ONGULUMAMBO MOINTANETA yiileshomwa yopaMbiimbeli
ONGULUMAMBO MOINTANETA
yiileshomwa yopaMbiimbeli
Oshindonga
  • OMBIIMBELI
  • IILESHOMWA
  • OKUGONGALA
  • w11 2/1 ep. 14-18
  • Ombepo ondjapuki oya dhana onkandangala mokushitwa kwiinima

Oshitopolwa shika kashi na okavidio.

Opu na epuko lyasha, okavidio itaka yi komeho.

  • Ombepo ondjapuki oya dhana onkandangala mokushitwa kwiinima
  • Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2011
  • Uupalanyolo uushona
  • Uuyelele wa faathana
  • Oshikumithalonga sheshito
  • Oonkondo dhaKalunga inadhi ngambekwa
  • Onkandangala ndjoka ombepo ondjapuki ya dhana mokushitwa kwevi
  • Onkandangala ndjoka ombepo ondjapuki ya dhana mokushitwa kwiishitwa yi na omwenyo
  • Shoka sha shitwa hugunina meshito alihe
  • Natu kale twa lenga onkandangala ndjoka ombepo ondjapuki tayi dhana
  • Ombepo ondjapuki nosho wo okwiitaala kwetu Kalunga
  • Ombepo ondjapuki oshike?
    Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2009
  • Omolwashike tu na okuwilikwa kombepo yaKalunga?
    Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2011
  • “Omushiti gwegulu nogwevi” oku na oonkondo dhokushita
    Hedha popepi naJehova
  • Ombepo yaKalunga oya kala nokuwilika aapiya ye okuza konale sigo okunena
    Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2011
Tala uuyele wa gwedhwa po
Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2011
w11 2/1 ep. 14-18

Ombepo ondjapuki oya dhana onkandangala mokushitwa kwiinima

“OMUWA okwa shiti egulu nelombwelyo lye, [noongundu dhalyo adhihe, KB] onohapu yomokana ke.”—EPS. 33:6.

1, 2. (a) Ongiini ontseyo yaantu yokutseya egulu nevi ya kala nokwiindjipala mokweendela ko kwethimbo? (b) Epulo lini lya pumbwa okuyamukulwa?

UULE woomvula dhi vulithe 100 dha pita, aanongononi oyendji oya kala yi itaala kutya kegulu oku na owala omulalawili gumwe ngoka hagu ithanwa Milky Way. Kaya li tuu ya dhina uunene weshito! Ngashingeyi otaku dhiladhilwa kutya ewangandjo oli na omilalawili dhi vulithe pomabiliyona 100, dhimwe dhomudho odhi na oonyothi omabiliyona. Mpoka ngaa pu thike okulongithwa kwomathano goshinanena ngoka haga vulu okutala kokule noonkondo, opo ngaa pu thike okumona natango omilalawili odhindji.

2 Ngaashi owala aanongononi ya li kaaye na ontseyo ya gwana shi na ko nasha negulu mo 1905, kaya li wo ye na ontseyo yi na ko nasha nevi. Dhoshili, aantu mboka ya li ko nale oomvula ethele dha ka pita oye shi oshindji ye vule oohekulululwa. Ihe kunena, eopalo nekitakano lyonkalamwenyo nosho wo iinima mbyoka hayi kaleke po omwenyo kombanda yevi oyu uvitikiwe ko shi vulithe pethimbo ndyoka. Nopwaahe na omalimbililo, otatu ki ilonga oshindji kombinga yevi negulu moomvula dhi li komeho. Ihe oshe eleka okupula to ti: Mbela iinima ayihe mbika oye ya po ngiini? Eyamukulo kepulo ndyoka otali vulu okutseyika molwaashoka owala Omushiti e li holola mOmanyolo Omayapuki.

Oshikumithalonga sheshito

3, 4. Kalunga ewangandjo okwe li shita ngiini, nongiini iilonga ye hayi mu simanekitha?

3 Oohapu dhopetameko lyOmbiimbeli odha yelitha nkene eshito lye ya po, dha ti: “Petameko Kalunga okwa shiti egulu nevi.” (Gen. 1:1) Manga Jehova inaa shita uuyuni, kapwa li sha nandonando. Okwa li a longitha ombepo ye ondjapuki, sha hala okutya, oonkondo dhe tadhi longo okushita egulu nevi naashihe shoka shi li mewangandjo. Omuntu engomba oha longitha iikaha ye niilongitho okulonga iinima, ihe Kalunga oha longitha ombepo ondjapuki okulonga iilonga ye iinenenene.

4 Omanyolo otaga popi pathaneko ombepo ondjapuki yi li ‘omunwe gwaKalunga.’ (Luk. 11:20, KB; Mat. 12:28) Shoka sha shitwa kuJehova okupitila mombepo ye ondjapuki nosho wo ‘miilonga ye,’ ohashi mu simanekitha. Omupisalomi David okwi imbi a ti: “Eyalelo otali holola esimano lyaKalunga; Ewangandjo otali eta puuyelele iilonga ye!” (Eps. 19:1) Dhoshili, eshito otali gandja uunzapo woonkondo oonkumithi dhombepo ondjapuki yaKalunga. (Rom. 1:20) Mbela ohali wu gandja ngiini?

Oonkondo dhaKalunga inadhi ngambekwa

5. Gandja ethaneko kutya Kalunga okwa li a longitha oonkondo dhi thike peni mokushita iinima.

5 Ewangandjo lyetu enenenene nekumithi otali gandja uunzapo kutya oonkondo dhaJehova ihadhi hulu po. (Lesha Jesaja 40:26.) Aanongononi oyendji kunena oya mona kutya iinima otayi vulu okulundulukila moonkondo dhontumba noonkondo otadhi vulu okulundulukila miinima mbyoka hayi vulu okugumwa. Pashiholelwa, etango ohali lundululile iitamekitungithi yalyo moonkondo. Osekonde kehe, etango ohali lundululile ootona omamiliyona gane lwaampono dhiinima moontetango nosho wo moonkondo dhomaludhi galwe. Oonkondo oonshona ndhoka hadhi thiki kutse odha gwana okukaleka po omwenyo kombanda yevi. Osha yela kutya oonkondo odhindjidhindji dhokushita kadha li owala dha pumbiwa okushita etango, ihe noonyothi wo adhihe omabiliyona. Jehova oku na oonkondo ndhoka dha li dha pumbiwa dhokushita iinima mbyoka nosho wo yilwe oyindji.

6, 7. (a) Omolwashike tatu vulu okupopya kutya Kalunga okwa li a longitha ombepo ye ondjapuki momukalo gwelandulathano? (b) Oshike tashi ulike kutya ewangandjo inali ya po ohaluka?

6 Opu na uunzapo owundji tawu ulike kutya Kalunga okwa li a longitha ombepo ye ondjapuki momukalo gwelandulathano. Oku shi thaneka: Natu tye nduno owu na oshipakete shi na uutanga womalwaala gi ili nogi ili. To shi shukashuka nawa opo wu vundakanithe uutanga mboka. Opo nduno e to wu pimpile pevi auhe oshita. Mbela oto ka tegelela uutanga mboka wu gwile po wu li melandulathano shi ikolelela komalwaala gawo, uumbulawu owu li pamwe, uushunga owu li pamwe nosho tuu? Hasho nando! Olundji ngele to ningi iinima momukalo inaagu unganekwa nawa, ito ka tegelela yi kale palandulathano nandonando. Uushili mboka otau ulike kutya eshito inali ya po owala ngeyaka.a

7 Uuna tatu konakona ewangandjo naashihe shoka shi li mo, ohatu mono shike? Ohatu mono mo omilalawili ominene, oonyothi noopulanete dhi li melandulathano, naayihe ohayi inyenge naanaa melandulathano. Shika otashi gandja uunzapo kutya iinima mbyoka inayi holoka po owala ngeyaka. Onkee ano, natu ipule ngeyi: Mbela oonkondo dhini dha li dha longithwa petameko opo ewangandjo lyetu li li melandulathano lyi ye po? Uunongononi nosho wo uuteknologi inawu vula okutseya oonkondo dholela ndhoka dhe eta po ewangandjo. Ihe Ombiimbeli oya tseya kutya ombepo ondjapuki yaKalunga ndjoka yi li oonkondo oonenenene mewangandjo oyo ye li eta po. Omupisalomi okwa li imbi a ti: “OMUWA okwa shiti egulu nelombwelo lye, [noongundu dhalyo adhihe, KB] onohapu yomokana ke.” (Eps. 33:6) Nomeho getu, otatu vulu owala okumona oshitopolwa oshishona showala ‘shoongundu’ dhoonyothi ngaashi hatu dhi mono uusiku meyalelo.

Onkandangala ndjoka ombepo ondjapuki ya dhana mokushitwa kwevi

8. Otu shi lela shi thike peni kombinga yiilonga yaKalunga?

8 Shoka tu uvite ko ngashingeyi kombinga yuunshitwe oshishona uuna tatu shi yelekanitha naashihe shoka tu na okwiilonga. Job omulumentu omudhiginini okwa li a li a thiki pehulithodhiladhilo yaashoka tu shi kombinga yiilonga yeshito lyaKalunga a ti: “Ayihe mbika otayi ulike oonkondo dhe; oyo enongono lyowala momakutsi getu.” (Job 26:14) Konima yomathelemimvo gontumba, omukwaniilwa Salomo, omukonakoni omunandunge gweshito lyaJehova, okwa li a popi a ti: ‘Kalunga ayihe okwe yi ningi yo opala pethimbo lye. Okwa tula uukwaluhe moomwenyo dhaantu, po pwaa na omuntu ta tseya iilonga ye mbyoka a longo okuza ketameko sigo okehulilo.’—Omuuv. 3:11; 8:17.

9, 10. Kalunga okwa li a longitha oonkondo dhini sho a shiti evi, niinima yini ya li ya shitwa pethimbo lyomasiku ngoka gatatu gotango?

9 Ihe Jehova okwa holola uuyelele wa simananenena kombinga yiilonga ye. Pashiholelwa, Omanyolo otage tu tseyithile kutya ombepo yaKalunga oya kala tayi longo uule woomvula odhindji. (Lesha Genesis 1:2.) Pethimbo ndyoka, kapwa li pu na uukukutu, uuyelele nosha yela kutya kombanda yevi kakwa li ombepo yokufudhila mo.

10 Ombiimbeli otayi tsikile nokuyelitha shoka Kalunga a li a ningi pethimbo lyomasiku geshito ngoka ga landulathana. Omasiku ngoka kaga li omasiku goowili 24, ihe oga li ethimbo ele. Mesiku lyotango lyeshito, Jehova okwa li a holokitha uuyelele kombanda yevi. Iilonga yeshito yomesiku ndyoka oya li ya hulu sho etango nomwedhi ya pu okushitwa. (Gen. 1:3, 14) Mesiku etiyali lyeshito, ewangandjombepo olya tameke okushitwa. (Gen. 1:6) Pethimbo mpoka kevi okwa li owala ku na omeya, uuyelele nombepo yokufudhila mo, ihe kakwa li ku na uukukutu. Petameko lyesiku etitatu lyeshito, Jehova okwa li a longitha ombepo ye ondjapuki opo e etithe po uukukutu wevi, tashi vulika a li a longitha oonkondo dhopaunshitwe opo a etithe po omanenevi okuza mefuta ndyoka lya li lya kundukidha evi. (Gen. 1:9) Opwa li wo tapu ka shitwa iinima oyindji iikumithi mesiku etitatu nosho wo momasiku geshito ga ka landula ko.

Onkandangala ndjoka ombepo ondjapuki ya dhana mokushitwa kwiishitwa yi na omwenyo

11. Oshike tashi ulikwa komukalo gwokushitwa kwiinima yi na omwenyo gwa kitakana, gwa faathana nosho wo keopalo lyayo?

11 Ombepo yaKalunga oya longithwa wo okushita iinima yi na omwenyo. Okupitila mombepo ye ondjapuki, pethimbo lyomasiku gatatu sigo gahamano gokushita, Kalunga okwa li a shiti iimeno yi ili noyi ili nosho wo iinamwenyo. (Gen. 1:11, 20-25) Onkee ano, okukitakana kwiinima oyindji yi na omwenyo, okulonga kwayo palandulathano nosho wo eyopalo lyayo, otayi gandja uunzapo kutya oya shitwa kOmunongoelela.

12. (a) Oshilonga sho-DNA osha shike? (b) Oshike tu na okwiilonga mwaashoka o-DNA hayi ningi?

12 Pashiholelwa, dhiladhila kuutopolwa uushona mboka hawu humbwata uuthigululwakwatya wiinima yi na omwenyo nohawu wu taambekidha miinima iikwawo, hawu ithanwa o-DNA. Iinima ayihe yi na omwenyo kombanda yevi, mwa kwatelwa oombuto dhomikithi, omwiidhi, oondjamba, oohi oonenenene hadhi ithanwa blue whale nosho wo aantu, ohayi taambekidha uuthigululwakwatya wayo kiikwawo okupitila mo-DNA. Nonando iishitwa yokevi oya yoolokathana noonkondo, uuthigululwakwatya mboka hawu ningitha iishitwa mbyoka yi kale yi na uukwatya mboka ya thigulula wa kola nohawu ningitha iishitwa yi kale ya yooloka ko kiikwawo. Metsokumwe nelalakano lyaJehova Kalunga, iinamwenyo yomaludhi gi ili nogi ili yokevi otayi tsikile okugwanitha po iilonga yayo momukalo gwa kitakana. (Eps. 139:16) Elongekidho ndika tali shi pondola noli li palandulathano otali gandja uunzapo wa gwedhwa po kutya eshito olyo iilonga “yomunwe” gwaKalunga nenge yombepo ondjapuki.

Shoka sha shitwa hugunina meshito alihe

13. Kalunga omuntu okwe mu shiti ngiini?

13 Evi kalya li we “owala nokaali na oshilonga,” konima sho pwa piti oomvula odhindji naasho Kalunga a shita nale iinima mbyoka yi na omwenyo naambyoka kaayi na omwenyo oyindji. Ihe shoka hasho sha li oshikando shahugunina Jehova a longitha ombepo ye mokushita. Kombanda yevi okwa li ta ka shitila ko natango oshishitwa she sha dhenga mbanda. Lwopehulilo lyesiku etihamano lyeshito, Kalunga okwa li a shiti omuntu. Okwa li e shi ningi ngiini? Omokulongitha ombepo ye ondjapuki nosho wo evi.—Gen. 2:7.

14. Omomukalo guni gwa simana aantu ya yooloka ko kiinamwenyo?

14 Genesis 1:27 ota ti: “Kalunga okwa shiti omuntu oshifetha she, e ya shiti omulumentu nomukiintu.” Okukala twa shitwa oshifetha shaKalunga, Omushiti gwetu, otashi ti kutya Jehova okwe tu shita hatu vulu okuulika ohole, tu na emanguluko notu kale nokuli tu na ekwatathano lyopaumwene naye. Onkee ano, uuluyi wetu owa yooloka ko noonkondo kwaamboka wiinamwenyo. Oku shi popya kondandalunde, Jehova okwa shita uuluyi womuntu ngawo opo tu vule okwiilonga nenyanyu kombinga ye nosho wo yiilonga ye sigo aluhe.

15. Adam naEva oya li ye na etegameno lini?

15 Petameko lyaantu, Kalunga okwa pe Adam nomukulukadhi gwe, Eva, evi niima yako ayihe ye yi konakone noku yi nyanyukilwa. (Gen. 1:28) Jehova okwe ya pe iikulya oyindji nehala lyokukala, oparadisa. Oya li ye na ompito yokukala sigo aluhe nokuninga aavali aanahole yoluvalo lwaantu omabiliyona ya gwanenena. Ihe nando ongaaka iinima inayi ke enda nawa.

Natu kale twa lenga onkandangala ndjoka ombepo ondjapuki tayi dhana

16. Nonando aantu yotango oya li ya tukula oshipotha, otu na etegameno lini?

16 Pehala lyokuvulika nenyanyu kOmushiti gwawo, Adam naEva omolwokwiihola yo yene oya li ya ningi aanashipotha. Oluvalo lwawo aluhe inaalu gwanenena olwa kala nokumona iihuna omolwawo. Ihe Ombiimbeli otayi yelitha nkene Kalunga ta ka kutha po iilanduliko ayihe mbyoka ye etithwa kuulunde waavali yetu yotango. Omanyolo otagu ulike wo kutya Jehova ota ka gwanitha elalakano lye lyopetameko. Evi otali ka ninga oparadisa yi na aantu ya nyanyukwa, ye na uukolele noya lalekwa nuuyamba nomwenyo gwaaluhe. (Gen. 3:15) Opo tu kale tu na eitaalo tali longo metegameno ndyoka tali nyanyudha, otwa pumbwa ekwatho lyombepo ondjapuki yaKalunga.

17. Otu na okuhenuka okudhiladhila kuni?

17 Otu na okugalikana Jehova e tu pe ombepo ondjapuki. (Luk. 11:13) Mokuninga ngawo otashi ke tu kwathela tu koleke eitaalo lyetu kutya eshito oli li iilonga yaKalunga. Kunena, opu na oopropahanda odhindji kaadhi na ekankameno dhaantu mboka inaayi itaala muKalunga naamboka yi itaala melongo lyoevolusi. Katu na nando okweetha omadhiladhilo ngaka ga puka ge tu ngwangwaneke nenge ge tu tilithe. Aakriste ayehe oye na okwiilongekidhila okukondjitha omaponokelo ga tya ngaaka nosho wo omathiminiko goomakula ngoka hage endele pamwe nago.—Lesha Aakolossa 2:8.

18. Uuna tatu konakona kutya ongiini ewangandjo nosho wo aantu ye ya po, omolwashike kaashi li pandunge okwaaha itaala kutya eshito olya shitwa kOmushiti Omunandunge?

18 Ngele otwa konakona neitulomo uunzapo mboka tawu ulike kutya iinina oya shitwa, otatu ka kala tu na eitaalo lya kola muKalunga nomOmbiimbeli. Mokudhiladhila kutya ewangandjo nosho wo aantu oye ya po ngiini, oyendji oyu uvite kutya kashi li pandunge okwiitaala kutya opu na oonkondo dhilwe ndhoka dha longithwa okweetitha po eshito kaadhi shi dhopaunshitwe. Ihe ngele otwa kala tu na etaloko lya tya ngaaka, otatu ki ipwililikila uunzapo owundji. Kakele kaashono, otatu ki ipwililikila okukala po kwi iwetikile kwiishitwa “itaayi wapa okuyalulwa” ya shitwa palandulathano nonelalakano. (Job 9:10; Eps. 104:25) Tu li Aakriste, otu na uushili kutya Jehova okwa li a longitha ombepo ondjapuki yi li oonkondo tadhi longo okushita iinima.

Ombepo ondjapuki nosho wo okwiitaala kwetu Kalunga

19. Oshike tashi ulike kutya Kalunga oko e li nonokutya oha longitha ombepo ye ondjapuki?

19 Inatu pumbwa okutseya iinima ayihe yi na ko nasha neshito opo tu kale twi itaala Kalunga, tu kale tu mu hole notwe mu simaneka nesimaneko lyomuule. Ngaashi owala okukala wu na uukuume nomuntu, okwiitaala muJehova okwa kankamena kiinima oyindji. Ongaashi owala ekwatathano pokati kookuume hali ende tali koko sho taya tseyathana nawa, eitaalo lyetu okwiitaala Kalunga nalyo ohali ende tali koko sho tatu ilongo oshindji kombinga ye. Dhoshili, okukala po kwe ohaku tu kumitha uuna ta yamukula omagalikano getu nohatu mono nokuli iizemo iiwanawa sho tatu tula miilonga omakotampango ge monkalamwenyo yetu. Ohatu hedha popepi elela naJehova sho tu wete uuyelele tawu indjipala sho ta wilike oonkatu dhetu, sho te tu gamene, nokuyambeka oonkambadhala dhetu miilonga ye note tu pe iinima mbyoka twa pumbwa. Ayihe mbika otayi koleke lela okukala po kwaKalunga nosho wo kutya oha longitha ombepo ye ondjapuki.

20. (a) Omolwashike Kalunga a shiti ewangandjo nosho wo aantu? (b) Oshizemo otashi ka kala shini ngele otwa tsikile okulandula ewiliko lyombepo ondjapuki yaKalunga?

20 Ombiimbeli oyi li oshiholelwa sha dhenga mbanda shaJehova shokulongitha oonkondo dhe tadhi longo molwaashoka aanyoli yayo ‘oya popi elaka lya za kuKalunga taya wilikwa kombepo ondjapuki.’ (2 Pet. 1:21) Okukonakona nuukeka Omanyolo otaku vulu okutunga eitaalo lyetu muKalunga ngoka a shita iinima ayihe. (Eh. 4:11) Omushiti Jehova okwa shita iinima shi li euliko lyuukwatya we wohole uuhokitha. (1 Joh. 4:8) Onkee ano, natu ningeni ngaashi tatu vulu mokukwathela yalwe yi ilonge kombinga yaTate yetu gwomegulu omunahole nosho wo Kuume ketu. Ngele otwa tsikile okuwilikwa kombepo yaKalunga, otatu ka kala tu na uuthembahenda wokwiilonga kombinga ye sigo aluhe. (Gal. 5:16, 25) Kehe gumwe gwomutse na tsikile okwiilonga kombinga yaJehova niilonga ye iikumithi noku ulika monkalamwenyo yetu ohole yaa na ehulilo ndjoka u ulike sho a li a longitha ombepo ye ondjapuki okushita egulu, evi naantu.

[Enyolo lyopevi]

a Tala embo lyedhina Is There a Creator Who Cares About You? epandja 24, 25.

Oto vulu okuyelitha?

• Okukala po kwegulu nevi otaku tu longo shike kombinga yokulongitha kwaKalunga ombepo ondjapuki?

• Okukala twa shitwa tu li oshifetha shaKalunga otaku tu pe oompito dhini?

• Omolwashike twa pumbwa okukonakona uunzapo mboka wu li meshito?

• Omomikalo dhini ekwatathano lyetu naJehova tali vulu okukoka?

[Ethano pepandja 15]

Oshike tatu ilongo kokutala kelandulathano ndyoka li li mewangandjo kombinga yeshito?

[Edhina lyomuthaneki]

Stars: Anglo-Australian Observatory/David Malin Images

[Omathano pepandja 16]

Ongiini uuthigululwakwatya (DNA) wu li miinima ayihe mbika?

[Ethano pepandja 18]

Mbela owi ilongekidha okupopila eitaalo lyoye?

    Ndonga Publications (1987-2025)
    Za mo
    Inda mo
    • Oshindonga
    • Tumina yalwe
    • Hogolola
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ngele to longitha ongulumambo yetu
    • Uuyelele wiinima yopaumwene
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Inda mo
    Tumina yalwe