Ilonga sha ‘mehuku lyoshili’
“[Owu] na mompango ehuku lyuunongo nolyoshili.”—ROM. 2:20.
1. Omolwashike sha simana tu uve ko eityo lyOmpango ndjoka ya li ya pewa Moses?
SHOKA omuyapostoli Paulus a nyola ta wilikwa kuKalunga, otashi tu kwathele tu uve ko iinima oyindji mbyoka yi li mOmpango ndjoka ya li ya pewa Moses. Pashiholelwa, montumwafo ndjoka Paulus a nyolela Aahebeli okwa yelitha kutya Jesus, “omuyambimukuluntu” okwa gandja eyambo lumwe aluke, opo mboka taya ulike eitaalo mulyo ya vule okumona “ekulilo lyaaluhe.” (Heb. 2:17; 9:11, 12) Okwa yelitha wo kutya etsalihangano olya li owala ‘omuzizimba gwaashoka shi li megulu.’ Okwa ti ishewe kutya Jesus okwa ningi Omupokati “gwehangano ewanawa” ndyoka li vule Ompango yaMoses. (Heb. 7:22; 8:1-5) Pethimbo lyaPaulus, Aakriste oya li ye na okuyelithilwa nawa Ompango opo ye yi uve ko. Omukalo moka ya li ya yelithwa otagu tu kwathele tu uve ko nawa shoka Kalunga e tu ningila.
2. Aakriste Aajuda oya li ye na uuwanawa wuni mboka wa li kaawu niwe kwaamboka kaaye shi Aajuda?
2 Paulus okwa li a nyolele Aakriste muRoma ontumwafo. Oshikalimo shayo shimwe osha li sha nuninwa iilyo yegongalo yAajuda mbyoka ya li hayi kala muRoma noya longwa Ompango ndjoka ya li ya pewa Moses. Molwaashoka oya li ye shi Ompango yopakalunga okwe ya lombwele kutya oye na “ehuku lyuunongo nolyoshili” kombinga yaJehova nomakotampango ge gu uka. Aakriste Aajuda oya li yu uvite ko ‘ehuku lyoshili’ noya li ye yi simaneka. Shika osha li she ya ningitha ya wilike, ya longe noya yelithile mboka ya li kaaye shi Ompango ndjoka Jehova a li a pa oshigwana she. Oya li ye shi ningi naanaa ngaashi Aajuda aadhiginini yonale mboka ye ya tetekela.—Lesha Aaroma 2:17-20.
OMAYAMBO GONALE GOSHIJUDA OGA LI GA FA ETHANO LYA DHIMEYA LYEYAMBO LYAJESUS
3. Uuwanawa washike tatu ka mona ngele tatu konakona omayambo ngoka ga li haga ningwa kAaisraeli yonale?
3 Ehuku lyoshili ndyoka Paulus a popi olya simana kutse natango. Otali tu kwathele tu uve ko elalakano lyaJehova. MOmpango ndjoka ya li ya pewa Moses otatu likola mo sha shomungunda nokunena. Ngashingeyi natu ka taleni nkene omayambo gi ili nogi ili ngoka ga li haga ningwa pethimbo lyOmpango. Oga li ga kwathele Aakriste Aajuda aaifupipiki yu uve ko Kristus noya tseye shoka Kalunga a tegelela ya ninge. Otatu ka tala wo nkene oompango ndhoka Kalunga a li a pe Aaisraeli dhi na ko nasha nomayambo tadhi tu kwathele okukonakona omukalo gwetu gwoku mu longela, shaashi iitegelelwa ye ihayi lunduluka.—Mal. 3:6.
4, 5. (a) Ompango oya li ya dhimbulukitha oshigwana shaKalunga shike? (b) Ompango oya li omuzizimbe gwashike?
4 Aajuda yonale kaya li taya vulu okudhimbwa Ompango molwaashoka iitopolwa oyindji yayo oya li hayi ya dhimbulukitha kutya yo aalunde. Pashiholelwa, kehe ngoka a guma omudhimba, okwa li e na okwiiyelitha mokweeta ondema ontiligane yaa na oshipo e ta yi dhipagwa nokulungunithwa po. Omutoko gwayo ogwa li hagu pilulilwa ‘momeya geyelitho’ ngoka ga li haga shashaminwa omuntu ngoka a nyata uuna ti iyelitha nomeya geyelitho mesiku etitatu netiheyali. (Num. 19:1-13) Ompango oya li wo ye ya dhimbulukitha kutya uulunde nokwaagwanena ohaku taandele okupitila moluvalo. Ngele omukiintu okwa pulumutha okwa li ha kala omasiku gontumba a nyata. Konima yaashoka okwa li e na okugandja omayambo geyogolo a dhiminwe po.—Lev. 12:1-8.
5 Omayambo giimuna oga li haga gandjwa esiku nesiku moonkalo dhi ili nodhi ili opo aantu ya dhiminwe po. Kutya nduno Aaisraeli oya li ye shi shi nenge kaye shi shi omayambo ngoka ga li haga ningwa motempeli yaJehova, oga li ‘ethano lya dhimeya’ lyeyambo lya gwanenena ndyoka lya li lya gandjwa kuJesus.—Heb. 10:1-10.
OMAYAMBO NGOKA GA LI TAGO OPALELE
6, 7. (a) Aaisraeli oya li ye na okugandja omayambo ga tya ngiini, noga li taga thaneke shike? (b) Omapulo geni tatu vulu okwiipula?
6 Jehova okwa li a tegelela Aaisraeli ye mu yambele omayambo goshimuna shoka “shaa na oshipo,” niitya yimwe, kaashi shi oshiposi, kaashi na oshilalo, kaashi shi oshilema nenge tashi ehama. (Lev. 22:20-22) Aisraeli oya li wo haya gandja omayambo giilya nenge giiyimati. Omayambo ngoka oga li ge na okukala “oshipe,” sha hala okutya, “oshitopolwa oshiwanawa” lela shiilikolomwa yawo. (Num. 18:12, 29) Jehova ka li ha taamba omayambo ngoka kaage na ongushu. Omayambo giinamwenyo kaayi na oshipo oga li taga thaneke ekuliloyambo lyaJesus ndyoka tali ka kala kaali na okantongo nenge okapethili kasha. Shoka osha li tashi ulike kutya Jehova ota ka gandja eyambo kaaku na we noli na ongushu opo a kulile aantu muulunde.—1 Pet. 1:18, 19.
7 Ngele omuntu ngoka ta gandja omayambo oku na olupandu shili lwuuwanawa mboka Jehova e mu ningila, nena ota ka gandja shoka oshiwanawelela shomeliko lye. Kehe gumwe okwa li e na okuhogolola shoka e na okugandja. Kakele kaashono, omuntu kehe okwa li e na okugandja oshinima shoka kaashi na oshipo, opo u ulike kutya omayambo oga simana nokwe ga gandja nehalo ewanawa. (Lesha Maleaki 1:6-8, 13.) Shika otashi tu kwathele tu ipule omapulo taga landula: ‘Jehova ohandi mu longele ngaa nehalo ewanawa? Mbela itandi vulu okukonakona iilonga mbyoka handi longele Jehova nokutala kutya ohandi shi ningi nomainyengotompelo geni?’
8, 9. Omolwashike sha simana okutala kutya Aaisraeli oya li haya gandja omayambo mombepo yini?
8 Aaisraeli oya li ye na okugandja omayambo nehalo ewanawa yu ulike olupandu lwawo kuJehova, opo e ya dhimine po oondjo dhawo. Oya li haya hogolola oshinamwenyo shoka tashi opalele efikiloyambo. Oya li haya kala ya nyanyukwa okupa Jehova shoka oshiwanawelela. Aakriste kunena ihaya gandja we omayambo ngaashi sha li pethimbo lyOmpango, ihe ohaya longitha ethimbo lyawo, oonkondo dhawo niiniwe yawo mokulongela Jehova. Paulus okwa popi kutya ‘okuhempulula montaneho’ (NW) etegameno lyopaKriste nosho wo “okulonga uuwanawa nokukwathathana,” oku li omayambo ngoka taga opalele Jehova. (Heb. 13:15, 16) Ombepo moka aapiya ye haya longo iilonga ye ohayi ulike kutya oye na olupandu lwaashihe shoka e ya pa. Onkee ano, iikala nomainyengotompelo gAaisraeli mboka ya li haya gandja omayambo nehalo ewanawa pethimbo lyonale noyAakriste mboka haye mu longele kunena oya faathana.
9 Osha li oshitegelelwa shOmpango opo Omuisraeli kehe a gandje omayambo ngele a yona nenge a ninga epuko lyasha. Mbela sho to tala osha li oshidhigu kAaisraeli okugandja iinima mbyoka nomutima aguhe? Mbela opwa li yamwe mboka haya gandja omayambo nomunyengutima? (Lev. 4:27, 28) Omuntu ngoka a li a hala okukala e na ekwatathano ewanawa naJehova, ka li ha ningi ngaaka.
10. Aakriste oye na okuninga shike opo ya kale ye na ekwatathano ewanawa naJehova?
10 Otashi vulika wu uvithe nayi Omukriste omukweni kaashi shi oshiningilawina, inoo shi nongela notashi vulika inoo shi dhiladhila nokuli. Eiyuvo lyoye otashi vulika li ku lombwele kutya owa ninga sha sha puka. Omuntu ngoka ha longele Jehova nehalo ewanawa oha kambadhala okuninga kehe shoka ta vulu opo o opaleke omapuko ge. Shoka otashi ti kutya oha gandja ombili tashi zi komutima kwaangoka u uvitha nayi. Ihe ngele okwa ninga epuko enene, oha kongo ekwatho kaakuluntugongalo aanahole. (Mat. 5:23, 24; Jak. 5:14, 15) Ohashi tu pula tu katuke oonkatu opo tu pukulule omapuko getu uuna twa yona kuyalwe nenge kuKalunga. Okuninga ‘omayambo’ ga tya ngaaka otaku tu kwathele tu kale tu na ekwatathano ewanawa naJehova nosho wo naamwatate notatu ka kala tu na wo eiyuvo lya yela. Shika otashi tu shilipaleke kutya Jehova oku shi shoka she tu opalela.
11, 12. (a) Ekwatathanondjambo olya li tali ti shike? (b) Oshike tatu ilongo mekwatathanondjambo kunena?
11 Omayambo gamwe ngoka ga popiwa mOmpango ndjoka ya li ya pewa Moses oga li ekwatathanondjambo. Shika otashi ti kutya okukala nombili naJehova. Onyama yoshimuna shoka sha yambwa oya li hayi liwa po komuntu ngoka ta gandja omayambo pamwe nuukwanegumbo we. Otashi vulika ya li haye yi lile mondunda yimwe yokulila motempeli. Omuyambi nosho wo aayambi yalwe mboka ya li haya longo motempeli, oya li ye na okupewa ko konyama ndjoka. (Lev. 3:1; 7:31-33) Omuntu okwa li e na okugandja omayambo nehalo ewanawa opo a kale e na ekwatathano ewanawa naKalunga. Omuntu ngoka pamwe nuukwanegumbo we, aayambi nosho wo Jehova, ohaya kala ya fa taya lile pamwe iikulya mbyoka mombepo yombili.
12 Ngele Omuisraeli ta ningi ekwatathanondjambo okwa li a fa ta hiya Jehova kokulya nosha li uuthembahenda uunene kuye ngele Jehova okwa taamba ko ehiyo ndyoka. Olundji uuna gumwe ta hiya omuyenda a simana ohe mu longekidhile shoka oshiwanawelela. Ekwatathanondjambo ndyoka oli li oshitopolwa shehuku lyoshili lyOmpango ndjoka ya li ya pewa Moses. Otali ulike kutya aantu ayehe mboka ya hala okukala ye na ekwatathano lyopothingo nokupanga uukuume nOmushiti gwawo, otaya vulu oku shi ninga. Shika otashi vulika omolweyambo li na ondilo ndyoka Jesus a gandja nale. Kunena, otatu vulu okupanga uukuume naJehova ngele tatu longitha iiniwe yetu noonkondo dhetu miilonga ye.
OMAYAMBO NGOKA JEHOVA INAA HOKWA
13, 14. Omolwashike Jehova a li inaa hokwa omayambo gaSaul?
13 Omayambo ngoka ga popiwa mOmpango oga li ge na okugandjwa nehalo ewanawa nosho wo nomwenyo aguhe opo Jehova a kale e ga hokwa. Ombiimbeli otayi popi wo omayambo ngoka Jehova a li inaa hokwa. Omolwashike mbela? Omolwomatompelo gaali ngoka tatu ka konakona ngashingeyi.
14 Omupolofeti Samuel okwa li a lombwele omukwaniilwa Saul kutya Jehova ota ka geela Aayamaleki. Saul okwa li e na oku ya hanagula po nosho wo iimuna yawo ayihe. Konima sho a sindana, Saul okwa lombwele aakwiita ye ya kwate nomwenyo Agag, omukwaniilwa gwAayamaleki. Okwa li wo a hupitha iimuna mbyoka iiwanawa e te yi etelele opo yi yambelwe Jehova. (1 Sam. 15:2, 3, 21) Jehova okwa li e shi uvitile ngiini? Okwa li e ekelehi Saul omolwokwaavulika kwe. (Lesha 1 Samuel 15:22, 23.) Oshike tatu ilongo mehokololo ndika? Opo Jehova a kale a hokwa omayambo getu otu na okuvulika komalombwelo ge.
15. Eihumbato ewinayi lyAaisraeli yamwe mboka ya li ya ningi omayambo pethimbo lyaJesaja otali holola shike kombinga yawo?
15 Membo lyaJesaja otatu adha mo natango oshiholelwa shilwe. Pethimbo lye, Aaisraeli oya li haya gandja omayambo kuJehova opo e ya dhimine po. Ihe omayambo gawo oga li gowala, molwaashoka oya li ye na iikala iiwinayi. Jehova okwa li a pula a ti: “Owu shi onda hokwa oontselelandjambo adhihe ndhoka tamu yambele ndje? Onda kuta koonzi ndhoka mwa lungunitha dhi ninge omafikilondjambo nokomagadhi gomitanda dheni dho ondodhwa. Onda kunyukwa ombinzi yoontsezi, yoonzi noyiikombo. . . . Inamu etela ndje oondjambo dhiikulya dhaa na oshilonga! Iitsinino oyo iihuna kungame.” Uupyakadhi owa li peni? Jehova okwe ya lombwele a ti: “Nonando mu galikane olule ngiini, itandi ka pulakena, oshoka iikaha yeni oya nika ombinzi. Iyogeni, mu yele. Etheni uuwinayi mbuka ndi wete tamu u ningi. Eeno, etheni okulonga iihuna.”—Jes. 1:11-16.
16. Oshike omuntu e na okuninga opo Jehova a taambe ko omayambo ge?
16 Jehova iha hokwa omayambo ngoka taga ningwa kaayoni inaayi iyela ombedhi. Ihe oha hokwa omagalikano nomayambo gaamboka haya kambadhala okuvulika kiipango ye. Ehuku lyOmpango ndjoka ya li ya pewa Moses olya li lya longo Aaisraeli kutya yo aalunde noya li ya pumbwa okudhiminwa po oondjo. (Gal. 3:19) Oya li haya kala ya nika uuthigwa omolwomayono gawo. Kunena natse otwa pumbwa okukala tu shi kutya otwa dhiminwa po oondjo dhetu omolweyambo lyaKristus. Jehova ota ka kala a “nyanyukilwa” omayambo agehe ngoka hatu ningi moku mu longela ngele otu na olupandu mekuliloyambo lyaKristus notu li uvite ko nawa.—Lesha Episalomi 51:17, 19.
KALA HO ULIKE EITAALO MEYAMBO LYAJESUS
17-19. (a) Ongiini tatu vulu okuulika kutya otwa pandula Jehova omolwekuliloyambo lyaJesus ndyoka e tu pa? (b) Oshike tatu ka kundathana moshitopolwa tashi landula?
17 Aakriste yonale oya li owala ye wete “efano lya dhimeya” lyelalakano lyaKalunga, ihe tse kunena otu li wete lya yela. (Heb. 10:1) Oompango dhomayambo ndhoka dha li dha pewa Aaisraeli odha li dhe ya kwathele ya kokeke iikala mbyoka ya li tayi ke ya kwathela ya kale nekwatathano ewanawa naKalunga. Odha li dhe ya kwathele ye mu pandule tashi zi komutima, ya kale nehalo lyokulonga neitulomo noya mone kutya oya pumbwa ekulilo. Otu na olupandu sho tu uvite ko nawa Omanyolo gopaKriste gOshigreka. Otu na uushili kutya Jehova ota ka hulitha po thiluthilu iiyetithi yuulunde. Ote tu kwathele tu kale neiyuvo lya yela koshipala she. Ekuliloyambo lyaJesus oli li shili esiloshimpwiyu dhingi.—Gal. 3:13; Heb. 9:9, 14.
18 Opo tu mone uuwanawa lela mekuliloyambo otwa pumbwa okuninga oshindji, kakele owala koku li uva ko nawa. Paulus okwa nyola a ti: ‘Ompango oya kala omuputudhi gwetu, sigo Kristus e ya, opo tu ningwe aayuuki koshipala shaKalunga omolweitaalo.’ (Gal. 3:24) Ihe iilonga yetu oyi na okuulika kutya otu na eitaalo. (Jak. 2:26) Paulus okwa li a ladhipike Aakriste mboka ya li ko omimvo 2000 lwaampono dha ka pita ya tule miilonga ehuku lyuunongo mboka tawu adhika mOmpango. Shoka osha li she ya kwathele yi ihumbate metsokumwe nomakotampango gopakalunga ngoka ya longwa.—Lesha Aaroma 2:21-23.
19 Aakriste kunena kaye li kohi yOmpango yaMoses. Ihe nonando ongaaka, oye na okugandja omayambo ngoka Jehova a hokwa. Oshitopolwa tashi landula otashi ke tu kwathela nkene tu na oku shi ninga.
[Oohapu dha simana pepandja 17]
Shoka Jehova a tegelela aapiya ye ya ninge ihashi lunduluka nando
[Ethano pepandja 18]
Pokati koonzi ndhino mbali oyinipo to pe Jehova?
[Ethano pepandja 19]
Jehova oku hole aapiya ye mboka haye mu etele omayambo ngoka a hokwa