‘Kaleni nombili naantu ayehe’
“Ne yene kombinga yeni ningeni ashihe tamu shi vulu, mu kale nombili naantu ayehe.”—ROM. 12:18.
1, 2. (a) Jesus okwa li a londodha aalanduli ye a ti ngiini? (b) Openi tatu adha omayele nkene tu na okuungaunga nomahepeko?
JESUS okwa londodha aalanduli ye kutya otaya ka tidhaganwa kaantu muuyuni, nokwa li e shi yelitha ongulohi ndjoka ya tetekele eso lye kutya omolwashike. Okwa lombwele aayapostoli ye a ti: “Ando omwa li yomuuyuni, nena ando uuyuni owu hole aantu yawo. Ihe ngame onde mú hogolola mo muuyuni; omolwaasho uuyuni u na oku mú tonda.”—Joh. 15:19.
2 Omuyapostoli Paulus okwa li a hepekwa ngaashi Jesus e shi popi. Montumwafo ye ontiyali ndjoka Paulus a nyolele Timoteus, okwa ti: “Ngoye owa landula elongo lyandje, omikalo dhandje nelalakano lyandje; owa holele ndje meitaalo, meidhidhimiko, mohole nomomukumo, mokutidhaganwa nomokuhepekwa.” Paulus okwa gwedha ko ishewe a ti: “Ayehe mboka ya hala okulongela Kalunga nesimaneko muukumwe naKristus Jesus, otaa ka tidhaganwa.” (2 Tim. 3:10-12) MOntopolwa 12 yontumwafo ndjoka Paulus a nyolele Aakriste muRoma, okwa li e ya pe omayele omawanawa nkene ye na okuungaunga nomahepeko. Oohapu dhe otadhi tu kwathele wo momasiku ngaka gahugunina.
‘Kambadhaleni okuninga shoka oshiwanawa’
3, 4. Ongiini omayele ngoka ge li mAaroma 12:17 taga vulu okutulwa miilonga (a) muukwanegumbo moka iilyo ayihe ihayi longele Jehova? (b) mokuungaunga naashiinda?
3 Lesha Aaroma 12:17. Paulus okwa yelitha kutya katu na okushunithila aantu uuwinayi mboka taye tu ningile. Osha pumbiwa tu pulakene komayele ge, unene tuu momaukwanegumbo moka iilyo ayihe ihayi longele Jehova. Kuume kopandjokana ngoka Omukriste ke na okushunithila mukwawo omalaka taga tsu nenge e mu longele uuwinayi. ‘Okushunithila uuwinayi’ ihaku eta uuwanawa washa. Pehala lyaashono, ohaku nayipaleke owala onkalo.
4 Paulus ote tu ladhipike ta ti: “Kambadhaleni okuninga shoka aantu taye shi tala kutya oshiwanawa.” Megumbo, ngele omukulukadhi ohu ulukile omusamane gwe olukeno uuna ta popile muuwinayi eitaalo lye, otashi vulu okukeelela pwaaha holoke oontamanana. (Omayel. 31:12) Carlos, ngoka e li ngashingeyi oshilyo shuukwanegumbo waBetel, okwa hokolola nkene yina a li a sindi omapataneko gahe mokukala omunambili nokusila nawa oshimpwiyu egumbo. Carlos okwa ti: “Meme okwa li he tu ladhipike tu kale twa simaneka tate. Okwa li wo ha ngongosheke ndje ndi ka dhane natate oboules (uudhano hawu dhanwa kAafulanisa), nonando onda li kandi wu hole, owa li hawu kutha tate ezaza.” Konima yethimbo he okwa tameke okukonakona Ombiimbeli nokuninginithwa. Mokulalakanena “shoka aantu taye shi tala ko kutya oshiwanawa,” Oonzapo dhaJehova olundji ohadhi sindi iikala yokatongotongo mokukwathela aashiinda shadho uuna pwa holoka iiponga yopaunshitwe.
Natu hengumuneni omapataneko ‘nomakala ga tema’
5, 6. (a) Omeityo lini “omakala ga tema” ge na okutulwa komutse gwomutondi gwetu? (b) Hokolola oshimoniwa moshitopolwa sheni nkene okutula miilonga omayele gomAaroma 12:20 taku vulu okweeta iizemo iiwanawa.
5 Lesha Aaroma 12:20. Oohapu ndhoka otashi vulika Paulus e dhi totha mOmayeletumbulo 25:21, 22, ngoka taga ti: “Omutondi gwoye ngele a sa ondjala, mu pakela po oshithima a lye, nongele a sa enota, mu pa omeya a nwe. Oshoka moku shi ninga oto gongele omakala ga tema komutse gwe, OMUWA note shi ku galulile uuwanawa.” Paulus ka li a hala okutya otu na okuningila aapataneki yetu uuwinayi nenge tu ya sithe ohoni sho a popi oohapu ndhoka dhi li mAaroma ontopolwa 12. Pehala lyaashono, eyeletumbulo ndyoka noohapu dhaPaulus kAaroma otadhi ulike komukalo ngoka aantu ya li haya longitha nale okuhemuna iiyela. Methelemimvo eti-19 omulongwantu Omwiingilisa Charles Bridges okwa ti: “Ino tula owala oshiyela oshikukutu kombanda yomulilo, ihe owu na oku shi tula omakala kombanda yasho. Aantu owala aashona ye na omitima omikukutu ndhoka itaadhi ka hemunwa koonkondo oonene dhohole ya hwama, yi na eidhidhimiko nokayi shi yokwiihola mwene.”
6 Ngaashi “omakala ga tema,” okuulika ombili otashi vulu okwiinyengitha omitima dhaapataneki nokuhemuna uutondwe wawo. Ombili ohayi vulu okunwetha mo aantu ya kale ya hokwa oshigwana shaJehova netumwalaka lyOmbiimbeli ndyoka tashi uvitha. Omuyapostoli Petrus okwa nyola a ti: “Kaleni wo mu na omikalo omiwanawa mokati kaapagani, opo uuna taye mú lundile kutya one aayoni, ya dhimbulule iilonga yeni iiwanawa noya ka hambelele Kalunga mesiku ndyoka te ke ya.”—1 Pet. 2:12.
‘Kaleni nombili naantu ayehe’
7. Kristus okwa li a thigile aalongwa ye ombili yashike, noyi na oku tu inyengitha tu ninge shike?
7 Lesha Aaroma 12:18. Uusiku wahugunina mboka Jesus a li naayapostoli ye, okwe ya lombwele a ti: “Ombili otandi yi mú thigile. Ombili yandje mwene otandi yi mú pe.” (Joh. 14:27) Ombili ndjoka a li a thigile aalongwa ye oyo ombili yokomwenyo ndjoka taya kala ye na sho taya mono kutya Jehova Kalunga nOmwana omuholike oye ya hole noye ya hokwa. Ombili ndjika oyi na oku tu inyengitha tu kale nombili nayalwe. Aakriste yashili oye hole ombili nohaye yi kaleke po.—Mat. 5:9.
8. Ongiini tatu vulu okukaleka po ombili megumbo nomegongalo?
8 Omukalo gumwe okukaleka po ombili muukwanegumbo ogwo okukandula po oontamanana nziya uuna dha holoka po, pehala lyokweetha onkalo yi nayipale. (Omayel. 15:18; Ef. 4:26) Otu na wo okuninga sha faathana megongalo lyopaKriste. Omuyapostoli Petrus okwa ti kutya opu na ekwatathano pokati kokulalakanena ombili nokupangela elaka. (1 Pet. 3:10, 11) Konima sho Jakob a gandja omayele ga kwata miiti kombinga yokulongitha elaka nawa, okuhenuka ondumbo nokusila efupa, naye okwa nyola a ti: “Uunongo wokombanda tango owa yogoka, ou na wo ombili, olukeno nuukuume. Ou udha ohenda niilonga iiwanawa nokau na omalimbililo nuufudhime. Mboka taa kunu oombuto dhombili, otaa ka teya uuyuuki.”—Jak. 3:17, 18.
9. Oshike tu na okukaleka momadhiladhilo sho tatu kambadhala ‘okukala nombili naantu ayehe’?
9 Paulus okwa kwatela mo oshindji moohapu dhe ndhoka dhi li mAaroma 12:18, kakele owala kokukaleka po ombili muukwanegumbo nomegongalo. Okwa ti kutya natu ‘kale nombili naantu ayehe.’ Maantu mboka omwa kwatelwa aashinda, aanasikola pamwe natse naantu mboka hatu tsakaneke muukalele. Ihe omuyapostoli okwa koleke omayele ge, a ti: “Ne yene kombinga yeni ningeni ashihe tamu shi vulu.” Shoka osha hala okutya tu ninge ngaashi tatu vulu tu ‘kale nombili naantu ayehe’ nopwaahe na okuyona omakotampango gaKalunga.
Egeelo olyaJehova
10, 11. Omeityo lini tatu ‘pe ondjahi yaKalunga eha,’ nomolwashike shi li nawa tu shi ninge?
10 Lesha Aaroma 12:19. (Yelekanitha OB-1954.) Otu na okukala ‘aaidhidhimiki’ notu na ‘ombili,’ nokuli nonaamboka haya ‘tamaneke’ iilonga netumwalaka lyetu. (2 Tim. 2:23-25) Paulus okwa li a kumagidha Aakriste yaaha shunithile omuntu uuwinayi, ihe naya ‘pe ondjahi yaKalunga eha.’ Kashi shi oshilonga shetu Aakriste tu kwatele yalwe onkone. Omupisalomi okwa nyola a ti: “Ino iyethela moshimpwiyu nenge muugeyi; mbika ayihe otayi fala muupyakadhi.” (Eps. 37:8) Salomo okwe tu pe omayele a ti: “Ino tya: ‘Onda hala uuwinayi ndi u galulile uuwinayi!’ Tegelela OMUWA, opo e ku kwathe.”—Omayel. 20:22.
11 Ngele aapataneki yetu taye tu hepeke, oshi li nawa tu ethe Jehova e ya geele, uuna e wete sho opala oku shi ninga. Paulus okwa gwedha ko ishewe oohapu dhimwe ndhoka tadhi ulike kutya egeelo olyaJehova a ti: “Enyolo otali ti: ‘Egeelo olyandje, ongame mwene tandi ka geela, Omuwa osho ta ti.’” (Yelekanitha Deuteronomium 32:35.) Uuna tatu galulile yalwe uuwinayi, nena otatu inenepeke molwaashoka otatu longo oshilonga shoka Jehova e na oku shi ninga. Natango, otashi ku ulika kutya katu na eitaalo meuvaneko lyaJehova ndyoka tali ti: “Ongame mwene tandi ka geela.”
12. Uunake nongiini ondjahi yaJehova tayi ka hololwa?
12 Paulus okwa popi petameko lyontumwafo ye ndjoka a nyolele Aaroma a ti: “Ondjahi yaKalunga otayi zi megulu, yi ye kombanda yokudhina Kalunga nuuwinayi auhe waantu, sho haa siikile oshili nuuwinayi wawo.” (Rom. 1:18) Ondjahi yaJehova otayi ka hololwa okuza megulu okupitila mOmwana pethimbo ‘lyuudhigu uunene.’ (Eh. 7:14, NW) Shika “otashi holola kutya epangulo lyaKalunga olyo eyuuki,” ngaashi Paulus e shi yelitha montumwafo ye yilwe ya nwethwa mo a ti: “Oshoka Kalunga oha longo shoka shu uka: Oye ota ka galulila omahepeko kombanda yaamboka ya li ye mú hepeke, note ke mú kutha mo mugo pamwe natse. Oye ote ke shi ninga, uuna Omuwa Jesus ta ka za megulu pamwe naayengeli ye aanankondo. Oye ote ke ya momulilo gwa hwama okugeela mboka inaa tseya Kalunga naamboka inaa vulika kelaka etoye tali popi Omuwa gwetu Jesus.”—2 Tes. 1:5-8.
Sindeni uuwinayi nuuwanawa
13, 14. (a) Omolwashike itashi tu kumitha uuna tatu patanekwa? (b) Ongiini tatu vulu okuyambeka aahepeki yetu?
13 Lesha Aaroma 12:14, 21. Omolweinekelo ndyoka tu na kutya Jehova ota ka gwanitha po omalalakano ge, natu kale twi itula mo moshilonga shoka e tu pa shokuuvithila ‘aantu ayehe elaka etoye lyUukwaniilwa.’ (Mat. 24:14, yelekanitha KB.) Otu shi shi kutya iilonga yetu yopaKriste otayi ka geyitha aatondi yetu molwaashoka Jesus okwe tu londodha a ti: “One tamu ka tondwa kaantu ayehe omolwandje.” (Mat. 24:9) Onkee ano, ihatu kala twa kumwa nenge twa teka omukumo uuna twa taalela omapataneko. Omuyapostoli Petrus okwa nyola a ti: “Ookuume kandje aaholike, inamu kuminwa emakelo elulu ndyoka mu li mulyo ngashingeyi ongoshinima inaamu shi mona nale. Ihe nyanyukweni, sho mu na oshitopolwa momahepeko gaKristus.”—1 Pet. 4:12, 13.
14 Pehala lyokukala tu nine aahepeki yetu, ohatu kambadhala oku ya longa molwaashoka otashi vulika yamwe taye tu hepeke omolwokwaahe shi sha. (2 Kor. 4:4) Ohatu kambadhala okutula miilonga omayele gaPaulus ngoka taga ti: ‘Galikaneni mboka taye mú tidhagana, e ya yambeke, kee ya thinge.’ (Rom. 12:14) MEuvitho lye lyokOndundu Jesus okwa ti: “Holeni aatondi yeni, mboka ye mú huge, ya ningileni uuwanawa. Yambekeni mboka taye mú thingi, galikaneneni mboka taye mu sheke.” (Luk. 6:27, 28) Paulus okwe shi mona okupitila moshimoniwa she mwene kutya aahepeki yetu otaya vulu okuninga aalongwa yaKristus nosho wo aapiya yaJehova aalaadhi. (Gal. 1:13-16, 23) Paulus okwa popi montumwafo ye yilwe a ti: “Otatu yambeke mboka taye tu thingi. Ngele tatu tidhaganwa, otatu idhidhimike. Ngele tatu popiwa nayi, otatu yamukula noohapu oombwanawa.”—1 Kor. 4:12, 13.
15. Omukalo omwaanawa okusinda uuwanawa nuuwinayi oguni?
15 Onkee ano, Aakriste yashili ohaya pulakene koohapu dhaPaulus ndhoka dhi li mAaroma 12:21, tadhi ti: “Inamu sindwa kuuwinayi, ihe sindeni uuwinayi nuuwanawa.” Onzo yuuwinayi auhe oSatana Ondiaboli. (Joh. 8:44; 1 Joh. 5:19) Mehololo ndyoka lya pewa omuyapostoli Johannes, Jesus okwe shi holola kutya aamwahe aagwayekwa oya “sindi [Satana] koonkondo dhombinzi yOnzigona nodhoohapu dhoshili ndhoka ye dhi uvitha.” (Eh. 12:11) Shika otashi ulike kutya omukalo omwaanawa okusinda Satana nenwethomo ewinayi lyonkalelo yiinima ndjika tu li ogwo okulonga uuwanawa okupitila miilonga yokuuvitha onkundana ombwanawa yUukwaniilwa.
Etegameno nali mú nyanyudhe
16, 17. Aaroma ontopolwa 12 oye tu longa shike kombinga (a) yankene tu na okulongitha onkalamwenyo yetu? (b) nkene tu na okuungaunga nayalwe megongalo? (c) nkene tu na okukala naamboka taya pataneke eitaalo lyetu?
16 Sho twa kundathana paufupi kombinga yontopolwa 12 yontumwafo yaPaulus ndjoka a nyolele Aakriste muRoma, oye tu dhimbulukitha iinima oyindji. Otwi ilongo kutya tu li aapiya yaJehova twe mu igandjela, otu na okukala tu na ehalo lyokwiiyamba. Ombepo yaKalunga ohayi tu inyengitha tu ninge omayambo ngoka taga zi komutima molwaashoka otwa tompwa kutya oshi li ehalo lye tu shi ninge. Otwa hwama mombepo nohatu longitha omagano getu ga yoolokathana nuulaadhi. Ohatu mu longele neifupipiko noneishonopeko nohatu ningi ngaashi tatu vulu tu kaleke po uukumwe wetu wopaKriste. Ohatu yakula oondjendi nokuulika uukwawo wanankali.
17 Ontopolwa 12 yAaroma otayi tu pe wo omayele nkene tu na okuninga uuna tatu patanekwa. Katu na okushunithila aantu uuwinayi wawo. Otu na okukambadhala tu ungaunge nombili naamboka taye tu pataneke. Mpoka tashi vulika, natu kale nombili naantu ayehe nopwaahe na okuyona omakotampango gOmbiimbeli. Shika osha kwatela mo wo omaukwanegumbo, megongalo, aashinda, kiilonga, kosikola nuuna tu li miilonga yuukalele. Nonando opu na mboka ye tu tonde, otu na okukambadhala okusinda uuwinayi nuuwanawa nokudhimbulukwa kutya egeelo olyaJehova.
18. Aaroma 12:12 otaye tu ladhipike tu ninge iinima itatu yini?
18 Lesha Aaroma 12:12. Kakele owala komayele ngoka omawanawa nogopandunge, Paulus okwe tu ladhipike tu ninge iinima itatu. Okwe tu pe omayele tu “dhiginineni okugalikana,” molwaashoka itatu vulu okuninga iinima mbyoka nopwaahe na ekwatho lyaJehova. Shika otashi ke tu kwathela tu landule omayele ge twi ‘idhidhimikile uudhigu.’ Otwa pumbwa okuukitha omadhiladhilo getu kwaashoka Jehova e tu uvanekela ‘nokutegamena nenyanyu’ omwenyo gwaaluhe kutya nduno omegulu nenge okombanda yevi.
Omapulo geendululo
• Otu na okuungaunga ngiini nomapataneko?
• Otu na okukambadhala tu kaleke po ombili peni, nongiini tu na oku shi ninga?
• Omolwashike kaatu na okugalulila aantu uuwinayi?
[Ethano pepandja 16]
Ngele tatu kwathele aashinda yetu, otashi tu kwathele tu sinde okatongotongo
[Ethano pepandja 17]
Mbela oho kambadhala wu kaleke po ombili megongalo?