani lokuthi lowo muntu wenza amaphutha. Phela uJehova uhlala ekhangela okuhle ezincekwini zakhe, lathi asizameni ukumlingisela.
18. Kungani kumele sibekezele?
18 Okunye esikufundayo endabeni kaJuda yikuqakatheka kokubekezela. UJehova uhlala ezigcwalisa izithembiso zakhe kodwa lokho kakwenzi ngesikhathi sethu kumbe ngendlela thina esiyikhangeleleyo. Abantu bokuqala ukukhokhela isizwe sako-Israyeli babengayisibo besizwana sakoJuda. Ngokwesibonelo uMosi wayengumLevi, uJoshuwa yena engum-Efrayimi ikanti inkosi uSawuli ingeyakoBhenjamini. Kodwa abesizwana sakoJuda bawasekela amadoda la ngoba benanzelela ukuthi ayekhethwe nguJehova. Kwangathi sonke singazimisela ukusekela labo abakhethwe nguJehova ukuthi basikhokhele lamuhla.—Heb. 6:12.
19. Sifundeni emazwini akhulunywa nguJakhobe esezakufa?
19 Kuyini esikufundileyo emazwini akhulunywa nguJakhobe esezakufa? Kusegcekeni sibili ukuthi “indlela umuntu abona ngayo ayisiyo indlela uNkulunkulu abona ngayo.” (1 Sam. 16:7) UJehova uNkulunkulu wethu uyabekezela njalo uyathethelela. Liqiniso ukuthi kathokozi nxa sisenza izinto ezimbi kodwa kakhangelelanga ukuthi singaphambanisi. UJehova angakhetha ukubabusisa abantu ababesenza izinto ezimbi nxa bangaphenduka ngenhliziyo yonke besebesenza okuhle. Esihlokweni esilandelayo, sizaxoxa ngamanye amazwi uJakhobe awatshela amadodana akhe angu-8.
INGOMA 124 Kasibeni Qotho