Tila Jehova, opo u kale omunelao!

“Omulumenhu omunelao [oyoo] ha tila Omwene.” — EPSALME 112:1.

1, 2. Etilokalunga ohali eta oidjemo ilipi?

KASHIPU okukala omunelao. Okukala nelao lashili okwe likolelela kokuninga omatokolo e li mondjila, sha hala kutya, okulonga eshi sha yuka nokuhenuka okulonga owii. Omushiti wetu, Jehova, okwe tu pa Eendjovo daye, Ombibeli, opo e tu honge nghee hatu dulu okukala nonghalamwenyo iwa. Mokukonga nokutambula ko ewiliko laJehova omolwetilokalunga, ohatu ka kala tu na elao lashili nembilipalelwo. — Epsalme 23:1; Omayeletumbulo 14:26.

² Moshitukulwa eshi, ohatu ka tala koihopaenenwa yomOmbibeli noyokunena oyo tai ulike nghee etilokalunga lashili hali kwafele ovanhu va kondjife eamo lokulonga osho sha puka nokukala nouladi wokulonga osho sha yuka. Ohatu ka mona yo nghee etilokalunga tali dulu oku tu etela elao moku tu linyengifa tu livele ombedi ngeenge twa nyona, ngaashi ohamba David ya li ya ninga. Ohatu ka mona yo kutya etilokalunga oli li shili efyuululo li na ondilo olo ovadali tava dulu okufiila ovana vavo. Nomolwaasho Eendjovo daKalunga otadi tu shilipaleke tadi ti: “Omulumenhu omunelao [oyoo] ha tila Omwene.” — Epsalme 112:1.

Etilokalunga ohali dulu okukwafela ovanyoni va dule vali okukala ovanelao

3. Oshike sha li sha kwafela David a mone epepelelwo eshi a li a nyona?

³ Ngaashi twa mona moshitukulwa sha dja ko, David okwa li a kanifa etilokalunga lashili ndele ta nyono oikando itatu ikonekwedi. Ndelenee mokutambula ko kwaye outekuduliko waJehova, okwa li a ulika kutya ka li a kanifa etilokalunga laye filufilu. Etilofimaneko laye lokufimaneka Jehova ola li le mu linyengifa a dimine omapuko aye noku livele ombedi, naasho osha li she mu kwafela a kale vali e na ekwatafano liwa naJehova. Nonande David nosho yo vamwe ova li va mona oilanduliko inyikifa oluhodi omolwokunyona kwaye, Jehova okwa li a twikila oku mu yambidida noku mu nangeka noupuna molwaashi okwa li e livela ombedi shili. Oshihopaenenwa shaDavid otashi ladipike shili Ovakriste vokunena ovo tashi dulika va nyone sha kwata moiti.

4. Ongahelipi etilokalunga tali dulu okukwafela omunyoni a kale vali e udite elao?

⁴ Diladila koshimoniwa shaSonja.a Nonande okwa li omuudifi wefimbo li yadi, okwa li a hovela okweendafana nookaume vai, fiyo she mu twala menyono la kwata moiti, nohauxuuninwa okwa li a kondwa mo meongalo lopaKriste. Konahiya, okwe ke livela ombedi nokwa li a ninga eenghendabala da mana mo opo a kale vali nekwatafano liwa naJehova. Okwa ka alulilwa yo meongalo. Nonande okwa li a pita meenghalo da tya ngaho, ka li a kanifa filufilu ehalo lokulongela Jehova. Konima yefimbo, okwa ka shuna moilonga yefimbo li yadi, moukokolindjila, nokwa ka hombolwa komushamane e li nawa, oo e li omukulunhuongalo Omukriste, oo tava longo pamwe naye nehafo meongalo lavo. Nonande Sonja okwe lipa oushima molwaashi a li a yapuka mo mondjila yopaKriste oule wokafimbo, paife okwa hafa eshi etilokalunga le mu kwafela a alukile kuJehova.

Oshixwepo okumona oixuna, ponhele yokunyona

5, 6. Hokolola nghee David a li a xupifa Saul lwoikando ivali, nonokutya omolwashike.

⁵ Oshixwepo lela okukala netilokalunga olo tali tu kwafele tu henuke omanyono, ponhele yokunyona ndele hatu mono oilanduliko ii. Oshimoniwa shaDavid otashi koleke oushili oo. Pomhito imwe eshi Saul novakwaita vaye ve fike pomayovi atatu va li tava kongo David, Saul okwa li a ka ya koixwa mekololo omo David novakwaita vaye va li va hondama. Ovakwaita vaDavid ova li ve mu ladipika a dipae Saul, molwaashi ova li tava diladila kutya Jehova okwa li a yandja omutondi waDavid meke laye. David okwa hondjaunina Saul ndele ta tete ko okavando komunghulo woshikutu shaye. Ndele molwaashi David okwa li e na etilokalunga, eliudo laye ola li tali mu pe oushima eshi a katuka onghatu oyo nonande kaya li ya kwata moiti lela. Okwa li a lombwela ovakwaita vaye vaha ningile Saul owii, nonande ova li va handuka, a ti: “Omwene na amene nge, ndi ha ningile omuvaekwa wOmwene, omwene wange sha, ndi mu kume neke lange. Osheshi ye omuvaekwa wOmwene.”b — 1 Samuel 24:2-8.

⁶ Pomhito vali imwe, Saul novakwaita vaye aveshe ova li va onga onhanda opo va li tava ka nangala oufiku, ndele tava kofifwa “eemhofi didjuu da tumwa kOmwene.” David nosho yo omutekulu waye omuladi Abisai ova li ve livakela mokati konhanda oyo nokufikama opo Saul a li a nangala. Abisai okwa li a hala okudipaa Saul. Ndele David okwa li e mu hanyena, e mu pula a ti: “Olyelye a efiwa ina handukilwa, eshi a kuma omuvaekwa wOmwene”? — 1 Samuel 26:9, 12.

7. Oshike sha li sha kwafela David aha nyone?

⁷ Omolwashike David ina dipaa Saul peemhito adishe odo mbali? Omolwaashi okwa li ha tila Jehova komesho yaSaul. Omolwetilokalunga lashili, David okwa li e lilongekida okumona oixuna, ponhele yokunyona. (Ovaheberi 11:25) Okwa li e na elineekelo filufilu kutya Jehova okwa li e na ko na sha naye pauhandimwe nosho yo noshiwana shaYe. Natango, okwa li e shii kutya okudulika kuKalunga noku mu lineekela ohaku ningifa omunhu a kale omunelao nohaku eta omanangeko noupuna mahapu, ofimbo okudina Kalunga haku ningifa omunhu aha kale a hokiwa kuYe. (Epsalme 65:5) Okwa li yo e lineekela kutya Kalunga ita kala ina wanifa po eudaneko laYe loku mu ninga ohamba, ngeenge a kufa po Saul pefimbo laYe la wapala nosho yo monghedi oyo a hala. — 1 Samuel 26:10.

Etilokalunga ohali etele omunhu elao

8. David okwe tu tulila po oshihopaenenwa shilipi shi na sha nonghedi omo a li a ungaunga nomaupyakadi?

⁸ Tu li Ovakriste, otwa teelela okushekwa, okuhepekwa nokushakeneka omashongo makwao e lili. (Mateus 24:9; 2 Petrus 3:3) Omafimbo amwe, otashi dulika pa holoke oupyakadi pokati ketu novalongelikalunga vakwetu. Ndele otu shi shii kutya Jehova oha kala e wete oinima aishe ya tya ngaho noha udu omailikano etu, nopefimbo laye la wapala, ota dulu okuyukifa oinima metwokumwe nehalo laye. (Ovaroma 12:17-21; Ovaheberi 4:16) Onghee hano, ponhele yokukala twa tila ovapataneki vetu, otu na okukala hatu tila Kalunga nokuteelela e tu xupife. Ngaashi David, katu na okwaalulila ovanhu owii oo tave tu ningile ile tu taulukile owina omafinamhango ouyuki opo tuha mone oixuna. Ngeenge otwa hopaenene David, ohatu ka kala ovanelao shili. Ngahelipi mbela?

9. Yandja oshihopaenenwa shanghee etilokalunga tali dulu okukwafela omunhu a kale e udite elao nonande okuhepekwe.

⁹ Omuudifi umwe, oo a kala efimbo lile e li omutumwa muAfrika, okwa ti: “Ohandi diladila shi na sha noshihopaenenwa shomudalakadi umwe nokamonakadona kaye komido omulongo nasha, ovo va li va anya okulanda oukalata vongudu yopapolotika omolwokuhenombinga kwavo. Ova li va hepekwa nonyanya kongudu yovalumenhu ndele tava lombwelwa va ye keumbo. Ofimbo va li tava i keumbo, omudalakadi oo okwa kendabala okuhekeleka okamonakadona kaye oko ka li ta ka lili noka li ta ke lipula kutya omolwashike va ningilwa oushada oo. Nonande ova li va nyemata, ova li ve na eliudo la yela. Konima yefimbo, ova li va hafa neenghono omolwokudulika kuKalunga. Ngeno ova landele oukalata vongudu yopapolotika, ongudu yovalumenhu ovo ve va hepeka ngeno oyo ya kala ya hafa neenghono. Ngeno oye va pa nokuli eenamunate noku va ndanishila po fiyo va fika keumbo. Ndele omudalakadi oo nokamonakadona ova li ve shi shii kutya ngeno ova li ve liyandja, ngeno ova kala va nyika oluhodi neenghono.” Etilokalunga lavo ole va kwafela vaha kale neliudo la yahamekwa.

10, 11. Omukainhu umwe okwa mona oidjemo iwa ilipi omolwetilokalunga laye?

¹⁰ Okukala netilokalunga ohaku kwafele yo omunhu a kale e udite elao nonande ota ungaunga nomashongo oo a kwatela mo ouyapuki womwenyo. Eshi Mary a li e li meteelelo lokaana kaye okatitatu, ndokotola oo a li ta ungaunga naye okwa li e mu ladipika a kufe mo edimo olo. Ndokotola okwa lombwela Mary a ti: “Onghalo yoye oya nyika oshiponga. Oshi na oupu u hangike koupyakadi efimbo keshe notashi dulika u fye meni leevili 24, nokungaha, okaana nako otaka ka fya. Nongeenge owa mono okaana oko, otashi dulika ka kale ke na oulema.” Pefimbo opo, Mary okwa hangwa ta konakona Ombibeli nEendombwedi daJehova, ashike ka li a ninginifwa natango. Okwa ti: “Nonande ongaho, onda li nda tokola okulongela Jehova, nokudulika kuye, kashi na nee mbudi kutya oshike tashi ningwa po.” — Exodus 21:22, 23.

¹¹ Ofimbo a li meteelelo, Mary okwa twikila okukonakona Ombibeli nokufila oshisho oukwaneumbo waye. Hauxuuninwa, okwa mona okaana kaye okatitatu, okamati. Okwa hokolola a ti: “Nonande onde ka mona noudjuu shi dulife ounona vange vavali votete, kapa li oupyakadi wa kwata moiti lela.” Etilokalunga ola kwafela Mary a kale neliudo la yela, nokonima yefimbo lixupi okwa ka ninginifwa. Eshi omonamati waye oo a kula, naye okwe lihonga okukala ha tila Jehova nopaife ota longo koshitaimbelewa shimwe shEendombwedi daJehova.

“Lipameka mOmwene Kalunga”

12. Etilokalunga ola li la pameka ngahelipi David?

¹² Etilokalunga laDavid kala li ashike le mu kwafela a henuke okulonga osho inashi yuka, ndele ola li yo le mu pameka a katuke eenghatu noku ninge omatokolo opandunge nonande okwa li meenghalo didjuu. Oule womudo neemwedi nhee, David novakwaita vaye ova li va ya onhapo Saul nokukonga ouhondameno muSiklag, oshitukulwa shOvafilisti shokomikunda. (1 Samuel 27:5-7) Pomhito imwe, eshi David novakwaita vaye va li va ya poima ponhumba, Ovaamalek ova li va ponokela oshilando osho nokukwata po ovakainhu nounona noimuna yavo, ndele tave shi xwike po. Eshi David novakwaita vaye va aluka nokumona osho sha ningwa po, ova lila. Diva ovakwaita vaDavid ova li ve mu handukila nova li va hala oku mu dipaa nomamanya. Nonande osho osha li shi uditife David oudjuu, ka li a teka omukumo. (Omayeletumbulo 24:10) Etilokalunga laye ola li le mu linyengifa e “lipameke mOmwene Kalunga” okupitila meilikano. Kekwafo laKalunga, David novakwaita vaye ova li va shikula Ovaamalek, ndele tava kufa ko oinima yavo aishe novanhu vavo ovo va li va kwatwa po. — 1 Samuel 30:1-20.

13, 14. Etilokalunga ola li la kwafela ngahelipi Omukriste umwe a ninge omatokolo a yuka?

¹³ Ovapiya vaKalunga vokunena navo ohava shakeneke eenghalo odo tadi va pula va kale ve lineekela Jehova nova katuke eenghatu nopehe na okwoongaonga. Pashihopaenenwa, diladila koshimoniwa shaKristina, oo a hovela okukonakona Ombibeli nEendombwedi daJehova fimbo a li omunyasha. Ndele Kristina okwa li a hala okuninga omushikingalo, nokwa li a ninga exumokomesho lonhumba mokushika eengalo. Kakele kaasho, okwa li e na oumbada wokuudifa, nomolwaashi okwa li a tila okuninginifwa nokukala noinakuwanifwa oyo ya kwatelwa mo. Ndele eshi a twikila okukonakona Eendjovo daKalunga, eenghono dado oda enda tadi lundulula etaleko laye. Okwa li e lihonga okutila Jehova nokwa li a mona kutya Jehova okwa hala ovapiya vaye va kale ve mu hole nomutima aushe, nomwenyo aushe nosho yo neenghono davo adishe. (Markus 12:30) Osho osha li she mu linyengifa e liyapulile Jehova noku ninginifwe.

¹⁴ Kristina okwa li a pula Jehova e mu kwafele a ninge exumokomesho lopamhepo. Okwa hokolola a ti: “Onda li ndi shi shii kutya okukala omushikingalo okwa kwatela mo okukala to endaenda efimbo alishe nokuninga omaudafano okushika eengalo nande opeemhito 400 omudo keshe. Onghee hano, ponhele yokukala omushikingalo, onda li nda tokola okuninga omuhongifikola opo ndi dule okulikwafela pashimaliwa nokulonga ndi li omuudifi wefimbo li yadi.” Pefimbo olo, Kristina okwa li a teelelika a ka dane oshikando shaye shotete moipafi monhele oyo ya li ya shiivika nawa moshilongo shavo. Okwa popya a ti: “Omhito yange yotete yokudana moipafi oya li yo omhito yange yaxuuninwa.” Konima yefimbo, Kristina okwa ka hombolwa komukulunhuongalo Omukriste, oo paife tava longo pamwe naye koshitaimbelewa shimwe shEendombwedi daJehova. Paife Kristina okwa hafa eshi Jehova e mu pa eenghono dokuninga omatokolo a yuka naashi ta dulu okulongifa efimbo laye neenghono daye moilonga yaYe.

Efyuululo li na ondilo

15. Oshike osho David a li a hala okufiila ovana vaye, nokwe shi ninga ngahelipi?

¹⁵ David okwa shangwa a ti: “Ileni nye ounona, mu pwilikine nge: onda hala oku mu longa okutila Kalunga.” (Epsalme 34:12) E li xe omudali, David okwa li a hala okufiila ovana vaye efyuululo li na ondilo — etilokalunga lashili, la yuka noli na ondjele. David okwa ulika okupitila meendjovo nomoilonga kutya Jehova ke fi Kalunga omukwanyanya nomutilifi, oo ha kala ashike ngeno a hala okuhandukila keshe oo ta nyono eemhango daYe. Ndele ponhele yaasho, oku li Xe omunahole oo ha file oshisho ovana vaye vokedu nohe va dimine po omanyono avo. David okwa pula a ti: “Olyelye ta dulu okukonenena omapuko?” Opo nee okwa ulika kutya Jehova iha kala ta konenene alushe omapuko etu, eshi a weda ko a ti: “Dimine nge po oinima oyo inandi i didilika!” David okwa li e na oushili kutya ngeenge okwa ningi eenghendabala da mana mo, Jehova ota ka kala a hokwa eendjovo daye nomadiladilo aye. — Epsalme 19:12, 14, Byington.

16, 17. Ongahelipi ovadali tava dulu okuhonga ounona vavo etilokalunga?

¹⁶ David okwa tulila po ovadali vokunena oshihopaenenwa shiwa. Ralph, oo paife ta longo pamwe nomumwaina koshitaimbelewa shimwe shEendombwedi daJehova, okwa ti: “Ovadali vetu ove tu tekula monghedi oyo ye shi ningifa shihokwifa kufye okukala moshili. Eshi twa li ounona, ova li have tu kwatele meenghundafana di na sha nomalipyakidilo omeongalo, naasho oshe tu kwafela tu kale twa xwama moshili ngaashi vo. Ove tu kwafela yo tu mone kutya ohatu dulu okulonga oilonga iwa moilonga yaJehova. Oule womido donhumba, oukwaneumbo wetu owa kala moshilongo omo mwa li mu na omhumbwe inene yovaudifi vOuhamba nowa li wa kwafela okutota po omaongalo mape.

¹⁷ “Opo ovadali vetu ve tu kwafele tu ende mondjila oyo ya yuka, kava li ve tu tulila po eemhango dihapu tadi dengele, ndelenee ove tu kwafela tu mone kutya Jehova omunhu wolela nonokutya oku na onghenda shili nomuwa. Ova li ve na ehalo okushiiva nawa Jehova noku mu hafifa, nokungaha otwe lihonga shihapu metilokalunga lavo lashili nomohole yavo yoku mu hola. Nokuli nongeenge kwa li twa ninga sha sha puka, ovadali vetu kava li have tu ningifa tu kale tu udite kutya Jehova ine tu hokwa vali; nokava li have tu handukile nai noku tu tulila po omangabeko a kwata moiti neenghono. Luhapu, ova li hava kala omutumba nafye nokukundafana nafye; omafimbo amwe Meme okwa li ha kwena nokuli, eshi ta kendabala okuhanga omitima detu. Osho osha li she tu kwafela lela. Otwe lihonga okupitila meendjovo nomoilonga yovadali vetu kutya etilokalunga oli li oukwatya muwa nosho yo kutya okukala Ondombwedi yaJehova oshinima shihafifa, ndele kashi fi omutengi.” — 1 Johannes 5:3.

18. Omauwa elipi hatu ka mona ngeenge otwa kala tu na etilokalunga lashili?

¹⁸ Dimwe ‘domeendjovo daxuuninwa daDavid’ otadi ti: “Omupangeli wovanhu, omuyuki, ou ta pangele metilokalunga, oye ngaashi etendo leluwa mepito letango.” (2 Samuel 23:1, 3, 4) Osha yela kutya, Salomo, oo a li a pingena po Xe David e li ohamba, okwa li a koneka eendjovo odo, molwaashi okwa li a pula Jehova e mu pe “omutima u neduliko” nosho yo oukeka ‘wokutongola ouwa nowii.’ (1 Eehamba 3:9) Okwa li a mona kutya okukala netilokalunga otaku nongopaleke omunhu notaku mu kwafele a kale omunelao. Nomolwaasho okwa li a ngonga oshilihongomwa shembo lOmuudifi a ti: “Efina loinima aishe twe i uda oleli: Tila Kalunga u diinine oipango yaye. Osheshi omunhu keshe osho e nokuninga. Osheshi Kalunga ota alula keshe oshilonga ketokolo, olo tali uya kombada yoinima aishe ya holekwa, iwa [naayo ii].” (Omuudifi 12:13, 14) Ngeenge otwa tula moilonga omayele oo, ohatu ka mona shili kutya “ondjabi yelininipiko noyokutila Omwene” inai kwatela mo ashike ounongo nelao, ndele oya kwatela mo yo “oupuna nefimano nomwenyo.” — Omayeletumbulo 22:4.

19. Oshike tashi ke tu kwafela tu ude ko “etilo lokutila Omwene”?

¹⁹ Mokutala koihopaenenwa yomOmbibeli nokoimoniwa yokunena, otwe lihonga kutya etilokalunga lashili otali dana onghandangala ya fimana mokukalamwenyo kwovapiya vaJehova vashili. Ihali tu kwafele ashike tu henuke okulonga oilonga oyo tai nyematifa Tate yetu womeulu, ndele ohali tu linyengifa yo tu taalele omaupyakadi tu na ouladi nohali tu pameke tu lididimikile omayeleko nomaudjuu oo hatu shakeneke. Onghee hano, atushe, kutya nee otu li ovanyasha ile ovakulunhu, natu kaleni hatu konakona Eendjovo daKalunga noukeka, nokudilonga kwaasho hatu lihongo, nokweehena popepi naKalunga mokukala hatu ilikana pandjikilile tashi di komutima. Mokuninga ngaho, itatu ka mona ashike “eshiivo lokushiiva Kalunga,” ndele ohatu ka uda ko yo “etilo lokutila Omwene.” — Omayeletumbulo 2:1-5.

[Omashangelo opedu]

Oto dulu okuyelifa?

Ongahelipi etilokalunga tali dulu

• okukwafela omunhu oo a li a nyona sha kwata moiti a mone epepelelwo?

• okukwafela omunhu a kale e udite ehafo nonande oku li momayeleko ile ta hepekwa?

• okukwafela omunhu a kale e na ouladi wokulonga ehalo laKalunga?

• okukala efyuululo li na ondilo kounona vetu?

[Efano pepandja 28]

Etilokalunga ola li le linyengifa David aha dipae ohamba Saul

[Efano pepandja 31]

Etilokalunga oli li efyuululo li na ondilo olo ovadali tava dulu okufiila ovana vavo