ONGULUMAMBO MOINTANETA yiileshomwa yopaMbiimbeli
ONGULUMAMBO MOINTANETA
yiileshomwa yopaMbiimbeli
Oshindonga
  • OMBIIMBELI
  • IILESHOMWA
  • OKUGONGALA
  • w04 2/1 ep. 14-ep. 17 okat. 8
  • Omanenedhiladhilo okuza membo lyaGenesis—II

Oshitopolwa shika kashi na okavidio.

Opu na epuko lyasha, okavidio itaka yi komeho.

  • Omanenedhiladhilo okuza membo lyaGenesis—II
  • Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2004
  • Uupalanyolo uushona
  • Uuyelele wa faathana
  • ABRAHAM TA NINGI KUUME KAKALUNGA
  • JAKOB OKWA LI E NA OYANA AAMATI 12
  • (Genesis 24:1–36:43)
  • JEHOVA TA LALEKE NUUYAMBA JOSEF MUEGIPITI
  • (Genesis 37:1–50:26)
  • Oya li ye na eitaalo lya kola
  • Kalunga okwa li a laleke nuuyamba Abraham nuukwanegumbo we
    Ombiimbeli oyi na etumwalaka lini?
  • Jehova oye “Kalunga, ngoka oluthithiya lwombili”
    Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2011
  • Okuza Eyelu sigo Emanguluko muEgipiti
    Embo Lyandje lyOmahokololo gOmbimbeli
Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2004
w04 2/1 ep. 14-ep. 17 okat. 8

Oohapu dhaJehova odhi na omwenyo

Omanenedhiladhilo okuza membo lyaGenesis—II

OKUZA keshito lyomuntu gwotango, Adam, sigo okeso lyomwanamati gwaJakob Josef, Genesis ota hokolola oomvula 2 369 dhondjokonona yaantu. Oontopolwa dhotango 10 nosho wo oovelise 9 dhontopolwa onti-11, ndhoka dha kwatela mo ehokololo okuza keshito sigo okoshungo yaBabel, odha kundathanwa moshitopolwa sha tetekele shoshifo shika.a Oshitopolwa shika otashi konakona omanenedhiladhilo gaGenesis ngoka ga hupa ko, ge na ko nasha nokweendathana kwaKalunga naAbraham, Isaak, Jakob naJosef.

ABRAHAM TA NINGI KUUME KAKALUNGA

(Genesis 11:10–23:20)

Oomvula 350 lwaampono konima yEyelu, omulumentu gumwe ngoka a li i ikalekelwa unene kuKalunga okwa valwa moluvalo lwomwanamati gwaNoa, Sem. Edhina lye oAbram, nokonima yethimbo olya lunduluka lya ningi Abraham. Kelombwelo lyaKalunga, Abram okwa thigi po oshilando shaKaldea Ur e ta kala omukali gwomomatsali moshilongo shoka Jehova u uvaneka oku shi mu pa noluvalo lwe. Molweitaalo lye nomolwevuliko lye, Abraham okwi ithanwa “kuume kaKalunga.”—Jakob 2:23.

Jehova okwa katukile onkatu aakalimo aakolokoshi yomuSodom niilando yopopepi nasho, omanga Lot noyanakadhona ya hupu. Euvaneko lyaKalunga olya gwanithilwa mokuvalwa kwomwanamati gwaAbraham Isaak. Konima yoomvula, eitaalo lyaAbraham olya makelwa sho Jehova e mu lombwele a yambe po omwana ngoka eyambo. Abraham okwa li i ilongekidha okuvulika ihe omuyengeli okwe mu kankeke. Kapu na omalimbililo kutya Abraham okwa li omulumentu ngoka e na eitaalo, nokwa li e na uushili kutya iigwana ayihe oya li tayi ka lalekwa nuuyamba okupitila moluvalo lwe. Abraham okwa li a nika unene oluhodhi sho omukulukadhi gwe omuholike, Sara, a si.

Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:

12:1-3—Uunake ehangano lyopaAbraham lya tameke okuya miilonga, nolya longo uule wethimbo li thike peni? Ehangano lyaJehova naAbram kutya “aantu ayehe kombanda yevi otaya ka yambekelwa [muAbram]” osha yela kutya olya yi miilonga sho Abram a taaguluka omulonga gwaEufrat mondjila yokuya kuKanaan. Shika osha li sha ningwa mo 14 Nisan, 1943 K.E.N.—oomvula 430 manga Israel inaashi mangululwa mo muEgipiti. (Eksodus 12:2, 6, 7, 40, 41) Ehangano lyopaAbraham olyo “ehangano lyaaluhe.” Otali ka kala tali longo sigo omaluvalo gokombanda yevi taga yambekwa nosigo aatondi yaKalunga ayehe ya hanagulwa po.—Genesis 17:7, OB-1986; 1 Aakorinto 15:23-26.

15:13—Uunake ehunganeko lyokuhepekwa kwoluvalo lwaAbram uule woomvula 400 lya gwanithwa? Ethimbo ndika lyokuhepekwa olya tameke mo 1913 K.E.N sho omwanamati gwaAbraham Isaak a toyo e na oomvula 5 lwaampono naashono omumwahe gwoomvula 19 Ismael, kwa li e mu “yolo.” (Genesis 21:8-14; Aagalati 4:29) Olya li lya hulu po nokumangululwa kwAaisrael muupika waEgipiti mo 1513 K.E.N.

16:2—Osha li mbela shu uka opo Sarai a gandje omudhike gwe Hagar kuAbram ongo omukiintu gwe? Okugandja kwaSarai omudhike gwe okwa li metsokumwe nomukalondjigilile gwopethimbo ndyono—sho omukiintu ngoka ihaa vala kwa li a tegelelwa a pe omusamane gwe omukiintu gwoponto opo e mu valele omuthigululi. Omukalo gwokuhokana ombanda ogwa tameke tango moluvalo lwaKain. Lwahugunina, ogwa ningi omukalondjigilile nogwa li gwa taambwa ko kaalongeli yaJehova yamwe. (Genesis 4:17-19; 16:1-3; 29:21-28) Ihe nando ongaaka, Jehova ine etha po nando omuthikampango gwe gwopetameko kutya omulumentu oku na owala okuhokana omukiintu gumwe. (Genesis 2:21, 22) Noa noyanamati, mboka ya li ye endululilwa elombwelo ya ‘kale ye na oluvalo nevi ye li udhithe aantu,’ osha yela kutya yo ayehe oya li ya hokana owala omukiintu gumwe. (Genesis 7:7; 9:1; 2 Petrus 2:5) Nomuthikampango ngoka gwokuhokana omukiintu gumwe ogwe endululwa kuJesus Kristus.—Mateus 19:4-8; 1 Timoteus 3:2, 12.

19:8—Kasha li mbela sha puka sho Lot a gandja oyanakadhona kAasodom? Pampango yokUuzilo, osha li oshinakugwanithwa shamwene gwegumbo a gamene aayenda megumbo lye, e ya gamene nokuli sigo omeso ngele sha pumbiwa. Lot okwa li i ilongekidha oku shi ninga. Okwa yi nuupenda pondje a ka tsakaneke ongundu yaahangakeni, okwe edhile po omweelo, e ta tsakanene nayo oye awike. Ethimbo Lot a gandja oyanakadhona, otashi vulika a li a tseya kutya aayenda ye oya li aatumwa ya tumwa kuKalunga, notashi vulika a li ti itompo kutya Kalunga ota vulu okugamena oyanakadhona ngaashi a gamenene yinagona Sara muEgipiti. (Genesis 12:17-20) Dhoshili, lwahugunina Lot noyanakadhona oya kala ya gamenwa.

19:30-38—Mbela Jehova okwa li e uvitile ombili okukolwa kwaLot e ta ningi he yaanona aamati yoyanakadhona yaali? Jehova ihu uvile ombili okulala nomupambele nosho wo uukolwe. (Levitikus 18:6, 7, 29; 1 Aakorinto 6:9, 10) Lot okwa li a alulwa ‘kiilonga yuudhudhu’ yaakali yomuSodom. (2 Petrus 2:6-8) Oshili yolela oyo kutya Lot okwa kolithwa koyanakadhona molwashoka oye shi kutya ngele ina kolwa ita ka pitika a lale nayo. Ihe molwashoka oya li aakwiilongo moshilongo moka, oyanakadhona oya li ya dhiladhila kutya nguka ogo awike omukalo tagu imbi uukwanegumbo waLot wu hule po. Ehokololo omo li li mOmbimbeli okuholola epambathano lyAamoab (okupitila muMoab) nAayamoni (okupitila muBen Ammi) sigo okoluvalo lwaAbraham, Aaisrael.

Iiyilongomwa kutse:

13:8, 9. Abraham ina tula po tuu oshiholelwa oshiwanawa mokupongolola po okwaauvathana! Inatu yamba po nando omakwatathano getu gombili molwuuwanawa wopamaliko, molwaashoka tu hole nenge molwuuntsa.

15:5, 6. Sho Abraham a li ta kulupa nokwa li kee na natango okanona, okwa popi naKalunga ke shi na ko nasha noshinima shika. Jehova okwe mu shilipaleke kutya ota ka mona oluvalo. Oshizemo osha li shike? Abraham “okwi inekele OMUWA.” (OB-1986) Ngele tatu egululile Jehova omitima dhetu megalikano, tatu taamba ko omashilipaleko ge oku tu shilipaleka okuza mOmbimbeli nokuvulika kuye, eitaalo lyetu otali kala lya kola.

15:16. Jehova ina pangula Aayamori (nenge Aakanaani) uule woomvula dhi thike pomapipi gane. Omolwashike? Omolwaashoka ye oku li Kalunga omutalanteni. Okwa tegelela sigo ke na we etegameno lyasha kutya otaya ka hwepopala. Ngaashi Jehova, otu na okukala tu na ontalanteni.

18:23-33. Jehova iha hanagula po aantu pwaa na etompelo. Oha gamene aayuuki.

19:16. Lot okwa kala ta “kakadhala” (OB-1986), naayengeli konyala ye mu kokolole mo pamwe nuukwanegumbo we ya ze moshilando shaSodom. Manga twa tegelela ehulilo lyuuyuni wa kolokosha, oshi li nawa ngele tatu kala tu wete kutya ethimbo ndyono tu li mulyo olye endelela.

19:26. Inashi nika tuu uugoya okupiyaganekwa kiinima mbyoka twa thiga muuyuni nenge okukala twe yi hala ishewe!

JAKOB OKWA LI E NA OYANA AAMATI 12

(Genesis 24:1–36:43)

Abraham okwa ningi omalongekidho opo Isaak a hokane po Rebeka, omukiintu i itaala muJehova. Rebeka okwa vala aakwanambwiyu Esau naJakob. Esau okwa li a dhina uuthiga wuukuluntu we nokwe u landitha po kuJakob, ngoka konima yethimbo a ka lalekwa nuuyamba kuhe. Jakob okwa yi ontuku kuPaddan-Aram, hoka a hokana naLea naRakel nokwa li a litha omausita giimuna yahe yawo uule woomvula 20 lwaampono manga inaa thiga po uukwanegumbo waandjawo. Jakob okwa vala naLea nonaRakel nonaadhike yawo yaali aamati 12 nomukadhona gumwe awike. Jakob okwa li a kondjo nomuyengeli, nomuyengeli okwe mu yambeke, nedhina lye olya lunduluka lya ningi Israel.

Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:

28:12, 13—Ondjodhi yaJakob yi na ko nasha ‘noshilondelo’ oya li tayi ti shike? “Oshilondelo” shika, shoka tashi vulika sha li sha fa oshinduwa shomamanya tagi itumbu pombanda, otashi ulike kutya pokati kevi negulu opwa li pu na ekwatathano. Okulonda kusho nokukuluka ko kwaayengeli yaKalunga oku ulike kutya ohaya yakula momukalo gwontumba gwa simana pokati kaJehova naantu mboka a hokwa.—Johannes 1:51.

30:14, 15—Omolwashike Rakel e etha po ompito yokulala nomusamane gwe moku yi landakanitha po niiyimati yohole? Momathimbo gonale, oshimeno shiiyimati yohole osha li hashi longithwa okuninga omiti dhokukothitha nodhokukeelela nenge dhokukodheka oshitheta. Okwa li wo kwi itaalwa kutya iiyimati mbyoka oyi na oonkondo okupendutha ehalo lyopamilalo nokukwathela aantu ya kale haya vala nenge ya ninge etegelelo. (Ondjimbolela 7:13) Nonando Ombimbeli inayi holola shoka shi inyengitha Rakel opo a gandje po ompito yokulala nomusamane gwe, otashi vulika a li a dhiladhila kutya iiyimati yohole otayi ke mu kwatha a ninge etegelelo nokuhulitha po okukala kwe a dhinika sho ihaa vala. Ihe opwa li pwa piti oomvula dhontumba manga Jehova inee ‘mu pa oluvalo.’—Genesis 30:22-24.

Iiyilongomwa kutse:

25:23. Jehova oku na oonkondo okumona uunshitwe wokanona inaaka valwa natango nokulongitha ontseyo ye yokutseya onakuyiwa nokuhogolola manga kuyele ngoka ta hogolola omolwelalakano lye. Ihe ihu utha manga kuyele ethikilo lyahugunina lyoohandimwe.—Hosea 12:4; Aaroma 9:10-12.

25:32; 32:24-29. Okwiipula kwaJakob kombinga yokumona kwe uuthiga wuukuluntu nosho wo okukondja kwe uusiku auhe nomuyengeli opo a lalekwe nuuyamba oshu ulike kutya okwa li a pandula shili iinima iiyapuki. Jehova okwe tu inekelela iinima oyindji iiyapuki, ngaashi ekwatathano lyetu naye nonehangano lye, ekuliloyambo, Ombimbeli nosho wo etegameno lyetu lyUukwaniilwa. Natu kaleni twa fa Jakob moku yi pandula.

34:1, 30. Uupyakadhi mboka wa ‘monitha iihuna’ Jakob owa tameke molwashoka Dina a ningi uukuume naantu mboka kaaye hole Jehova. Otu na okuhogolola ookuume ketu noondunge.

JEHOVA TA LALEKE NUUYAMBA JOSEF MUEGIPITI

(Genesis 37:1–50:26)

Efupa olyo lyi inyengitha oyanamati yaJakob ya landithe po omumwahe Josef ongomupika. Josef okwa li a tulwa mondholongo muEgipiti, molwashoka okwa li a kakatela nuudhiginini nonuulaadhi komithikampango dhaKalunga dhopamikalo. Konima yethimbo, okwa kuthwa mo mondholongo opo a fatulule oondjodhi dhaFarao, ndhoka dha li dha hunganeke oomvula heyali dheloolo dha landulwa koomvula heyali dhondjala. Opo nduno Josef okwa ningwa ngoloneyandjayi yiikulya muEgipiti. Aamwahe oye ya kuEgipiti okukonga iikulya molwondjala. Uukwanegumbo waandjawo owa hangana ishewe e tau kala moshilongo shi na evi ewanawa shaGosen. Sho Jakob e li pokusa okwa laleke nuuyamba oyanamati e ta popi ehunganeko ndyoka tali gandja etegameno lyashili lyomayambeko ogendji ngoka ya li taya ka mona momathelemimvo gokomeho. Omudhimba gwaJakob ogwa falwa gu ka fumvikwe kuKanaan. Sho Josef a si e na oomvula 110, omudhimba gwe ogwa kukutikwa, nolwahugunina ogwa falwa kEvi lyEuvaneko.—Eksodus 13:19.

Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:

43:32—Omolwashike Aaegipiti ya li ye tonde okulya pamwe nAaheberi? Shika otashi vulika sha li unene ngawo molwokayoya kopalongelokalunga nenge uuntsa wopamihoko. Aaegipiti oya li wo ye tonde aasita yiimuna. (Genesis 46:34) Omolwashike? Aaegipiti otashi vulika ya li ya tala ko aasita yiimuna ye li pondondo yopevi noonkondo. Nenge tashi vulika molwashoka oshilongo osha li kaashi na omapya ga gwana, Aaegipiti oya li ya dhina mboka taya kongo uulithilo wiimuna.

44:5—Josef mbela okwa longitha shili oshitenga okwaanekela? Osha li shi iwetikile kutya oshitenga shoshisiliveri naashoka sha li sha popiwa kombinga yasho osha li iineya. Josef okwa li omulongeli gwaJehova omudhiginini. Ina longitha nando shili oshitenga okwaanekela, ngaashi naanaa Benjamin a li inee shi yaka shili.

49:10—“Ompangelandhimbo” ‘nonkwaniilwandhimbo’ otayi ti shike? Ompangelandhimbo oyo ondhimbo hayi humbatwa komupangeli yi li endhindhiliko lyoonkondo dhopaukwaniilwa. Onkwaniilwandhimbo oyo olwoondje olule tali ulike oonkondo dhe dhokupangela. Okupopya kwaJakob iinima mbyoka oku ulike kutya oonkondopangelo oonene otadhi ka kala mezimo lyaJuda sigo Silo te ya. Oluvalo nduka lwaJuda olwo Jesus Kristus, ngoka a pewa elelo ekwagulu kuJehova. Kristus oku na oonkondo dhopaukwaniilwa nosho wo oonkondo dhokupangela.—Epsalmi 2:8, 9; Jesaja 55:3; Daniel 7:13, 14.

Iiyilongomwa kutse:

38:26. Juda okwa li a puka mokweendathana kwe noshitenya she oshiselekadhi, Tamar. Ihe sho a lombwelwa kutya oshi na etegelelo lye, Juda okwa zimine neifupipiko epuko lye. Natse wo otu na okukala hatu zimine nziya omapuko getu.

39:9. Eyamukulo lyaJosef okuyamukula omukiintu gwaPotifar otali ulike kutya okudhiladhila kwe okwa li taku tsu kumwe nokudhiladhila kwaKalunga oshinima shi na ko nasha nomikalo nonokutya omaiyuvo ge oga li taga wilikwa komakotampango gopakalunga. Katu na wo mbela okukambadhala okuninga sha faathana manga tatu koko montseyo yashili yokutseya oshili?

41:14-16, 39, 40. Jehova ota vulu okulundulula oonkalo omolwaamboka haye mu tila. Uuna tatu adhika komaupyakadhi, oshi li pandunge tu inekele Jehova nokukala twa dhiginina muye.

Oya li ye na eitaalo lya kola

Abraham, Isaak, Jakob naJosef oya li shili aalumentu aatilikalunga ye na eitaalo. Ehokololo lyonkalamwenyo yawo, li li membo lyaGenesis, otali koleke shili eitaalo lyetu notali tu longo iiyilongomwa oyindji yi na oshilonga.

Oto vulu okumona uuwanawa mehokololo ndika manga to tsikile nelesho lyoye lyOmbimbeli lyokoshiwike lyOsikola yUukalele woPauteokratika. Okutala kwaashoka sha tumbulwa metetekelo otashi ka kwathela okuninga ehokololo lya mwenyopala.

[Enyolo lyopevi]

a Tala oshitopolwa “Oohapu dhaJehova odhi na omwenyo—Omanenedhiladhilo okuza membo lyaGenesis—I” moshifo shOshungonangelo she 1 Januali 2004.

[Ethano pepandja 15]

Jehova okwa laleke nuuyamba Josef

[Ethano pepandja 15]

Abraham okwa li omulumentu gweitaalo

[Ethano pepandja 15]

Omuyuuki Lot noyanakadhona oya hupithwa

[Ethano pepandja 17]

Jakob okwa li a pandula iinima iiyapuki. Ngoye owe yi pandula?

    Ndonga Publications (1987-2025)
    Za mo
    Inda mo
    • Oshindonga
    • Tumina yalwe
    • Hogolola
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ngele to longitha ongulumambo yetu
    • Uuyelele wiinima yopaumwene
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Inda mo
    Tumina yalwe