Omolwashike tu na okukanyatela oudiinini wetu?
‘Omwene, yukifile nge paukoshoki [“oudiinini”] wange.’ — EPS. 7:9, yelekanifa novelishe 8 mo-NW.
1, 2. Eenghalo dimwe dilipi odo hadi yeleke oudiinini wOvakriste?
FANEKA eenghalo nhatu tadi landula momadiladilo oye: Yotete, natu tye nee okamati konhumba otaka shekwa kovanafikola vakwao, tava kendabala oku ka handukifa, opo ngeno ka tukane ile ka lwe. Mbela okamati oko otaka ka alulila ovanafikola vakwao owii ile otaka ka ya kokule novanhu va tya ngaho? Onhivali, natu tye nee omushamane oku li meumbo oye aeke ta kongo ouyelele wonhumba ko-Internet. Ohaluka, kokombiyuta yaye okwe uya eshiivifo li na sha nomafano oipala. Mbela ota ka kwatwa keamo lokutala omafano a tya ngaho ile ota ka henuka okutala omafano oo? Onhinhatu, natu tye nee omukainhu Omukriste oku li navakwao tava popi, ndele ohaluka eenghundafana davo otadi tengele kolwaambo tava ambe omumwameme wonhumba meongalo. Mbela Omukriste oo naye ota ka kwatwa keamo lokwaamba vamwe ile ota ka eta po oshikundafanwa shimwe shi lili?
2 Nonande eenghalo odo twa kundafana metetekelo oda yoolokafana, ovanhu aveshe ovo ova taalela eshongo limwe. Aveshe ove li hanga meenghalo odo tadi yeleke oudiinini wavo ve li Ovakriste. Mbela oho lipula ngoo shi na sha noudiinini woye ngeenge to ungaunga noisho nosho yo eemhumbwe doye ile ngeenge to litulile po omalalakano monghalamwenyo? Ovanhu ohave lipula shi na sha noinima yakeshe efiku ngaashi eholokepo lavo, oukolele wavo, ouxupilo, omakwatafano avo nookaume, eendelafano nosho yo eehombo. Otashi dulika nokuli tu kale hatu lipula neenghono noinima ya tya ngaho. Ndele mbela oshike osho Jehova ha yandje unene elitulemo kusho ngeenge ta konakona omitima detu? (Eps. 139:23, 24) Oha yandje unene elitulemo koudiinini wetu.
3. Jehova okwe tu pa ehoololo le likalekelwa lilipi, nohatu ka konakona kombinga yashike moshitukulwa eshi?
3 Jehova, oo e li Omuyandji ‘wakeshe oshipewa shiwa, nokeshe oshali sha wanenena,’ okwa pa keshe umwe womufye eeshali di lili noku lili. (Jak. 1:17) Okwe tu pa eeshali domaludi ngaashi omalutu, omadiladilo, oukolele nokudula okuninga oinima i lili noku lili. (1 Kor. 4:7) Ndele nande ongaho, ihe tu fininike tu kale ovadiinini. Okwe tu pa emanguluko lokuhoolola ngeenge otwa hala okukala ovadiinini kuye ile hasho. (Deut. 30:19) Onghee hano, otwa pumbwa okukonakona kutya oudiinini oshike naanaa. Ohatu ka tala yo komatomheno atatu kutya omolwashike oudiinini u li oukwatya wa fimanenena.
Oudiinini oshike?
4. Oudiinini owa kwatela mo shike, noshike hatu dulu okulihonga momhango oyo Jehova a li a yandja i na sha nomayambo oinamwenyo?
4 Ovanhu vahapu kave shii lela kutya oudiinini oshike naanaa. Pashihopaenenwa, ovanhu vamwe ohava diladila kutya oudiinini otau ulike kouyuki. Nonande ouyuki nao oukwatya wa fimana, ou li ashike oshitukulwa shoudiinini. PaMbibeli, oudiinini owa kwatela mo okukala twa koshoka filufilu paenghedi. Oitya yOshiheberi oyo ya pambafana noshitya “oudiinini” oya dja koshitya shopefina osho tashi ti okukala wa koshoka, oshinima she lixwa po ile shihe na oshipo. Shimwe shomoitya oyo yOshiheberi ohashi longifwa shi na sha nomayambo oo kwa li haa yambelwa Jehova. Jehova okwa li ha tambula ko ashike eyambo loshinamwenyo osho shihe na oshipo. (Lesha Leviticus 22:19, 20.) Jehova ka li ha hokwa nandenande ovo va li va dina elombwelo olo li li momushangwa oo, ovo va li hava yambe oinamwenyo ya lemana, tai vele ile ipofi. — Mal. 1:6-8.
5, 6. (a) Oihopaenenwa ilipi tai ulike kutya ovanhu luhapu ohava kala va lenga oinima oyo ye lixwa po? (b) Mbela otwa pumbwa okukala twa wanenena opo tu kale ovadiinini? Shi yelifa.
5 Kashi fi oshinima shipe kovanhu okukonga ile okulalakanena oshinima osho she lixwa po. Pashihopaenenwa, natu tye nee ngeno omunhu oo ha ongele omambo okwe litwa embo lonhumba li na ondilo olo a kala ta kongo efimbo lile. Ndele mupya munene, omapandja mahapu oo a fimana okwa duduka mo. Otashi dulika embo olo e li shune mo moraka a nyemata, molwaashi inali lixwa po. Ile natu tye nee ngeno omukainhu wonhumba ota ende komunghulofuta, ta ongele oipeta yeengholokofya oyo ya kungululilwa komunghulofuta komakufikufi. Omukainhu okwa tunhukwa eshi a mona oipeta yomaludi, noha kanghama po manga opo a konakone oipeta oyo. Mbela oipeta ya tya ngahelipi ta ka ya nayo keumbo? Nopehe na omalimbililo, ota ka twaalela oipeta yeengholokofya oyo ye lixwa po, sha hala kutya, inai tenda omifya. Sha faafana, Kalunga naye oha hokwa ovanhu ovo have mu longele nomutima aushe, ndele hanetatamutima. — 2 Omaf. 16:9.
6 Ndele otashi dulika u lipule kutya: Mbela omunhu okwa pumbwa okukala a wanenena opo a kale omudiinini? Molwaashi inatu wanenena, otashi dulika tu kale twe litala ko ngaashi embo la duduka omafo ile ngaashi oipeta yeengholokofya oyo ya tenda omifya. Mbela osho ho kala u udite ngaho omafimbo amwe? Kala wa shilipalekwa kutya Jehova ina teelela tu kale twa wanenena filufilu. Ina teelela tu ninge shihapu shi dulife pwaasho hatu dulu okuninga.a (Eps. 103:14; Jak. 3:2) Ndele nande ongaho, okwa teelela tu kale ovadiinini. Mbela ope na ngoo eyooloko pokati koudiinini nokukala twa wanenena? Heeno, ope na. Oku shi faneka: Natu tye nee ngeno omulumenhu wonhumba omunyasha okwa konga okakadona e ka hombole. Itashi ka kala pandunge komumati okukala a teelela okakadona oko ka kale ka wanenena. Ndele nande ongaho, ota ka kala a teelela okakadona oko ka kale ke mu hole nomutima wako aushe, nohole ihe na oihelele. Sha faafana, Jehova naye ‘ota pula tu mu liyandjele oye aeke.’ (Ex. 20:5, NW) Ina teelela tu kale twa wanenena, ndele okwa hala tu kale tu mu hole nomutima aushe noku mu longela oye aeke.
7, 8. (a) Jesus okwe tu tulila po oshihopaenenwa shilipi shi na sha noudiinini? (b) Oudiinini oshike naanaa meityo lopamishangwa?
7 Otashi dulika hatu dimbuluka enyamukulo laJesus eshi a li a pulwa kutya oshipango shilipi sha fimanenena moipango aishe. (Lesha Markus 12:28-30.) Jesus ka li ashike a nyamukula epulo olo neendjovo, ndele okwa li ha katuka metwokumwe neendjovo odo. Okwe tu tulila po oshihopaenenwa sha denga mbada shokuhola Jehova nomadiladilo etu aeshe, omitima detu adishe, eemwenyo detu adishe nosho yo neenghono detu adishe. Okwa ulika kutya oudiinini ihau ulikwa ashike neendjovo dongaho, ndele omokulonga oilonga tai ti sha, hatu shi ningi nelinyengotomheno la yuka. Onghee hano, oudiinini otau pula tu shikule oshikoti shaJesus. — 1 Pet. 2:21.
8 Oku shi ngonga pauxupi, meityo lopamishangwa, oudiinini owa hala okutya: Okuliyandjela nomutima wetu aushe Tate yetu womeulu, Jehova Kalunga, oye aeke, opo tu longe ehalo laye notu katuke metwokumwe nelalakano laye. Okukanyatela oudiinini otashi ti kutya okuninga eenghendabala alushe dokuhafifa Jehova Kalunga monghalamwenyo yetu yakeshe efiku. Otu na okupitifa komesho monghalamwenyo oinima oyo a tala ko ya fimanenena. Natu ka taleni komatomheno atatu kutya omolwashike osho sha fimanenena.
1. Oudiinini wetu nosho yo omhata i na sha nounamapangelo
9. Oudiinini wetu pauhandimwe owa pambafana ngahelipi nomhata younamapangelo weshito alishe?
9 Ounamapangelo waJehova inau likolelela koudiinini wetu, molwaashi ounamapangelo waye owa yuka, otau kalele nokau na ongaba. Jehova oye ta kala Omupangeli weshito alishe fiyo alushe, kashi na nee mbudi kutya oishitwa yaye otai ti shike ile otai ningi shike. Ndele nande ongaho, ounamapangelo waye owa tulwa momalimbililo, kutya nee omeulu ile okombada yedu. Onghee hano, ounamapangelo waye owa pumbwa okuyukipalifwa opo oishitwa yaye aishe inaendunge i mone kutya onghedi yaye yokupangela oi li pauyuki nosho yo pahole. Tu li Eendombwedi daJehova, ohatu kongo eemhito opo tu lombwele ovanamitimadiwa kutya Kalunga oye e na oufemba wokupangela eshito alishe. Ndele mbela ongahelipi hatu dulu okuyambidida Jehova pauhandimwe momhata i na sha nounamapangelo? Ongahelipi hatu dulu okuulika kutya otwa tala ko Jehova e li Omupangeli wetu? Omokukanyatela oudiinini wetu kuye.
10. Satana okwa ti ngahelipi kombinga youdiinini wovanhu, nowa tokola okuninga po shike?
10 Tala kutya oudiinini woye owa kwatelwa mo ngahelipi momhata oyo: Satana okwa ti kutya kape na omunhu ta ka yambidida ounamapangelo waKalunga, sha hala kutya, kape na omunhu ta ka longela Jehova te linyengifwa kohole yokuhelihola mwene. Satana okwa li a lombwela Jehova moipafi yongudu yoishitwa yopamhepo fimbo ya li ya ongala meulu, a ti: “Oshipa omoshipa! Omunhu keshe osho e shi na, te shi yandjele omwenyo waye.” (Job 2:4) Didilika kutya Satana ka li ashike a tula momalimbililo oudiinini womulumenhu omuyuki Job, ndele okwa shonga oudiinini womunhu keshe. Ombibeli oya ti kutya Satana “omuhokololifi wovamwatate.” (Eh. 12:10) Satana ota sheke Jehova ta ti kutya Ovakriste aveshe, naave wa kwatelwa mo, itava ka kanyatela oudiinini wavo. Ota ti kutya oto ke liteeka po Jehova opo u xupife omwenyo woye. Mbela ou udite ngahelipi kombinga yomhata oyo i na sha noudiinini woye? Mbela ino hala okuulika kutya Satana omunaipupulu? Osho oto dulu ashike oku shi ulika, mokukanyatela oudiinini woye.
11, 12. (a) Oihopaenenwa ilipi tai ulike kutya omatokolo oo hatu ningi keshe efiku otaa kumu oudiinini wetu pauhandimwe? (b) Omolwashike shi li oufembanghenda okukanyatela oudiinini wetu?
11 Osha fimana okuulika oudiinini wetu okupitila melihumbato letu lakeshe efiku nosho yo momatokolo oo hatu ningi. Natu taleni vali keenghalo nhatu odo twa kundafana mokatendo kotete. Eenghatu dilipi ovanhu ovo ve na ngeno okukatuka opo va ulike oudiinini wavo? Okamati oko ka li taka shekwa kovanafikola vakwao oka li ka hala oku va alulila owii, ndele oka dimbuluka ekumaido eli tali ti: “Inamu alulila omunhu owii, ndelenee peni ehandu laKalunga omhito. Shaashi opa shangwa: Ehandu olange, ame handi futu, Omwene osho ta ti.” (Rom. 12:19) Onghee hano, oka dja po puvo ndele taka i neendjila dako. Omushamane oo a li ta kongo ouyelele ko-Internet okwa li ta dulu okutala omafano oipala, ndele okwa dimbuluka efinamhango olo tali hangwa meendjovo daJob, tadi ti: “Ame nda udafana nomesho ange: ndi tale ngahelipi kokakadona?” (Job 31:1) Onghee hano, omushamane oo okwa li a tokola aha tale omafano oo a nyanyalifi opo aha nyateke omadiladilo aye. Omukainhu oo a li mokati kovakainhu vakwao, ovo va li va hovela olwaambo, okwa dimbuluka ekumaido olo tali ti: “Keshe womufye na wapalele mukwao oku mu yakula mouwa opo a tungwe.” (Rom. 15:2) Okwa li e shii kutya olwaambo itali tungu nandenande, otali nyateke edina lomumwameme oo a li ta ambwa noitali hafifa Jehova. Onghee hano, okwa li a lungamena elaka laye nokwa lundulula oshikundafanwa shavo.
12 Meenghalo adishe odo, Ovakriste ovo ova ulika kutya Jehova oye Omupangeli wavo nova li va kendabala okuninga osho tashi mu hafifa. Mbela naave oho kendabala okuninga omahoololo nomatokolo oo taa hafifa Jehova? Ngeenge osho ho ningi ngaho, oto katuka metwokumwe nekumaido lopahole olo tali hangwa mOmayeletumbulo 27:11, tali ti: “[Kala] u neendunge, omumwange, hafifa omutima wange, opo nee handi dulu okunyamukula [ou ta lundile nge, NW].” Kau fi tuu oufembanghenda okuhafifa omutima waJehova! Onghee hano, oshi li pandunge okuninga eenghendabala ngaashi hatu dulu opo tu kanyatele oudiinini wetu.
2. Jehova ote ke tu tokola she likolelela koudiinini wetu
13. Eendjovo daJob naDavid otadi ulike ngahelipi kutya Jehova ote ke tu tokola she likolelela koudiinini wetu?
13 Otwa mona kutya oudiinini otau ka ulika kutya ohatu yambidida ounamapangelo waJehova. Nomolwaasho Jehova ota ka tokola ovanhu she likolelela koudiinini wavo. Job okwa li a uda ko nawa oushili wa tya ngaho. (Lesha Job 31:6.) Okwa li e shii kutya Kalunga oha yeleke oudiinini wovanhu aveshe “noshiyelekifo sha yuka,” sha hala kutya, omifikamhango daYe douyuki da wanenena. David naye okwa ti: “Omwene, yukifile nge pauyuki wange napaukoshoki [“oudiinini,” NW] wange. . . . Oove omukonakoni womitima noweefiyo, Kalunga omuyuki.” (Eps. 7:9, 10) Otu shii nawa kutya Kalunga oha dulu okukonakona ounhu wetu womeni, oo tau fanekwa ‘komitima nokeefiyo.’ Ndele inatu dimbwa kutya oshike osho Jehova ta konakona momitima detu. Ngaashi David e shi popya, Jehova ote tu tokola she likolelela koudiinini wetu.
14. Omolwashike tuhe na okufika pexulifodiladilo kutya itatu dulu okukala ovadiinini ngeenge inatu wanenena?
14 Faneka nee ngeno momadiladilo oye Jehova ta konakona omitima dovanhu omabiliyona kunena. (1 Omaf. 28:9) Mbela ovanhu vangapi e wete va kanyatela oudiinini wavo? Ovanini lela. Ndele inatu diladila kutya itatu dulu okukanyatela oudiinini wetu molwaashi inatu wanenena. Ponhele yaasho, ohatu dulu okukala tu na elineekelo ngaashi David naJob kutya Jehova ota dulu oku tu tala ko tu li ovadiinini nonande inatu wanenena. Dimbuluka kutya okukala omunhu a wanenena hako taku ufa kutya oto ka kanyatela oudiinini woye. Pashihopaenenwa, kombada yedu okwa li ashike ovanhu vatatu va wanenena, Adam, Eva nosho yo Jesus. Ndele Adam naEva ova dopa okukanyatela oudiinini wavo. Mepingafano naasho, ovanhu omamiliyona mahapu inava wanenena ova kanyatela oudiinini wavo. Onghee hano, naave oto dulu okukanyatela oudiinini woye.
3. Oudiinini otau tu kwafele tu kale tu na eteelelo
15. David okwa ulika ngahelipi kutya osha fimana okukanyatela oudiinini wetu ngeenge otwa hala okukala tu na eteelelo li na sha nonakwiiwa?
15 Molwaashi Jehova ote ke tu tokola she likolelela koudiinini wetu, otwa pumbwa okukala ovadiinini opo tu kale tu na eteelelo li na sha nonakwiiwa. David naye okwa koleka oushili oo. (Lesha Epsalme 41:13.) David okwa li a hala okukala a hokiwa kuKalunga fiyo alushe. Ngaashi Ovakriste vashili vokunena, David naye okwa li e na eteelelo loku ka kala nomwenyo fiyo alushe, nokwa li a ehena popepi elela naJehova Kalunga eshi a kala te mu longele. Okwa li e shii kutya osha fimana okukanyatela oudiinini waye opo a dule oku ka mona omwenyo waalushe. Sha faafana, ngeenge otwa kanyatele oudiinini wetu kunena, Jehova ota ka kala e tu hokwa, ote ke tu honga noku tu wilika noku tu nangeka yo noupuna.
16, 17. (a) Omolwashike wa tokola toko okukanyatela alushe oudiinini woye? (b) Omapulo elipi hatu ka konakona moshitukulwa tashi landula?
16 Otwa pumbwa yo eteelelo opo tu kale twa hafa kunena. Eteelelo otali dulu oku tu etela ehafo olo tali dulu oku tu kwafela tu pite meenghalo didjuu. Eteelelo ohali amene yo omadiladilo etu. Dimbuluka kutya Ombibeli oya faafanifa eteelelo nembale loshivela. (1 Tes. 5:8) Ngaashi ashike embale loshivela hali amene omutwe womukwaita molwoodi, eteelelo ohali amene omadiladilo etu aha nwefwe mo koinima itai tungu oyo Satana ta xumifa komesho okupitila mounyuni waye oo u li pokuxula po. Onghalamwenyo yetu itai ka kala i na eityo ngeenge katu na eteelelo. Onghee hano, otwa pumbwa okulikonakona nawa tu shilipaleke ngeenge otwa kanyatela ngoo shili oudiinini wetu neteelelo letu. Ino dimbwa kutya ngeenge owa kanyatela oudiinini woye, oto ulike kutya oto yambidida ounamapangelo waJehova noto shilipaleke eteelelo loye li na ondilo li na sha nonakwiiwa. Nomolwaasho kala wa tokola toko okukanyatela alushe oudiinini woye!
17 Molwaashi oudiinini oukwatya wa fimanenena, otwa pumbwa okukonakona natango omapulo onhumba ngaashi: Oshike tashi ke tu kwafela tu kulike oukwatya oo? Ongahelipi hatu dulu okuulika oudiinini wetu? Oshike osho omunhu oo a efa po oudiinini waye pakafimbo ta dulu okuninga po opo a dule okukala vali omudiinini? Ohatu ka mona omanyamukulo komapulo oo moshitukulwa tashi landula.
[Eshangelo lopedu]
a Jesus okwa ti: “Kaleni hano mwa wana mwa pwa, ongaashi Xo yeni meulu a wana a pwa.” (Mat. 5:48) Eendjovo odo daJesus otadi ulike kutya nonande ovanhu inava wanenena, otava dulu okukala va wana va pwa meenghedi donhumba. Pashihopaenenwa, ohatu dulu okudulika koshipango shi na sha nokuhola vamwe, nokungaho, ohatu ka hafifa Kalunga. Ndele mepingafano naasho, Jehova okwa wanenena filufilu. Nomolwaasho, oudiinini waye owa kwatela mo ewaneneno. — Eps. 18:31.
Oto nyamukula ngahelipi?
• Oudiinini oshike?
• Oudiinini owa pambafana ngahelipi nomhata younamapangelo weshito alishe?
• Omolwashike taku dulu okutiwa kutya oudiinini otau tu kwafele tu kale tu na eteelelo li na sha nonakwiiwa?
[Omafano pepandjae 14]
Ohatu shakeneke omashongo mahapu efiku keshe oo taa yeleke oudiinini wetu