“Silathaneni ohenda”
INAPU kala nando onale aantu oyendji ngawo ya pumbwa okusilwa ohenda molwondjala, omikithi, oluhepo, omuyonena, omaipumomumwe gopashigwana niiponga iinene yopaunshitwe. Okusila ohenda otashi ti okumona kutya gumwe ota mono iihuna nokukala wu na ehalo oku mu kwathela. Ngaashi oonte dhetango hadhi pupyaleke omuntu pethimbo lyuutalala, olukeno otalu vulu okuhekeleka ngoka a polimana, okuhwepopaleka uuwehame nokuuvitha nawa ngoka ta mono iihuna.
Otatu vulu okusila yalwe ohenda miilonga yetu nomoohapu, sha hala okutya, okukala tu na ko nasha nayo nokukala hatu ya kwathele uuna ya pumbwa ekwatho. Katu na owala okukala hatu sile ohenda yaandjetu, ookuume ketu naatseyikile. Otatu vulu wo okusila ohenda aantu mboka kaatu shi. Jesus Kristus okwa li a pula mEuvitho lye lyokOndundu a ti: “Ngele mu hole owala mboka ye mú hole, otamu ka pewa ondjambi yashike?” Omulumentu nguka omunahenda okwa li wo a ti: “Onkee ano shaa shoka mwa hala aantu ye mú ningile, osho ya ningileni wo.”—Mateus 5:46, 47; 7:12.
Oohapu ndhika oto vulu oku dhi lesha mOmanyolo Omayapuki. Aantu oyendji otaye shi zimine kutya Ombiimbeli oyi li dhingi moku tu ulukila nkene tu na okukala nohenda. Omanyolo otage shi popi noku shi endulula kutya oshinakugwanithwa shetu osho okukwathela mboka itaaya vulu okwiikwathela yo yene molwetompelo lyontumba. Ombiimbeli otayi ulike kutya Omunyoli gwayo ngoka oye Omushiti gwetu, Jehova Kalunga, oye omunahenda a shiga ko.
Pashiholelwa, otatu lesha taku ti: “[Kalunga] ohu uthile oothigwa naaselekadhi; oku hole aakwiilongo mboka ye li mokati keni te ya pe iikulya nomizalo.” (Deuteronomium 10:18) Jehova Kalunga ota hokololwa kutya otu ‘uthile aahepekwa nota palutha aasindjala.’ (Episalomi 146:7) Shi na ko nasha naatembukilimo aakwanaluhepo ota ti: “[Aakwiilongo] kaleni nayo, ngaashi mu li nOmuisraeli omukweni. Kaleni mu ya hole, ngaashi mu ihole ne yene.”—Levitikus 19:34.
Ihe kashi li aluhe oshinima shopaunshitwe okukala nohenda. Omuyapostoli Paulus okwa nyolele Aakriste muKolossa a ti: “One omwi ihula omuntu gweni omukulu pamwe nomikalo dhe, nomwa zala omuntu omupe. Kalunga ota shitulula aluhe omuntu nguka omupe mune, a fe ondjelo yomushiti gwe, opo e mú thikithe kegwano lyoku mu tseya. . . . Kalunga oku mú hole nokwe mú hogolola, mu kale aantu ye mwene. Onkee ano kaleni mu na olukeno.”—Aakolossa 3:9, 10, 12.
Onkee ano, otashi pula oonkambadhala okukala niikala yokusila yalwe ohenda. Iikala mbyoka oyi li oshitopolwa ‘shomuntu omupe’ nenge uukwatya uupe mboka Aakriste ye na okuzala. Paulus okwa li a kala muRoma shonale moka mwa li mu udha onyanya. Okwa li a ladhipike ooitaali ooyakwawo ya ninge omalunduluko omanene momaukwatya gawo opo ya vule okukala aanahendaelela.
Enwethomo ewanawa lyohenda
Aantu yamwe oya tala ko mboka haya sile yalwe ohenda kutya oye li aankundi. Mbela etaloko lya tya ngawo oli li mondjila?
Hasho nando! Oshinima shoka tashi nwetha mo lela omuntu a kale e na ohenda osho ohole yomuule, ndjoka ya za kuKalunga, ngoka oye omunahole a dhenga mbanda. ‘Kalunga oye ohole.’ (1 Johannes 4:16) Oshi li mondjila sho Jehova ti ithanwa ‘He yesilohenda naKalunga ketalaleko alihe.’ (2 Aakorinto 1:3) Uutumbulilo mboka wa tolokwa ‘esilohenda’ otawu ti lela “okuuvila yalwe ohenda omolwomaudhigu gawo.” Onkee ano Jehova “oye omwaanawa kumboka ihaa pandula naamboka aakolokoshi.”—Lukas 6:35.
Omushiti gwetu okwa tegelela natse tu kale nokuulika omaukwatya omawanawa ngaashi ohenda. Otatu lesha muMika 6:8 (OB-1954) taku ti: “Omuntu ngoye, oye e ku lombwele shoka sho opala; noshikwawo, Omuwa te shi ku pula oshini po ando osho ashike ngu u longe shoka shu uka, ngu u hole esilohenda?” MOmayeletumbulo 19:22 otatu lesha mo taku ti: “Omuntu ota nyanyukilwa omakwatho gesilohenda lye.” Omwana gwaKalunga, Jesus Kristus ngoka a li u ulike pamukalo gwa gwanenena uukwatya waHe, okwa kumagidha wo aalanduli ye a ti: “Kaleni mu na ohenda ngashika Ho yeni e na ohenda.”—Lukas 6:36.
Otu na etompelo ewanawa okukala ngawo, molwaashoka ohenda otayi vulu oku tu etela omalaleko nuuyamba ogendji. Olundji ohatu mono oshili yaashoka sha nyolwa mOmayeletumbulo 11:17 (OB-1954) ngoka taga ti: “Omunahendamulumentu oti imonene ye mwene uuwanawa.” Uuna tatu sile gumwe ngoka e li muudhigu ohenda, Kalunga ohe shi tala ko sha fa oye tatu shi ningile. Oha gandja ondjambi kaalongeli ye mboka haya sile yalwe ohenda. Omukwaniilwa Salomo okwa nwethwa mo a popye ta ti: “Ngoka ta sile ohepele ohenda, ota pungula kOMUWA, OMUWA ote ke mu futila iilonga ye iiwanawa.” (Omayeletumbulo 19:17) Paulus naye okwa nyola a ti: “Ne mu kale mu shi shi, shaa ngoka ta longo uuwanawa washa, ote u galulilwa kOmuwa.”—Aaefeso 6:8, OB-1954.
Ohenda oyi na oonkondo okukaleka po ombili nohayi kwathele wo okukandula po omaipumomumwe. Ohayi kwathele okukandula po okwaahauvathana nohayi shi ningi oshipu opo aantu ya dhiminathane po. Okwaahauvathana ohaku vulu ku holoke po molwaashoka ihatu popi aluhe omadhiladhilo getu nenge omaiyuvo getu ngaashi twa hala, nenge iinima mbyoka hatu ningi otashi vulika yi uviwe ko pombambo. Ohenda ohayi tu kwathele moshinima shika tu kaleke po ombili. Oshi li oshipu okudhimina po omuntu ngoka a tseyika e li omunahenda. Ohenda ohayi tu kwathele tu tse kumwe nomayele gaPaulus ngoka a pe Aakriste taga ti: “Kwathathaneni, dhiminathanii po oondjo ethimbo kehe, uuna pe na ngoka a ningathana namukwawo.”—Aakolossa 3:13.
Ohenda ohayi ulikwa miilonga
Kakele kaashono, ohenda oyi na oonkondo okukwathela mboka taya mono iihuna. Ngaashi twe shi mona nale, ohayi tu kwathele tu ulukile mboka ye li momaupyakadhi olukeno nohayi tu ningitha tu kale twa fa tatu mono iihuna pamwe naamboka taya mono iihuna. Ohenda oya kwatela mo okukala tu na ko nasha naamboka ye li moluhodhi noku ya kwathela.
Aakriste ohaya holele Jesus mokukala aanahenda. Ka li nando ha kala i ipyakidhila unene opo kaa vule okukwathela aantu palutu nopambepo. Sho a li a mono kutya aantu oya pumbwa ekwatho, okwa li e ya kwathele nohenda.
Tala nkene Jesus a li i inyenge sho a mono oongundu dhaantu mboka ya sa ondjala yopambepo. Mateus 9:36 ota ti: “Sho a tala oongundu dhaantu, okwa li e ya uvitile ohenda, oshoka oya li ya hepekwa noya loloka ya fa oonzi dhaa na omusita.” Shi na ko nasha nuutumbulilo mboka wa tolokwa “uvitile ohenda,” omulongwantu gumwe gwOmbiimbeli okwa ti kutya otawu ulike “keiyuvo lyomeni ndjoka hali inyengitha omuntu muule.” Dhoshili, osha popiwa kutya uutumbulilo mbuka wu na ko nasha neiyuvo lyolukeno mOshigreka owu na lela oonkondo.
Momukalo gwa faathana, Aakriste aanahenda ohayi inyenge mbala uuna yalwe ya pumbwa ekwatho lyopalutu nolyopambepo. Omuyapostoli Petrus okwa nyola a ti: “Ne omu na okukala mu na edhiladhilo limwe neuvitopamwe. Kaleni mu holathane ongaamwayinathana. Silathaneni ohenda.” (1 Petrus 3:8) Pashiholelwa, sho uukwanegumbo wumwe wopaKriste wa hepa wa li wu na okutembukila koshitopolwa shimwe shi ili omolwuukolele wawo, ooitaali ooyakwawo oya li ye wu kwathele egumbo wu kale mo uule woomwedhi hamano itaawu futu sha. Omusamane okwa hokolola a ti: “Kehe esiku oya li haye ya okutala nkene tu li po, nomatyokosha gawo tage tu ladhipike oga li ge tu uvitha tu kale tu uvite twa manguluka okukala mo.”
Aakriste yashili oye na ko nasha wo noompumbwe dhaamboka kaaye ya shi. Ohaya kala ya nyanyukwa okulongitha ethimbo lyawo, oonkondo dhawo nosho wo iiniwe yawo yopamaliko okukwathela aantu mboka kaaye ya shi. Aaiyambi mboka ya popiwa moshitopolwa sha tetekele mboka ya li ya kwathele aantu kaaye ya shi nando onale, oya li Oonzapo dhaJehova.
Onkee ano megongalo lyopaKriste omu na ombepo yohenda noyohole. Iilyo yegongalo ohayi inyengithwa kohole yi konge omikalo dhokukwathela yalwe. Otashi vulika oothigwa naaselekadhi megongalo ya pumbwa esiloshimpwiyu nohenda yoye omolwomaupyakadhi gawo gi ili nogi ili. Mbela oto vulu okukwathela mboka ye li moluhepo, mboka kaaye na ekwatho lyopaunamiti lya gwana, mboka kaaye na omahala gokukala ge li nawa nenge mboka ye na omaupyakadhi galwe?
Tala kwaashoka sha li sha ningilwa aaihokani yamwe muGreka. Omusamane okwa li a kwatwa kuuvu wombanda. Ye nomukulukadhi gwe oya li ya falwa koshipangelo shoka shi li uule wookilometa omathele okuza mpoka haya kala. Ihe oya li ya pumbwa okutoonona omalemune komiti dhomoshikunino shawo opo ya mone iiyemo yawo iishona. Mbela olye a li te ke shi ninga manga ye li koshipangelo? Egongalo lyawo olya li lye shi ningi. Olya li lya toonona ko omalemune e tali ga landitha po, shoka sha li sha pe aaihokani mboka ye na oluhepo iiyemo nosha li wo she ya mbilipaleke.
Ohenda ohayi vulu okuulikwa momikalo odhindji. Pashiholelwa, Aakriste aanahenda oye shi kutya omathimbo gamwe oshinima sha simana shoka mboka ye li muudhigu ya pumbwa osho okutalelwa po kaantu mboka taye ya pulakene nohenda, ye yu uvitile olukeno notaye ya hekeleke nOmanyolo.—Aaroma 12:15.
Nyanyukilwa ombepo yohenda ndjoka yi li megongalo
Omagongalo gopaKriste muuyuni auhe oge li ehala lyombili nehekeleko moka mu na ohenda nolukeno. Aakriste yashili oye shi kutya ohenda ohayi hili aantu, omanga okwaahenohenda haku ya tidha po. Onkene ohaya kambadhala okuholela He yawo gwomegulu, nohaya kambadhala ‘okusila yalwe ohenda’ momikalo dhi na oshilonga.
Oonzapo dhaJehova otadhi ku hiya nomutima aguhe wu mone ombepo yohenda, yohole noyesiloshimpwiyu ndjoka tayi pangele mokati kAakriste. Odhi na uushili kutya oto ka kala wu uvite wa taambwa ko nohole mokati kawo.—Aaroma 15:7.
[Ethano pepandj 5]
Paulus okwa li a ladhipike Aakriste muKolossa ya kale ye na olukeno
[Omathano pepandja 5]
Sho Jesus a li a mono kutya aantu oya pumbwa ekwatho, okwa li e ya kwathele nohenda