Ombiimbeli ohayi lundulula onkalamwenyo yaantu

OMOLWASHIKE omukiintu ngoka e li mepipi lyoomvula 60 e etha po okugalikana iikalunga? Oshike shoka sha li shi inyengitha omuyambi Omushinto a thige po iilonga ye yomotempeli nokuninga omukalele Omukriste? Ongiini omukiintu ngoka a li a putudhwa kaavali kaaye shi ye okuza pokuvalwa kwe a li a vulu okukondjitha omaiyuvo gokukala u uvite e ekelwahi? Tala kwaashoka aantu mbaka taya ti.

“Inandi pikwa we kiikalunga.”—ABA DANSOU

OMVULA MOKA A VALWA: 1938

OSHILONGO MOKA A VALELWA: BENIN

ONDJOKONONA: OMUGALIKANI GWIIKALUNGA

ONAKUZIWA YANDJE: Onda putukila momukunda So-Tchahoué gu li moshitopolwa shomatapa popepi netale. Aanamukunda oya li haya kwata oohi nohaya munu oongombe, iikombo, oonzi, iingulu noondhila. Moshitopolwa moka kamwa li mu na oopate, onkee ano, aantu oya li haya longitha uumbautu nuuwato okuya mpoka ya hala. Oya li haya tungu omagumbo gawo nomiti nomwiidhi, nonando yamwe ohaya tungu noondhopi. Aantu oyendji oya hepa noonkondo. Ihe nonando ongaaka, iimbuluma inayi indjipala ngaashi moondolopa.

Sho nda li okanona, tate okwa li e tu tumu pamwe nomumwamemekadhona kehala lyaaikaleli lyelongelokalunga lyopamuthigululwakalo, hoka twa li twa ka longwa kombinga yalyo. Sho nda koko, onda li nda taamba ko Dudua (Oduduwa) gwomeputuko lyAayoruba e li kalunga kandje. Onda tungile oshikalunga shika oshiyambelo naaluhe onda li handi shi ningile omafikiloyambo gomidhika, goonkonkolosa, goondjuhwa, goonguti, giinamwenyo yomaludhi gi ili nogi ili nogomagadhi goondunga dholudhi lwontumba. Omayambo ngaka oga li ge na ondilo nolundji oga li haga pula ndje iimaliwa ayihe mbyoka nda li ndi na.

NKENE OMBIIMBELI YA LUNDULULA ONKALAMWENYO YANDJE: Sho nda tameke okukonakona Ombiimbeli, ondi ilongo kutya Jehova oye awike Kalunga kashili. Ondi ilongo wo kutya ina hokwa okulongitha iihongwathano melongelokalunga. (Eksodus 20:4, 5; 1 Aakorinto 10:14) Onda li nda mono kutya oshike nda li ndi na okuninga. Onkee ano, onda li nde ekelehi iihongwathano yandje ayihe nonda li nda kutha mo iinima ayihe megumbo lyandje mbyoka yi na ekwatathano niikalunga. Onde etha po okukwatathana naayanekeli, noihandi kutha we ombinga momikalondjigilile dhopalongelokalunga dhomoshitopolwa nosho wo dhi na ko nasha nomafumviko.

Kasha li oshipu kungame ndi li omukulukadhi gwoomvula 60 nasha, okuninga omalunduluko ga tya ngaaka. Ookuume kandje, aakwanezimo naashiinda oya li haya pataneke ndje nokuyola ndje. Ihe onda li nda galikana kuJehova a pe ndje oonkondo ndi longe shoka shi li mondjila. Onda li nda mono ehekeleko moohapu dhomOmayeletumbulo 18:10, ndhoka tadhi ti: “Edhina [lyaJehova, NW] olyo oshungo ya kola; omuyuuki ota matukile mo e ta gamenwa.”

Oshinima shilwe ishewe shoka sha li sha kwathele ndje, okuya kokugongala kwOonzapo dhaJehova. Pokugongala mpoka onda li ndu ulukilwa ohole yopaKriste, nonda li nda kumwa molwaashoka Oonzapo ohadhi kambadhala okukala pamithikampango dhOmbiimbeli dhopamikalo dha dhenga mbanda. Shoka nda li nda mono osha li sha tompo ndje ndi itaale kutya Oonzapo dhaJehova odhi li melongelokalunga lyashili.

NKENE SHA KWATHELA NDJE: Okutula omayele gOmbiimbeli miilonga osha kwathela ndje ndi hwepopaleke ekwatathano lyandje naamwandje. Ondu uvite wo kutya omutengi omudhigu ogwa kuthwa ko komapepe gandje. Onda li nda longitha po iiniwe yandje ayihe miikalunga kaayi na omwenyo mbyoka ya li ihaayi etele ndje nando uuwanawa washa. Ngashingeyi ohandi longele Jehova, ngoka te ke eta ekandulopo lyomaupyakadhi getu agehe. (Ehololo 21:3, 4) Onda nyanyukwa unene molwaashoka kaandi shi we omupika gwiikalunga, ihe pehala lyaashono, ondi li omupiya gwaJehova ngoka muye ndi li megameno lyashili.

“Onda kala nokukonga Kalunga okuza kuunona wandje.”—SHINJI SATO

OMVULA MOKA A VALWA: 1951

OSHILONGO MOKA A VALELWA: JAPAN

ONDJOKONONA: OMUYAMBI OMUSHINTO

ONAKUZIWA YANDJE: Onda putukila mondoolopa yoshilongo Fukuoka Prefecture. Aavali yandje oya li a ye hole elongelokalunga noonkondo noya li ya longa ndje okuza kuunona wandje ndi kale nda simaneka iikalunga yaShinto. Sho nda li okamatyona, onda li handi dhiladhila olundji kombinga yehupitho lyandje nonda kala nda halelela okukwathela aantu mboka taya mono iihuna. Otandi dhimbulukwa esiku limwe kosikola sho omulongi a li a pula ongundu yetu kutya otatu ka ninga shike ngele twa koko. Aalongwa yomongundu yetu oya li ye na omalalakano gokondandalunde, ngaashi oku ka ninga aanongononi. Ngame onda li nda popi kutya elalakano lyandje onda hala oku ka longela Kalunga. Ayehe oya li ya yolo ndje.

Konima sho nda mana osikola yopombanda, onda li nda yi mosikola yaalongi yopalongelokalunga. Pethimbo lyedheulo ndyoka, onda li nda tsakanene nomuyambi gwaShinto, ngoka a li ha longitha ethimbo lye lyopaumwene mokulesha embo li na oshipeko oshiluudhe. Esiku limwe okwa li a pula ndje a ti: “Sato, embo ndika owu li shi?” Molwaashoka onda li nda dhimbulula oshipeko shalyo, onde mu yamukula nda ti: “Ombiimbeli.” Okwa ti: “Kehe gumwe ngoka a hala okuninga omuyambi gwaShinto oku na okulesha embo ndika.”

Okuza mpoka onda yi ndi ka lande Ombiimbeli. Onde yi tula pehala ewanawa mosikopa yandje yomambo noku yi sila oshimpwiyu. Ihe ka nda li nda mono ethimbo lyoku yi lesha, molwaashoka onda li ndi ipyakidhila unene niilonga yosikola. Sho nda mana osikola, onda tameke okulonga motempeli ndi li omuyambi gwaShinto. Shoka nda li nda hala okuza kuunona wandje onda li nde shi mono.

Onda dhimbulula nziya kutya okukala omuyambi gwaShinto kasha li ngaashi nda li nda tegelela shi kale. Aayambi oyendji kaya li ye hole lela aantu nenge kaya li ye na ko nasha nayo. Oyendji kaya li wo ye na eitaalo. Omulongi gwandje gumwe gwopalongelokalunga okwa li nokuli a lombwele ndje a ti: “Ngele owa hala okupondola muka, owu na okukala ho popi owala iinima yuufilosofi. Okupopya kombinga yeitaalo oshi indikwa.”

Oohapu dha tya ngaaka odha li dha ningitha ndje ndi kale nda sa uunye elongelokalunga lyOshishinto. Nonando onda li nda tsikile iilonga yandje motempeli, onda li nda tameke okukonakona kombinga yomalongelokalunga galwe. Ihe kapu na nando olimwe nda li nda mona lya fa li li hwepo. Mpoka mpwa li puthike okukonakona omalongelokalunga ngoka, opo ngaa mpoka pwa li pu thike okukala nda teka omukumo. Onda li ndu uvite kutya kapu na nando elongelokalunga limwe lya li li na oshili.

NKENE OMBIIMBELI YA LUNDULULA ONKALAMWENYO YANDJE: Mo 1988, onda li nda tsakanene nOmubuddha ngoka a li a ladhipike ndje ndi leshe Ombiimbeli. Onda li nda dhimbulukwa omuyambi gwaShinto ngoka naye a li a ladhipike ndje ndi ninge sha faathana momimvo dha pita. Onda li nda tokola okutula omayele ngoka miilonga. Sho nda tameke okulesha Ombiimbeli, nziya onda tameke okukala nde yi hokwa. Omathimbo gamwe onda li handi yi lesha uusiku sigo oosho etango tali piti.

Shoka nda li nda lesha osha li shi inyengitha ndje ndi kale nda hala okugalikana kuKalunga ngoka a popiwa mOmbiimbeli. Onda li nda tameke noshiholelwa shegalikano shoka shi li muMateus 6:9-13. Onda li handi li endulula egalikano ndyoka konima yoowili mbali kehe, nokuli nethimbo nda li he longo iilonga yandje motempeli yaShinto.

Onda li ndi na omapulo ogendji kombinga yaashoka nda li handi lesha. Pethimbo ndyoka onda adhika nda hokana, nonda li ndi shi shi kutya Oonzapo dhaJehova ohadhi longo aantu kombinga yOmbiimbeli molwaashoka odha li dha talele po omukulukadhi gwandje monakuziwa. Onda ka konga gumwe gwomOonzapo dhaJehova nonda li nde mu pula omapulo ogendji. Onda li nda kumwa sho a li a longitha Ombiimbeli okuyamukula epulo kehe nda li nde mu pula. Okwa li a longekidha Onzapo yimwe yomulumentu yi konakone nangame.

Mbalambala konima yaashoka, onda li nda tameke okugongala pamwe nOonzapo dhaJehova. Kanda li nde shi ndhindhilika pethimbo mpoka kutya mokati kOonzapo ndhoka omwa li yamwe mboka nda li ndu ungaunga nayo nayi nale. Ihe nonando ongaaka, oya li ya popitha ndje nohamu nonda li ndu uvite nda taambiwa ko.

Pokugongala kwatya ngaaka, onda li ndi ilongo po kutya Kalunga okwa tegelela aasamane yu ulukile ohole iilyo yomaukwanegumbo gayo noye yi simaneke. Onda li owala handi gandja eitulomo olindji kiilonga yandje yuuyambi noka nda li handi sile oshimpwiyu omukulukadhi gwandje naanona yetu yaali. Onda ndhindhilike kutya onda kala handi pulakene ndi itula mo kaantu mboka ya li ye ya kelongelokalunga kotempeli, ihe kanda li nando handi pulakene komukulukadhi gwandje.

Sho nda li nda humu komeho nekonakonombiimbeli lyandje, ondi ilongo iinima oyindji kombinga yaJehova mbyoka ya hedhitha ndje kuye. Onda li nda gumwa unene kenyolo lyAaroma 10:13 ndjoka tali ti: “Kehe ngoka ti ithana edhina lyOmuwa, ota hupithwa.” Onda kala tandi kongo Kalunga okuza kuunona wandje, ihe ngashingeyi onde mu mona.

Onda tameke okukala ndu uvite kutya kandi shi we oshitopolwa shotempeli yaShinto. Petameko onda li handi kala nda limbililwa kutya yalwe otaya ka dhiladhila ngiini ngele onda thigi po elongelokalunga lyOshishinto. Ihe onda li aluhe handi ipopile kutya ngele nda mono Kalunga kashili pamwe pwi ili, otandi thigi po elongelokalunga ndyoka. Onkee ano, pokwenye kwomo 1989, onda li nda tokola okulandula eiyuvo lyandje. Onda li nda thigi po otempeli yelongelokalunga lyOshishinto nondi igandja miikaha yaJehova.

Okuthiga po otempeli ndjoka kasha li oshipu kungame. Aalongi yandje oya li ya nyenyetele ndje noya kambadhala okuthiminika ndje ndi kale po. Shoka sha li oshidhigu noonkondo, osho okulombwela aavali yandje. Mondjila yokuya kegumbo lyawo, onda li ndu uvite nda gwililwa po koshipwiyu, ontulo yandje oya li tayi ehama nomagulu gandje oga li kaage na oonkondo. Onda li nda thikama lwiikando mondjila opo ndi galikane kuJehova a pe ndje oonkondo.

Sho nda thiki megumbo lyaavali yandje, tango onda li ndi na uumbanda wokupopya shoka she enditha ndje. Konima yoowili dhontumba, sho nda galikana lwiikando, onda yelelithile tate ashihe. Onda li nde mu lombwele kutya onda mona Kalunga kashili, sha hala okutya, otandi thigi po elongelokalunga lyaShinto opo ndike mu longele. Tate okwa li a haluka nokwa li a yemata. Aakwanezimo yalwe oya li ye ya megumbo noya li ya kambadhala okupopya nangame opo kaandi shi ninge. Kanda li nda hala oku ya yemateka, ihe natango onda li ndi shi shi kutya okulongela Jehova osho oshinima shu uka. Mokweendela ko kwethimbo, oya li ya simaneke ndje omolwetokolo lyandje.

Nonando onda li nde etha po okuya kotempeli yaShinto, onda li ndi na natango okulundulula omadhiladhilo gandje. Kasha li oshipu okweetha po onkalamwenyo yokukala omuyambi. Onda kambadhala noonkondo oku yi dhimbwa, ihe kehe shimwe nda li handi ningi osha li sha fa tashi dhimbulukitha ndje onkalamwenyo yandje yonale.

Onda li nda kwathelwa kiinima iyali opo ndi ethe po enwethomo lya tya ngaaka. Shotango, onda kongo mo nawanawa iinima ayihe megumbo lyandje mbyoka yi na ekwatathano nelongelokalunga lyandje lyonale. Opo nduno iinima ayihe mbyoka nda li ndi na onde yi fike po, ngaashi omambo, omathano nokuli niinima iikwawo yondilo. Oshitiyali, onda kongo oompito odhindji ngaashi tandi vulu opo ndi kale handi endathana nOonzapo. Uukuume neyambidhidho lyadho olya kwathela ndje noonkondo. Mokweendela ko kwethimbo, kanda li we handi dhimbulukwa onkalamwenyo yandje yonale.

NKENE SHA KWATHELA NDJE: Kanda li ndi na ko nasha nomukulukadhi gwandje naanona yandje, naashoka osha li she ya ningitha ya kale yu uvite uuwike noonkondo. Ihe sho nda tameke okukala pamwe nayo, ngaashi Ombiimbeli ya lombwela aasamane ya ninge, otwa li twa tameke okukala nuukuume wa kola. Konima yethimbo, omukulukadhi gwandje okwa li a tameke okulongela Jehova pamwe nangame. Ngashingeyi ngame nomukulukadhi gwandje, omwanamati gwetu, omwanakadhona gwetu nomusamane gwe, otwa hangana ngaashingeyi melongelokalunga lyashili.

Uuna tandi dhiladhila kombinga yaashoka nda li nda hala okuninga sho nda li okanona okulongela Kalunga nokukwathela aantu yalwe, ondi wete kutya onda mona kehe shoka nda li nda hala nosho wo iikwawo ya gwedha po. Kandi na iitya nomatumbulo okupandula Jehova.

“Onda li ndi shi shi kutya opu na oshinima shontumba shoka nda li kaandi na monkalamwenyo yandje.”—LYNETTE HOUGHTING

OMVULA MOKA A VALWA: 1958

OSHILONGO MOKA A VALELWA: SOUTH AFRICA

ONDJOKONONA: ONDA LI NDI UVITE NDE EKELWAHI

ONAKUZIWA YANDJE: Onda valelwa muGermiston, mondoolopa moka mu na oomina, nonkalamwenyo yamo oya li hwepo nokamwa li naanaa omiyonena odhindji. Aavali yandje oya li ya tokola ya gandje ndje po molwaashoka oya li yu uvite kutya itaya vulu okusila ndje oshimpwiyu. Sho nda li ndi na omasiku 14, onda li nda kuthwa po kaaihokani aanahole mboka nda li nde ya tala ko ye li aavali yandje. Ihe sho nda tseya kombinga yonakuziwa yandje, onda li aluhe ndi na omaiyuvo gokukala ndu uvite nde ekelwahi. Onda tameke okukala ndu uvite kutya aavali yandje mboka taya putudha ndje hayo ya vala ndje nonokutya kayu uvite ko lela omaiyuvo gandje.

Sho nda li ndi na omimvo 16 lwaampono, onda li nda tameke okukala handi yi koondunda dhomanwino pamwe nookuume kandje hoka twa li hatu ka ndanisa nokupulakena koomusika. Sho nda li ndi na omimvo 17, onda li nda tameke okuhila omakaya. Onda li nda hala okukala ndi na okalutu okashona ngaashi aantu mboka haya longithwa momatseyitho gokuhila omakaya. Sho nda gwanitha omimvo 19, onda li nda tameke okulonga muJohannesburg, moka nda li nda tameke okweendathana nziya naantu ya puka. Nziya onda li nda tameke okulongitha omalaka omawinayi, okuhila omakaya noonkondo nokunwa sha pitilila momahuliloshiwike.

Ihe nonando ongaaka, onda li aluhe ndi ipyakidhila. Onda kala handi ningi omadhewo aluhe, handi dhana uudhano wetanga lyokoompadhi lyoomeme nuudhano wulwe. Onda li wo nda longo nuudhiginini meithano lyandje, nonda li nda tseyika nawa omolwotseyo yandje yookompiuta. Oshizemo, onda li nda ningi omuyamba naantu oyendji oya li ya tala ndje ko kutya onda pondola. Ihe nonando ongaaka, kanda li nda nyanyukwa nandonando, onda li nda ngwangwana nonda yemata monkalamwenyo yandje. Onda li ndi shi shi kutya opu na sha sha kambela po monkalamwenyo yandje.

NKENE OMBIIMBELI YA LUNDULULA ONKALAMWENYO YANDJE: Sho nda tameke okukonakona Ombiimbeli, onda li ndi ilongo kutya Jehova oKalunga kohole. Onda li wo ndi ilongo kutya okwe tu ulukila ohole ye, sho e tu pa Oohapu dhe, Ombiimbeli. Ombiimbeli oya fa ontumwafo ndjoka e tu nyolela paumwene yi wilike oonkatu dhetu. (Jesaja 48:17, 18) Onde shi ndhindhilike kutya ondi na okuninga omalunduluko gontumba omanene monkalamwenyo yandje ngele onda hala okumona uuwanawa mewiliko lyaJehova lyopahole.

Elunduluko limwe ndyoka nda li nda pumbwa okuninga olya li li na ko nasha neendathano lyandje nayalwe. Onda dhiladhila muule shi na ko nasha noohapu ndhoka dhi li mOmayeletumbulo 13:20, ndhoka tadhi ti: “Enda pamwe naanawino, u likole owino, ihe ngoka ta kala paagoya, ota likola uuwinayi.” Ekotampango ndyoka olya li lya kwathele ndje ndi ethe po ookuume yonale nokupanga uukuume nOonzapo dhaJehova.

Eshongo enene ndyoka nda li nda taalela olyo okweetha po okuhila omakaya, molwaashoka oga li ga pika ndje noonkondo. Sho nda li tandi etha po okuhila omakaya kashona nakashona, onda adhika po ishewe kuupyakadhi wulwe. Oshiviha sha ndje osha li sha yi pombanda nookilograma dhi vulithe po 13,6 shoka osha li sha teya ndje omukumo noonkondo nosha li sha pula ndje konyala oomvula omulongo opo oshiviha shandje shi shune pevi. Ihe nonando ongaaka, onda li ndi shi shi kutya okweetha po okuhila omakaya, oshi li mondjila. Onda li nda tsikile okugalikana kuJehova nokwa pendje oonkondo opo ndi pondole.

NKENE SHA KWATHELA NDJE: Ngashingeyi ondi na uukolele nonda gwanenwa, ihandi lalakanene we enyanyu lyopakathimbo ndyoka hali etithwa keithano lyomuuyuni, oondondo nosho wo uuyamba. Pehala lyaashoka, ohandi nyanyukilwa okuuvithila yalwe ooshili dhOmbiimbeli. Oshizemo, yatatu yomwaamboka nda li handi longo pamwe nayo otaya longele Jehova pamwe nangame nosho wo nomusamane gwandje. Manga aavali yandje mboka ya li taya putudha ndje inaaya sa, onda li nda vulu oku ya lombwela kombinga yeuvaneko lyOmbiimbeli li na ko nasha neyumuko okukakala moparadisa kombanda yevi.

Okuhedha popepi naJehova osha kwathela ndje ndi ungaunge nomaiyuvo gokukala ndi uvite nde ekelwahi. Jehova okwa kwathela ndje ndi kale oshitopolwa shuumwayinathana womuuyuni auhe wooitaali ooyakwetu. Mokati kawo, onda mona mo oomeme, ootate, aamwatate naamwameme oyendji.—Markus 10:29, 30.

[Ethano pepandja 28]

Ondu ulukilwa ohole yopaKriste mokati kOonzapo dhaJehova

[Ethano pepandja 29]

Otempeli yaShinto moka nda li nale handi yi kelongelokalunga