Oto etha ngaa ombepo yaKalunga yi ku wilike?
“Ombepo yoye ombwanawa nayi endithe ndje mepola lya yelekana.”—EPS. 143:10.
1, 2. (a) Tumbula oompito dhimwe ndhoka Jehova ha longitha ombepo ondjapuki omolwaapiya ye. (b) Mbela ombepo ondjapuki ohayi longo owala poompito dhi ikalekelwa? Shi yelitha.
OSHIKE hashi ya momadhiladhilo goye ngele to dhiladhila kunkene ombepo ondjapuki hayi longo? Mbela oho kala wa fa wu wete Gideon naSimson taya longo iilongankondo? (Aatok. 6:33, 34; 15:14, 15) Otashi vulika to dhiladhila kuulaadhi wAakriste yonale nenge kegundjilo lyaStefanus sho a li a thikama komeho gOsanhedrin. (Iil. 4:31; 6:15) Pethimbo lyetu, ongiini kombinga yenyanyu ndyoka hali kala li niwe kaamwatate piigongi yetu yopaigwana, uudhiginini waamwatate mboka ya li ya tulwa moondjedhililo omolwokwaahe na ombinga kwawo noketamunukomo endhindhilikwedhi lyiilonga yokuuvitha? Iiholelwa ayihe mbika otayi gandja uunzapo nkene ombepo ondjapuki hayi longo.
2 Mbela ombepo ondjapuki ohayi longo owala poompito dhi ikalekelwa nenge uuna pu na oonkalo dhi ikalekelwa? Aawe. Oohapu dhaKalunga otadhi popi kutya Aakriste ohaye ‘ende mombepo,’ (KB) taye ‘endithwa kombepo’ nosho wo ‘onkalamwenyo yawo otayi uthwa kombepo.’ (Gal. 5:16, 18, 25) Uutumbulilo mboka otawu ulike kutya ombepo ondjapuki otayi vulu okukala aluhe tayi nwetha mo onkalamwenyo yetu. Esiku kehe, otu na okupula Jehova a wilike okudhiladhila kwetu, okupopya kwetu niilonga yetu okupitila mombepo ye. (Lesha Episalomi 143:10.) Ngele otwe etha ombepo yi kale tayi longo monkalamwenyo yetu, otayi imike mutse iiyimati mbyoka tayi etele yalwe etalaleko notayi simanekitha Kalunga.
3. (a) Omolwashike twa pumbwa okuwilikwa kombepo ondjapuki? (b) Omapulo geni tatu ka kundathana?
3 Omolwashike sha simanenena tu kale tatu wilikwa kombepo ondjapuki? Omolwaashoka opu na oonkondo dhilwe dha hala oku tu pangela, oonkondo ndhoka tadhi kondjitha okulonga kwombepo ondjapuki. Oonkondo dhilwe ndhoka otadhi popiwa kOmanyolo dhi li “uuhalu wopantu,” mboka tawu ulike komagamo getu gokulonga uulunde, sha hala okutya, okwaaha gwanenena hoka twa thigulula tu li oluvalo lwaAdam. (Lesha Aagalati 5:17.) Ano okweetha tu wilikwe kombepo yaKalunga osha kwatela mo shike? Mbela opu na oonkatu tadhi longo ndhoka tatu vulu okukatuka opo tu kondjithe uuhalu wetu wopanyama? Natu konakoneni omapulo ngaka sho tatu kundathana oombinga hamano ‘dhiiyimati yombepo’ ndhoka dha hupa ko ngaashi ‘eidhidhimiko, uukuume, uuwanawa, eitaalo, uunambili neikwatonawa.’—Gal. 5:22, 23.
Uunambili neidhidhimiko ohayi humitha komeho ombili megongalo
4. Ongiini uunambili neidhidhimiko tayi humitha komeho ombili megongalo?
4 Lesha Aakolossa 3:12, 13. Megongalo uunambili neidhidhimiko ohayi longele kumwe mokuhumitha komeho ombili. Oombinga adhihe dhika dhiiyimati yombepo ohadhi tu kwathele tu ungaunge nayalwe nombili, tu kale twa ngungumana uuna tatu hindwa nokuyanda okushunithila yalwe uuwinayi. Ngele otu na uupyakadhi nOmukriste omukwetu, eidhidhimiko nenge ontalanteni otayi ke tu kwathela kaatu sholole okupanga ombili nomumwatate nenge nomumwameme, ihe otu na okuninga ngaashi tatu vulu opo tu kandule po uupyakadhi. Uunambili neidhidhimiko mbela owa pumbiwa ngaa lela megongalo? Eeno, molwaashoka atuheni inatu gwanenena.
5. Oshike sha li sha holoka pokati kaPaulus naBarnabas, naashika otashi tsu shike omuthindo?
5 Natu taleni shoka sha li sha holoka pokati kaPaulus naBarnabas. Oya li ya longele kumwe uule woomvula odhindji mokuhumitha komeho onkundana ombwanawa. Kehe gumwe okwa li e na omaukwatya omawanawa. Ihe oshikando shimwe pokati kawo opwa li pwa tukuluka “[ondjahi onene, NW] e taa topoka.” (Iil. 15:36-39) Oshiningwanima shika otashi tsu omuthindo kutya nokuli nomokati kaapiya yaKalunga mboka ye mu iyapulila ohamu holoka okwaauvathana omathimbo gamwe. Ngele Omukriste ku uvitathane nomwiitaali omukwawo, oshike ta vulu okuninga opo a keelele okukundathana ya geya opo kaaya yone po ekwatathano lyawo?
6, 7. (a) Omayele gopamanyolo geni tatu vulu okulandula manga oonkundathana nomwiitaali omukwetu inaadhi lundulukila mongeyo? (b) Uuwanawa washike hawu zi ‘mokupulakene mbala, mokwiikwata mokupopya nomokwaahageya mbala’?
6 Ngaashi shu ulikwa kuutumbulilo “ondjahi onene,” okwaauvathana hoka kwa li pokati kaPaulus naBarnabas okwa li kwe ya po ombadhilila nokwa li kwa kwata miiti. Ngele Omukriste okwa mono kutya oha geye mbala uuna ta kundathana oshinima shontumba nomwiitaali omukwawo, oshi li nawa a pulakene komayele ngoka taga adhika muJakob 1:19, 20 taga ti: “Kehe gumwe na kale ha pulakene mbala, ihe ohi ikwata mokupopya ye iha geye mbala. Oshoka ondjahi yomuntu ihayi longo shoka shu uka koshipala shaKalunga.” Shi ikolelela koonkalo, otashi vulika a kambadhale okulundululila oshikundathanwa moonkundathana dhi ili nenge a hulithe po oonkundathana omanga oonkundathana inaadhi kwata miiti.—Omayel. 12:16; 17:14; 29:11.
7 Uuwanawa washike hawu zi mokulandula omayele ngaka? Ngele Omukriste te etha a kale a ngungumana, ta galikana kombinga yoshinima shoka nokudhiladhila nkene e na okuyamukula momukalo omwanawa, kungawo ote etha a wilikwe kombepo ondjapuki yaKalunga. (Omayel. 15:1, 28) Ngele okwa nwethwa mo kombepo, ota ka vula okuulika uunambili nosho wo eidhidhimiko. Ota ka kala i ilongekidha okupopya omayele ngoka taga adhika mAaefeso 4:26, 29 taga ti: “Ngele tamu geye, inamu etha ondjahi yeni yi mú fale sigo omokuyona . . . Inamu popya oohapu oombwinayi. Popyeni ashike oohapu ndhoka oombwanawa tadhi tungu nodha pumbiwa, opo aapulakeni yeni ye dhi hokwe.” Dhoshili, ngele tatu izaleke uunambila neidhidhimiko, otatu ka humitha komeho ombili nuukumwe megongalo.
Talaleka uukwanegumbo woye mokukala hu ulike uukuume nosho wo uuwanawa
8, 9. Uukuume nuuwanawa oshike, nowu na enwethomo lyashike monkalo yuukwanegumbo?
8 Lesha Aaefeso 4:31, 32; 5:8, 9. Ngaashi naanaa ho kala wa nyanyukilwa okambepo okatalala noshikunwa sha talala nawa uuna ku na uupyu, uukuume nuuwanawa otawu vulu wo okutalaleka omuntu. Otawu vulu okuhumitha komeho onkalo ombwanawa muukwanegumbo. Uukuume owo uukwatya uuwanawa mboka hawu zi mokuulika ohokwe yashili muyalwe, ohokwe ndjoka ohayi ulikwa miilonga yokukwathela nomoohapu dhombili. Uuwanawa owo uukwatya mboka hawu ulikwa miilonga mbyoka tayi etele yalwe uuwanawa, ngaashi naanaa uukuume. Ohawu ndhindhilikilwa kombepo yokugandja. (Iil. 9:36, 39; 16:14, 15) Ihe uuwanawa owa kwatela mo oshindji.
9 Uuwanawa owo eihumbato lyopamikalo lya dhenga mbanda. Inawu kwatela mo owala shoka hatu ningi, ihe shoka sha simana osho kutya ohawu holola kutya tse aantu tu li ngiini. Natu tye ando omukiintu ota longekidhile uukwanegumbo we oshiyimati, ota konakona okapumbu kehe ta tete, opo a shilipaleke kutya oshitoye nosha pya nawa nokashi na nando okapethili kasha meni nenge kombanda. Sha faathana, uuwanawa mboka hawu imikwa kombepo ondjapuki ohawu nwetha mo onkalamwenyo ayihe yOmukriste.
10. Oshike tashi vulu okuningwa po okukwathela iilyo yuukwanegumbo yi imike iiyimati yombepo?
10 Momaukwanegumbo gopaKriste, oshike hashi kwathele iilyo yuukwanegumbo yi yakulathane nuukuume nosho wo nuuwanawa? Ontseyo yashili yOohapu dhaKalunga otayi dhana onkandangala ya simana. (Kol. 3:9, 10) Omitse dhimwe dhomaukwanegumbo mEkonakono lyadho lyuukwanegumbo lyokongulohi, ohadhi kwatele mo okukonakona iiyimati yombepo. Kashi shi oshidhigu okukonakona iiyimati yombepo. Longitha oshileshomwa kehe shi li melaka lyoye e to hogolola uuyelele kehe mboka tawu popi kombinga yiiyimati yombepo. Otashi vulika mu konakone owala uutendo uushona moshiwike kehe, mokukonakona ombinga kehe muule wiiwike yontumba. Sho tamu konakona oshileshomwa, lesheni nokukundathana omanyolo ngoka ga gandjwa. Taleni kutya omomikalo dhini tamu vulu okutula miilonga shoka mwi ilonga nokugalikana Jehova a yambeke oonkambadhala dheni. (1 Tim. 4:15; 1 Joh. 5:14, 15) Mbela ekonakono lya tya ngaaka otali vulu okweeta mo lela elunduluko momukalo moka iilyo yuukwanegumbo hayi ya kulathana?
11, 12. Aaihokani yaali Aakriste oya mono ngiini uuwanawa mokukonakona oshiyimati shombepo shuukuume?
11 Aaihokani aagundjuka mboka ya li ya hala okukaleka ondjokana yawo tayi pondola, oya tokola okukonakona muule iiyimati yombepo. Osha li she ya kwathele ngiini? Omukulukadhi okwa ti: “Okwiilonga kutya uukuume owa kwatela mo uuinekelwa nuudhiginini oshe eta mo lela elunduluko momukalo moka hatu yakulathana sigo okunena. Oshe tu longa okukala hatu tifuka nosho wo okudhiminathana po. Oshe tu kwathela wo tu ilonge okukala hatu ti ‘tangi’ nosho wo okukala hatu ti ‘ombili’ mpoka tashi opalele.”
12 Aaihokani yalwe Aakriste mboka ya li ye na uupyakadhi mondjokana oya mono kutya mekwatathano lyawo kamwa li mu na uukuume. Oya tokola ya konakone pamwe uukwatya mboka wuukuume. Oshizemo? Omusamane okwa ti: “Ekonakono lyetu lyokukonakona oshiyimati shombepo shuukuume olye tu kwathela tu mone kutya otwa pumbwa okukala twi inekelathana pehala lyokukala tatu paathana uusama nokukala kehe gumwe ta tala kuuwanawa mboka wu li mumukwawo. Kehe gumwe okwa tameke okugandja eitulomo koompumbwe dha mukwawo. Okukala omunambili osha kwatela mo okukala handi pula omukulukadhi gwandje a popye omadhiladhilo ge a manguluka itaandi pundukithwa kwaashoka a popya. Osha li tashi ti kutya ondi na okukala kaandi na uuntsa. Sho twa tameke okutula miilonga uukuume mondjokana yetu, omaipopilo getu oge ende taga zi po kashona nakashona. Osha li lela she tu etele epepelelo.” Mbela uukwanegumbo woye owa mona uuwanawa mokukonakona iiyimati yombepo?
Kala wu na eitaalo nuuna wi ilile
13. Oshiponga shini shi na ko nasha nuupambepo wetu tu na okukala twa kotokela?
13 Aakriste oya pumbwa ombepo ondjapuki yi ya wilike uuna ye li montaneho nenge yi ilile. Kunena muuyuni waSatana, omu udha noonkondo omathano ga nyata nomainyanyudho inaaga yogoka. Shika otashi vulu okuyona po ekwatathano lyetu naJehova. Aakriste oye na okuninga shike? Oohapu dhaKalunga otadhi tu pe omayele tadhi ti: “Zeni moonyata adhihe nomuuwinayi auhe, mu taambe meimweneneno ohapu ndjoka Kalunga e yi kunu momitima dheni, oondjoka yi na oonkondo oku mú hupitha.” (Jak. 1:21) Natu taleni nkene eitaalo ndyoka li li oshitopolwa shimwe shiiyimati yompepo tali vulu oku tu kwathela tu kale twa yogoka koshipala shaJehova.
14. Ongiini okukala kaatu na eitaalo taku vulu oku tu fala meihumbato lya puka?
14 Ngele otu na eitaalo lya kola, Jehova Kalunga otatu ke mu tala ko e li gwolela. Ngele inatu tala ko Kalunga e li gwolela, otatu vulu okukutha ombinga nuupu momaihumbato ga puka. Natu tale shoka sha li sha ningwa mokati koshigwana shaKalunga pethimbo lyonale. Jehova okwa li a hololele omupolofeti Hesekiel iinima yinyanyalitha mbyoka ya li tayi ningwa meholamo a ti: “Muna gwomuntu, ou wete tuu shoka aawiliki yAaisraeli taa longo meholamo? Otaa ningi elongelokalunga mongulu yu udha omafano giimenka. Otaa dhiladhila: ‘OMUWA ke tu wete. OMUWA okwa thigi po nale oshilongo shika.’” (Hes. 8:12) Mbela owa ndhindhilika shoka sha li she etitha uupyakadhi? Kaya li ye shi shi kutya Jehova oku wete shoka ya li taya ningi. Jehova ka li gwolela kuyo.
15. Ongiini okukala tu na eitaalo lya kola muJehova taku tu gamene?
15 Mepingathano naashoka, natu tale oshiholelwa shaJosef. Nonando okwa li e li kokule noyaandjawo nosho wo noshigwana she, Josef okwa li a tindi okuya moluhondelo nomukulukadhi gwaPotifar. Omolwashike mbela? Okwa ti: “Ondi longe ngiini uuwinayi u thike mpoka, ndi yone kuKalunga?” (Gen. 39:7-9) Eeno, Jehova okwa li gwolela kuye. Ngele Kalunga oku li gwolela kutse, itatu ka kala hatu tala omainyanyudho ga nyata nenge tu ninge oshinima shilwe uuna tu ilile shoka tu shi kutya Kalunga ine shi hokwa. Etokolo lyetu otali kala lya fa lyomupisalomi ngoka i imbi a ti: “Otandi angala uuwinayi megumbo lyandje, noitandi popile nando uukolokoshi.”—Eps. 101:2, 3.
Gamena omutima gwoye mokukala wu na eipangelo mwene
16, 17. (a) Ngaashi sha popiwa membo lyOmayeletumbulo, ongiini “omumati omugoya” a kwatwa komwigo gwokuyona? (b) Ngaashi shu ulikwa pepandja 30, ongiini oshinima sha faathana tashi vulu okuningwa kunena, kutya nduno omuntu oku thike peni?
16 Ombinga yahugunina yiiyimati yombepo, oyo eikwatonawa ndyoka tali tu kwathele tu kale hatu tindi iinima mbyoka Kalunga a pangula. Otashi vulu oku tu kwathela tu gamene omitima dhetu. (Omayel. 4:23) Natu taleni koonkalo tadhi adhika mOmayeletumbulo 7:6-23, ndhoka tadhi popi nkene “omumati omugoya” a yi momwigwo gwohonda. Okwa yi mo sho e “ende mepandaanda popepi nokolonela mpoka pu na egumbo lyomukiintu gwontumba.” Otashi vulika a li e ya popepi negumbo lyomukulukadhi ngoka omolwokatale konawa ke. Ayihe okwe yi ningi meendelelo nokwa ndopa okumona kutya okwa landula ondjila ya nika uugoya ndjoka ‘tayi pula omwenyo gwe.’
17 Ongiini omumati omugundjuka a li ta vulu okuyanda epuko ndyoka lya kwata miiti? Okwa li ta vulu oku shi ninga mokuvulika kelondodho ndyoka tali ti: ‘Ino pukila momapola ge.’ (Omayel. 7:25) Opu na oshiilongomwa kutse: Ngele otwa hala ombepo yaKalunga yi tu wilike, otwa pumbwa okuyanda okwiitula moonkalo ndhoka tadhi tu makele. Omukalo gumwe ngoka omuntu ta vulu okupukila mondjila ya nika uugoya ‘yomumati egoya’ oyo okupitila mokutalatala ko-Internet nenge koopolohama dhoko-TV kee na elalakano lyasha. Kutya nduno ota tala ko nelalakano nenge hasho, otashi vulika a moneko omathano ngoka taga pendutha omahalo gopamilalo. Otashi vulika mokweendela ko kwethimbo a kokeke omikalo dha nyata dhokutala omathano giipala, ngoka taga ka guma noonkondo eiyuvo lye nekwatathano lye naKalunga. Otashi vulu wo okuguma onkalamwenyo ye ayihe.—Lesha Aaroma 8:5-8.
18. Oonkatu dhini Omukriste e na okukatuka opo a gamene omutima gwe, nongiini shika sha kwatela mo okuulika eikwatonawa?
18 Dhoshili, otatu vulu notu na okuulika eikwatonawa mokukatuka oonkatu neendelelo ngele otwi itsu momathano giipala. Ihe kashi li tuu hwepo okuyanda onkalo ndjoka! (Omayel. 22:3) Okwiigamena komikalo tadhi opalele nokudhi dhiginina osha kwatela mo okuulika eikwatonawa. Pashiholelwa, okupungula okompiuta pehala mpoka tayi monika kuyalwe otashi vulu okukala shi li egameno. Yamwe ohaya mono shi li nawa okulongitha okompiuta nenge okutala o-TV uuna owala pu na aantu. Yalwe oya tokola kaaya longithe o-Internet. (Lesha Mateus 5:27-30.) Otatu vulu okuninga kehe shoka tashi opalele opo tu igamene nuukwanegumbo wetu tu vule okulongela Jehova ‘nohole tayi zi momwenyo gwa yela, meiyuvo ewanawa nomeitaalo lyashili.’—1 Tim. 1:5.
19. Okweetha tu wilikwe kombepo ondjapuki oku na omauwanawa geni?
19 Iiyimati mbyoka hayi imikwa okupitila mokulonga kwombepo ondjapuki ohayi eta omayambeko ogendji. Uunambili neidhidhimiko ohayi humitha komeho ombili megongalo. Uukuume nuuwanawa ohayi humitha komeho enyanyu muukwanegumbo. Eitaalo neikwatonawa ohayi tu kwathele tu kale popepi naJehova nokukala twa yogoka koshipala she. Kakele kaashono, Aagalati 6:8 otaye tu shilipaleke taya ti: ‘Ngoka ta kunu mombepo, nena ota ka teya omwenyo gwaaluhe mombepo.’ Eeno, shi ikolelela kekuliloyambo lyaKristus, Jehova ota ka longitha ombepo ye ondjapuki yi pe omwenyo gwaaluhe mboka taye etha ya wilikwe kuyo.
Oto yamukula ngiini?
• Ongiini uunambili neidhidhimiko tayi humitha komeho ombili megongalo?
• Oshike tashi vulu okukwathela Aakriste yu ulike uukuume nuuwanawa muukwanegumbo?
• Eitaalo neikwatonawa otayi kwathele ngiini Omukriste a gamene omutima gwe?
[Ethano pepandja 28]
Ongiini to vulu okukeelela oonkundathana kaadhi lundulukile mongeyo?
[Ethano pepandja 29]
Ekonakono lyiiyimati yombepo otali vulu okweetela uukwanegumbo woye uuwanawa
[Ethano pepandja 30]
Iiponga yini hatu yanda mokuulika eitaalo neikwatonawa?