Enda mondjila youdiinini
“Ndelenee ame ohandi ende mouyuki [“moudiinini,” NW] wange.”—EPSALME 26:11.
1, 2. (a) Omolwashike oudiinini wovanhu u li oshitukulwa sha fimana shi na sha nomhata younamapangelo waKalunga? (b) Ongahelipi oishitwa inaendunge tai dulu okuulika kutya otai yambidida ounamapangelo waJehova?
ESHI Satana a tukula oshibofa moshikunino shaEden, okwa etifa po omhata yomeshito alishe i na sha noufemba waKalunga wokupangela oishitwa yaYe aishe. Konima yefimbo, okwa popya kutya ovanhu otava ka longela ashike Kalunga shimha ashike tashi va etele ouwa. (Job 1:9-11; 2:4) Kungaha, oudiinini wovanhu owa ninga oshitukulwa sha fimana shomhata oyo i na sha nounamapangelo waJehova weshito alishe.
2 Nonande ounamapangelo waKalunga inau likolelela koudiinini woishitwa yaye, ovanhu nosho yo ovana vaKalunga vopamhepo otava dulu okuulika kutya ova ama kombinga ilipi momhata oyo. Ngahelipi mbela? Omokuhoolola okweenda mondjila youdiinini ile okuhaenda mo. Onghee hano, oudiinini womunhu ou li ekanghameno la kola loku mu tokolifa.
3. (a) Job naDavid ova li va hala Jehova a konakone noku tokole shike? (b) Omapulo elipi a holoka po shi na sha noudiinini?
3 Job okwa popya nelineekelo a ti: “[Jehova] na yeleke nge noshiyelekifo sha yuka, Kalunga opo a shiive ouyuki [“oudiinini,” NW] wange.” (Job 31:6) Ohamba David yaIsrael shonale oya pula Jehova a konakone oudiinini wayo eshi ya ilikana ya ti: ‘Omwene, ningile nge eshi sha yuka, osheshi mokweenda kwange nda enda moukoshoki [“moudiinini,” NW], nda kala nde lineekela Omwene, inandi tengauka.’ (Epsalme 26:1) Inashi fimanenena tuu nokufye okweenda mondjila youdiinini! Ndele oudiinini oshike, notashi ti ngahelipi okweenda mondjila yao? Oshike tashi ke tu kwafela tu kale mondjila youdiinini?
“Nda enda moudiinini”
4. Oudiinini oshike?
4 Oudiinini otau ti okukala omuyuki, u he na oshipo nou he na ombedi. Ndelenee oudiinini owa kwatela mo shihapu shi he fi ashike okulonga osho sha yuka. Oo okukala wa koshoka paenghedi ile okuliyandjela Kalunga nomutima aushe. Satana okwa tula momalimbililo omalinyengotomheno aJob eshi a lombwela Kalunga a ti: “Ndele shamha to nane eke loye u kume omakipa [aJob] nombelela yaye—ye ote ke ku liteeka shili moipafi yoye!” (Job 2:5) Kakele kokulonga osho sha yuka, oudiinini owa kwatela mo yo okukala tu na omalinyengotomheno okomutima a yuka.
5. Oshike tashi ulike kutya okukanyatela oudiinini itaku tu pula tu kale twa wanenena?
5 Ndele nande ongaho, okukanyatela oudiinini itaku pula ewaneneno. Ohamba David oya li inai wanenena noya ninga omapuko mahapu a kwata moiti monghalamwenyo yayo. Ndele Ombibeli otai mu popi e li omulumenhu oo a enda “nomutima aushe.” (1 Eehamba 9:4) Omolwashike mbela? Omolwaashi David okwa li e hole Jehova. Omutima waye owa li we liyandja kuKalunga. Okwa dimina omapuko aye nokwa tambula ko nehalo liwa epukululo nokwa yukifa eendjila daye. Doshili, oudiinini waDavid otau monika meliyandjo laye nomutima aushe nosho yo mohole yaye yokuhola Kalunga kaye, Jehova.—Deuteronomion 6:5, 6.
6, 7. Okweenda moudiinini okwa kwatela mo shike?
6 Oudiinini inau ngabekelwa kelihumbato lonhumba lovanhu, ngaashi eliyandjo lopalongelokalunga. Owa kwatela mo onghedi yetu yokukalamwenyo aishe. David okwa “enda” moudiinini waye. OThe New Interpreter’s Bible otai ti: “Oshityalonga ‘enda’ otashi ulike ‘konghedi yokukalamwenyo.’ ” Mokupopya shi na sha naavo “ve nondjila ya yuka” omupsalme okwa imba ta ti: “Ovanelao ovava, tava diinine omalongo [aKalunga], ndee tave mu kongo nomutima aushe, itava nyono sha, ndelenee tava ende mondjila yaye.” (Epsalme 119:1-3) Oudiinini otau pula okukonakona alushe omauyelele opo u shiive ehalo laKalunga nokweenda meendjila daye.
7 Okweenda moudiinini otaku pula okukala ovadiinini kuKalunga, nokuli nomeenghalo dii. Ngeenge hatu lididimikile omayeleko, hatu kala twa pama nonande ope na omaudjuu okudja mounyuni wouhenakalunga, oudiinini wetu otau ke limonikila. Ohatu ‘hafifa omutima waJehova’ molwaashi ota dulu okunyamukula oo te mu lundile. (Omayeletumbulo 27:11) Netomheno liwa, ohatu dulu okukala twa tokola toko ngaashi Job a ninga eshi a ti: “Fiyo handi ka fuda mo omufudo wange, itandi ekeleshi po ouyuki [“oudiinini,” NW] wange.” (Job 27:5) Epsalme eti-26 otali ulike osho tashi ke tu kwafela opo tu ende mondjila youdiinini.
“Yelifa eefiyo dange nomutima wange”
8. Oshike to lihongo meilikano laDavid eshi a pula Jehova a konakone eefiyo nomutima waye?
8 David okwa ilikana a ti: ‘Omwene, yeleke nge, u konakone nge, [yelifa, NW] eefiyo dange nomutima wange.’ (Epsalme 26:2) Eefiyo odi li mokule molutu. Eefiyo odi lile po omadiladilo nomaliudo omoule omunhu pafaneko. Nomutima wopafaneko oo ounhu womeni aushe—omalinyengotomheno aye, omaliudo nosho yo eendunge daye. Eshi David a pula Jehova e mu konakone, okwa ilikana opo omadiladilo nomaliudo aye omoule a konakonwe noku shipululwe.
9. Omonghedi ilipi Jehova ha yelifa eefiyo nomutima wetu wopafaneko?
9 David okwa ilikana opo eefiyo nomutima waye i yelifwe. Ongahelipi Jehova ha yelifa osho tu li meni? David okwa imba a ti: “Ohandi pandula, Omwene, eshi wa pukulula nge; moufiku omutima wange tau shi dimbulukifa nge.” (Epsalme 16:7) Osho osha hala okutya shike? Otashi ti kutya omayele aKalunga okwa kuma lela David moule nokwe a diinina, a pukulula omadiladilo nomaliudo aye omoule. Onghee hano, otaa dulu yo oku tu pukulula ngeenge ohatu dilonga nolupandu komayele oo hatu mono okupitila mEendjovo daKalunga, movakalelipo vaye nosho yo mehangano laye noku a diinina moule mufye. Okwiilikana alushe kuJehova e tu yelife monghedi oyo otaku ke tu kwafela tu ende mondjila youdiinini.
“Ouwanghenda woye ou li komesho yange”
10. Oshike sha kwafela David a ende moshili yaKalunga?
10 David okwa twikila ko a ti: ‘Ounamutimanghenda [“ouwanghenda,” NW] woye ou li komesho yange, nohandi ende moshili yoye.’ (Epsalme 26:3) David oku shii nawa oilonga yaKalunga youwanghenda, nokwe i dilonga nolupandu. Okwa imba a ti: “Omwenyo wange, hambelela Omwene, ove ino dimbwa ouwa ou e ku ningila.” Mokudimbuluka “ouwa” mukwao waKalunga, David okwa twikila ko a ti: “Omwene oha longifa ouyuki, novafininikwa aveshe ote va longele eyukifilo. Moses okwa li e mu shiivifila eendjila daye, novamati vaIsrael oilonga yaye.” (Epsalme 103:2, 6, 7) Otashi dulika David kwa li ta diladila okufininikwa kwOvaisrael kOvaegipti momafiku aMoses. Ngeenge osho ngaho, okudilonga nghee Jehova a shiivifila Moses eendjila daye di na sha nokumangulula oku na okukala kwa li kwa kuma omutima waDavid nokupameka etokolo toko laye okweenda moshili yaKalunga.
11. Oshike tashi dulu oku tu kwafela tu ende mondjila youdiinini?
11 Okukonakona Eendjovo daKalunga ondjikilile nokudilonga osho hatu lihongo mudo otashi ke tu kwafela yo tu ende mondjila youdiinini. Pashihopaenenwa, okudimbuluka kutya Josef okwa ya onhapo eenghendabala domukainhu waPotifar doku mu hekela moluhaelo otashi ke tu ladipika shili tu ye onhapo eenghendabala da faafana koilonga, kofikola nosho yo keshe pamwe. (Genesis 39:7-12) Ongahelipi ngeenge hatu yelekwa keemhito dokumona ehepuluko lopamaliko ile etumbalo neendodo dopombada mounyuni? Otu na oshihopaenenwa shaMoses, oo a anya okupewa etumbalo laEgipti. (Ovaheberi 11:24-26) Okukaleka momadiladilo elididimiko laJob, osha yela kutya otashi ke tu kwafela tu pameke etokolo toko letu okukala ovadiinini kuJehova nonande ope na omauyahame noiponga. (Jakob 5:11) Ongahelipi ngeenge otwa ningi oihakanwa yomahepeko? Doshili, okudimbulukwa oshimoniwa shaDaniel mekololo leenghoshi otashi ke tu pa ouladi.—Daniel 6:17-23.
“Ame ihandi kala omutumba pamwe neembudi”
12, 13. Eendafano loludi lilipi tu na okuhenuka?
12 David okwa popya natango oshinima osho she mu pameka a kale omudiinini, a ti: ‘Ame ihandi kala omutumba pamwe neembudi, noinandi endafana naava ve na koshi. Ohandi tondo oshiongalele shovanawii, noihandi kala omutumba puava ve he na Kalunga.’ (Epsalme 26:4, 5) David ina kala nande omutumba pamwe novakolokoshi. Okwa li e tonde eendafano lii.
13 Ongahelipi shi na sha nafye? Mbela ohatu anye okukala omutumba pamwe neembudi okupitila meeprograma doTV, meevidio, meekino, moInternet ile meenghedi dimwe? Mbela ohatu kala kokule naavo ve na koshi? Vamwe kofikola ile keenhele doilonga otashi dulika ve liningife va fa ookaume ketu ve na omalalakano oinheya. Mbela otwa hala shili okupanga oukaume wopofingo naavo ihava ende moshili yaKalunga? Nonande ovashunimonima otava popi kutya otava longo pauyuki, otashi dulika yo omalalakano avo oku tu efifa po okulongela Jehova va kale ve a holeka. Ongahelipi ngeenge ope na vamwe meongalo lopaKriste ovo ve na onghalamwenyo yopavali? Navo ohava holeke osho ve li shili. Jayson, oo ta longo paife e li omuyakuliongalo, okwa li e na ookaume ve li ngaho mounyasha waye. Okwa popya shi na sha navo a ti: “Efiku limwe umwe womuvo okwa lombwela nge a ti: ‘Kashi na mbudi kutya oshike hatu ningi paife molwaashi eshi onghalelo ipe tai uya, ohatu ka kala ashike twa fya. Itatu ka shiiva kutya otwa pitililwa po kusha.’ Okupopya kwoludi la tya ngaho okwa londwela nge. Inandi hala oku ka kala nda fya eshi onghalelo ipe tai uya.” Jayson okwa xulifa po pandunge eendafano laye novanhu va tya ngaho. Omuyapostoli Paulus okwa londwela a ti: “Inamu puka: Ookaume [vai] otava nyono po eenghedi diwa.” (1 Ovakorinto 15:33) Inashi fimanenena tuu kufye tu henuke ookaume vai!
‘Ohandi udifa oinenelonga yoye aishe’
14, 15. Ongahelipi hatu dulu “okudingilila oaltari” yaJehova?
14 David okwa twikila ko a ti: ‘Omake ange ohandi a kosho e he nambudi, nonda hala okudingilila oaltari yoye, Omwene.’ Omolwashike mbela? ‘Ame ndi pandule nondaka inene, nondi udife oinenelonga yoye aishe.’ (Epsalme 26:6, 7) David okwa li a hala okukala a koshoka paenghedi opo a dule okulongela Jehova nokushiivifa eliyandjo laye kuYe.
15 Keshe shimwe osho shi na ekwatafano nelongelokalunga lashili metwali nosho yo konima yefimbo motembeli, osha li “efano nomudidimbe woikwaulu.” (Ovaheberi 8:5; 9:23) Oaltari oya li tai faneke ehalo laJehova lokutambula ko eyambo laJesus Kristus omolwokukulila ovanhu. (Ovaheberi 10:5-10) Ohatu kosho omake etu e he na etimba nohatu ‘dingilile oaltari’ yaJehova mokukala neitavelo tali longo meyambo olo.—Johannes 3:16-18.
16. Ongahelipi okuudifila vamwe oinenelonga yaKalunga taku tu etele ouwa?
16 Ngeenge hatu diladila kwaaishe oyo ekulilo le i ninga tai shiiva, mbela omitima detu ihadi kala di yadi olupandu lokupandula Jehova nosho yo Omona waye ewifa? Onghee hano, tu na olupandu momitima detu, natu shiivifile vamwe oinenelonga yaKalunga—okudja keshito lomunhu moshikunino shaEden fiyo okokutungululwa filufilu kwoinima aishe mounyuni mupe waKalunga. (Genesis 2:7; Oilonga 3:21) Noilonga yokuudifa Ouhamba nokuninga ovanhu ovahongwa kai fi tuu eameno lopamhepo! (Mateus 24:14; 28:19, 20) Okukala twe lipyakidila muyo otashi tu kwafele tu kaleke momadiladilo eteelelo letu lonakwiiwa likumwifi, eitavelo letu momaudaneko aKalunga la pama nosho yo okukaleka po ohole yetu yokuhola Jehova nosho yo ovanhu vakwetu.
“Ame ondi hole onhele yongulu yoye”
17, 18. Oikala yetu i na sha nokwoongala kwopaKriste oi na okukala ngahelipi?
17 Etwali nosho yo oaltari yalo yomayambo oya li ondingandinga yokulongela Jehova muIsrael. Mokuulika ohokwe yaye monhele oyo, David okwa ilikana a ti: ‘Omwene, ame ondi hole onhele yongulu yoye naapa, tapa kala onhele yoshinge shoye.’—Epsalme 26:8.
18 Mbela otu hole ngoo okwoongala peenhele opo hatu lihongo kombinga yaJehova? Olupale lOuhamba keshe noprograma yalo yehongo lopamhepo londjikilile otali longo li li ondingandinga yelongelokalunga lashili moshitukulwa. Natango, otu na oyoongalele yokomudo yoitukulwa, yopaikandjo nosho yo yefiku le likalekelwa. “Omadimbulukifo” aJehova ohaa kundafanwa pokwoongala kwa tya ngaho. Ngeenge otwe lihongo okukala tu “a hole neenghono adishe,” ohatu ka kala twa hala okukala pokwoongala nohatu ka pwilikina nelitulemo fimbo tu li puko. (Epsalme 119:167, NW) Itashi talaleke tuu okukala novaitaveli vakwetu ovo ve na ko na sha nouwa wetu nohave tu kwafele tu kale nokweenda mondjila youdiinini!—Ovaheberi 10:24, 25.
“Ino nakula po omwenyo wange”
19. David ka li a hala okumonika ondjo yomanyono elipi?
19 Molwaashi David okwa li e shii nawa oilanduliko yokukanduka mo mondjila yoshili yaKalunga, okwa ilikana a ti: ‘Ino nakula po omwenyo wange pamwe novalunde, nomwenyo wange mumwe novatileshi vohonde, ava ve nomake a nyata oukolokoshi, nolulyo lavo oli yadi ombubo.’ (Epsalme 26:9, 10) David ka li a hala okukala mokati kaavo va nyata ile ovo hava tambula ombubo.
20, 21. Oshike tashi dulu oku tu twala mondjila yovahenakalunga?
20 Ounyuni kunena ouyadi oilonga ya nyata paenghedi. OTV, oifo nosho yo eekino otai xwaxwameke elihumbato lii—“olwisho loipala.” (Ovagalati 5:19) Vamwe ova pikwa komafano oipala, oo luhapu haa twala melihumbato la nyata. Ovanyasha ovo unene tuu ve li oihakanwa yomanwefemo a tya ngaho. Moilongo imwe, okweendelafana nope he na elalakano lokuhombola okwa hapupala, novanyasha vomido omulongo nasha ohava kala ve udite va fininikwa kutya ove na okweendelafana. Ovanyasha vahapu ohava kulike ohole yokuhola vamwe, nonande ove li unene ovanyasha nokuhombola. Opo va hafife omahalo avo omilele oo taa kulu muvo, ohava i diva melihumbato la nyata fiyo va ya moluhaelo.
21 Ovakulunhu inava lya olusha lomanwefemo mai. Okungeshefa ku he li pauyuki nosho yo eamo lokuninga omatokolo okulihola mwene oi li euliko loku he na oudiinini. Okweenda meendjila dounyuni otaku tu twala ashike kokule naJehova. Natu ‘tondeni eshi shii nokuhola eshi shiwa’ nokutwikila okweenda mondjila youdiinini.—Amos 5:15.
“Mangulule nge nokufila nge onghenda”
22-24. (a) Etwomukumo lilipi wa mona meendjovo daxuuninwa dEpsalme eti-26? (b) Omwiyo ulipi tau ka kundafanwa moshitukulwa tashi landula?
22 David okwa xulifa okupopya kwaye naKalunga, a ti: ‘Ndelenee ame ohandi ende mouyuki [“moudiinini,” NW] wange, mangulule nge nokufila nge onghenda. Eemhadi dange tadi kala ofika pedu la lalakana; ohandi ka hambelela Omwene moiongalele yeongalo.’ (Epsalme 26:11, 12) Etokolo toko laDavid lokukanyatela oudiinini waye ola kwatakanifwa neilikano laye li na sha nokumangululwa. Osho itashi tu tuu omukumo! Nonande inatu wanenena, Jehova ote ke tu kwafela ngeenge otwa tokola toko okweenda mondjila youdiinini.
23 Onghedi yetu yokukalamwenyo nai ulike kutya ohatu fimaneke notwa lenga ounamapangelo waKalunga. Keshe umwe womufye ota dulu okupula Jehova meilikano opo a konakone noku yelife omadiladilo nomaliudo etu omoule. Ohatu dulu okudimbuluka oshili yaKalunga alushe mokukonakona nouladi Eendjovo daye. Doshili, natu henukeni eendafano lii ndele hatu hambelele Jehova moyoongalele yeongalo. Natu kufe ombinga nouladi moilonga yokuudifa Ouhamba nokuninga ovanhu ovahongwa noinatu efa nande ounyuni u tule moshiponga ekwatafano letu naKalunga li na ondilo. Eshi hatu kendabala okweenda mondjila youdiinini, ohatu dulu okukala noushili kutya Jehova ote ke tu fila onghenda.
24 Molwaashi oudiinini owa kwatela mo eembinga adishe donghalamwenyo, otwa pumbwa okukala twa lungama omwiyo wa nyika oshiponga—okulongifa nai oikolwifa. Osho otashi ka kundafanwa moshitukulwa tashi landula.
Oto dimbuluka?
• Omolwashike oishitwa inaendunge tai dulu okutokolwa she likolelela koudiinini wayo?
• Oudiinini oshike, nokweenda mondjila yao okwa kwatela mo shike?
• Oshike tashi ke tu kwafela tu ende mondjila youdiinini?
• Opo tu kanyatele oudiinini, oiponga ilipi tu na okulungama nokuhenuka?
[Efano pepandja 23]
Mbela oho pula alushe Jehova a konakone omadiladilo oye omoule?
[Efano pepandja 23]
Mbela oho kaleke tuu oilonga yaJehova youwanghenda komesho yoye?
[Efano pepandja 24]
Okukanyatela kwetu oudiinini momayeleko otaku hafifa omutima waJehova
[Efano pepandja 25]
Mbela oho longifa omafiloshisho aJehova oo e ku pa e ku kwafele u ende mondjila youdiinini?