Etokolo laJehova li na sha nokutokola ovakolokoshi otali ke uya
“Lilongekida . . . u shakene naKalunga koye!”—AMOS 4:12.
1, 2. Omolwashike hatu dulu okukala nelineekelo kutya Kalunga ota ka xulifa po oukolokoshi?
MBELA Jehova ota ka xulifa po ngoo oukolokoshi nokumona oixuna kombada yedu eli? Pehovelo lefelemudo eti-21, epulo olo ola kala la yeleka neenghono shi dulife nale. Otashi monika sha fa kutya keshe opo hatu tale, otu wete oumbangi tau ulike kutya ovanhu otava ningafana onyanya. Inatu halelela tuu okukala mounyuni u he na elongifo leenghono, oukulo nenyonauko!
2 Onghundana iwa oyo kutya ohatu dulu okukala nelineekelo filufilu kutya Jehova ota ka xulifa po oukolokoshi. Omaukwatya aKalunga otae tu shilipaleke kutya ota ka katukila onghatu ovakolokoshi. Jehova omuyuki. Eendjovo daye odo di li mEpsalme 33:5, otadi tu lombwele tadi ti: “Oku hole ouyuki netokolo la yuka.” Epsalme vali limwe ola ti: “Naau e hole owii, omwenyo [waJehova] otau mu tondo.” (Epsalme 11:5) Doshili, Jehova Kalunga, omunaenghono adishe oo e hole ouyuki, ite ke lididimikila fiyo alushe osho e tonde.
3. Oshike osho sha tongomana hatu ka mona mokukonakona natango exunganeko laAmos?
3 Tala ketomheno vali limwe li na sha nokutya omolwashike hatu dulu okukala noushili kutya Jehova ota ka kufa po oukolokoshi. Ehokololo loilonga yaye yonale otali tu shilipaleke. Oihopaenenwa ikumwifi i na sha nanghee Jehova ha katuka shi na sha novakolokoshi otai hangika membo lOmbibeli laAmos. Mokukonakona natango exunganeko laAmos ohatu ka mona oinima itatu ya tongomana i na sha nomatokolo aKalunga. Shotete, ohaa kala alushe a yeleka. Oshitivali, ihaa dulu okuhenukwa. Oshititatu, ohaa yoolola, molwaashi Jehova oha tokola ovakolokoshi, ndele oha file onghenda ovo ve livela ombedi nove na omitima da yuka.—Ovaroma 9:17-26.
Omatokolo aKalunga ohaa kala alushe a yeleka
4. Jehova okwa li a tuma Amos peni, nomolwelalakano lilipi?
4 Pefimbo laAmos, Ovaisrael ova li nale va tukaulwa momauhamba opavali. Opa li ouhamba waJuda, wokolukadi, oo wa li wa ningwa po komapata avali. Mukwao, owa li ouhamba waIsrael, wokolundume, oo wa li wa ningwa po komapata omulongo. Jehova okwa li a pa Amos oshilonga shouprofeti, e mu tuma okudja koshilando shambulavo, Juda, a ye kuIsrael. Oko Amos okwa longifwa kuKalunga a shiivife omatokolo aye.
5. Amos okwa xunganeka tete shi na sha noiwana ilipi, netomheno limwe lilipi molwaashi oiwana oyo ya li ya wana okutokolwa kuKalunga netokolo la kwata moiti?
5 Amos ina hovela oilonga yaye mokushiivifa etokolo laJehova li na sha nouhamba waIsrael wokolundume utangalali. Ponhele yaasho, okwa hovela okuudifa omatokolo aKalunga a kwata moiti e na sha noiwana ihamano oyo ya li oushiinda naIsrael. Oiwana oyo oyo Ovaaram (Ovasiria), Ovafilisti, Ovatirus, Ovaedom, Ovaamon nOvamoab. Mbela oiwana oyo oya li ya wana shili okutokolwa kuKalunga netokolo la kwata moiti? Osho lela! Etomheno limwe olo kutya, ova kala alushe ovatondi oshiwana shaJehova.
6. Omolwashike Kalunga a li ta ka etela oshiponga Ovaaram, Ovafilisti nOvatirus?
6 Pashihopaenenwa, Jehova okwa pa oushima Ovaaram, “osheshi vo ova xwifa Gilead.” (Amos 1:3) Ovaaram ova li va kufa po oshitukulwa shaGilead—oshitukulwa shaIsrael shokoushilo womulonga waJordan—nova li va yahameka neenghono oshiwana shaKalunga kombinga oyo. Ongahelipi shi na sha nOvafilisti nOvatirus? Ovafilisti ova li ve na ondjo yokutwala Ovaisrael moukwatwa noku va landifa po kOvaedom, nOvaisrael vamwe ova kufwa po kovalandifi Ovatirus ovo va li hava landifa ovapika. (Amos 1:6, 9) Diladila ashike kwaasho—oshiwana shaKalunga sha li tashi landifwa po moupika! Onghee itashi kumwifa eshi Jehova a li ta ka etela oshiponga Ovaaram, Ovafilisti nOvatirus.
7. Ovaedom, Ovaamon nOvamoab ova li va pambafana ngahelipi nOvaisrael, ndele ova li va ungaunga ngahelipi nOvaisrael?
7 Ovaedom, Ovaamon nOvamoab ova li ovapambele vOvaisrael. Ovaedom ova li oludalo laAbraham okupitila muEsau oo a li a dalwa epasha naJakob. Kungaha, otaku dulu okutiwa kutya ova li ovamwaina vOvaisrael. Ovaamon nOvamoab ova li oludalo laLot, omutekulu waAbraham. Ndele mbela Ovaedom, Ovaamon nOvamoab ova li va ungaunga nOvaisrael nohole youmwainafana? Hasho nande! Nope he na onghenda, Ovaedom ova taataa “omumwaina” neongamukonda, nOvaamon ova li va ungaunga nonyanya neenghwate davo dOvaisrael. (Amos 1:11, 13) Nonande Amos ina popya sha yukilila shi sha na nokuungaunga nai kwOvamoab shi na sha noshiwana shaKalunga, Ovamoab ova li ve na ondjokonona ile yokupataneka Ovaisrael. Okuhandukilwa kwoiwana oyo itatu ya pambafana okwa li kwa kwata moiti. Jehova okwa li te ke i hanauna po nehanauno linene.
Omatokolo aKalunga ihaa henukwa
8. Omolwashike omatokolo aKalunga e na sha noiwana ihamano oyo ya li oushiinda naIsrael a li itaa dulu okuhenukwa?
8 Osha yela kutya oiwana ihamano oyo ya popiwa metetekelo lexunganeko laAmos oya li ya wana okutokolwa kuKalunga netokolo la kwata moiti. Kakele kaasho, kaya li tai dulu okuhenuka omatokolo aKalunga. Okudja muAmos etukulwa lo 1, ovelishe onhi-3 fiyo etukulwa eti-2, ovelishe yo 1, Jehova okwa popya oikando ihamano a ti: “Ame ihandi ka alula ehandukilo.” Metwokumwe neendjovo daye, Jehova ina efa okuhandukila oiwana oyo. Ondjokonona ya shangwa otai ulike kutya keshe shimwe shomoiwana oyo osha ka hangika koshiponga konima yefimbo. Nokuli ine yomuyo—Ovafilisti, Ovamoab, Ovaamon nOvaedom—xuuninwa oya ka kala i he po vali!
9. Ovakalimo vomuJuda ova li va wana okuningilwa shike, nomolwashike?
9 Konima yaasho exunganeko laAmos ola yukifa elitulemo koshiwana oshitiheyali—Juda, oshilongo shambulavo. Ovapwilikini vaAmos vomouhamba waIsrael wokolundume otashi dulika va li va kumwa oku mu uda ta shiivifa etokolo li na sha nouhamba waJuda. Omolwashike mbela ovakalimo vomuJuda va li va wana okutokolwa netokolo la kwata moiti? Amos 2:4 ota ti: “Osheshi vo ohava ekeleshi omhango yOmwene.” Jehova ka li e lipwililikila okudina owina Omhango yaye kwa tya ngaho. Pambo laAmos 2:5, okwa xunganeka a ti: “Ohandi ka tuma omundilo muJuda, ndele tau ka lungwinifa eengulu doupuna domuJerusalem.”
10. Omolwashike Juda a li ita dulu okuhenuka oshiponga?
10 Juda shi he fi oshidiinini kasha li tashi dulu okuhenuka oshiponga osho sha li tashi ke uya. Oshikando oshitiheyali Jehova okwa ti: “Ame ihandi ka alula ehandukilo.” (Amos 2:4) Juda osha mona ehandukilo olo la xunganekwa eshi sha hanaunwa po kOvababilon mo 607 K.O.P. Natango otu wete kutya ovakolokoshi itava dulu okuhenuka etokolo laKalunga.
11-13. Exunganeko laAmos la fimanenena ola li la yukifwa koshiwana shilipi, nomahepeko elipi a li mokati kasho?
11 Omuprofeti Amos okwa li a mana okushiivifa omatokolo aJehova e na sha noiwana iheyali. Ndele ngeenge ope na ovo va li tava diladila kutya Amos okwa li a mana filufilu okuxunganeka kwaye, ova li va puka. Amos ka li a mana natango! Oshilonga shaye sha fimanenena osho a li a pewa osho okushiivifa etumwalaka letokolo la kwata moiti li na sha nouhamba waIsrael wokolundume. Israel osha li sha wana okutokolwa kuKalunga netokolo la kwata moiti molwaashi osha li sha nyonauka nai paenghedi nosho yo pamhepo.
12 Exunganeko laAmos ola nyaneka pomutenya omafininiko oo a li apeshe mouhamba waIsrael. Shi na sha na naasho, Amos 2:6, 7 ota ti: “Omwene osho ta ti: Omolwomatauluko atatu, naane aIsrael, Ame ihandi ka alula ehandukilo. Osheshi hava landifa po omuyuki oimaliwa nohepele eenghaku mbali. Vo ohava lyatele mondwi yedu omutwe wohepele nohava ngolyola ondjila yepongo.”
13 Ovayuki ova li tava landifwa po ‘omolwoshimaliwa,’ tashi dulika ovatokoli ova li hava tambula oshimaliwa shi li ombubo opo va handukile omunhu e ha na ondjo. Ovo va li ve ninwe oikolo ova li hava landifa po eehepele moupika kondado ‘yeenghaku mbali,’ tashi dulika molwoikolo inini. Ovalumenhu ve he na onghenda ova li hava “lyatele” pedu ile hava kendabala neenghono okuningifa ‘eehepele’ di lifufile omadu momitwe shi li edidiliko lokuuda oudjuu, okulila nokukala ve udite ohoni. Enyonauko ola li apeshe, nomolwaasho ‘omapongo’ kaa li e na eteelelo lokuningilwa oinima pauyuki.
14. Oolyelye va li tava hepekwa mouhamba waIsrael womapata omulongo?
14 Didilika kutya oolyelye va li tava hepekwa. Ova li ovayuki, eehepele nomapongo omoshilongo. Ehangano lOmhango laJehova olo a li a ninga nOvaisrael ola li tali pula ovanghundi neehepele di ulikilwe onghenda. Ndele kovanhu va tya ngaho mouhamba waIsrael womapata omulongo, eenghalo oda li dii unene.
“Lilongekida . . . u shakene naKalunga koye!”
15, 16. (a) Omolwashike Ovaisrael va li va londwelwa taku ti: “Lilongekida . . . u shakene naKalunga koye!” (b) Ongahelipi Amos 9:1, 2 a ulika kutya ovakolokoshi kava li tava dulu okuhenuka ewanifo letokolo laKalunga? (c) Oshike sha ningilwa omapata omulongo ouhamba waIsrael mo 740 K.O.P.?
15 Molwaashi oluhaelo nosho yo omanyono makwao okwa li e li apeshe muIsrael, omuprofeti Amos okwa li e na etomheno liwa eshi a londwela oshiwana osho oshinashibofa a ti: “Lilongekida . . . u shakene naKalunga koye!” (Amos 4:12) Israel shi he fi oshidiinini kasha li tashi dulu okuhenuka ewanifo letokolo laKalunga olo la li tali ke uya, molwaashi lwoshikando oshitihetatu Jehova okwa ti: “Ame ihandi ka alula ehandukilo.” (Amos 2:6) Shi na sha novakolokoshi ovo tashi dulika kwa li tava ka ninga eenghendabala dokuhondama, Kalunga okwa ti: “Ou womuvo ta i onhapo, ite lixupifa, ndele nande umwe wavo a dja mo ita ka xupa. Nande va pumine moshovafi, eke lange otali ke va shila mo. Nonande va londe keulu, Ame ohandi ke va undulila poshi.”—Amos 9:1, 2.
16 Ovakolokoshi kava li tava dulu okuya onhapo ewanifo letokolo laJehova nonande ova pumine “moshovafi,” osho pafaneko sha hala okutya okuninga eenghendabala okuhondama koshi elela yedu. Nokava li tava dulu okuya onhapo etokolo laKalunga mokulonda “keulu,” osho sha hala okutya oku ka hondama keemhunda dile. Elondwelo laJehova ola li la yela kutya: Kape na opo omunhu ta dulu okuhondama ndele ita dulu okumonika. Ouyuki waKalunga owa li tau pula ouhamba waIsrael u tokolwe omolwoilonga yao youkolokoshi. Naasho osha ka ningwa. Mo 740 K.O.P.—omido hanga 60 konima eshi Amos a shanga exunganeko laye—ouhamba waIsrael owa li wa kwatwa ko kOvaassiria ovafindani.
Omatokolo aKalunga ohaa yoolola
17, 18. Amos etukulwa eti-9 ota holola shike shi na sha nonghenda yaKalunga?
17 Exunganeko laAmos ole tu kwafela tu mone kutya omatokolo aKalunga ohaa kala alushe a yeleka noihaa dulu okuhenukwa. Ndele embo laAmos otali ulike yo kutya omatokolo aJehova ohaa yoolola. Kalunga ota dulu okumona ovakolokoshi noku va tokola, kutya nee ova hondame. Ota dulu yo okumona ovo ve livela ombedi nove li ovayuki—ovo ha hoolola oku va fila onghenda. Oshilihongomwa osho osha divilikwa nawa metukulwa laxuuninwa lembo laAmos.
18 Pambo laAmos etukulwa eti-9, ovelise 8, Jehova okwa ti: “Eumbo laJakob itandi li hanauna po sheke.” Movelishe 13 fiyo 15, Jehova ota udaneke kutya ota ka “lundulula okukala” kwoshiwana shaye. Ovaisrael ova li va filwa onghenda nova ka hafela eameno nehepuluko. Jehova okwa li a udaneka a ti: “Omuteyi ta shikula omupululi.” Diladila kwaasho—eteyo ola li tali ka kala lihapu neenghono, nomolwaasho kala li tali hangika la pwa eshi efimbo lokupulula nokukuna tali fiki!
19. Oshike sha li sha ningilwa oshixupe shaIsrael naJuda?
19 Otaku dulu okutiwa kutya etokolo laJehova li na sha novakolokoshi muJuda nomuIsrael ola li la yoolola, molwaashi ovo va li ve livela ombedi nove na omitima da yuka ova li va filwa onghenda. Shi li ewanifo lexunganeko letungululo olo la shangwa muAmos etukulwa eti-9, oshixupe shaIsrael naJuda she livela ombedi, osha li sha alulwa okudja moukwatwa muBabilon, mo 537 K.O.P. Eshi va alulilwa koshilongo shambulavo shiholike, ova tungulula elongelokalunga la koshoka. Ova li va tungulula yo omaumbo avo nokuningulula oikokola yomiviinyu noikunino yavo, ve li meameno.
Etokolo laJehova la kwata moiti oli na okuuya!
20. Okukonakona kwetu omatumwalaka omatokolo oo a shiivifwa kuAmos oku na oku tu shilipaleka shi na sha nashike?
20 Okukonakona kwetu omatumwalaka omatokolo aKalunga oo a shiivifwa kuAmos oku na oku tu shilipaleka kutya Jehova ota ka xulifa po oukolokoshi oo u li pefimbo letu. Omolwashike mbela hatu dulu oku shi itavela? Shotete, oihopaenenwa yomonakudiwa yokukatukila onghatu ovakolokoshi kwaKalunga otai ulike nghee ta ka katuka mefimbo letu. Oshitivali, okuwanifwa kwetokolo laKalunga shi na sha nouhamba waIsrael wovashunimonima, otaku tu shilipaleke kutya ota ka hanauna po Oukwakriste, oo u li oshitukulwa osho shikolokoshi unene ‘shaBabilon Shinene,’ ouhamba womounyuni womalongelokalunga oipupulu.—Ehololo 18:2.
21. Omolwashike Oukwakriste wa wana okutokolwa kuKalunga netokolo la kwata moiti?
21 Kape na omalimbililo asha kutya Oukwakriste owa wana okutokolwa kuKalunga netokolo la kwata moiti. Onghalo yao yopalongelokalunga noyopaenghedi ya nyonauka nai oi liwetikile. Etokolo laJehova li na sha nokutokola Oukwakriste—nosho yo ounyuni aushe waSatana—ola yeleka. Kape na ou ta dulu oku li henuka, molwaashi ngeenge efimbo loku u tokola ola fiki, eendjovo daAmos etukulwa eti-9, ovelishe yo 1 otadi ka wanifwa, odo tadi ti: “Ou womuvo ta i onhapo, ite lixupifa, ndele nande umwe wavo a dja mo, ita ka xupa.” Doshili, kutya nee ovakolokoshi ova hondame, Jehova ote ke va mona.
22. Oitwa i na sha netokolo laKalunga ilipi ya yelifwa mo 2 Ovatessaloniki 1:6-8?
22 Omatokolo aKalunga ohaa kala alushe a yeleka, ihaa henukwa nohaa yoolola. Osho oshi liwetikile meendjovo domuyapostoli Paulus tadi ti: “Kalunga okwe shi tala sha yuka okwaalulila ovahepeki veni omahepeko, noku mu pa, onye tuu ava mwa hepekwa, etulumuko pamwe nafye omokuholoka kwOmwene Jesus, fiku ta di meulu pamwe novaengeli vaye ovanaenghono, omomalaka omundilo, fiku ta handukile ava inava shiiva Kalunga noitava dulika kevangeli lOmwene wetu Jesus.” (2 Ovatessaloniki 1:6-8) “Kalunga okwe shi tala sha yuka” okwaalulila ovo va wana okutokolwa kuye netokolo la kwata moiti molwokuhepeka ovavaekwa vaye. Etokolo olo itali ka henukwa, molwaashi ovakolokoshi itava ka xupa ‘peholoko laJesus pamwe novaengeli vaye ovanaenghono momalaka omundilo.’ Etokolo laKalunga otali ka yoolola yo, molwaashi Jesus ota ka handukila ‘ovo inava shiiva Kalunga noitava dulika kevangeli.’ Newanifo letokolo laKalunga otali ka hekeleka ovatilikalunga ovo va kala tava hepekwa.
Eteelelo lovayuki
23. Eteelelo nehekeleko lilipi hatu dulu okumona okudja membo laAmos?
23 Exunganeko laAmos oli na etumwalaka leteelelo nehekeleko lihafifa kwaavo ve na omitima da yuka. Ngaashi sha xunganekwa membo laAmos, Jehova ka li a hanauna po filufilu oshiwana shaye shonale. Xuuninwa okwa li a ongela eenghwate daIsrael naJuda, noku di shunifa kedu lavo noku va punika neameno nosho yo ehepuluko linene. Osho otashi ti shike shi na sha nefimbo letu? Otashi tu shilipaleke kutya pefimbo letokolo laye, Jehova ota ka hanga ovakolokoshi kutya nee ova hondame peni, nota ka mona oohandimwe ovo e wete va wana okufilwa onghenda, kutya nee ove li peni kombada yedu eli.
24. Omeenghedi dilipi ovapiya vaJehova vokunena va punikwa?
24 Ofimbo twa teelela efimbo laJehova lokutokola ovakolokoshi, oshike osho hatu hafele tu li ovapiya vaye ovadiinini? Doshili, Jehova okwe tu punika nehepuluko linene lopamhepo! Ohatu hafele onghedi yelongelokalunga oyo ya manguluka ko koipupulu nokehongo la pengifwa olo hali di momahongo oipupulu Oukwakriste. Jehova okwe tu punika yo neendja dopamhepo dihapu. Ndele dimbuluka kutya nonande otu na omanangeko noupuna oo manene a dja kuJehova, otu na yo oshinakuwanifwa shinene. Kalunga okwa hala tu londwele vamwe shi na sha netokolo olo tali uya. Otwa hala okuninga ngaashi hatu dulu opo tu mone ovo ve na “oikala iwa i na sha nomwenyo waalushe.” (Oilonga 13:48, NW) Heeno, otwa hala okukwafela ovanhu vahapu ngaashi tashi dulika opo va hafele pamwe nafye ehepuluko letu lopamhepo. Notwa hala yo va xupe eshi Kalunga ta ka wanifa po etokolo laye li na sha nokutokola ovakolokoshi. Ndele opo tu hafele omanangeko noupuna oo, otu na okukala tu na onghalo yomutima ya yuka. Ngaashi hatu ka mona moshitukulwa tashi landula, osho nasho osha divilikwa mexunganeko laAmos.
Oto nyamukula ngahelipi?
• Ongahelipi exunganeko laAmos la ulika kutya omatokolo aJehova a kwata moiti ohaa kala alushe a yeleka?
• Oumbangi ulipi Amos a yandja opo a ulike kutya omatokolo aKalunga ihaa dulu okuhenukwa?
• Ongahelipi embo laAmos la ulika kutya omatokolo aKalunga ohaa yoolola?
[Efano pepandja 13]
Ouhamba waIsrael kawa li wa henuka etokolo laKalunga
[Efano pepandja 15]
Mo 537 K.O. P., oshixupe shaIsrael naJuda osha aluka okudja moukwatwa muBabilon