Ongiini tandi vulu okwiidhidhimikila oluhodhi lwandje?
MIKE ota dhimbulukwa eso lyahe nota yelitha ta ti: “Onda li nda kambadhala noonkondo adhihe okuholeka oluhodhi lwandje.” Okwa li ta dhiladhila kutya omulumentuelela oku na okuholeka oluhodhi lwe. Ihe konima yethimbo okwa mono kutya okwa li a puka. Onkee ano sho kuume ke a silwa hekulu, Mike okwa li e shi shoka e na okuninga. Okwa ti: “Ando oomvula dhonale, ando onde mu mbambala owala komapepe e tandi ti: ‘Kala wa nika oshilumentu.’ Ngashingeyi onde mu kwata mokwaako e tandi ti: ‘Ngele owu uvite wa hala okulila, lila owala. Otashi ku kwathele wu zimine kutya hokulu okwa sa. Ngele owa hala ndi ze po pungoye, otandi zi po. Ngele owa hala ndi kale po, otandi kala po. Ihe ino kala wa tila okuholola nkene wu uvite.’”
MaryAnne naye okwa li wo ta dhiladhila kutya oku na okuholeka oluhodhi lwe sho omusamane gwe a si. Ota ti: “Molwaashoka onda li nda kambadhala noonkondo adhihe opo ndi gandje oshiholelwa oshiwanawa kuyalwe, inandi ulika nkene nda li ndi uvite. Ihe lwahugunina onda mono kutya okukambadhala okukala ongame tandi tulile po yalwe oshiholelwa kasha li tashi kwatha ndje. Onda li nda konakona onkalo yandje e tandi ilombwele te ti: ‘Lila ngele owa hala okulila. Ino kambadhala okuholeka oluhodhi. Lu pititha mo opo wu uve hwepo.’”
Onkee ano Mike naMaryAnne otaye shi popile taya ti: Ino holeka oluhodhi lwoye. Noye li mondjila. Omolwashike? Omolwaashoka okuulika oluhodhi okwa pumbiwa opo wu pepelelwe pamaiyuvo. Okuholola nkene wu uvite otaku vulu okuhwepopaleka uudhigu mboka wu li muwo. Otashi ke ku kwathela ngele to shi ningi pamukalo gu li paunshitwe nogwopandunge.
Odhoshili kutya aantu ayehe ihayu ulike oluhodhi lwawo komukalo gwa faathana. Okwiinyenga kwoonakuthigwapo ohaku ikolelele wo kiinima ngaashi ngele omuholike a si ombadhilila nenge a si konima yokweehama ethimbo ele. Ihe oshinima shoshili osho: Okuholeka nkene wu uvite otaku vulu oku ku etela oshiponga palutu nopamaiyuvo. Oshi li nawa okuholola oluhodhi lwoye omolwuukolele woye. Ngiini? Omanyolo otage tu pe omayele ge na oshilonga nkene tatu vulu oku shi ninga.
Ongiini to vulu okupititha oluhodhi lwoye?
Okupopya kombinga yalwo otaku vulu okweeta epepelelo tali kwathele. Tatekulululwa gwonale Job sho a li a silwa aanona ye ayehe ye li omulongo nokwa li wo a ningilwa iiponga yilwe, okwa ti: “Onda kenyanana okukala nomwenyo. Otandi holola [nenge “mangulula” mOshihebeli] omayemato gandje notandi popi [molwuululume] womwenyo gwandje.” (Job 1:2, 18, 19; 10:1) Job ka li we ta vulu okuthitikinina mo oluhodhi lwe. Okwa li e na oku lu holola nenge oku lu mangulula, sha hala okutya, okwa li e na ‘oku lu popya.’ Shika otashi tsu kumwe nepopyo tali ti: “Popya wu fululuke.”
Onkee ano ngele to popi omaiyuvo goye ‘nakuume’ koye kashili ngoka te ku pulakene neidhidhimiko nosho wo nolukeno, otashi vulu okweeta epepelelo. (Omayeletumbulo 17:17) Ngele omuntu to hokolola iimoniwa nonkene wu uvite olundji ohashi shi ningi oshipu oku yi uva ko nokuungaunga nayo. Ngele ngoka te ku pulakene naye okwa li a silwa nokwa li e shi pondola okuungaunga nonkalo ye yokunika oluhodhi, ota vulu oku ku pa omaetopo gontumba ge na oshilonga nkene nangoye to vulu oku shi ninga. Sho omuvali gumwe a silwa okanona ke, okwa li a yelitha kutya okupopya nomukiintu gulwe ngoka naye wo a silwa okwa li kwe mu kwathele. Okwa ti: “Osha li sha tsu ndje omukumo okutseya kutya opu na gulwe ngoka a silwa ngaashi ngame e shi pondola noku na onkalamwenyo yi li hwepo.”
Ongiini ngele ino manguluka okupopya nkene wu uvite? David konima yeso lyaSaul naJonatan, okwa li a nyola ontakumandjimbo moka a li ta popi nkene a li a nika oluhodhi olunene. Eimbilo ndika lyokunika oluhodhi konima yethimbo olya ka ninga oshitopolwa shembo lyOmbiimbeli lyaSamuel Omutiyali. (2 Samuel 1:17-27; 2 Ondjalulahokololo 35:25) Sha faathana, yamwe oye wete oshipu okuholola nkene ye uvite moku shi nyola. Omuselekadhi gumwe okwa ti kutya ye okwa li a nyola nkene e uvite nopo nduno konima yomasiku okwa lesha shoka a li a nyola. Okwa mono kutya osha li she mu kwathele.
Kutya nduno oto popi nenge oto nyola opo wu holole nkene wu uvite, otashi ku kwathele wu pitithe mo oluhodhi lwoye. Otashi vulu wo oku ku kwathela wu kandule po okwaahauvathana. Omuvali gumwe ngoka a silwa okwe shi yelitha a ti: “Ngame nomusamane gwandje otwa li tu uvu kutya aaihokani yalwe oyi ihenga konima yokusilwa okanona kawo, nokatwa li twa hala nando shika shi tu ningilwe. Onkee ano ethimbo kehe ngele twa geya notwa hala okupaathana ombedhi, ohatu popi kombinga yasho. Ondi wete kutya oshe tu etela lela ekwatathano lyopothingo.” Ano ngele to popi kutya owu uvite ngiini otashi vulu oku ku kwathela wu uve ko kutya nokuli nonando yalwe nayo oya silwa, otaya vulu okukala ye uvite oluhodhi komukalo gwi ili, molwaashoka kehe omuntu oha holola oluhodhi komukalo gwi ili.
Oshinima shimwe natango shoka tashi vulu oku ku kwathela wu pitithe mo oluhodhi lwoye osho okulila. Ombiimbeli otayi ti kutya opu na “ethimbo lyokulila.” (Omuuvithi 3:1, 4) Odhoshili kutya eso lyagumwe ngoka tu hole ohali eta ethimbo lya tya ngaaka. Okulila okwa pumbiwa molwaashoka ohaku kwathele omuntu u uve hwepo.
Omukiintu gumwe omugundjuka okwa fatulula nkene kahewa ke kopothingo a li e mu kwathele okwiidhidhimikila oluhodhi lwe sho yina a si, a ti: “Kahewa kandje okwa li aluhe e na ehalo okukwathela ndje. Okwa li a lili pamwe nangame. A popi nangame. Onda li nde mu lombwele nkene ndi uvite, naashoka osha li sha simana kungame. Kanda li nda sa ohoni okulila koshipala she.” (Tala Aaroma 12:15.) Nangoye ino kala wa sa ohoni ngele to lili. Ngaashi twe shi mona, Ombiimbeli oyu udha iiholelwa yaalumentu naakiintu ye na eitaalo mboka ya li ya lili montaneho inaaya sa ohoni, mwa kwatelwa Jesus Kristus.—Genesis 50:3; 2 Samuel 1:11, 12; Johannes 11:33, 35.
Olundji onkalo yoye yopamaiyuvo otayi ka kala hayi lunduluka ohaluka. Otashi vulika wu tameke to pititha omahodhi inaashi tegelelwa. Omuselekadhi gumwe okwa li ha tameke okulila uuna a ka landa momaalaka (shoka a li he shi ningi olundji pamwe nomusamane gwe manga inaa sa), unene tuu ngele ta kutha sha shoka omusamane gwe a li e hole. Kala ho idhidhimike. Ino kala to dhiladhila kutya osha puka okulila. Dhimbulukwa kutya oku li paunshitwe nokwa pumbiwa.
Okuungaunga nomaiyuvo tagi ipe uusama
Ngaashi sha popiwa nale, yamwe ohaya kala ye na omaiyuvo tage ya pe uusama konima yokusilwa omuholike gwawo. Shika otashi vulu okuyelitha kutya omolwashike omulumentu omudhiginini Jakob a li a nika oluhodhi olunene sho a lombwelwa kutya omwanamati Josef okwa dhipagwa ‘koshilikama.’ Jakob oye a li a tumu Josef a ka tale aamwahe nkene ye li po. Onkee ano otashi vulika Jakob a li e na omaiyuvo tage mu pe uusama, taga ti: ‘Omolwashike nda tumu Josef oye awike? Omolwashike nde mu tumu koshitopolwa shu udha iilikama?’—Genesis 37:33-35.
Otashi vulika nangoye to dhiladhila kutya okwaahenakonasha kwoye oko kwe etitha eso lyomuholike gwoye. Otashi vulu oku ku kwathela ngele owu shi shi kutya okukala nomaiyuvo tage ku pe uusama oko omukalo gwopaunshitwe gwokunika oluhodhi. Niishewe ino dhiladhila kutya omaiyuvo ga tya ngaaka owu na oku ga thindila mo. Ngele to lombwele gumwe kutya owu uvite wu na ondjo, otashi vulu oku ku etela epepelelo ndyoka wa pumbwa.
Ihe nonando ongaaka, otu na okutseya kutya kashi na nduno mbudhi kutya omuntu ngoka otu mu hole shi thike peni, itatu vulu okuutha onkalamwenyo ye noitatu vulu okukeelela ‘ethimbo neadhiko’ li mu adhe. (Omuuvithi 9:11, OB-1954) Kakele kaashono, kapu na omalimbililo kutya einyengotompelo lyoye kalya li lya puka. Pashiholelwa, sho inoo mu fala mbala koshipangelo, mbela owa li wa hala omuholike gwoye a se? Hasho nando! Mbela ondjo oyoye ngaa shili sho a sa? Aawe.
Omuvali gumwe okwi ilongo okuungaunga nomaiyuvo tagi ipe uusama sho okamwanakadhona ka sile moshiponga shohauto. Ota yelitha ta ti: “Onda li ndi uvite ndi na ondjo sho ongame nda li nde ka tuma po. Ihe konima yethimbo onda mono kutya osha nika uusama okudhiladhila ngawo. Kasha li sha puka oku ka tuma pamwe nahe ka ka ningile ndje sha. Oshiponga owala sha li sha holoka po.”
Ihe otashi vulika to ti: ‘Opu na iinima oyindji noonkondo mbyoka ndi uvite nda li ndi na okukala nda popya nanakusa nenge nde yi mu ningila.’ Nonando ongaaka, olye gwomutse ta vulu okutya ye oku li tate, meme nenge okanona ka gwanenena? Ombiimbeli otayi tu dhimbulukitha tayi ti: “Tseni atuheni ohatu puka olwindji. Omuntu ngoka ihaa puka moohapu, oye okwa pwa nokwa gwana okupangela okukala kwe akuhe.” (Jakob 3:2; Aaroma 5:12) Onkee ano kala wu shi shi kutya ino gwanenena. Okukala to dhiladhila iinima yi ili noyi ili kutya “ando onda ningile ngeyi naangeyi” itashi eta po sha, ihe otashi ku imbi owala wu hwepopale.
Ngele owu na omatompelo omawanawa okwiitaala kutya ondjo oyoye shili, itoo fekele, dhiladhila kutya oshinima sha simanenena kwaayihe shoka tashi kutha po okwiipa uusama, osho edhiminopo kuKalunga. Ombiimbeli otayi tu shilipaleke tayi ti: “OMUWA, ngele to kala nokudhimbulukwa oondjo, olye ta vulu okukala po? Ihe pungoye opu na edhiminopo lyoondjo.” (Episalomi 130:3, 4) Ito vulu okulundulula shoka sha ningwa po. Ihe oto vulu okwiindila Kalunga e ku dhimine po omapuko ngoka wa ninga nale. Ano ngele Kalunga oku uvaneka oku ku dhimina po omayono goye, mbela ngoye ku na wo okwiidhimina po mwene?—Omayeletumbulo 28:13; 1 Johannes 1:9.
Okuungaungwa nondjahi
Mbela oho geyele wo oondohotola, aapangi, ookuume nenge nokuli nakusa? Tseya kutya shika nasho oshi li einyengo lyopaunshitwe uuna wa silwa. Otashi vulika ondjahi yoye ye etithwa keyeme ndyoka wu na. Omunyoli gumwe okwa ti: “Ngele omuntu okwa hala okukala a manguluka kiilanduliko iiwinayi yondjahi oku na okukala e shi shi kutya oku yi na, ihe hakuninga uuwinayi molwayo.”
Otashi vulu wo oku ku kwathela ngele to lombwele gumwe kutya owa geya. Ngiini? Ino shi mu lombwela nando wa geya. Ombiimbeli otayi tu londodha kutya okukala wa geya ethimbo ele osha nika oshiponga. (Omayeletumbulo 14:29, 30) Ihe oto vulu okumona ehekeleko ngele to shi popi nakuume koye omunahenda. Yamwe ohaya mono wo kutya okuninga omadhewo ga kwata miiti uuna ya geya ohashi ya kwathele.—Tala wo Aaefeso 4:25, 26.
Nonando osha simana okupopya wa manguluka nopaushili nkene wu uvite, owu na okudhimbulukwa kutya opu na eyooloko enene pokati kokupopya omaiyuvo goye nokufululukila muyalwe. Inashi pumbiwa wu pe yalwe uusama omolwokugeya nokuuva nayi kwoye. Onkee ano popya nkene wu uvite, ihe hakomukalo gwuutondwe. (Omayeletumbulo 18:21) Opu na ekwatho limwe lya simana noonkondo lyokwiidhidhimikila oluhodhi nolyo tatu ka kundathana ngashingeyi.
Ekwatho okuza kuKalunga
Ombiimbeli otayi tu shilipaleke tayi ti: “OMUWA oku li popepi naamboka ya dhengwa pevi; ota hupitha mbo ya kanitha etegameno.” (Episalomi 34:18) Ano ekwatathano naKalunga otali vulu oku ku kwathela li vule kehe shimwe wu idhidhimikile eso lyagumwe ngoka wu hole. Ngiini? Omaetopo agehe ge na oshilonga ngoka ga gandjwa sigo oompano oga kankamena kOohapu dhaKalunga, Ombiimbeli, nenge oge li metsokumwe nadho. Oku ga tula miilonga otaku vulu oku ku kwathela wu idhidhimike.
Kakele kaashono, katu na okudhina ongushu yegalikano. Ombiimbeli otayi tu ladhipike tayi ti: “Uudhigu woye u fala kOMUWA, oye te ku popile.” (Episalomi 55:22) Ngele okupopya nakuume koye omunalukeno nkene wu uvite otaku vulu oku ku kwathela, itashi ka kwathela tuu unene ngele to pimpile omutima gwoye ‘kuKalunga kehekeleko’!—2 Aakorinto 1:3, OB-1954.
Egalikano otali ningi oshindji kaashi shi owala oku tu uvitha nawa. ‘Omuuvi gwomagalikano’ otu uvaneke kutya ota gandja ombepo ondjapuki kaapiya ye mboka taye yi pula nomutima gu uka. (Episalomi 65:2; Lukas 11:13) Ombepo ondjapuki yaKalunga nenge oonkondo dhe tadhi longo, otadhi vulu oku ku pa “oonkondo dhi vule ndhoka dhopaunshitwe” okutsikila esiku nesiku. (2 Aakorinto 4:7, OB-1954) Dhimbulukwa kutya Kalunga ota vulu okukwathela aapiya ye aadhiginini yi idhidhimikile uupyakadhi kehe tawu ya adha.
Omukiintu gumwe ngoka a silwa okanona ota dhimbulukwa nkene ye nomusamane gwe ya li ya kwathelwa kegalikano. Ota yelitha ta ti: “Ngele tu li pegumbo kongulohi e tatu kwatwa koluhodhi lwa kwata miiti, otwa li twa galikana pamwe mokule. Oshikando kehe shotango twa li tu na okuninga sha kaatu li pamwe nako, ngaashi okuya kokugongala nokoshigongi, otwa li twa galikana tu mone oonkondo. Uuna tatu penduka ongula notu wete onkalo ya fa itaayi vulu okwiidhidhimikilwa, otwa li twa galikana Jehova e tu kwathele. Osha li lela oshidhigu kungame okuya megumbo ongame awike. Nonkee ano oshikando kehe nda li nde ya megumbo ongame awike, onda li nda galikana Jehova a kwathe ndje ndi kale nda ngungumana.” Omukiintu ngoka omudhiginini okwi itaala lela kutya omagalikano ngoka oga li ge mu kwathele. Oto ka mona wo kutya omagalikano goye gaahe na ezimbuko otage ku uvika, ‘nombili yaKalunga ndjoka yi vule uunongo auhe wopantu, otayi gamene omwenyo gwoye nomadhiladhilo goye.’—Aafilippi 4:6, 7; Aaroma 12:12.
Ekwatho ndyoka Kalunga ha gandja ohali kwatha. Omukriste omuyapostoli Paulus okwa ti kutya Kalunga “oye ngoka he tu kwatha muudhigu wetu auhe, opo tu vule wo okukwatha mboka ye li momaudhigu gi ili nogi ili.” Odhoshili kutya ekwatho lyopakalunga ihali kutha po uuwehame, ihe ohali wu ningi uupu oku wu idhidhimikila. Shoka itashi ti kutya ito ka lila we nenge oto ka dhimbwa omuholike gwoye ngoka a sa. Ihe oto vulu oku mu hupula. Ngele osho wa kala, oto ka mona kutya shoka wa ningilwa otashi ke ku kwathela okukala wu uvite ko nawa onkalo yaamboka ya silwa nokukala nolukeno oku ya kwathela opo ya vule wo oku yi idhidhimikila.—2 Aakorinto 1:4.
Omapulo ngoka tu na okwiipula
Omolwashike sha simana okulila?
Ongiini to vulu okupititha mo oluhodhi lwoye?
Ongiini Omanyolo tage ku kwathele okuungaunga nomaiyuvo ngoka tage ku pe uusama nongeyo?
Omomukalo guni ekwatathano naKalunga tali ku kwathele okuungaunga neso lyomuholike gwoye?
Omaetopo gamwe ge na oshilonga ogeni ge na ko nasha nokwiidhidhimikila oluhodhi?
[Oshimpungu pepandja 18]
Omaetopo gamwe ge na oshilonga
Inekela ookuume koye: Ino tinda ekwatho lyayalwe ngele ya hala oku ku kwathela uuna wu wete we li pumbwa lela. Kala wu shi shi kutya pamukalo nguka otaye ku ulukile nkene ye uvite, molwaashoka kaye wete kutya naya tye ngiini.—Omayeletumbulo 18:24.
Kala wu na ko nasha nuukolele woye: Oluhodhi otalu vulu oku ku vulitha, unene tuu petameko. Olutu lwoye otalu kala lwa pumbwa evululuko lya gwana, omadhewo nosho wo iipalutha tayi opalele shi vulithe shito. Ngele sha pumbiwa, inda koshipangelo wu ka mone ndohotola.
Ino ninga omatokolo ga simana meendelelo: Ngele otashi wapa, tegelela uule wokathimbo sigo omadhiladhilo goye taga gundjile opo wu ninge nawa omatokolo ngaashi shoka wu na okuninga nomaliko ngoka ga thigwa po kunakusa. (Omayeletumbulo 21:5) Omuselekadhi gumwe okwa ti kutya konima yomasiku omashona okuza sho omusamane gwe a sa, okwa li a gandja po iiniwe oyindji yomusamane gwe. Konima yethimbo okwa li a mono kutya okwa gandja po iinima ya simana mbyoka ya li hayi mu dhimbulukitha omusamane gwe.
Kala wu na eidhidhimiko: Olundji oluhodhi ohalu kala ethimbo ele li vulithe pwaandyoka aantu oyendji haya dhiladhila. Iinima mbyoka hayi ku dhimbulukitha omvula kehe nakusa gwoye omuholike ohayi vulu oku ku etela ishewe eyeme. Omathano gontumba, omaimbilo nenge nokuli omazimba giinima otayi vulu oku ku lilitha. Ekonakono limwe lyopaunongononi ndyoka lya li lya ningwa kombinga yaantu mboka ya silwa, otali popi onkalo yokunika oluhodhi ngaashi tashi landula: “Otashi vulika omadhiladhilo ganakusilwa ga kale uule wethimbo taga lunduluka ethimbo nethimbo. Esiku limwe okwa hala okuhenuka iinima mbyoka tayi mu dhimbulukitha nakusa nesiku ekwawo okwa hala oku yi uva.” Kaleka omauvaneko gaJehova ge na ongushu momadhiladhilo.—Aafilippi 4:8, 9.
Kala ho idhidhimikile yalwe: Tseya kutya oshidhigu kuyo. Otashi vulika ya popye iinima ya puka, molwaashoka kaye shi kutya naya tye shike.—Aakolossa 3:12, 13.
Kotokela okulongitha omiti nenge iikolitha okukodheka oluhodhi lwoye: Epepelelo kehe hali gandjwa kiingangamithi nenge kiikolitha olyopokathimbo owala. Omiti odhi na owala okunuwa ngele wa pewa epitikilo kondohotola. Ihe kala we dhi kotokela oshoka odhindji ohadhi piki aantu. Kakele kaashono, ohadhi kodheke owala oluhodhi pakathimbo. Omutseyimikithi gumwe ota londodha ta ti: “Omuntu oku na okwiidhidhimikila eso lyomuholike gwe, okumona iihuna omolwalyo nolwahugunina oku na okutaamba ko shoka sha ningwa po, nongele [omuntu] ta kothekwa unene komiti otashi vulu okulelepeka onkalo yokunika oluhodhi nenge oku yi dhigupaleka.” Epepelelo tali kalelele ohali etwa kokutedhatedha elalakano ewanawa noonkondo lyaJehova.—Episalomi 1:2; 119:97.
Shuna komaipyakidhilo goye goshito: Otashi vulika petameko wu na okwiikondjitha okuya kiilonga, oku ka landa iinima yoye nenge okusila oshimpwiyu iinakugwanithwa yilwe. Ihe omaipyakidhilo goye goshito otage ke ku kwathela unene. Kala wi ipyakidhila niilonga yopaKriste.—Yelekanitha 1 Aakorinto 15:58.
Ino kala wa tila okweetha okukala wa nika unene oluhodhi: Nonando oshi li oshidhigu okuuviwa ko, oonakusilwa yamwe ohaya kala ya tila okweetha okukala ya nika unene oluhodhi, yi itaala kutya otashi vulika shi ulike kutya kaye hole we nakusa. Ihe hasho shi li ngawo. Ngele oluhodhi lwa loto, omuntu oho kala to dhimbulukwa iinima mbyoka mwa li hamu ningi pamwe nanakusa.—Omuuvithi 3:1, 4.
Ino kala to ipula unene: Otashi vulika to ipula to ti: ‘Oshike tashi ka ningilwa ndje?’ Ombiimbeli otayi ku pe omayele waaha kale to ipula nesiku lyongula. Omuselekadhi gumwe ota yelitha ta ti: “Ohashi kwathele ndje lela ndi idhidhimike esiku nesiku.” Jesus okwa li a lombwele aalongwa ye a ti: “Inamu sila esiku lyanofu oshimpwiyu, oshoka esiku lyanofu otali isile lyo lyene oshishimpwiyu.”—Mateus 6:25-34.
[Ethano pepandja 15]
Iiholelwa yomOmbiimbeli otayi ulike kutya okunyola nkene wu uvite otaku vulu oku ku kwathela wu pitithe mo oluhodhi lwoye
[Ethano pepandja 16]
Meputuko kehe, aantu mboka ya silwa ohaya pandula uuna taya hekelekwa