Pilamenitha omeho goye kiinima kaayi na oshilonga
“Keelela ndje, ndaa [tale] iinima yaa na oshilonga; pe ndje omwenyo pamauvaneko goye.”—EPS. 119:37, yelekanitha NW.
1. Omeho getu oga simana shi thike peni?
OMEHO getu kage na tuu ongushu! Omolwago ohatu vulu okumona mbala shoka shi li momudhingoloko gwetu, okutya nduno eholokopo lyasho nosho wo olwaala lwasho. Omeho getu ohage tu monithitha ookuume mboka twa hala okukala nayo nenge iiponga mbyoka tu na okuyanda. Ohatu vulu okumona nago shoka oshiwanawa, okunyanyukilwa eshito nokumona uunzapo kutya Kalunga oko e li noku na eadhimo. (Eps. 8:3, 4; 19:1, 2; 104:24; Rom. 1:20) Molwaashoka omeho oga simanenena moku tu pa ontseyo, ohaga dhana onkandangala ya simana opo tu mone ontseyo kombinga yaJehova nomokukala tu na eitaalo muye.—Jos. 1:8; Eps. 1:2, 3.
2. Omolwashike tu na okukala twa gandja eitulomo kombinga yaashoka hatu tala, notatu vulu okwiilonga mo shike meindilo lyomupisalomi?
2 Ihe shoka hatu tala otashi vulu wo oku tu ehameka. Ekwatathano ndyoka li li pokati komeho getu nomadhiladhilo getu oli na oonkondo lela molwaashoka iinima mbyoka hatu tala otayi vulu okupendutha omahalo gontumba momutima gwetu. Molwaashoka otu li wo muuyuni wa yonuka moka aantu yi ihole yo yene mboka tawu pangelwa kuSatana Ondiaboli, otatu homonwa nomathano nonomauyelele ngoka taga vulu oku tu pukitha nuupu, nokuli nonando otwa li owala twa tala kugo meendelelo. (1 Joh. 5:19) Onkee ano, itashi kumitha sho omupisalomi i indile Kalunga ta ti: “Keelela ndje, ndaa [tale] iinima yaa na oshilonga; pe ndje omwenyo pamauvaneko goye.”—Eps. 119:37, yelekanitha NW.
Nkene omeho getu taga vulu oku tu pukitha
3-5. Omahokololo gOmbiimbeli geni tagu ulike kutya osha nika oshiponga ngele otwe etha omeho getu ge tu heke?
3 Tala kwaashoka sha li sha ningilwa omukiintu gwotango Eva. Satana okwa li e mu lombwele kutya omeho ge otaga ka “tonata” ngele okwa li “komuti gwokutseya uuwanawa nuuwinayi.” Eva otashi vulika a li a hokithwa kedhiladhilo kutya omeho ge otaga ka “tonata.” Ohokwe ye yokukala a hala okulya komuti ngoka gwi indikwa oya li ya gwedhelwa sho a mono “omuti nkene gwo opala niiyimati yagwo yi etitha olwiho okuliwa.” Mokutala komuti nohokwe yokulya ko, okwa ningitha Eva a yone oshipango shaKalunga. Omusamane gwe Adam naye wo okwa li inaa vulika, naashoka osha li she etele aantu ayehe iilanduliko iiwinayi.—Gen. 2:17; 3:2-6; Rom. 5:12; Jak. 1:14, 15.
4 Pethimbo lyaNoowa, aayengeli yamwe nayo oya li ya nwethwa mo kwaashoka ya li ya mono. Genesis 6:2 okwa popi kombinga yawo a ti: “Aamati aana yaKalunga oya tala aakadhona aana yaantu yo opala noya hokana mboka ye yi ihogololele.” Okutala aakadhona kombanda yevi nokahalu okwa li kwa ningitha aayengeli mboka aanashipotha ya kokeke omahalo gopamilalo naantu ngoka ga li kaage li paunshitwe, naayengeli mboka oya li ya ningi oohe yaanona mboka ya li ye na elongitho lyoonkondo. Uukolokoshi waantu yopethimbo mpoka owa li we etitha ehanagulo lyaantu ayehe, nopwa li pwa hupithwa owala Noowa nuukwanegumbo we.—Gen. 6:4-7, 11, 12.
5 Konima yomathelemimvo, omeho gaAkan Omwiisraeli oga li ge mu heke a yake iinima yimwe mbyoka ya li ya kuthwa moshilando Jeriko shoka sha li sha kwatwa ko. Kalunga okwa li a gandja oshipango kutya iinima ayihe moshilando shoka oyi na okuhanagulwa po, kakele kuyimwe mbyoka ya li yi na okutulwa moshiketha shaJehova. Aaisraeli oya li ya londodhwa taku ti: “Inamu ikuthila nando osha shoka shi na okuhanagulwa po” moshilando. Sho Akan inaa vulika, oshigwana shaIsraeli osha li sha sindika koshilando shaAi, noyendji yomuyo oya li ya si. Akan ka li a zimine kutya okwa yaka sigo oosho e ku ulikwa kutya okwa yaka. Akan okwa li a ti: ‘Sho nda mono ko, iinima mbika onde yi haluka nonde yi kutha po.’ Okahalu komeho oke mu hanagulitha po pamwe “neliko lye alihe.” (Jos. 6:18, 19; 7:1-26, yelekanitha OB-1954.) Akan okwa li a hala momutima gwe shoka sha li shi indikwa.
Otwa pumbwa eipangelo
6, 7. “Omakoto” geni Satana ha longitha olundji opo e tu kwate ko, nongiini aaningi yomatseyitho giipindi haye ga longitha?
6 Aantu kunena otaya yelekwa momukalo gwa faathana naangoka gwa li gwa longithwa shi na ko nasha naEva, naayengeli mboka ya li inaaya vulika nosho wo naAkan. ‘Momakoto’ agehe ngoka haga longithwa kuSatana opo a pukithe aantu, ‘okahalu komeho’ oko ke na oonkondo ke vule agehe. (2 Kor. 2:11; 1 Joh. 2:16, OB-1954) Aaningi yomatseyitho giipindi kunena oye shi nawa kutya aantu ohaya gumwa kwaashoka haya mono. Omutseyinawa gwiipindi gumwe omuEuropa okwa ti: “Omeho osho oshinima shono hashi vulu okuheka unene omuntu. Olundji oge na oonkondo dhi vule iiyuvitithi yilwe, noge na oonkondo dhoku tu itaalitha tu taambe oshinima shontumba nonando otu shi shi kutya kashi li nawa.”
7 Itashi kumitha ano sho aaningi yomatseyitho giipindi haye tu homona nomathano ngoka ga ningwa niineya opo ga penduthe ehalo lyetu tu kale twa hala iinima yawo nenge ekwatho lyawo. Omukonakoni gwokuAmerika ngoka i ilonga nkene omatseyitho giipindi haga nwetha mo aantu okwa ti kutya “ihaga ningwa nelalakano owala lyokugandja uuyelele, ihe sha simanenena, opo ga pendule omahalo gontumba opo aantu yi inyenge kugo.” Olundji omathano taga pendutha omilalo ogwo omukalo gumwe ngoka hagu longithwa. Onkee ano, inashi simana tuu tu kale hatu pangele omeho getu shi na ko nasha naashoka tatu tala naashoka hatu pitike shi ye momadhiladhilo nomomitima dhetu!
8. Ongiini okutonatela omeho getu kwa tsuwa omuthindo mOmbiimbeli?
8 Dhoshili, Aakriste yashili inaya tuntilwa kaaya kwatwe kokahalu komeho nokonyama. Onkee ano, Oohapu dhaKalunga otadhi tu ladhipike tu kale tu na eipangelo shi na ko nasha naashoka hatu tala naashoka hatu kala twa hala. (1 Kor. 9:25, 27; lesha 1 Johannes 2:15-17.) Omulumentu omuyuuki Job oye gumwe ngoka a li a mono ekwatathano enene ndyoka li li pokati kokutala oshinima nokukala we shi hala. Okwa ti: “Onda ningi etokolo lya kola, ndaa tale omukadhona nde mu haluka.” (Job 31:1) Job ka li owala i idhilike kaa kwate omukiintu momukalo gwa nyata, ihe okwa li nokuli itaa ka pitika omadhiladhilo ge ga dhiladhile oshinima sha tya ngaaka. Jesus okwa tsu omuthindo kutya omadhiladhilo oge na okukala ga yogoka pamikalo sho a ti: “Okehe tuu ngoka ta tala omukiintu e mu haluka, oye okwe mu hondele momwenyo gwe.”—Mat. 5:28.
Iinima kaayi na oshilonga mbyoka tu na okuhenuka
9. (a) Omolwashike tu na okukala twa kotoka noonkondo ngele tatu longitha o-Internet? (b) Oshike tashi vulu okweetwa kokutala omathano giipala nonando okathimbo okashona kowala?
9 Muuyuni wokunena, osha ha notashi taandele apuhe maantu ‘okukala taya tala’ omathano giipala, unene tuu ko-Internet. Omahala ngoka goko-Internet inatu pumbwa oku ga konga. Ogo hage tu kongo. Omomukalo guni mbela? Ethano tali hokitha otali vulu li holokele ohaluka kokompiuta yoye, nenge ku holoke ontumwafo tayi monika ya fa kaayi na oshiponga, ihe ngele we yi patulula otashi vulika yi ete ko omathano giipala ngoka ga ningwa momukalo ngoka tashi shi ningi shi kale oshidhigu kungoye wu yi pate. Nonando omuntu oku mone owala oshishona manga inee yi dhima mo, ethano olya guma nale omadhiladhilo ge. Okutala owala kashona omathano giipala otaku vulu okweeta iilanduliko yinikitha oluhodhi. Otaga vulu okuthiga omuntu e na eiyuvo tali mu nyenyetele nota ka dhima mo nuudhigu momadhiladhilo ge omathano ngoka. Shoka sha kwata miiti osho shoka kutya omuntu ngoka “ta tala” owina omathano ngoka okwa pumbwa okudhipaga omahalo ge gokomutima.—Lesha Aaefeso 5:3, 4, 12; Kol. 3:5, 6.
10. Omolwashike aanona ye li unene iihakanwa yomathano giipala, notaya vulu okumona iizemo yashike ngele taye ga tala?
10 Aanona otaya vulu okuhililwa miipala omolwokatalekonawa kawo. Ngele osha ningwa, otashi vulika etaloko lyawo lyiinima yopamilalo lyi nwethwe mo nayi pamukalo tagu kalelele. Olopota yimwe ya ningwa kaantu oya ti kutya iizemo mbika iiwinayi otayi vulu okuningitha omuntu a kale netaloko lya goyokithwa li na ko nasha nomithika dhiinima yopamilalo nosho wo “a kale e na uupyakadhi wokukala nekwatathano lyopahole; a kale e na etaloko kaali li nawa shi na ko nasha naakiintu; nosho wo a kale a pikwa komathano giipala mbyoka tayi vulu okuya moshipala iilonga ye yosikola, uukuume we nayalwe nosho wo ekwatathano lye nuukwanegumbo.” Nokuli shiyemateka unene osho kutya, otashi vulu okuguma ekwatathano mondjokana.
11. Gandja oshiholelwa shoka tashi ulike oshiponga shoka hashi zi mokutala omathano giipala.
11 Omumwatate gumwe Omukriste okwa nyola a ti: “Okutala omathano giipala osho oshinima shimwe shono sha li sha pika ndje noonkondo shi vule iinima ayihe yilwe mbyoka ya li ya pika ndje manga inaandi ninga Onzapo. Sigo ongashingeyi omathimbo gamwe ohandi ga mono momadhiladhilo gandje, tashi etithwa kezimba lyontumba, koomusika dhontumba, koshinima shoka handi tala nenge nokuli kedhiladhilo lyontumba. Oshinima shono ondi na oku shi kondjitha esiku kehe.” Omumwatate gulwe manga a li okanona okwa li a tala omathano giipala ngoka ga li miifo yahe ngoka a li kee li moshili sho aavali ye kaaya li mo megumbo. Okwa nyola a ti: “Omathano ngoka oga li ga nwetha mo nayi omadhiladhilo gandje ngoka ga li omashona natango. Nokuli nongashingeyi, konima yoomvula 25, omathano ngoka oge li natango momadhiladhilo gandje. Kashi na nduno mbudhi kutya ohandi kondjo shi thike peni, omo ge li owala natango. Shika ohashi ningitha ndje ndi kale ndi na eiyuvo tali nyenyetele ndje, nokuli nonando ohandi kambadhala okwaahadhiladhila kombinga yago.” Kashi li tuu mbela pandunge tu henuke okukala nomaiyuvo ga dhigupalelwa ngaashi ngaka mokwaahatala kiinima kaayi na oshilonga! Ongiini omuntu ta vulu oku shi ninga? Okwa pumbwa okukambadhala okutula ‘edhiladhilo kehe meti noku li vulikitha kuKristus.’—2 Kor. 10:5.
12, 13. Aakriste oye na okuhenuka okutala iikwashike mbyoka kaayi na oshilonga, nomolwashike?
12 Oshinima shimwe ishewe ‘kaashi na oshilonga’ shoka tu na okuhenuka osho omainyanyudho ngoka taga humitha komeho ohole yomaliko nenge uulodhi nenge mu na elongitho lyoonkondo, etilohi lyombinzi nosho wo eso. (Lesha Episalomi 101:3.) Aavali Aakriste oye na oshinakugwanithwa shoka ya pewa kuJehova shokukala haya hogolola shoka shi na okutalwa koyana pegumbo. Dhoshili, kapu na Omukriste gwashili ta ka kutha owina ombinga muumpulile. Ihe nonando ongawo, aavali oya pumbwa okukala ya kotokela oofilima, oopolohalama dhoko-TV, uudhano wovidio, nokuli nomambo gaanona moka mu na uumpulile.—Omayel. 22:5.
13 Nonando otu li aagundjuka nenge aakuluntu, katu na okukala twa nyanyukilwa okutala omaudhano goovidio moka mu na elongitho lyoonkondo naamoka tamu ulikwa nkene aantu taya dhipagwa momukalo omunyanyalithi. (Lesha Episalomi 11:5.) Otu na okwaahaukitha omadhiladhilo getu kiinima mbyoka Jehova a pangula. Dhimbulukwa kutya Satana okwa hala okuyonagula omadhiladhilo getu. (2 Kor. 11:3) Nokuli nokulongitha ethimbo lyetu olindji mokutala omainyanyudho ngoka nonando kaage shi omawinayi, otashi vulu okukutha po ethimbo lyelongelokalunga lyuukwanegumbo, elesho lyOmbiimbeli lyakehe esiku nosho wo okwiilongekidhila kwetu okugongala.—Fil. 1:9, 10.
Landula oshiholelwa shaJesus
14, 15. Oshike sha li oshindhindhilikwedhi kombinga yaasho Satana a li a makele Kristus olutitatu, nongiini Kristus a li a vulu oku shi pondola?
14 Shietitha ohenda, ooshono kutya itatu vulu okuhenuka okutala iinima yimwe kaayi na oshilonga muuyuni mbuka wa kolokosha. Nokuli naJesus iinima ya tya ngaaka okwa li e yu ulukilwa. Sho Satana a li a kambadhala oshikando oshititatu e mu gamune ko kokulonga ehalo lyaKalunga, ‘okwa fala ishewe Jesus kondundu ondeendeka e te mu ulukile omapangelo agehe gomuuyuni nomasimano gago.’ (Mat. 4:8) Omolwashike Satana a li e shi ningi? Nopwaahe na omalimbililo, okwa li a hala a longithe nayi oonkondo dhokutala. Okwa li ta dhiladhila kutya ngele Jesus okwa tala keopalo lyomaukwaniilwa agehe guuyuni, ando otashi vulika sha li tashi ke mu inyengitha a kale a hala esimano lyomuuyuni. Jesus okwa li i inyenge ngiini kwaashoka?
15 Sho Ondiaboli ya li yu ulikile Jesus omaukwaniilwa guuyuni, Jesus ka li u ukitha eitulomo lye kwaashoka a li ta pewa. Ka li e etha omutima gwe gu dhiladhile kombinga yomahalo ga puka. Ye ka li wo e na okudhiladhila kwaashoka a li ta pewa kOndiaboli manga inee shi tinda. Jesus okwa li i inyenge nziya pethimbo opo tuu mpoka. Okwa lombwele Satana a ti: “Za po, Satana.” (Mat. 4:10) Jesus okwa kala nokuukitha eitulomo lye kekwatathano lye naJehova nokwa li a yamukula metsokumwe nelalakano lye monkalamwenyo okulonga ehalo lyaKalunga. (Heb. 10:7) Onkee ano, Jesus okwa li a keelele nomupondo omakotokelo gaSatana.
16. Iiyilongomwa yini tatu vulu okwiilonga koshiholelwa shaJesus mokutinda omamakelo gaSatana?
16 Otatu vulu okwiilonga oshindji koshiholelwa shaJesus. Shotango, kapu na ngoka a tuntilwa kaa kwatwe kuukengeleledhi waSatana. (Mat. 24:24) Oshitiyali, shoka omeho getu haga gandja eitulomo kusho otashi vulu okunwetha mo omahalo getu gomomutima kutya nduno onawa nenge onayi. Oshititatu, Satana ota ka ningilila mo ‘okahalu komeho’ ngaashi naanaa ta vulu oku shi ninga moku tu gamuna mo mondjila. (1 Pet. 5:8) Oshitine, natse wo otatu vulu okukondjitha Satana, unene tuu ngele otwa katuka onkatu nopwaahe na okwoongaonga.—Jak. 4:7; 1 Pet. 2:21.
Kaleka eho lyoye “li li nawa”
17. Omolwashike kaashi li pandunge kaatu tegelele sigo oshinima shontumba kaashi na oshilonga sha holoka po opo tu tokole shoka tu na okuninga?
17 Eiyapulo lyetu kuJehova olya kwatela mo okuninga euvaneko tashi zi komutima tu pilamenithe omeho getu kiinima kaayi na oshilonga. Mokuuvaneka tu longe ehalo lyaKalunga, otatu endele kumwe nomupisalomi sho a popi a ti: “Ondi ikeelele okulonga uuwinayi, opo ndi vulike koohapu dhoye.” (Eps. 119:101) Kashi li pandunge tu tegelele sigo pwa holoka oshinima kaashi na oshilonga opo tu tokole kutya otatu ka ninga po shike. Otwa yelithilwa nawa iinima mbyoka yi indikwa mOmanyolo. Omakoto gaSatana otu ga shi. Uunake Jesus a li a makelwa a shitukithe omamanya iikwiila? Okonima sho a li mombuga uule womasiku 40 nuusiku 40 nokwa li a “sa ondjala.” (Mat. 4:1-4) Satana oku shi uuna twa nkundipala notatu vulu okwiigandja nuupu komamakelo. Onkee ano, ngashingeyi olyo ethimbo tu gandje eitulomo olindji kiinima ya tya ngaaka. Ino kakadhala oku shi ninga! Ngele otwa kaleke eiyapulo lyetu kuJehova momadhiladhilo esiku nesiku, otatu ka kala twa tokola toko tu pilamenithe omeho getu kukehe shimwe shoka kaashi na oshilonga.—Omayel. 1:5; 19:20.
18, 19. (a) Ekondjithathano lini li li pokati keho “li li nawa” naandyoka ‘li li nayi’? (b) Omolwashike sha simana tu kale nokutala kutya oshike shi na ongushu, nAafilippi 4:8 otaya gandja omayele geni moshinima shika?
18 Esiku kehe ohatu kala twa taalelwa kiinima oyindji mbyoka tayi hokitha omeho, notayi ende tayi indjipala. Otatu vulu okukala tu na olupandu kaaku na we omolwekumagidho lyaJesus ndyoka tali tu lombwele tu kaleke eho lyetu “li li nawa.” (Mat. 6:22, 23, KB) Eho “li li nawa” ohali ukitha eitulomo thiluthilu kelalakano limwe owala, sha hala okutya, kokuninga ehalo lyaKalunga. Mekondjithathano naashoka, eho ndyoka ‘li li nayi’ ohali kala lya nika uukengeleledhi, okahalu nohali kala lya nanenwa kiinima mbyoka kaayi na oshilonga.
19 Dhimbulukwa kutya omeho getu ohaga pe omadhiladhilo omanga omadhiladhilo haga pe omutima. Inashi simana tuu tu kale aluhe tatu tala kutya oshike sha simana! (Lesha Aafilippi 4:8.) Natu tsikile aluhe okukala twa fa tu uvite egalikano lyomupisalomi ndika tali ti: “Keelela ndje, ndaa [tale] iinima yaa na oshilonga.” Opo nduno, ngaashi tatu kambadhala tu katuke metsokumwe negalikano ndyoka, otatu vulu okukala neinekelo kutya Jehova ote ke ‘tu pa omwenyo pamauvaneko ge.’—Eps. 119:37, yelekanitha NW; Heb. 10:36.
Oshike tu na okudhimbulukwa kombinga . . .
• yekwatathano ndyoka li li pokati komeho getu nomadhiladhilo getu nomutima gwetu?
• yoshiponga shoka hashi zi mokutala omathano giipala?
• yesimano lyokukaleka eho lyetu “li li nawa”?
[Omathano pepandja 26]
Iinima yini kaayi na oshilonga Aakriste ye na okuhenuka kaaya tale?