‘Oya wilikwa kombepo ondjapuki’
‘Kaku na nando elaka lyopahunganeko lya za mehalo lyomuntu, ihe aantu mokupopya elaka lya za kuKalunga oya wilikwa kombepo ondjapuki.’—2 PET. 1:21.
OMAPULO NGOKA TU NA OKUTEDHATEDHA KUGO
Oshe ende ngiini, opo ombepo ondjapuki yi thikithe etumwalaka lyaKalunga kaanyoli yOmbiimbeli?
Oshike tashi ulike kutya Ombiimbeli oyi li Oohapu dhaKalunga dha nwethwa mo?
Opo wu ulike kutya owa pandula shili Oohapu dhaKalunga, owu na okuninga shike kehe esiku?
1. Omolwashike twa pumbwa Oohapu dhaKalunga dha nwethwa mo?
AANTU muuyuni ohaya pula omapulo taga landula: Otwa za peni? Omolwashike tu li kombanda yevi? Uuyuni owu uka peni? Omolwashike uuyuni wa piyagana? Oshike hashi tu ningilwa ngele twa si? Openi tatu adha omayamukulo gomapulo ngaka nosho wo galwe ga simana? OmOmbiimbeli. Ngele hasho, nena elongo lyetu otali ka kala lya kankamena kuunongo wetu yene. Ngele otatu longo aantu uunongo wetu yene, nena itatu ka vula okupopya ngaashi omupisalomi ngoka a ti: “Ompango yOMUWA” kaku na we.—Lesha Episalomi 19:7.
2. Oshike tashi tu kwathele tu kale tu na olupandu kutya Ombiimbeli oyi li omagano ge na ondilo ga za kuKalunga?
2 Aantu oyendji kunena kaye hole we oshili yOmbiimbeli ngaashi ya li sho opo taye yi ilongo petameko. Oshinima shoka kashi li nawa. (Yelekanitha Ehololo 2:4.) Ihaye ende we mondjila ndjoka tayi nyanyudha Jehova. (Jes. 30:21) Inatu etha nando shoka shi tu ningilwe. Otu na okupandula Kalunga omolwOmbiimbeli nosho wo elongo ndyoka yi na. Oyi li omagano ge na ondilo ga za kOmushiti gwetu omunahole. (Jak. 1:17) Oshike tashi tu kwathele tu kale tu na olupandu ‘lwoohapu dhaKalunga’? Okukala tu shi kutya mboka ye yi nyola oya li ya wilikwa kombepo ye. Otu na okukala hatu konakona uushili mboka kutya Ombiimbeli oya nyolithwa kuKalunga. Opo tu shi ninge, otu na oku yi lesha kehe esiku nokutula miilonga omayele gayo.—Heb. 4:12.
ONGIINI MBOKA YA NYOLA OMBIIMBELI YA “WILIKWA KOMBEPO ONDJAPUKI?”
3. Ongiini aapolofeti naanyoli yOmbiimbeli ya li ya ‘wilikwa kombepo ondjapuki?’
3 Osha li sha pula omimvo 1 610, opo Ombiimbeli yi pwe okunyolwa. Oya tamekwa okunyolwa mo 1513 K.E.N. sigo 98 E.N. Oya nyolwa kaalumentu 40 ya yoolokathana. Yamwe oya li aapolofeti naayehe oya li ya ‘wilikwa kombepo yaKalunga.’ (Lesha 2 Petrus 1:20, 21.) Oshitya shOshigreka shoka sha tolokwa ‘okuwilikwa’ otashi gandja edhiladhilo lyoshinima “tashi humbatwa okuza pehala lilwe nokufalwa komahala galwe.” Otashi ti wo “okwiinyengithwa, okuhingwa nenge okutembudhwa.”a Osha longithwa mIilonga 27:15 okuulika kosikepa ndjoka ya li tayi falwafalwa, yo tayi inyengithwa nokuhingwa kombepo. Aapolofeti naanyoli yOmbiimbeli oya li ya ‘wilikwa kombepo ondjapuki.’ Kalunga okwe yi longitha okupopya nayo, oku ya ladhipika noku ya wilika. Onkee ano, inaya nyola omadhiladhilo gawo yene, ihe ogaKalunga. Aapolofeti yamwe kaya li nokuli yu uvite ko shoka taya hunganeke notaya nyola. (Dan. 12:8, 9) Eeno, oshoshili kutya ‘Enyolo kehe olya nyolithwa kombepo yaKalunga.’ Kungeyi, mOmbiimbeli kamu na nando edhiladhilo lyomuntu.—2 Tim. 3:16.
4-6. Jehova okwa li a longitha omikalo dhini okunyolitha Ombiimbeli? Gandja ethaneko.
4 Oshe ende ngiini, opo ombepo ondjapuki yi thikithe etumwalaka lyaKalunga kaanyoli yOmbiimbeli? Mbela aanyoli oya li ya lombwelwa oshitya noshitya nenge oya li owala ya pewa omadhiladhilo yo taye ga popi niitya yawo yene? Natu taleni kethaneko. Omunangeshefa ohashi vulika a nyole ontumwafo e te yi pe amushanga gwe e yi mu topatopele. Ontumwafo ndjoka ohayi kala yi na edhina lyomunangeshefa, nonando oya topatopwa kuamushanga gwe. Omathimbo gamwe omunangeshefa oha gandja owala enenedhiladhilo lyaashoka a hala sha nyolwa, ye amushanga ta nyola ontumwafo ta longitha iitya nomatumbulo ge mwene. Konima yaashoka omunangeshefa otashi vulika a leshulule ontumwafo ndjoka nokulombwela amushanga a ninge omalunduluko mpoka sha pumbiwa. Omunangeshefa oha nyola edhina lye pehulilo lyontumwafo ndjoka nohayi kala lela ya talika ko kutya oya za kuye.
5 Sha faathana, iitopolwa yimwe yOmbiimbeli otayi popiwa ya “nyolithwa mo komunwe gwaKalunga.” (Eks. 31:18, OB-1954) Jehova okwa li ha lombwele aanyoli kutya naya longithe oshitya shini mpoka sha pumbiwa. Pashiholelwa, muEksodus 34:27 omu na oohapu tadhi ti: “OMUWA okwa lombwele Moses a ti: ‘Inyolela oohapu ndhika, oshoka okomukanka gwadho onda dhike ehangano pamwe nangoye nonaIsraeli.’” Jehova okwa li a lombwele omupolofeti Jeremia a ti: ‘Nyolela membo ashihe shoka nde ku lombwele.’—Jer. 30:2.
6 Ihe iikando oyindji, Kalunga okwa li ha tula momadhiladhilo nomomitima dhaanyoli pashikumithalonga shoka a hala sha nyolwa mOmbiimbeli, nokwa li e ya pitike ya longithe iitya yawo yene. Omuuvithi 12:10 ota ti: “Omuuvithi okwa kongo a mone oohapu dho opala nodha nyolwa dhu uka, oohapu dhoshili.” Omunyoli gwEvaangeli Lukas okwa li a ‘konakona iinima ayihe okuza petameko, opo a nyole ehokololo lya yela.’ (Luk. 1:3) Kalunga okwa li a longitha ombepo ye yi kwathele aanyoli kaaya lundulule etumwalaka ndyoka li li mOmbiimbeli.
7. Uunongo waKalunga owi iwetikile ngiini mokulongitha aantu ya nyole Ombiimbeli?
7 Uunongo waKalunga owi iwetikile momukalo moka a longitha aantu ya nyole Ombiimbeli. Iitya mbyoka ya longitha itayi tu kwathele owala tu yi uve ko, ihe otayi tu kwathele wo tu kale nomaiyuvo taga longo. Andola etumwalaka lyOmbiimbeli olya kala lya fa peni, ando okwa longithile aayengeli oyo ye yi nyole? Mbela andola oya longitha ngaa iitya ngaashi uumbanda, oluhodhi, okuyemata iinima mbyoka hayi ningilwa aantu olundji? Opo etumwalaka lyOmbiimbeli li ningine momitima dhaantu nawa, Kalunga okwa longitha aantu inaaya gwanenena ye yi nyole. Okwe ya kwathele nombepo ye ya nyole etumwalaka lye nehwamo nosho wo momikalo dhi ili nodhi ili, opo yi kale tayi hokitha notayi gumu omitima dhaantu.
OMBIIMBELI OYA ZA SHILI KUKALUNGA
8. Omolwashike tatu vulu okutya Ombiimbeli inayi fa omambo galwe gomalongelokalunga?
8 Opu na iinima oyindji mbyoka tayi ulike kutya Ombiimbeli oyi li Oohapu dha nwethwa mo dhaKalunga. Kapu na nando embo limwe lyopalongelokalunga tali tu kwathele tu tseye Kalunga li vulithe Ombiimbeli. Pashiholelwa, omambo gatatu geitaalo lyOshihindu otaga popi unene kombinga yiituthi yawo yopalongelokalunga, uufilosofi, oongano nosho wo oompango dhuuyogoki wopamikalo. Embo lyotango otali popi unene oompango dhaaikaleli yaKatoolika aalumentu naakiintu. Embo etiyali otali tsu omuthindo unene eitaalo nomalongo gUubudha. Embo etitatu otali hokolola elongo lyopakana lyAabudha. Omutotipo gweitaalo lyUubudha ye mwene ka li hi iyithana kalunga noina popya naanaa oshindji kombinga yaKalunga. Embo limwe ndyoka tali popi eitaalo lyAachina olya nyolwa owala omisholondondo dhiiningwanima, oompango dhuuyogoki, iinima yuumpulile, omisindilo dhiinima yimwepo nosho wo omaimbilo. Opu na wo embo limwe eyapuki lyAaislam ndyoka hali longo kutya oku na owala Kalunga gumwe, ye oku shi shoka tashi ka ningwa monakuyiwa, ihe inali popya nando edhina lyaKalunga, Jehova, ndyoka lya holoka iikando omayuvi mOmbiimbeli.
9, 10. Oshike tatu vulu okwiilonga kombinga yaKalunga okuza mOmbiimbeli?
9 Omambo galwe omanene ogendji inaga popya sha kombinga yaJehova Kalunga, go gamwe oge mu popya owala kashona. Ihe Ombiimbeli otayi tu lombwele oshindji kombinga ye nosho wo yiilonga ye. Otayi tu kwathele tu mone omaukwatya ge ogendji. Otayi mu popi kutya Kalunga omunandunge a shiga ko, omunankondoadhihe noku li owo omunahole. (Lesha Johannes 3:16; 1 Johannes 4:19.) Ombiimbeli otayi tu lombwele natango tayi ti: “Kalunga aantu ayehe ohe ya tala ye thike pamwe. Ngoka he mu tila noha longo shoka shu uka, Kalunga ote mu taamba.” (Iil. 10:34, 35) Uushili woohapu ndhika owi iwetikile, molwaashoka Ombiimbeli oya tolokwa momalaka ogendji. Aatseyinawa yomalaka otaya ti kutya muuyuni kunena ohamu popiwa omalaka ge li 6 700 lwaampono. Ihe konyala omalaka 100 ohaga popiwa koopelesenda 90 dhaantu muuyuni. Ihe nonando ongaaka, Ombiimbeli oya tolokwa ayihe nenge iitopolwa yimwe yawo momalaka 2 400. Konyala kehe gumwe muuyuni ota vulu okulesha Ombiimbeli nenge iitopolwa yimwe yayo.
10 Jesus okwa ti: “Tate ota longo aluhe, nangame ondi na okulonga.” (Joh. 5:17) Episalomi 90:2 otali ti: “Ongoye Kalunga kaaluhe oko wa li noto kala aluhe sigo aluhe.” Dhiladhila owala kiinima mbyoka Kalunga a shita. Ombiimbeli oyo owala embo limwe ndyoka tali tu lombwele iilonga yaKalunga mbyoka a ninga nale naambyoka ta longo ngashingeyi. Otayi tu hokololele wo shoka ta ka ninga monakuyiwa. Otayi tu lombwele wo shoka hashi mu nyanyudha naashoka hashi mu yemateke notayi tu kwathele tu hedhe popepi naye. (Jak. 4:8) Onkee ano, katu na nando okupitika sha kutya nduno omahalo getu yene nenge iimpwiyu yetu yi tu hedhithe kokule naKalunga.
11. Uunongo oundji wuni wu shi okwiinekelwa tawu adhika mOmbiimbeli?
11 Uunongo oundji nowu shi okwiinekelwa mboka wu li mOmbiimbeli otawu ulike shili kutya oya za kOnzo yi ikalekelwa. Omuyapostoli Paulus okwa nyola a ti: “Olye a tseya omadhiladhilo gOmuwa? Olye ta vulu oku mu tsa omayele?” (1 Kor. 2:16) Oohapu dhovelise ndjoka odha faathana noohapu dhomupolofeti Jesaja ngoka a li a pula a ti: “Oku na tuu ngoka ta vulu okulombwela OMUWA shoka e na okuninga? Olye ta vulu oku mu longa nenge e mu pe omayele?” (Jes. 40:13) Kapu na ngoka ta vulu oku shi ninga. Omayele gOmbiimbeli omawanawa aluhe notago opalele. Ngele aaihokani naanona oye ga tula miilonga, otaya ka mona iizemo iiwanawa. Otage tu kwathele wo tu mone kutya oolye tu na okweendathana nayo. Ombiimbeli otayi tu kwathele wo tu kale hatu longo nuudhiginini, tu kale aanashili notwa yogoka pamikalo. Ihe omayele gopantu ihaga longo naanaa aluhe, molwaashoka katu na uunongo wa gwana. (Jer. 10:23) Omayele ngoka aantu haya gandja ohaga talululwa nokulundululwa aluhe uuna ya mono kutya oga kwisha. Ombiimbeli otayi ti: ‘Omadhiladhilo gaantu omafupi.’—Eps. 94:11, OB-1954.
12. Oshike aantu ya kala taya kambadhala okuningila Ombiimbeli uule womathelemimvo?
12 Kalunga oye shili a nyolitha Ombiimbeli, molwaashoka mboka ya kala taya kambadhala oku yi hulitha po inaye shi pondola. Mo 168 K.E.N., (pwa pita ngashingeyi omimvo 2180 lwaampono), omukwaniilwa gwaAssur, Antiochus IV (omuti-4) okwa kala ta kongo omambo agehe gOmpango e ga fike po. Momumvo 303, (pwa pita ngashingeyi omimvo 1709), omukesari Omuroma, gwedhina Diocletian okwa li a gandja elombwelo omahala mpoka hapu gongalele Aakriste ga hanagulwe po nokufika po Omanyolo gawo. Oshinima shoka osha li sha tsikile uule womimvo omulongo lwaampono. Konima yomimvo 1000 nasha dha pita aapapa oya kala taya kambadhala okuya moshipala ontseyo yOmbiimbeli kaayi taandele nokukeelela kaayi tolokwe momalaka ogendji. Oonkambadhala dhaSatana naamboka ya gama kombinga ye odha hulile mokwena kwa thita. Sigo onena Ombiimbeli otu yi na. Jehova ina pitika nando ogumwe a hulithe po omagano ge ngoka a pa aantu.
SHOKA SHA TOMPA AANTU OYENDJI
13. Omatompelo geni tagu ulike kutya Ombiimbeli oya nyolithwa kuKalunga?
13 Opu na omatompelo galwe ngoka tagu ulike kutya Ombiimbeli oya nyolithwa shili kuKalunga. Otayi tsu kumwe miinima ayihe, oyi li paushili miinima yopaunongononi, omahunganeko gayo ohaga gwanithwa, oyi na oonkondo okulundulula onkalamwenyo yaantu. Oyi li paushili miinima yopandjokonona notayi gandja omayamukulo ge li mondjila komapulo ngoka ge li mokatendo kotango. Natu tale kwaashoka sha kwathela yamwe ya mone kutya Ombiimbeli oya za kuKalunga.
14-16. (a) Oshike sha li sha kwathele aantu yatatu yi itaale kutya Ombiimbeli oya za shili kuKalunga? (b) Uuyelele wuni ho longitha muukalele wi itaalithe aantu kutya Ombiimbeli oya nyolithwa kuKalunga?
14 Omulumentu gwedhina Anwarb okwa putukila meitaalo lyAamoslema moshilongo shimwe shi li muuzilo wopokati. Sho a li muAmerika lyokuumbangalantu, Oonzapo dhaJehova odha li dhe mu talele po pegumbo lye. Anwar okwa ti: “Pethimbo mpoka kanda li ndi hole omalongelokalunga gopaKriste omolwiinima iiwinayi mbyoka ya ningwa nale koongeleka. Ihe molwaashoka ondi hole okuuva nawa, onda zimine ndi konakone Ombiimbeli.” Konima yokathimbo, Anwar okwa shuna kegumbo noka li we ta vulu okukwatathana nOonzapo. Konima yomimvo dhontumba okwa tembukile kuEuropa nokwa tamekulula ekonakono lye. Okwa thiki pehulithodhiladhilo kutya “Ombiimbeli oyi li Oohapu dhaKalunga molwaashoka omahunganeko gayo ohaga gwanithwa, yo otayi tsu kumwe noitayi kondjithathana. Ohole ndjoka yi li mokati kOonzapo dhaJehova oya tompo ndje wo ndi itaale kutya Ombiimbeli, oyi li shili Oohapu dhaKalunga.” Anwar okwa ninginithwa mo 1998.
15 Asha, omukadhona gwoomvula 16, megumbo lyaandjawo moka a putukila aantu ayehe oye li meitaalo lyOshihindu. Okwa ti: “Onda li owala handi galikana uuna nda yi kotempeli nenge ndi li muudhigu, ihe kanda li handi dhiladhila Kalunga ngele iinima tayi endele ndje nawa.” Okwa tsikile ko ta ti: “Onkalamwenyo yandje oya li owala ya lunduluka thiluthilu sho Oonzapo dha li dha konkola pomweelo gwegumbo lyandje.” Asha okwa tameke okukonakona Ombiimbeli nokwa ningi kuume kopothingo kaKalunga. Oshike sha li she mu kwathele itaale kutya Ombiimbeli oya nyolithwa kuKalunga? Okwa ti: “Ombiimbeli oya yamukula omapulo gandje agehe. Oya kwathela ndje ndi kale ndi na eitaalo, nonando Kalunga ihandi mu mono noya kwathela ndje wo ndi hulithe po okuya kotempeli hoka haku tsilwa iihongwathano oongolo.”
16 Meme Paula okwa putukila meitaalo lyOshikatoolika. Ihe sho a li omugundjuka gwoomvula dhopokati ka li e shi naanaa ngele kuuyuni oku na Kalunga. Ihe okwa li a kumithwa koshinima shimwe. Okwa ti: “Onda li nda tsakanene nakuume kandje ngoka pwa pita oomwedhi inaatu monathana. Osha li pethimbo lyomumvo 1960-1970 sho aantu oyendji ya li haya kala ye na omafufu omale nohaya longitha iingangamithi. Ihe onkalamwenyo yomumati ngoka oya li ya lunduluka. Okwa li a yogoka kolutu, a kululwa nawa nokwa nyanyukwa. Onde mu pula nda ti: ‘Omolwashike wa lunduluka, noho kala peni?’ Omumati okwa ti kutya okwa kala ta konakona Ombiimbeli nOonzapo dhaJehova. Okwa li nokuli a pe ndje uunzapo.” Paula okwa li e shi mono shili kutya Ombiimbeli oya nwethwa mo, molwaashoka etumwalaka lyayo olya kwathela kuume ke ngoka a li ini itaala muKalunga.
“OOHAPU DHOYE ODHO ONYEKA MOKWEENDA KWANDJE”
17. Oshike tashi vulu oku ku ningilwa ngele owa kala ho lesha Ombiimbeli esiku kehe?
17 Ombiimbeli oyi li omagano omakumithi ngoka Jehova a gandja okupitila mombepo ye ondjapuki. Oto ka kala wa nyanyukwa ngele owa kala ho yi lesha esiku kehe noto ka kala wu yi hole, nohole yoye yokuhola Kalunga otayi ka koka. (Eps. 1:1, 2) Kala ho galikana omanga inoo tameka okukonakona wu pule Kalunga a wilike omadhiladhilo goye. (Luk. 11:13) Ombiimbeli oyi na omadhiladhilo gaKalunga. Onkee ano, sho to tedhatedha kwaashoka tayi ti oto ilongo okukala ho dhiladhila ngaashi ye.
18. Omolwashike wa hala okutsikila okwiilonga Ombiimbeli?
18 Sho to tsikile nokwiilonga oshili yOmbiimbeli, kala nokutula miilonga shoka to ilongo. (Lesha Episalomi 119:105.) Ombiimbeli nayi kale ya fa okasipili moka ho italele esiku kehe. Mpoka wu wete wu na okuninga omalunduluko, opaleka po. (Jak. 1:23-25) Longitha Oohapu dhaKalunga ongegongamwele okupopila eitaalo lyoye nokuteta mo omalongo giifundja momitima dhaaifupipiki. (Ef. 6:17) Uuna to shi ningi, oto pandula aapolofeti naantu mboka ya ‘wilikwa kombepo ondjapuki’ ya nyole etumwalaka ndyoka li li mOmbiimbeli.
[Omanyolo gopevi]
a Embo hali ithanwa A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature osho tali ti.
b Omadhina ngoka hago gawo golela.
[Oohapu dha simana pepandja 29]
Ngele owa kala ho lesha Ombiimbeli esiku kehe, oto ka kala wu yi hole, nohole yoye yokuhola Kalunga otayi ka koka
[Ethano pepandja 26]
Ontumwafo ohayi kala ya talika ko kutya oya za kwaangoka edhina lye li li pehulilo lyayo