Iileshomwa moka mwa za omayamukulo gomapulo ngoka ge li mOkafo Onkalamwenyo yopaKriste niilonga yetu yokuuvitha
OMASIKU 5-11 DESEMBA
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | JESAJA 1–5
“Natu londeni kondundu yOmuwa”
(Jesaja 2:2, 3) Momasiku tage ke ya ondundu hoka kwa tungilwa otempeli, otayi ka ninga ondeendeka yi vule adhihe, otayi ki itumba kombanda yoondundu adhihe. Iigwana oyindji otayi ka matukila kuyo, 3 naantu yayo otaa ka tya: “Natu londeni kondundu yOmuwa, tu ye kotempeli yaKalunga kalsrael. Ote ke tu nongeka shoka a hala tu longe; otatu ke enda momapola e ga hogolola. Oshoka elongo lyOmuwa otali zi muJerusalem; okuza muSion ota popitha aantu ye.”
ip-1-E ep. 38-41, okat. 6-11
Otempeli yaJehova ya lelepala
6 Ehunganeko lyaJesaja otali ka gwanithwa uunake? Otali ka gwanithwa “momasiku tage ke ya.” Ombiimbeli yo-New International Version oya ti kutya “omomasiku gahugunina.” Omanyolo gopaKriste gOshigreka oga hunganeka iiningwanima mbyoka tayi ka ndhindhilikitha mo ethimbo ndyoka. Iiningwanima mbyoka ongaashi iita, omakakamo gevi, omalega, ondjala nosho wo “omathimbo omadhigu” okukaliwa mugo. (2 Timoteus 3:1-5; Lukas 21:10, 11) Sho omahunganeko ngoka taga gwanithwa, otashu ulike kutya otu li ‘momasiku gopehulilo,’ ano momasiku gahugunina guuyuni mbuka. Osha yela kutya otwa tegelela okumona ehunganeko lyaJesaja li gwanithwe pethimbo lyetu.
Ondundu hoka Jehova e na okulongelwa
7 Jesaja okwa longitha iitya iishona e tu pe ethano lya yela lyaashoka a hunganeka. Otu wete ondundu ondeendeka, kwa tungilwa egumbo tali adhima, ano otempeli yaJehova. Ondundu ndjoka oyi vule oondundu niikulundundu ayihe. Nonando ongawo, kayi shi ontilithi, ihe otayi monika nawa. Aantu yomiigwana ayihe oya halelela okuya kondundu hoka ku na otempeli yaJehova notaya matukile kuyo nokuli. Shika oshipu okuthaneka momadhiladhilo, ihe mbela osha hala okutya shike?
8 Pethimbo lyaJesaja, iikulundundu noondundu olundji oya li hayi longithwa okuulika kelongelokalunga. Pashiholelwa, oya li hayi longithwa yi li omahala omayapuki gokulongela iikalunga. (Deuteronomium 12:2; Jeremia 3:6) Ihe egumbo nenge otempeli yaJehova, oya li kohulo yondundu Moria muJerusalem. Aaisraeli aadhiginini oya li haya yi kuJerusalem lutatu momumvo nokulonda kondundu Moria, opo ya ka longele Kalunga kashili. (Deuteronomium 16:16) Onkee ano, sho iigwana tayi matukile ‘kondundu hoka kwa tungilwa otempeli yaJehova,’ otashi thaneke okugongelwa kwaantu ye ye melongelokalunga lyashili.
9 Kunena oshigwana shaKalunga ihashi gongala kondundu yo yeneyene ku na otempeli ya tungwa nomamanya, opo shi mu longele. Otempeli yaJehova muJerusalem oya li ya hanagulwa po ketangakwiita lyaRoma mo 70 E.N. Kakele kaashono, omuyapostoli Paulus okwe shi yelitha nawa, sho a ti kutya otempeli yomuJerusalem netsalihangano oya li tayi thaneke sha. ‘Otempeli yo yene ndjoka ya tungwa kOmuwa, ihe hakomuntu’ otayi thaneke oshinima shoshili shopambepo. (Aahebeli 8:2) Otempeli yopambepo oyi li elongekidho lyaJehova lyoku mu longela pakankameno lyekuliloyambo lyaJesus Kristus. (Aahebeli 9:2-10, 23) Metsokumwe naashika, ‘ondundu hoka kwa tungilwa otempeli yaJehova’ ndjoka ya tumbulwa muJesaja 2:2, otayi thaneke elongelokalunga lyaJehova lyashili ndyoka li li ko kunena. Mboka ye li melongelokalunga lyashili ihaya gongala owala pehala kehe, ihe ohaya gongala pamwe ya longele Jehova.
Okuhumithwa komeho kwelongelokalunga lyashili
10 Omuhunganeki okwa ti kutya ‘kondundu hoka kwa tungilwa otempeli yaJehova’ nenge elongelokalunga lyashili, otayi “ka ninga ondeendeka yi vule adhihe” notayi “ki itumba kombanda yoondundu adhihe.” Manga Jesaja inaa valwa, omukwaniilwa David okwa adhika nale e eta oshikethahangano kondundu Sion muJerusalem, ndjoka ya li uule woometa 760 kombanda yondjalo yefuta. Oshikethahangano oko sha kala hoka sigo oosho sha ka falwa kotempeli ndjoka ya li kondundu Moria. (2 Samuel 5:7; 6:14-19; 2 Ondjalulo 3:1; 5:1-10) Sho Jesaja a valwa, okwa adha nale oshikethahangano oshiyapuki sha falwa kotempeli, kondundu ndjoka yi vule iikulundundu, hoka kwa li haku longelwa iikalunga.
11 Odhoshili kutya meityo lyopambepo, okulongela Jehova okwa kala aluhe ku vule okulongela iikalunga. Kunena, Jehova okwa tumbaleka elongelokalunga lye kombanda yaayihe, noli vule omalongelokalunga agehe ngoka inaaga yogoka. Elongelokalunga ndyoka olya tungilwa kondundu yi vule ‘iikulundundu’ ayihe ‘nondeendeka yi vule oondundu adhihe.’ Ngiini mbela? Omokugongela aantu mboka ya hala oku mu longela “mOmbepo nomoshili.” — Johannes 4:23.
ip-1-E ep. 44-45, okat. 20-21
Otempeli yaJehova ya lelepala
20 Jehova ihe etha aapiya ye ye endaende ya fa oonzi dha kana. Okwe ya pa ‘ompango’ nosho wo “elongo,” okupitila mOmbiimbeli nomiinyanyangidhwa ya kankamena kOmbiimbeli, opo yi ilonge oondjila dhe. Ontseyo ndjoka ohayi ya kwathele, opo ya vule ‘okweenda momapola e ga hogolola.’ Ohaya popi kombinga yoondjila dhaJehova nomitima dhu udha olupandu nometsokumwe newiliko lye. Ohaya gongala pamwe piigongi iinene, pIinyanga yUukwaniilwa nomomagumbo, opo ya pulakene nokwiilonga oondjila dhaKalunga. (Deuteronomium 31:12, 13) Kungawo, ohaya holele Aakriste yopetameko, mboka ya li haya gongala pamwe ya tsaathane omukumo nokukwathathana “mokuholathana nomokulongelathana uuwanawa.” — Aahebeli 10:24, 25.
21 Ohaya hiya yalwe ya ‘londe’ nenge ye ye kelongelokalunga lyaJehova lya lelepala. Shika oshi li metsokumwe noshipango shoka Jesus a li a pe aalongwa ye, manga inaa ya megulu. Okwe ya lombwele ta ti: “Indeni ano, ka ningeni aantu ayehe aalongwa yandje, mu ya ninginithe medhina lyaHe nolyOmwana nolyombepo ondjapuki. Ne mu ya longe okudhiginina ayihe mbyoka nde yi mu lombwele.” (Mateus 28:19, 20, NW) Kekwatho lyaJehova, Oonzapo dhaJehova ohadhi vulika kelombwelo ndyoka, sho hadhi yi muuyuni awuhe dhi ka longe aantu, dhi ya ninge aalongwa noku ya ninginitha.
(Jesaja 2:4) Oye ta loteke oontamanana mokati kiigwana iinankondo. Otaa ka hambula omagonga gawo, omatemo nomagongamwele gawo iimwitho. Iigwana itayi ka ya we kiita, itayi ilongekidhile we olugodhi.
ip-1-E ep. 46-47, okat. 24-25
Otempeli yaJehova ya lelepala
24 Iigwana ayihe kayi na siku yi ka adhe elalakano ndyoka. Oohapu dhaJesaja otadhi gwanithwa po koohandimwe ya za miigwana oyindji, mboka ya hangana melongelokalunga lyashili. Jehova oha “loteke oontamanana” mokati kawo nokwe ya longa ya kalathane nombili. Nonando aapiya ye oye li muuyuni wa topoka nomu na omahilathano, oya hambula pathaneko “omagonga gawo, omatemo nomagongamwele gawo iimwitho.” Ngiini mbela?
25 Oshinima shimwe, ihaya kutha ombinga miita. Manga Jesus inaa sa, aalumentu ya homata oye ya oku mu kwata po. Sho Petrus a pweya mo egongamwele lye a gamene Mwene gwe, Jesus okwe mu lombwele ta ti: “Shuna mo egongamwele lyoye molumpangwa, oshoka ayehe mboka taa longitha egongamwele, oyo otaa ka sa kegongamwele.” (Mateus 26:52) Okuza mpono, aalanduli yaJesus ohaya hambula omagonga gawo omatemo. Ohaya yanda wo okulongitha iikondjitho ya dhipage aantu ooyakwawo noihaya ambidhidha iita momikalo dhilwe. Ohaya ‘kambadhala okukala nombili naantu ayehe.’ — Aahebeli 12:14.
Konga omaliko gopambepo
(Jesaja 1:8, 9) OJerusalem ashike sha hupu po, oshilando shi li mekondeka — osha fa shaa na epopilo, sha fa etsali lyomukeeleli gwoshitsambe shomiviinu nenge etala moshilonda shuutanga. 9 Ando Omuwa Omunankondoawike ine tu hupithila aantu yamwe, ando twa kombwa po twa fa Sodom notwa ningwa ngaashi Gomorra.
Omanenedhiladhilo okuza membo lyaJesaja ontopolwa 1:1–35:10
Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:
1:8, 9 (Yelekanitha OB-1954.) — Ongiini omuna omukadhona Sion ‘a hupu po, a fa etsali lyomukeeleli gwoshitsambe shomiviinu nenge etala moshilonda shuutanga’? Shika otashi ti kutya pethimbo lyokuponokelwa kuAssur, Jerusalem osha li tashi ka monika sha fa kaashi na egameno lyasha, sha fa etsali lyowala lyomukeeleli gwoshitsambe shomiviinu nenge sha fa etsali ndyoka tali vulu okuhanagulwa po nuupu li li moshilonda shuutanga. Ihe Jehova okwa li e shi kwathele nokungeyi ka li e etha shi kale sha fa Sodom naGomorra.
(Jesaja 1:18, NW) Jehova ota ti: “Ileni tu ka kandulii po uupyakadhi pokati ketu. Oondjo dheni nando nadhi kale dha tiligana mbyumbyumbyumbyu, otadhi ka toka dha fa oompawe; nonando nadhi kale dha tiliganenena, otadhi yele dha fa omafufu omatokele goonzi.
Omanenedhiladhilo okuza membo lyaJesaja ontopolwa 1:1–35:10
1:18, (NW) — Oohapu “ileni tu ka kanduleni po uupyakadhi pokati ketu” otadhi ti shike? Ndika kali shi ehiyo lyokupopya kombinga yiinima nokuya pehulithodhiladhilo konima sho pwa li oonkundathana dhokupaathana ombili. Pehala lyaashono ovelise otayi popi kombinga yoonkundathana dha manguluka nodhi li pauyuuki moka Omupanguli omuyuuki, Jehova, ta ka pa oshigwana shaIsraeli ompito shi lundulule nosho opaleke oondjila dhasho.
it-2-E ep. 761, okat. 3
Ehanganitho
Oonkatu ndhoka tu na okukatuka, opo tu hanganithwe naKalunga. Molwaashono aantu oyo haya yemateke Kalunga, sho ihaaya landula ompango ye, oyo ye na okwiihanganitha naye, ihe haye e na okwiihanganitha nayo. (Eps 51:1-4) Aantu ihaya gwanitha po thiluthilu iitegelelwa yaKalunga, nomithikampango dhe dhi na ko nasha naashoka shu uka ihadhi vulu okulunduluka, okupukululwa nenge okuukithwa. (Jes 55:6-11; Mal 3:6; yelekanitha Jak 1:17.) Onkee ano, iitegelelwa mbyoka a tula po, opo tu hanganithwe naye, ihayi lunduluka, yo itayi vulu okupatanekwa nenge tu yi taaguluke. (Yelekanitha Job 40:1, 2, 6-8; Jes 40:13, 14.) Omatoloko ogendji oga toloka Jesaja 1:18 taga ti: “OMUWA ota ti: ‘Ileni tu ka tamananeni’ ” (KJ; AT; JP; RS). Ihe etoloko lyomondjila otali ti: “Jehova ota ti: ‘Ileni tu ka kandulii po uupyakadhi [“ileni tu ka kandulii po oontamanana,” Ro] pokati ketu.’ ” Osha yela kutya aantu oyo ye na okwiihanganitha naKalunga, molwaashoho oyo ye na epuko, ihe haKalunga. — Yelekanitha Hes 18:25, 29-32.
OMASIKU 12-18 DESEMBA
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | JESAJA 6–10
“Mesiasa okwa li a gwanitha po omahunganeko”
(Jesaja 9:1, 2) Itaku ka kala ku na ompito yokuhenuka uudhigu mbuka. Evi lyomazimo gaSebulon nogaNaftali olya li lya dhinika, ihe konakuyiwa esimano otali ke ya koshikandjo shika okuza kEfuta lyopokati sigo okevi lyohandiyaka yaJordan, nokuGalilea, moka aakwiilongo ya kala. 2 Oshigwana she ende momilema, otashi mono uuyelele owindji. Oomboka ya kala momilema thokothoko, uuyelele otau ya minikile.
Oya li ya tegelela Mesiasa
13 Omupolofeti okwa kala a hunganeka nale mpoka Mesiasa ta ka tameka niilonga ye yuukalele. Jesaja okwa nyola a ti: ‘Evi lyomazimo gaSebulon nogaNaftali, Galilea moka aakwiilongo ya kala. Oshigwana she ende momilema, otashi mono uuyelele owindji. Oomboka ya kala momilema thokothoko, uuyelele otau ya minikile.’ (Jes. 9:1, 2) Jesus okwa tameke uukalele we muGalilea, moshitopolwa shaKapernaum moka mwa kala aantu oyendji yomezimo lyaSabulon nolyaNaftali mboka ya li ya nyanyukilwa omauwanawa guuyelele wopambepo ngoka a li e ya pe. (Mat. 4:12-16) MuGalilea omo Jesus a li ningi Euvitho lyokOndundu tali ningitha omuntu a dhiladhile muule, omo wo a li a hogololele aayapostoli ye, a longo oshikumithalonga she shotango nomo wo a li a holokele aalongwa ye 500 konima yeyumuko lye. (Mat. 5:1–7:27; 28:16-20; Mark. 3:13, 14; Joh. 2:8-11; 1 Kor. 15:6) Kungeyi, okwa gwanitha po ehunganeko lyaJesaja sho u uvitha ‘mevi lyomazimo gaSabulon nogaNaftali.’ Jesus okwa li wo u uvitha etumwalaka lyUukwaniilwa miitopolwa iikwawo yaIsraeli.
ip-1-E ep. 124-126, okat. 13-17
Euvaneko kombinga yOmukwaniilwa gwombili
Evi ndyoka ‘lya li lya dhinika’
13 Jesaja okwa popi shimwe shomiiningwanima iinyanyalithi shoka sha li tashi ka adha oluvalo lwaAbraham, a ti: “Itaku ka kala ku na ompito yokuhenuka uudhigu mbuka. Evi lyomazimo gaSebulon nogaNaftali olya li lya dhinika, ihe konakuyiwa esimano otali ke ya koshikandjo shika okuza kEfuta lyopokati sigo okevi lyohandiyaka yaJordan, nokuGalilea, moka aakwiilongo ya kala.” (Jesaja 9:1) Galilea oshikandjo shi li muukwaniilwa waIsraeli wokuumbangalantu. Mehunganeko lyaJesaja, oshikandjo shoka osha kwatela mo “evi lyomazimo gaSebulon nogaNaftali” nosho wo ondjila ‘yokefuta.’ Pethimbo lyonale, ondjila ndjoka oya li ya pita pefuta lyaGalilea yu uka kEfuta lyopokati. Pethimbo lyaJesaja, oshikandjo shoka osha li hashi ithanwa ‘Galilea, moka aakwiilongo ya kala,’ molwaashono aantu oyendji mboka ya li mo kaya li Aaisraeli. Omomukalo guni evi ndika lya li “lya dhinika”? Olya li lya kwatwa ko kaapagani Aayassur, mboka ya li nokuli ya fala Aaisraeli muupongekwa, e tayu udhitha evi ndyoka naapagani mboka kaaye shi oluvalo lwaAbraham. Kungawo, uukwaniilwa womazimo omulongo gokuumbangalantu owa kana mo mondjokonona e tawu kala wi ikalela. — 2 Aakwaniilwa 17:5, 6, 18, 23, 24.
14 Juda nasho osha li tashi li tashi pi kAayassur. Mbela nasho osha li tashi ka kala ‘muudhigu’ tawu kalelele, ngaashi uukwaniilwa womazimo omulongo mboka tawu thanekwa komazimo gaSebulon nogaNaftali? Hasho nando. “Konakuyiwa,” Jehova ota ka laleka nuuyamba oshikandjo shuukwaniilwa waJuda wokuumbugantu nosho wo evi ndyoka lya li nale mepangelo lyuukwaniilwa wokuumbangalantu. Ngiini mbela?
15 Omuyapostoli Mateus okwa yamukula epulo ndyoka noohapu dhe dha nwethwa mo, ndhoka a nyola kombinga yuukalele waJesus kombanda yevi. Okwa nyola kombinga yuukalele we wopetameko a ti: “Ye ina tula we muNasaret, ihe okwa ka kala muKapernaum, shi li pomunkulo gwefuta, omiikandjo yaSebulon naNaftali, opo oohapu dhi gwanithwe ndhoka dha popiwa komuhunganeki Jesaja, sho ta ti: ‘Evi lyaSebulon nevi lyaNaftali, ombinga yefuta, handiyaka yaJordan, Galilea yaapagani! Oshigwana sha kuutumba momilema, otashi mono uuyelele owindji. Naamboka ya kuutumba mevi lyomilema nomomuzizimba gweso, uuyelele otau ya yelele.’ ” — Mateus 4:13-16.
16 Odhoshili kutya ‘onakuyiwa’ ndjoka Jesaja a hunganeke otayi ulike kethimbo lyuukalele waJesus kombanda yevi. Jesus okwa li unene ha kala muGalilea. Okwa tameke okuuvitha moshitopolwa shaGalilea nokutseyithila aantu kutya: “Oshilongo shegulu she ya popepi.” (Mateus 4:17) MuGalilea omo a ningila Euvitho lye lyokOndundu, omo a hogololela aayapostoli ye, omo a ningila oshikumithalonga she shotango nomo i ihololela aalanduli ye 500 konima sho a yumuka. (Mateus 5:1–7:27; 28:16-20; Markus 3:13, 14; Johannes 2:8-11; 1 Aakorinto 15:6) Kungeyi, Jesus okwa gwanitha po ehunganeko lyaJesaja, mokusimanekitha “evi lyaSebulon nevi lyaNaftali.” Jesus ka li owala u uvithile aantu yomuGalilea. Sho u uvithile aantu ayehe onkundana ombwanawa, kungawo okwa ‘simanekitha’ oshigwana shaIsraeli ashihe mwa kwatelwa Juda.
“Uuyelele owindji”
17 “Uuyelele owindji” muGalilea mboka wa popiwa kuMateus nomehunganeko lyaJesaja oshike? Jesaja okwa nyola a ti: “Oshigwana she ende momilema, otashi mono uuyelele owindji. Oomboka ya kala momilema thokothoko, uuyelele otau ya minikile.” (Jesaja 9:2) Omimvo 2 000 nasha dha ka pita, uuyelele woshili owa li wa holekwa kaapagani niifundja yawo. Aawiliki yelongelokalunga lyOshijuda oya li ya humitha komeho uupyakadhi mboka, mokukala ya kakatela komithigululwakalo dhawo e taya “kutha oohapu dhaKalunga oonkondo.” (Mateus 15:6) Mboka aaifupipiki oya li ya thiminikwa nokupukithwa, oshoka oya landula “aakwatiketi aaposi.” (Mateus 23:2-4, 16) Sho Jesus ngoka e li Mesiasa e ke ya, omeho goyendji mboka aaifupipiki oga li ga tonatithwa momukalo omukumithi. (Johannes 1:9, 12) Iilonga mbyoka Jesus a longo, manga e li kombanda yevi nosho wo omayambeko ngoka ge etithwa keyambo lye, oya popiwa sha yela mehunganeko lyaJesaja yi li “uuyelele owindji.” — Johannes 8:12.
(Jesaja 9:6) Otwa valelwa omunona! Otwa pewa omumati! Epangelo olye; oli li komapepe ge. Ota lukwa Omupukululi omukumithi, Kalunga omunankondo, He yomuukwaaluhe, Omuwa gwombili.
Tu nyanyukweni omolwohango yOnzigona!
18 Pethimbo lyelelo lye lyoomvula eyuvi, Kristus ota ka ninga he yayalwe wo. Nokuli, ayehe mboka taya ka kala kombanda yevi otaya ka mona omwenyo gwaaluhe molwaashoka oya kala ye na eitaalo mekuliloyambo lyaJesus. (Joh. 3:16) Nokungawo ota ningi ‘He yawo yomuukwaaluhe.’ — Jes. 9:6, 7.
Kala netegameno, nonando owu li muuyuni wu udha omaudhigu
Ekankameno lya kola lyetegameno
Jesus Kristus okwa lombwele aalanduli ye a ti: “One omu na oku galikana ngeyi: ‘Tate yetu, ngu u li megulu: Edhina lyoye nali yapulwe, Oshilongo shoye nashi ye, Ehalo lyoye nali gwanithwe kombanda yevi wo ngaashi megulu.’ ” (Mateus 6:9, 10) Uukwaniilwa womegulu mboka wu li epangelo ndyoka li li miikaha yaJesus Kristus, oli li euliko kutya Kalunga oye e na uuthemba wokupangela evi alihe. — Episalomi 2:7-12; Daniel 7:13, 14.
Oonkalo odhindji tadhi tilitha ndhoka dha guma onkalamwenyo yetu kunena, otadhi ulike kutya otwa pumbwa ekwatho lyaKalunga. Shinyanyudha, Kalunga oku li pokukatuka onkatu masiku! Ngashingeyi Jesus Kristus okwa langekwa po kuJehova e li Omukwaniilwa gwopaMesiasa nokwa pewa oonkondopangelo, opo a yukipalithe uunamapangelo We nokuyapulithe edhina Lye. (Mateus 28:18) Masiku, Uukwaniilwa otawu ya wu pangele kombanda yevi, opo wu kuthe po iinima ayihe mbyoka hayi etitha uumbanda niimpwiyu ya pitilila. Jesaja 9:6 oya gandja uumbangi mboka tawu ulike kutya Jesus oye Omupangeli a dhenga mbanda, ngoka te ke tu kutha mo muumbanda. Pashiholelwa, oti ithanwa “He yomuukwaaluhe,” “Omupukululi omukumithi” nosho wo “Omuwa gwombili.”
Tala kuutumbulilo uhokithi “He yomuukwaaluhe.” Otawu ulike kutya Jesus oku na oonkondo, oonkondopangelo nosho wo ehalo lyokupa mboka aavuliki omwenyo gwaaluhe kombanda yevi, okupitila mekuliloyambo lye. Shoka otashi ulike kutya otaya ka mangululwa mo muulunde nosho wo mokwaagwanenena hoka ya thigulula komuntu gwotango ngoka a yono, Adam. (Mateus 20:28; Aaroma 5:12; 6:23) Kristus ota ka longitha wo oonkondopangelo ndhoka a pewa kuKalunga, opo a yumudhe oonakusa. — Johannes 11:25, 26.
Sho Jesus a li kombanda yevi, okwa li “Omupukululi omukumithi.” Molwaashono Jesus oku na ontseyo yOohapu dhaKalunga nokwa tseya nawa nkene aantu ya shitwa, okwa li e shi nkene e na okukandula po omaupyakadhi ngoka haga adha aantu esiku kehe. Ihe molwaashi Kristus oku li Omukwaniilwa megulu, ota ka tsikila okukala “Omupukululi omukumithi,” e li omuntu a simana ngoka Jehova ta longitha a popye naantu. Omayele gaJesus, ngoka ga nyolwa mOmbiimbeli, oge li aluhe pandunge noga gwanenena. Oku ga tseya noku gi itaala, otashi ku kwathele waa kale wa limbililwa nenge wa tila.
Natango, Jesaja 9:6 oya popya Jesus e li “Omuwa gwombili.” Uutumbulilo mboka otawu ulike kutya masiku Kristus ota ka longitha oonkondo dhe, a kuthe po thiluthilu okwaathikepamwe papolotika, pankalathano nopamahupilo. Ngiini mbela? Omokutula aantu kohi yepangelo lyombili, ano Uukwaniilwa wopaMesiasa. — Daniel 2:44.
Evi alihe otali ka kala li na ombili, kohi yepangelo lyUukwaniilwa. Omolwashike tatu vulu okukala nuushili mwaashoka? Etompelo olya popiwa muJesaja 11:9. Otayi ti: “Kondundu yandje ondjapuki itaku ka longwa uuwinayi nenge iikolokosha, oshoka evi otali ka udha okutseya Omuwa kwa fa omeya ga siikila efuta.” Mokweendela ko kwethimbo, aantu ayehe otaya ka kala ye na ontseyo yashili yokutseya Kalunga notaya ka vulika kuye. Mbela etegameno ndyoka itali nyanyudha omutima gwoye? Ngele osho, ino kwatakwata okukonga ontseyo ‘yokutseya Jehova.’
Oto vulu okumona ontseyo yokutseya Kalunga ndjoka tayi ka tunga eitaalo lyoye noku ku petha omwenyo, mokukala ho konakona shoka Ombiimbeli tayi ti kombinga yiiningwanima mbyoka tayi ningwa kunena nosho wo kombinga yeuvaneko lyonakuyiwa. Onkee ano, otatu ku ladhipike wu kwatathane nOonzapo dhaJehova moshitopolwa sheni, opo dhi konakone nangoye Ombiimbeli oshali. Mokuninga ngaaka, ito ka kala we wa tila, ihe oto ka kala wu na etegameno lyashili muuyuni mbuka wu udha omaupyakadhi.
(Jesaja 9:7) Uukwaniilwa we kau na mpoka tau hulu po, noshilongo she otashi kala aluhe shi na ombili. Ota ka kuutumba koshipangelapundi shaDavid ta lele oshilongo she. Oonkondo dhe odha kankamekelwa keutho nokuuyuuki, okuza nena sigo aluhe. Uulaadhi wOmuwa Omunankondoawike otau shi ningi.
ip-1-E ep. 132, okat. 28-29
Euvaneko kombinga yOmukwaniilwa gwombili
28 Ngele ethimbo lyaKalunga olya thiki, Kristus ota ka eta ombili tayi kalelele kombanda yevi alihe. (Iilonga 1:7) Ombiimbeli otayi ti: “Uukwaniilwa we kau na mpoka tau hulu po, noshilongo she otashi kala aluhe shi na ombili. Ota ka kuutumba koshipangelapundi shaDavid ta lele oshilongo she. Oonkondo dhe odha kankamekelwa keutho nokuuyuuki, okuza nena sigo aluhe.” (Jesaja 9:7a) Sho Jesus ta ka longitha oonkondopangelo dhe e li Omuwa gwombili, ite ke shi ninga nonyanya. Mboka taya ka kala kohi yepangelo lye, itaya ka kuthwa emanguluko lyawo noitaya ka pangelwa nethiminiko. Pehala lyaashono, ayihe mbyoka ta ka ninga ote ke yi gwanitha po “keutho nokuuyuuki.” Ndoka kali shi tuu elunduluko tali nyanyudha!
29 Okutala keityo lyomadhina gaJesus omakumithi ngoka ga popiwa mehunganeko, oohapu ndhoka Jesaja a popi pehulilo otadhi nyanyudha shili. Okwa nyola a ti: “Uulaadhi wOmuwa Omunankondoawike otau shi ningi.” (Jesaja 9:7b) Eeno, Jehova oha katuka nuulaadhi, ye iha ningi oshinima netatamutima. Otatu vulu okukala nuushili kutya kehe shoka u uvaneka, ote ke shi gwanitha po thiluthilu. Onkee ano, kehe ngoka a halelela oku ka nyanyukilwa ombili yaaluhe, na longele Jehova nomutima aguhe. Aapiya yaJehova ayehe naya kale ye na uulaadhi noya hala “okulonga uuwanawa,” ngaashi Jehova Kalunga naJesus, Omuwa gwombili. — Titus 2:14.
Konga omaliko gopambepo
(Jesaja 7:3, 4) Omuwa okwa lombwele Jesaja a ti: “Kutha omumwoyemati Shear-Jashub, u ye u ka tsakaneke omukwaniilwa Ahas. Oto ke mu adha pondjila yaatungi yoonguwo pomukanka gwomeya ngoka tagu kutha omeya mondama yopombanda. 4 Mu lombwela a kale a kotoka, a ngungumane nokaa sholole nenge a piyagane. Ondjahi yomukwaniilwa Rezin nAasiria noyomukwaniilwa Peka oya fa owala olwithi talu tsinagala kiikuni iyali.
Omanenedhiladhilo okuza membo lyaJesaja
ontopolwa 1:1–35:10
7:3, 4 — Omolwashike Jehova a li a hupitha omukwaniilwa omukolokoshi Ahas? Omukwaniilwa gwaSiria nogwaIsraeli oya li ya ningi ompangela opo ya kuthe omukwaniilwa Ahas gwaJuda koshipundi nokutula ko omukwaniilwa gwiifundja, omwanamati gwaTabeal, omulumentu ngoka a li kee shi gwomezimo lyaDavid. Ompangela ndjika yOndiaboli oya li tayi ka ya moshipala euvathanotsokumwe ndyoka Jehova a ninga naDavid kutya mezimo lye otamu ka za aakwaniilwa. Onkene Jehova okwa li a hupitha Ahas opo a kaleke po ezimo ndyoka moka omo mwa li tamu ka za ‘Omuwa gwombili’ ngoka u uvanekwa. — Jesaja 9:6.
(Jesaja 8:1-4) Omuwa okwa lombwele ndje a ti: “Kutha oshipelende oshinene, u nyolele mo oondanda dha tonata: Maher-Shalal-Hash-Bas. 2 Kutha aantu yaali aainekelwa, omuyambi Uria naSakaria yaJerebekia, ya ninge oonzapo dhandje.” 3 Mukadhandje okwa ningi omusimba. Sho a vala okamati, Omuwa okwa lombwele ndje a ti: “Mu luka Maher-Shalal-Hash-Bas. 4 Okamati manga inaaka tseya okutumbula tate nenge meme, uuyamba waDamaskus auhe niihakanwa ayihe yaSamaria otayi yiwa nayo komukwaniilwa gwaAssur.”
it-1-E ep. 1219
Jesaja
Pethimbo Jesaja a li omuhunganeki muJuda, unene ngaa momasiku gomukwaniilwa Ahas, uukwaniilwa owa li monkalo yi nikitha oluhodhi. Opwa li omakuyunguto pokati kaapangeli naantu, na Jehova okwa li e ya tala ko ye na omitse nomitima tadhi ehama. Okwa ti: “Aaleli yoye naantu yoye oya fa Aasodomu nAagomorra.” (Jes 1:2-10) Jesaja okwa li a lombwelwa komeho yethimbo kutya omakutsi gaantu mboka itage ku uva ko. Jehova okwa li a ti kutya onkalo ndjoka otayi ka tsikila sigo oosho oshigwana tashi ka hanagulwa po, notapu ka hupa owala “oshitimulongo,” ano “ombuto ondjapuki,” ya fa oshithindi shomuti omunene. Iilonga yaJesaja yokuhunganeka oyi na okukala ya li ya hekeleka nokukoleka eitaalo lyokangundu hoka, nonando oshigwana ashihe kasha li sha pulakene komalombwelo ge. — Jes 6:1-13.
Nonando Jesaja okwa li ta gandja unene eitulomo kuJuda, okwa hunganeka wo shi na ko nasha naIsrael niigwana mbyoka ye shi dhingilila, oshoka oya li ya dhana onkandangala monkalo ndjoka ya li muJuda nomondjokonona yasho. Jesaja okwa li a nyanyukilwa ethimbo ele ndyoka a kala omuhunganeki. Okwa tameke lwomo 778 K.E.N., sho omukwaniilwa Usia a si, nenge tashi vulika manga inaa sa, nokwa tsikile okukala omuhunganeki sigo okonima yomimvo 14 dhokupangela kwaHiskia (mo 732 K.E.N.). — Jes 36:1, 2; 37:37, 38.
Uukwanegumbo waJesaja. Jesaja okwa li a hokana. Omukulukadhi gwe okwa li hi ithanwa ‘omuprofeti omukiintu’ (Jes 8:3, OB-1954), shoka tashi vulika sha hala okutya ka li owala omukulukadhi gwomuhunganeki. Naye okwa li a pewa oshinakugwanithwa shokuhunganeka kuJehova, ngaashi owala Debora gwopethimbo lyAatokolihapu naHulda gwopethimbo lyokupangela kwaJosia. — Aatok 4:4; 2Aak 22:14.
Ombiimbeli oya popya omadhina goyanamati yaali, mboka Jesaja a pewa ye li “omayeleko nomandhindhiliko muIsrael.” (Jes 8:18) Momasiku gomukwaniilwa Ahas, Shear-Jashub okwa adhika a koka nokwa li ta vulu okuya nahe, Jesaja, uuna ta fala etumwalaka lyontumba komukwaniilwa. Edhina Shear-Jashub otali ti: “Aantu aashona yowala (mboka ya hupa po) taya ka galuka.” Edhina ndyoka olya li tali hunganeke sha. Ngaashi naanaa lya li lya lukwa omwanamati gwaJesaja, sho a valwa, nuukwaniilwa waJuda owa li tawu ka sindwa, ihe aantu owala aashona ya li taya ka galuka okuza muupongekwa. (Jes 7:3; 10:20-23) Aantu mboka oya li ya galuka mo 537 K.E.N., sho omukwaniilwa Kores gwaPersia a gandja elombwelo kutya naya mangululwe mo muukwatwa waBabilonia, moka ya kala omimvo 70. — 2Ondjal 36:22, 23; Esra 1:1; 2:1, 2.
Omwanamati gwaJesaja ishewe gumwe okwa li a lukwa manga omukulukadhi gwe inaa ninga etegelelo. Edhina ndyoka olya li lya nyolwa koshipelende nolya kolekwa koonzapo dhi shi okwiinekelwa. Aniwa edhina ndyoka olya kala oshiholekwa sigo oosho okanona ka valwa noonzapo odhe ke ya okugandja uunzapo kutya shoka Jesaja a hunganeke shi na ko nasha nokuvalwa kwokanona oshi na eityo. Edhina ndyoka lya lukwa okanona hoka palombwelo lyaKalunga, olyo Maher-Shalal-Hash-Bas. Otali ti “Uluma-yuga, Hakana-nziya.” Okwa li kwa hunganekwa kutya okamati manga inaaka tseya okutumbula “tate nenge meme,” ompangela yomeholamo yokuponokela Juda ndjoka ya ningwa kuSiria nosho wo komazimo omulongo guukwaniilwa waIsrael, itayi ka kala po we. — Jes 8:1-4.
Ehunganeko ndyoka olya li tali ulike kutya Juda ota ka mona epepelelo nziya, nepepelelo ndyoka olye ke ya, sho Aayassur ya yi moshipala ompangela yokuponokela Juda, ndjoka ya li ya ningwa komukwaniilwa gwaSiria, Rezin, nomukwaniilwa gwalsrael, Peka. Aayassur oya kwata ko Damaskus, nokonima mo 740 K.E.N., oya ka yuga ko uuyamba wuukwaniilwa waIsrael noku wu hanagula po. Shoka osha li sha gwanitha po thiluthilu eityo lyedhina lyopahunganeko lyomwanamati gwaJesaja. (2Aak 16:5-9; 17:1-6) Pehala lyokwiinekela muJehova, omukwaniilwa Ahas okwa kambadhala i igamene keponokelo ndyoka tali zi kuSiria naIsrael. Okwa ka konga ekwatho komukwaniilwa gwaAssur, moku mu pa ombumbo, opo e mu gamene. Molwaashono Ahas okwa li a katuka ngaaka, Jehova okwa li e etha Aayassur ya ponokele Juda noye ya sigo omuJerusalem, ngaashi Jesaja e ya londodha. — Jes 7:17-20.
Jesaja okwa popya lwiikando ‘omandhindhiliko’ ngoka Jehova ta ka gandja. Gamwe gomugo oga li tagu ulike koyanamati yaali, nalimwe okuye mwene. Jehova okwa li e mu lombwele e ende olutu lwowala noompadhi dhowala, uule womimvo ndatu, shoka shi li endhindhiliko kutya Egipiti naEtiopia otaya ka kwatwa ko komukwaniilwa gwaAssur. — Jes 20:1-6; yelekanitha Jes 7:11, 14; 19:20; 37:30; 38:7, 22; 55:13; 66:19.
Omahunganeko kombinga yokuya muupongekwa nokuza mo muwo. Jesaja okwa li wo e na uuthembahenda wokuhunganeka kutya Aayassur hayo taya ka umba ko koshipundi aakwaniilwa yaJuda nokuhanagula po Jerusalem, ihe shoka otashi ka ningwa kuBabilonia. (Jes 39:6, 7) Pethimbo sho ya ponokele Juda, kokutya sho ye shi kungulula po ngefundja ‘tali tsu komapepe,’ Jesaja okwa li a tumine omukwaniilwa Hiskia etumwalaka tali hekeleke kutya etangakwiita lyAayassur itali ka vula okuya mo moshilando. (Jes 8:7, 8) Jehova okwa li a gwanitha oohapu Dhe, mokutuma omuyengeli a dhipage aakwiita Aayassur ye li 185 000 naawiliki yawo. Kungawo, Jehova okwa hupitha Jerusalem. — 2Ondjal 32:21.
Oshinima shimwe shoka sha li sha nyanyudha Jesaja unene, uuthembahenda mboka a li a pewa kuJehova a popye noku nyole omahunganeko ogendji kombinga yokutungululwa kwaJerusalem, oshilando shoka e hole. Jehova okwa li e etha oshigwana she shi ye muupongekwa muBabilonia, molwaashono osha li she mu tukulila oshipotha nosha tsu ondumbo naye. Nonando ongawo, okwa li ta ka pangula Babilonia, oshoka osha li tashi longo uuhwapindi nosha li sha hala okukaleka oshigwana she muupongekwa sigo aluhe. Omahunganeko ogendji gaJesaja oga li taga popi nkene Kalunga ta ka pangula Babilonia nankene a li te ke shi hanagula po noitashi ka tungululwa we. — Jes 45:1, 2; ontop. 13, 14, 46-48.
ip-1-E ep. 111-112, okat. 23-24
Inekela Jehova, uuna wu li muudhigu
Omahunganeko gokondandalunde
23 Jesaja okwa popi kombinga yonkalo ndjoka ye ya po ohaluka. Pethimbo Jerusalem sha kondekwa natango ketangakwiita lyaSiria nolyaIsrael, Jesaja okwa ti: “Omuwa okwa lombwele ndje a ti: ‘Kutha oshipelende oshinene, u nyolele mo oondanda dha tonata: Maher-Shalal-Hash-Bas. Kutha aantu yaali aainekelwa, omuyambi Uria naSakaria yaJerebekia, ya ninge oonzapo dhandje.’ ” (Jesaja 8:1, 2) Edhina Maher-Shalal-Hash-Bas otali ti “Uluma-yuga, Hakana-nziya.” Jesaja okwa li a pula aalumentu yaali aainekelwa ya kale oonzapo, sho ta nyola edhina ndyoka koshipelende oshinene, opo konima ya koleke uushili woshinima shoka. Endhindhiliko ndyoka olya li natango li na okukolekwa kendhindhiliko etiyali.
24 Jesaja okwa ti: “Mukadhandje okwa ningi omusimba. Sho a vala okamati, Omuwa okwa lombwele ndje a ti: ‘Mu luka Maher-Shalal-Hash-Bas. Okamati manga inaaka tseya okutumbula tate nenge meme, uuyamba waDamaskus auhe niihakanwa ayihe yaSamaria otayi yiwa nayo komukwaniilwa gwaAssur.’ ” (Jesaja 8:3, 4) Oshipelende oshinene nokamati hoka opo ka valwa, oya li endhindhiliko kutya Assur masiku ota ka dhenga Siria naIsrael, aatondi yaJuda. Osha li tashi ka ningwa uunake? Omanga okamati inaaka tseya okutumbula “tate nenge meme,” iitya mbyoka hayi popiwa tango kuuhanona owundji. Ehunganeko ndyoka lyokondandalunde olya li tali vulu okukwathela aantu yi inekele muJehova, nenge li shekithe Jesaja noyanamati. Kutya nduno oya li taya dhiladhila shike, oohapu dhomehunganeko lyaJesaja odha li dha gwanithwa. — 2 Aakwaniilwa 17:1-6.
OMASIKU 19-25 DESEMBA
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | JESAJA 11–16
“Evi alihe otali ku udha ontseyo yokutseya Jehova”
(Jesaja 11:3-5) oye nota ka nyanyukilwa etilo okutila Omuwa. Iha pangula pakutala kwomeho, ye iha tokola pakuuva omauvila, 4 ihe ohu uthile oonakuhepa nuuyuuki nota popile uuthemba woohepele moshilongo Nohapu ye yoonkondo ota dhenge evi naakolokoshi ote ya dhipaga nomufudho gwomokana ke. 5 Uuyuuki owo epaya lyomombunda ye, uudhiginini noshili omuya gwomoombwetelo dhe.
ip-1-E ep. 160-161, okat. 9-11
hupitho nenyanyu kohi yepangelo lyopaMesiasa
Omupanguli omuyuuki nomunahenda
9 Jesaja okwa hunganeke oshindji kombinga yomaukwatya gaMesiasa. Okwa ti: “Iha pangula pakutala kwomeho, ye iha tokola pakuuva omauvila.” (Jesaja 11:3b) Ando owa li to pangulwa mompangu, mbela ito ka kala wa nyanyukwa okupangulwa komupanguli a tya ngawo? E li Omupanguli gwaantu ayehe, Mesiasa iha futwa ombumbo, iha nwethwa mo komataloko gaantu, komitotolombo nenge keholokopo lyomuntu, ngaashi uuyamba womuntu. Ita vulu okupukithwa, ye iha tala keholokopo lyokombanda, ihe oha tala ‘keopalo lyetu lyomeni,’ ano uuntu womeni. (1 Petrus 3:3) Jesus okwa tula po oshiholelwa sha dhenga mbanda, shoka tashi vulu okulandulwa kwaamboka haya tokola iinima megongalo lyopaKriste. — 1 Aakorinto 6:1-4.
10 Mbela omaukwatya dhingi gaMesiasa otaga ka nwetha mo ngiini omatokolo ngoka ha ningi, uuna ta pangula? Jesaja okwa yelitha ta ti: “Ohu uthile oonakuhepa nuuyuuki nota popile uuthemba woohepele moshilongo Nohapu ye yoonkondo ota dhenge evi naakolokoshi ote ya dhipaga nomufudho gwomokana ke. Uuyuuki owo epaya lyomombunda ye, uudhiginini noshili omuya gwomoombwetelo dhe.” — Jesaja 11:4, 5.
11 Uuna aalanduli ye ya pumbwa okupukululwa, Jesus ohe ya pukulula momukalo ngoka tagu ya etele uuwanawa. Shika kashi shi tuu oshiholelwa oshiwanawa kaakuluntugongalo! Mepingathano naashoka, mboka haya longo uukolokoshi oya tegelela oku ka pangulwa negeelo lya kwata miiti. Sho Jehova ta ka pangula uuyuni mbuka, Mesiasa ota ka ‘dhenga evi’ newi lye li na oonkondo nota ka hanagula po aakolokoshi ayehe. (Episalomi 2:9; yelekanitha Ehololo 19:15.) Opo nduno, aakolokoshi itaya ka kala po we, ya yone po ombili yaantu. (Episalomi 37:10, 11) Jesus oku na oonkondo dhokugwanitha po oshinima shika, oshoka okwa zala uuyuuki nuudhiginini mombunda nomoombwetelo dhe. — Episalomi 45:3-7.
(Jesaja 11:6-8) Embungu otali ka kala pamwe nokanzigona, nongwe tayi kala ya lala pokakombwena. Okatana nokankoshona otau napele pamwe, nokamati okashona take u litha. 7 Ongombe onzinzi nemwanka enyali otayi napele pamwe, noyana taa gondjo pamwe. Nonime otayi li omwiidhi ya fa ongombe. 8 Okahanona haka yamu taka dhana pomututu gwontoka, nokamputu opo ka toyo otaka tsu oshikaha shako kokwena kwepili.
w12 9/15 ep. 9-10, okat. 8-9
Kevi otaku ka kala ombili uule woomvula eyuvi, nosigo aluhe
8 Mbela otashi vulika ngaa shili aantu ya pangele iinamwenyo ayihe nokukala nayo nombili? Aantu oyendji oye na ekwatathano ewanawa niinamwenyo yawo yomomagumbo, ngaashi oombwa nuumbishi. Mbela aantu otaya vulu ngaa okukala pamwe niinamwenyo yomiihwa? Olopota yimwe oya ti: “Aanongononi mboka ya kala piinamwenyo yomiihwa noya konakona oonkalo dhayo, oye shi mona mo kutya iinamwenyo ayihe mbyoka hayi yamutha, omitima dhayo ohadhi inyengithwa kiinima yontumba.” Uuna oshinamwenyo sha hindwa ohashi kala sha tila nenge shi geye. Ihe mbela oshinamwenyo shoka otashi vulu ngaa okukala shi na ohole? Olopota ndjoka oya tsikile ko tayi ti: “Iinamwenyo mbyoka hayi yamutha ohayi ulukile uunimwena wayo ohole sho tayi wu tekula.”
9 Omolweihumbato ndyoka lyiinamwenyo, katu na okukala twa kumwa uuna tatu lesha mOmbiimbeli kutya pokati kaantu niinamwenyo otapu ka kala ombili. (Lesha Jesaja 11:6-9; 65:25.) Omolwashike kaatu na okukala twa kumwa? Dhimbulukwa shoka Jehova a li a lombwele Noowa naanegumbo lye sho ya zi monguluwato konima yEyelu, a ti: ‘Iinamwenyo ayihe otayi kala hayi mú tila.’ Okuza mpono, iinamwenyo oyindji ohayi fadhuka po aantu opo yi igamene. (Gen. 9:2, 3) Ihe Jehova ota vulu oku ka kutha po uutile nuumbanda mboka, opo elalakano lye lyopetameko li ka gwanithwe. (Hos. 2:18) Onkee ano, ayehe mboka taya ka kala nomwenyo kombanda yevi oya tegelela onkalamwenyo ombwanawa.
(Jesaja 11:9) Kondundu yandje ondjapuki itaku ka longwa uuwinayi nenge iikolokosha, oshoka evi otali ka udha okutseya Omuwa kwa fa omeya ga siikila efuta.
Pandula Jehova e li Omuhongi gwetu
9 Muuyuni uupe, otatu ka mona uuwanawa owundji moparadisa yopambepo. Otatu ka nyanyukilwa wo oparadisa yo yeneyene ndjoka tayi ka kala kohi yepangelo lyUukwaniilwa waKalunga. Pethimbo mpoka Jehova ota ka tsikila oku tu zula noku tu longa momukalo moka inaatu mona nale. (Jesaja 11:9) Jehova ota ka ninga wo omadhiladhilo nomalutu getu ga gwanenena. Shika otashi ke tu ningila oshipu tu uve ko notu vulike thiluthilu komalombwelo ge. Onkee ano, natu tsikile okweetha Jehova e tu zule. Natu kale wo hatu mu ulukile kutya otwa pandula ohole ndjoka he tu ulukile moku tu zula. — Omayeletumbulo 3:11, 12.
13 7/1 ep. 7
Uunake muuyuni tamu ka kala kaamu na okatongo?
UUKWANIILWA WAKALUNGA OTAWU KA HULITHA PO THILUTHILU OKATONGO
Nonando ontseyo yOmbiimbeli otayi vulu oku tu kwathela tu pangele notu ethe po omadhiladhilo omawinayi, opu na iinima yilwe iyali mbyoka tayi tu imbi tu ethe po okatongo thiluthilu. Shotango, uulunde nokwaagwanenena. Ombiimbeli otayi shi popi sha yela kutya ‘kaku na ngoka inaa yona.’ (1 Aakwaniilwa 8:46) Kutya nduno otatu kambadhala shi thike peni, otu na uunkundi meni lyetu ngaashi wa popiwa komuyapostoli Paulus sho a ti: “Nando ndi kale nda hala okulonga uuwanawa, uuwinayi auke he longo.” (Aaroma 7:21) Onkee ano, omathimbo nomathimbo omitima dhetu inaadhi gwanenena ohadhi tu dhiladhilitha “omadhiladhilo omawinayi” ngoka taga vulu oku tu ningitha tu kale tu na okatongo. — Markus 7:21.
Oshitiyali, enwethomo lyaSatana Ondiapoli. Ombiimbeli otayi mu hokolola kutya oye “omudhipagi” notayi ti kutya ota “pukitha uuyuni auhe.” (Johannes 8:44; Ehololo 12:9) Shika otashi holola kutya omolwashike okatongo ke li apuhe nomolwashike aantu ya nyengwa okuhulitha po okayoya, okatongo, edhipago lyuukwamuhoko nosho wo okwaaidhidhimikila aantu yomihoko dhilwe, yomalongelokalunga galwe noyoondondo dha yooloka ko kudhawo.
Onkee ano, opo okatongo ka hulithwe po thiluthilu, uulunde, okwaagwanenena nosho wo enwethomo lyaSatana Ondiapoli, oyi na tango okuhulithwa po. Ombiimbeli otayi popi kutya Uukwaniilwa waKalunga otawu ke shi ninga.
Jesus Kristus okwa li a longo aalongwa ye okugalikana ngeyi: “Oshilongo shoye nashi ye, Ehalo lyoye nali gwanithwe kombanda yevi wo ngaashi megulu.” (Mateus 6:10) Oshilongo shaKalunga nenge Uukwaniilwa waKalunga owo tawu ka hulitha po okwaanuuyuuki akuhe, mwa kwatelwa okwaaidhidhimikilathana nosho wo okatongo.
Uukwaniilwa waKalunga ngele we ya nokupangela kombanda yevi, Satana ota ka “mangwa” e ta kala iti inyenge “opo kaa vule we okupukitha aantu.” (Ehololo 20:2, 3) Notaku ka kala nduno ‘evi epe’ nenge aantu mboka ‘aayuuki.’ — 2 Petrus 3:13.
Aantu mboka otaye ke ya megwaneneno ya mangululwa ko kuulunde. (Aaroma 8:21) Ye li aalelwa yUukwaniilwa waKalunga, ‘itaya ka longa uuwinayi nenge iikolokosha.’ Omolwashike? “Oshoka evi otali ka udha okutseya OMUWA.” (Jesaja 11:9) Pethimbo mpoka aantu ayehe otaye ki ilonga oondjila dhaJehova Kalunga notaya ka holela omaukwatya ge omawanawa. Shika otashi ka hulitha po okatongo nenge okayoya, “oshoka Kalunga oha ningile aantu ayehe shi thike pamwe.” — Aaroma 2:11
Konga omaliko gopambepo
(Jesaja 11:1) Oshitutuma otashi tsapuka moshithindi shalsai; noshitayi omomidhi dhasho e tashi imi iiyimati.
(Jesaja 11:10) Esiku otali ya, uuna oshitutuma shalsai tashi ka ninga epandela lyiigwana. Iigwana otayi ka gongalela kuye, nonkalelo ye oyi na eopalo.
Omanenedhiladhilo okuza membo lyaJesaja ontopolwa 1:1–35:10
11:1, 10 — Otashi ti shike sho Jesus Kristus e li ‘oshitayi sha tsapuka moshithindi shaIsai’? (Aaroma 15:12) Jesus okwa tsapuka “moshithindi shaIsai” moluvalo lwopantu. Okwa li oluvalo lwaIsai okupitila momwanamati gwe David. (Mateus 1:1-6; Lukas 3:23-32) Ihe sho Jesus a pewa oonkondopangelo e li Omukwaniilwa, osha guma ekwatathano lye noohekulululwa. Jesus okwa ningi “He yomuukwaaluhe,” sho a pewa oonkondopangelo dhokupa aantu aavuliki omwenyo gwaaluhe kombanda yevi. (Jes 9:6) Oku li wo “oshitutuma” shoohekulululwa, mwa kwatelwa lsai.
(Jesaja 13:17) Omuwa ota ti: “Otandi ka sikumudha Aamedia ya matukile Babilon. Kaye na onkwa noshisiliveli noihaa haluka oshingoli.
Omanenedhiladhilo okuza membo lyaJesaja ontopolwa 1:1–35:10
Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:
13:17 — Omomukalo guni Aamedia ya li kaaye na onkwa noshisiliveli noihaa haluka oshingoli? Aamedia nAapersia oya li ya lenga unene esimano ndyoka ya li haya mono shampa ya sindi oshilongo shontumba miita shi vulithe omaliko ngoka ya yugu ko. Uushili waashika owa li wu ulikwa sho Kores a li a gandja kwaamboka ya li ya galuka muupongekwa oshingoli noshisiliveli shoka Nebukadnezzar a li a yugu motempeli yaJehova.
OMASIKU 26 DESEMBA–1 JANUALI
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | JESAJA 17–23
“Ngoka ha longitha nayi oonkondopangelo dhe, ote dhi kuthwa”
(Jesaja 22:15, 16) Omupangeliawike Omuwa Omunankondoawike okwa lombwele ndje, ndi ye kuShebna, omusilishimpwiyu guuwa, ndi mu lombwele ndi tye: 16 “Oto dhiladhila ongoye olye? Epitikilo u li na olyashike, sho to ihokithile ombila memanya lyomondundu?
ip-1-E ep. 238, okat. 16-17
Shoka tatu ilongo kombinga yokwaanuudhiginini
Omupiya i ihole mwene
16 Ngashingeyi omuhunganeki inu ukitha we eitulomo lye koshigwana shoka kaashi shi oshidhiginini, ihe okomuntu kondandalunde ngoka kee shi omudhiginini. Jesaja okwa nyola a ti: “Omupangeliawike Omuwa Omunankondoawike okwa lombwele ndje, ndi ye kuShebna, omusilishimpwiyu guuwa, ndi mu lombwele ndi tye: “Oto dhiladhila ongoye olye? Epitikilo u li na olyashike, sho to ihokithile ombila memanya lyomondundu?” — Jesaja 22:15, 16.
17 Shebna okwa li “omusilishimpwiyu guuwa,” tashi vulika a li ha sile oshimpwiyu uuwa womukwaniilwa Hiskia. Oye a li elenga lyomukwaniilwa nokwa li e na iinakugwanithwa oyindji. (1 Aakorinto 4:2) Pehala lyokukala ta sile oshimpwiyu oshigwana shaJehova, okwa kala ti ikongele esimano. Okwi ihokithile ombila ombwanawa memanya lyomondundu, ndjoka ya fa yomukwaniilwa. Jehova okwe shi mono, nokwa nwetha mo Jesaja a londodhe omupiya ngoka kee shi omudhiginini. Jesaja okwe mu londodha a ti: “Kotoka, Omuwa ote ke ku kutha po e te ku ekelehi. Ote ke ku toola po wa fa okatanga e te ke ku umbila moshilongo oshinene. Omo to ka sila ontega nomatembakwiita wa li we ga inomene. Oto ka sitha egumbo lyamwene gwoye ohoni. Omuwa ote ku kutha uulenga e te ku shundula.” (Jesaja 22:17-19) Shebna ka li ta ka kala nokuli e na ombila muJerusalem, omolwiikala ye yokwiihola mwene. Pehala lyaashono, okwa li ta ka toolwa po a fa okatanga e te ku umbilwa moshilongo oshinene moka ta ka sila. Ehokololo ndika otali londodha ayehe mboka ye na oonkondopangelo mokati koshigwana shaKalunga. Mboka taya longitha nayi oonkondopangelo dhawo, otaye dhi kuthwa notashi vulika nokuli ya kondwe.
(Jesaja 22:17-22) Kotoka, Omuwa ote ke ku kutha po e te ku ekelehi. 18 Ote ke ku toola po wa fa okatanga e te ke ku umbila moshilongo oshinene. Omo to ka sila ontega nomatembakwiita wa li we ga inomene. Oto ka sitha egumbo lyamwene gwoye ohoni. 19 Omuwa ote ku kutha uulenga e te ku shundula. 20 “Uuna shika tashi ka ningwa, otandi ka ithana omuntu gwandje Eliakim lyaHilkia. 21 Otandi ke mu zaleka ondjatha yoye yoshilonga nepaya e tandi mu pe oonkondo adhihe wa li u dhi na. Ota ka ninga he yAajerusalem nAajuda. 22 Otandi ke mu pa oshipatululo shegumbo lyaDavid. Ngele te egulula, kape na ngoka te edhile po; nongele te edhile po, kape na ngoka te egulula.
ip-1-E ep. 238-239, okat. 17-18
Shoka tatu ilongo kombinga yokwaanuudhiginini
17 Shebna okwa li “omusilishimpwiyu guuwa,” tashi vulika a li ha sile oshimpwiyu uuwa womukwaniilwa Hiskia. Oye a li elenga lyomukwaniilwa nokwa li e na iinakugwanithwa oyindji. (1 Aakorinto 4:2) Pehala lyokukala ta sile oshimpwiyu oshigwana shaJehova, okwa kala ti ikongele esimano. Okwi ihokithile ombila ombwanawa memanya lyomondundu, ndjoka ya fa yomukwaniilwa. Jehova okwe shi mono, nokwa nwetha mo Jesaja a londodhe omupiya ngoka kee shi omudhiginini. Jesaja okwe mu londodha a ti: “Kotoka, Omuwa ote ke ku kutha po e te ku ekelehi. Ote ke ku toola po wa fa okatanga e te ke ku umbila moshilongo oshinene. Omo to ka sila ontega nomatembakwiita wa li we ga inomene. Oto ka sitha egumbo lyamwene gwoye ohoni. Omuwa ote ku kutha uulenga e te ku shundula.” (Jesaja 22:17-19) Shebna ka li ta ka kala nokuli e na ombila muJerusalem, omolwiikala ye yokwiihola mwene. Pehala lyaashono, okwa li ta ka toolwa po a fa okatanga e te ku umbilwa moshilongo oshinene moka ta ka sila. Ehokololo ndika otali londodha ayehe mboka ye na oonkondopangelo mokati koshigwana shaKalunga. Mboka taya longitha nayi oonkondopangelo dhawo, otaye dhi kuthwa notashi vulika nokuli ya kondwe.
18 Shebna okwa li ta ka kuthwa ngiini ondondo ye? Jehova okwe shi yelitha okupitila muJesaja, a ti: “Uuna shika tashi ka ningwa, otandi ka ithana omuntu gwandje Eliakim lyaHilkia. Otandi ke mu zaleka ondjatha yoye yoshilonga nepaya e tandi mu pe oonkondo adhihe wa li u dhi na. Ota ka ninga he yAajerusalem nAajuda. Otandi ke mu pa oshipatululo shegumbo lyaDavid. Ngele te egulula, kape na ngoka te edhile po; nongele te edhile po, kape na ngoka te egulula.” (Jesaja 22:20-22) Sho Eliakim a li ta ka pingena po Shebna, okwa li ta ka pewa oonguwo ndhoka Shebna a li ha zala e li omusilishimpwiyu gwuuwa noshipatululo shegumbo lyaDavid. Ombiimbeli oya longitha uutumbulilo “oshipatululo” yu ulike koonkondopangelo, kepangelo nenge koonkondo. (Yelekanitha Mateus 16:19.) Pethimbo lyonale, omugandjimayele gwomukwaniilwa okwa li hi inekelelwa iipatululo nokwa li ha tonatele shoka tashi longwa muuwa, tashi vulika nokuli ha hogolola mboka taya ka longela omukwaniilwa muuwa. (Yelekanitha Ehololo 3:7, 8.) Shika otashi ulike kutya iilonga yomusilishimpwiyu gwuuwa oya simana, na kehe ngoka e na oshinakugwanithwa shoka, okwa tegelelwa a longe oshindji. (Lukas 12:48) Nonando Shebna okwa li ta vulu oku shi gwanitha po, Jehova okwa li te ke mu pingene po, oshoka ka li omudhiginini kuye.
(Jesaja 22:23-25) Otandi ke mu dhengela pokuma pwa kola ngomboha, noye ta ka ninga ekota lyesimano lyezimo lyahe. 24 “Ihe oluvalo olwindji lwahe, aatekulu naatekulululwa otaa ka kala kombunda ye. Ote ke ya leka ya fa iiyuma, uuyo nomatenga ge li kontsiliko. 25 Uuna shika tashi ningwa, omboha ndjoka ya li ya dhengelwa pokuma pwa kola, otayi ka nengena e tayi gu po. Shika otashi ka ninga ehulilo lyaayihe mbyoka ya li ye endjelela ko.” Omuwa oye e dhi popya.
Omanenedhiladhilo okuza membo lyaJesaja ontopolwa 36:1–66:24
Iiyilongomwa kutse:
36:2, 3, 22. Nonando Shebna okwa li a kuthwa miilonga yuuyakuli, okwa li a pitikwa opo a tsikile miilonga yomukwaniilwa e li amushanga ta kwathele ngoka e mu landula. (Jesaja 22:15, 19) Ngele otwa kuthwa pondondo yoshinakugwanithwa mehangano lyaJehova omolwetompelo lyontumba, mbela katu na okutsikila nokulongela Kalunga pondondo kehe ndjoka ta pitike?
ip-1-E ep. 240-241, okat. 19-20
Shoka tatu ilongo kombinga yokwaanuudhiginini
Omathaneko gaali goomboha
19 Hugunina, Jehova okwa longitha elaka lyopathaneko a yelithe nkene ta ka kutha Shebna oonkondopangelo, opo e dhi gandje kuEliakim. Okwa ti: “ ‘[Eliakim] otandi ke mu dhengela pokuma pwa kola ngomboha, noye ta ka ninga ekota lyesimano lyezimo lyahe. Ihe oluvalo olwindji lwahe, aatekulu naatekulululwa otaa ka kala kombunda ye. Ote ke ya leka ya fa iiyuma, uuyo nomatenga ge li kontsiliko. Uuna shika tashi ningwa, [Shebna] omboha ndjoka ya li ya dhengelwa pokuma pwa kola, otayi ka nengena e tayi gu po. Shika otashi ka ninga ehulilo lyaayihe mbyoka ya li ye endjelela ko.’ Omuwa oye e dhi popya.” — Jesaja 22:23-25.
20 Omboha yotango ndjoka ya popiwa moovelise ndhika otayi thaneke Eliakim. Ota ka ninga “ekota lyesimano” lyezimo lyahe, Hilkia. Ita ka shekitha ezimo lyahe nenge edhina lyahe, ngaashi Shebna a ningi. Eliakim ota ka kala aluhe ha ambidhidha iiyaha nomatiti gomuuwa, sha hala okutya, mboka haya longele omukwaniilwa muuwa. (2 Timoteus 2:20, 21) Mepingathano naashono, omboha ontiyali otayi thaneke Shebna. Nonando okwa li e wete a gamenwa pondondo mpoka a li, okwe ke yi kuthwa. Kehe ngoka ta tsikile oku mu ambidhidha naye ota ka mona iilanduliko.
Konga omaliko gopambepo
(Jesaja 21:1, OB-1954) Omahunganeko gegeyelo okugeyela ombuga yopefuta. Ongokambiya hake ende moshilongo shokosidi, osho olyo tali zi kombuga, koshilongo sha tilika.
Omanenedhiladhilo okuza membo lyaJesaja ontopolwa 1:1–35:10
21:1 (OB-1954) — Mbela oshitopolwa shini sha li shi ithanwa “ombuga yopefuta”? Nokuli nando Babilonia kasha li popepi nefuta, osho sha li tashi popiwa momukalo ngoka. Shika osha li ngaaka molwaashoka omeya ngoka ga li haga kunguluka okuza momulonga gwaEufrat naTigris oga li ga kungulukile moshitopolwa shoka omvula kehe e taga ningi ga fa ‘efuta.’
(Jesaja 23:17, 18) Omimvo omilongo heyali nge dha piti po, Omuwa ota ka galulila Tiro omapindiko gasho omakulu, nosho tashi ki ishingitha kiilongo ayihe yomuuyuni. 18 Iimaliwa mbyoka tashi ke yi likola mehalitho, otayi ka yoololelwa Omuwa. Itashi ki ingungunina nando osha, ihe mboka haa longele Omuwa, oyo taa ku utha iimaliwa yasho yokulanda iikulya nomizalo taye dhi pumbwa.
ip-1-E ep. 253-254, okat. 22-24
Jehova ta shundula Tiro, omolwuuntsa
22 Jesaja okwa tsikile ko ta ti: “ ‘Omimvo ndhoka nge dha piti, Tiro otashi ka ninga, ngaashi oshiimbo shopauhonda tashi ti: Kutha okaharpa koye, endagula nomukunda, ngoye ohonda ya dhimbiwa! Hika nawa, imba natango, opo aalumentu ye ku dhimbulukwe!’ Omimvo omilongo heyali nge dha piti po, Omuwa ota ka galulila Tiro omapindiko gasho omakulu, nosho tashi ki ishingitha kiilongo ayihe yomuuyuni.” — Jesaja 23:15b-17.
23 Konima yokuteka po kwaBabilonia mo 539 K.E.N., Foinikia osha ningi oshitopolwa shepangelo lyaMedia naPersia. Omupangeli gwaPersia, Kores Omunene, okwa li ha tifuka. Kohi yepangelo ndika epe, Tiro osha li tashi ka tamukulula iilonga yasho nokulonga nuudhiginini shi kale ishewe ondingandinga yoongeshefa muuyuni. Otashi ka ninga sha fa ohonda ya dhimbiwa noya kanitha ookastoma, tayi endagula moshilando, tayi hiki okaharpa kayo notayi imbi omaimbilo, opo yi mone aalumentu. Mbela Tiro osha li sha pondola? Eeno, Jehova okwe etha shi pondole. Mokweendela ko kwethimbo, oshilando shika shokokantuntu osha li tashi ka kala oshiyamba naashoka osha ka ningitha omuhunganeki Sakaria, pehulilo lyomimvo 2 616 nasha dha ka pita, a popye ta ti: “Tiro okwi itungile omapopilongulu nokwa ndumbile iisiliveli niingoli ongoondumba dhiiyagaya!” — Sakaria 9:3.
‘Iimaliwa yasho otayi ka yoololelwa Omuwa’
24 Oohapu dhopahunganeko tadhi landula, otadhi kumitha shili! Otadhi ti: “Iimaliwa mbyoka tashi ke yi likola mehalitho, otayi ka yoololelwa Omuwa. Itashi ki ingungunina nando osha, ihe mboka haa longele Omuwa, oyo taa ku utha iimaliwa yasho yokulanda iikulya nomizalo taye dhi pumbwa.” (Jesaja 23:18) Iimaliwa yaTiro oya li tayi ka yoololelwa ngiini Jehova? Jehova okwa li te ke shi ningitha tashi wapa, opo yi longithwe pahalo lye, ano yi lande iikulya noonguwo ndhoka oshigwana she sha pumbwa. Shika osha ningwa konima sho Aaisraeli ya zi muupongekwa waBabilonia. Aakalimo yaTiro oya li ye ya pe omisendeli, opo ya vule okutungulula otempeli. Oya tameke wo okungeshefa noshilando Jerusalem. — Esra 3:7; Nehemia 13:16.