Ongiini aantu yomuuyuni auhe taya hanganithwa?
MBELA oshitya “uukumwe” oto shi fatulula ngiini? Kuyamwe oshitya shika otashi ti kutya kapu na eipumomumwe nenge oontamanana dhasha. Pashiholelwa, ngele iilongo iyali nenge yi vulithe po ya shaina euvathanotsokumwe lyombili, otaku vulu okutiwa kutya oya hangana. Ihe oya hangana ngaa shi li mbela? Hasho naanaa.
Dhiladhila kwaashika: Mondjokonona ayihe omauvathanotsokumwe gombili omayuvi oga kala nokuningwa ihe oga ponyo. Omolwashike mbela? Omolwaashoka olundji aawiliki yuuyuni oye na ko nasha owala unene noonkondopangelo dhawo yene peha lyokukala ye na ko nasha nombili nenge nuukumwe. Iilongo yimwe nayo oyi na uumbanda waashoka tashi vulu okuningwa po ngele omatangakwiita gayo oga nyengwa okukondjitha omatanga giilongo yimwe.
Ano ngele iilongo iyali itayi kondjithathana, itashi ti kutya oya hangana noyi na ombili. Mbela aalumentu yaali yu ulikathana oombisitoli otashi ti kutya oye na ombili molwaashoka owala kaapu na gumwe ngoka a hila monkandja? Okudhiladhila ngawo okwa nika uusama. Ihe iigwana oyindji nena oyi li monkalo ya tya ngaaka. Molwaashoka iilongo inayi inekelathana naanaa, aantu oya tila kutya esiku limwe onayi ka longithe iikondjitho yayo oku ya hanagula po. Mbela oshike sha ningwa po okukeelela oshiponga oshinene sha tya ngaaka?
Uumbanda wokutila iikondjitho yopalute otawu imbi uukumwe wu ye po
Aantu oyendji oyi inekela meuvathanotsokumwe lyokungambeka iikondjitho yopalute. Euvathanotsokumwe ndika olya taambwa ko mo 1968 nohali indike okulonga iikondjitho yopalute miilongo moka kaayi li nohali yi ngambeke yi indjipalekwe miilongo moka yi li. Elalakano lyeuvathanotsokumwe ndyoka ngashingeyi lya shainwa kiigwana yi vulithe 180, olyo okulombwela iigwana yi tule po omatati thiluthilu.
Nonando elalakano ndyoka otali monika lya fa li li pandunge, aantu yamwe otaya ti kutya euvathanotsukumwe ndika olyo owala onkambadhala yokukeelela iilongo mbyoka kaayi na iikondjitho yopalute yaahe yi longe. Onkee ano opu niwe uumbanda kutya iigwana yimwe mbyoka ya shaina euvathanotsokumwe otashi vulika yi lundulule omadhiladhilo gayo. Iigwana yimwe oye shi tala ko nokuli kaashi li nando pauyuuki sho tayi indikwa okulonga iikondjitho mbyoka patalako lyawo tayi ke ya kwathela mokwiigamena.
Shoka tashi ningi oshinima shi kale sha kitakana noonkondo notashi vulika shi etithe oshiponga oshinene nokuli, osho kutya kapu na oshigwana shi indikwa okumona olusheno okuza moonkondo dhopalute. Shika osha ningitha yamwe ya kale ya tila kutya iigwana mbyoka hayi longitha oonkondo dhopalute okumona olusheno, otashi vulika hayi longo wo iikondjitho yopalute meholamo.
Nokuli iigwana mbyoka yi na nale iikondjitho yopalute ihayi vulika keuvathanotsokumwe ndyoka. Yamwe otaya gandja uusama taya ti kutya kashi li pandunge okutegelela iigwana mbyoka ya homata nokomayego yi hanagule po iikondjitho yayo nenge yi yi shonopeke nokuli. Onzo yomauyelele yimwe oya ti kutya “opo shika shi ningwe . . . otashi pula pu kale pu na ekwatathano ewanawa nosho wo einekelathano pokati kiilongo mbyoka ya palamenathana ngashingeyi, ihe shika oshidhigu okwiitaala kutya otashi vulu okuningwa.”
Nonando aantu oya kala nokuninga oonkambadhala dha mana mo okukala ya hangana, inaye shi pondola. Shika itashi kumitha aakonakoni yOmbiimbeli, oshoka Oohapu dhaKalunga otadhi ti: “Oondjila dhomuntu ihadhi kala momapangelo ge mwene nenge moonkondo dhomulumentu te ende.” (Jeremia 10:23, OB-1954) Ombiimbeli otayi popi wo oshili tayi ti: “Oku na ondjila ndjoka ya yelekana momeho gomulumentu, ihe pehulilo oyo ondjila yeso.” (Omayeletumbulo 16:25) Oonkambadhala dhomapangelo gopantu dhokweeta uukumwe odha ngambekwa. Ihe nonando ongaaka, otu na etegameno kutya onapu ke ye uukumwe.
Shoka tashi eta uukumwe washili
MOmbiimbeli omu na euvaneko lyaKalunga kutya uuyuni otawu ka hanganithwa, ihe hakoonkambadhala dhaantu. Omushiti ngoka a hala aantu ya kale muuyuni mu na ombili kehe pamwe, ota ka gwanitha po shoka aantu itaaya vulu okuninga. Aantu yamwe otashi vulika ye wete shika shi li oshidhigu okwiitaalwa. Ihe elalakano lyaKalunga okuza ketameko olya li aantu ya kale mombili noya hangana.a Omanyolo ogendji mOmbiimbeli otaga gandja uunzapo kutya okuhanganitha omihoko dhaantu oku li natango elalakano lyaKalunga. Tala owala iiholelwa yimwe:
• “Ileni, mu tale iilonga yOMUWA. Konekeni iikumithalonga mbyoka e yi longo kombanda yevi. Ota hulitha po omalugodhi kombanda yevi alihe; ota teya omatati, ta ndonyona omagonga, niikandekitho ote yi fike po.”—EPISALOMI 46:8, 9.
• “Kondundu yandje ondjapuki itaku ka longwa uuwinayi nenge iikolokosha, oshoka evi otali ka udha okutseya OMUWA kwa fa omeya ga siikila efuta.”—JESAJA 11:9.
• “OMUWA Omupangeliawike ota ka hanagula po eso sigo aluhe. Ota ka theta po omahodhi momeho gaayehe e ta kutha po okudhinwa kwaantu ye muuyuni auhe. OMUWA mwenemwene a popi ngeyi.”—JESAJA 25:8.
• “Tse otwa tegelela shoka Kalunga e shi uvaneka: egulu epe nevi epe, moka tamu ka kala uuyuuki.”—2 PETRUS 3:13.
• “[Kalunga] ota ka theta omahodhi agehe momeho gawo. Oko noitaku ka kala we eso, oluhodhi, [elilo] nenge uuwehame. Oshoka iikulu oya hula po.”—EHOLOLO 21:4.
Omauvaneko ngaka oge shi okwiinekelwa. Omolwashike mbela? Omolwaashoka Omushiti Jehova Kalunga oku na oonkondo nota vulu okuhanganitha aantu. (Lukas 18:27) Oku na wo ehalo oku shi ninga. Odhoshili kutya Ombiimbeli otayi ti kutya Kalunga ‘okwa hala okuhanganitha eshito alihe, nokutya ayihe yomegulu noyokombanda yevi otayi ka tulwa kumwe nomutse, Kristus.’—Aaefeso 1:8-10.
Euvaneko lyaKalunga li na ko nasha ‘negulu epe nevi epe’ moka tamu ka “kala uuyuuki” kali shi owala ondjodhi. (2 Petrus 3:13) Shi na ko nasha neuvaneko ndika, Jehova Kalunga ota ti: “Oohapu dhandje . . . itadhi galukile kungame owala inaadhi gwanitha ehalo lyandje; otadhi tsakanitha elalakano ndyoka nde dhi li tumine.”—Jesaja 55:11.
Ya hanganithwa kOohapu dhaKalunga
Ngaashi sha popiwa moshitopolwa sha tetekele, omalongelokalunga olundji ogo taga dhana onkandangala mokutopola aantu pehala lyoku ya hanganitha. Shika oshi na okutalika nomeho ga pwa mo, molwaashoka ngele otwi itaala kutya oku na Omushiti, mbela kashi li pandunge okutegelela aalongeli ye ya kale ye na ombili noya hangana? Oshi li lela pandunge.
Jehova Kalunga nosho wo Oohapu dhe itadhi popile elongelokalunga ndyoka tali etitha etopoko mokati kaantu. Pehala lyaashono, otadhi pataneke omalongelokalunga ngoka taga humitha komeho oompangela dhopantu dhokweeta uukumwe pehala lyokuyambidhidha elalakano lyaKalunga. Jesus okwa li i ithana aawiliki yomalongelokalunga mboka ya li po pethimbo lye “aafudhime” nokwa ti kuyo: “Jesaja okwe mú hunganekele dha tsa, sho ta ti: ‘Aantu mbaka ohaa simaneke ndje owala noohapu dhomokana, ihe omitima dhawo odhi li kokule nangame. Okulongela ndje kwawo osima yowala, oshoka otaa longo omalongo gopaipango yaantu.’”—Mateus 15:7-9.
Mepingathano naashoka, elongelokalunga lyashili ohali hanganitha aantu. Omupolofeti Jesaja okwa hunganeke a ti: “Momasiku tage ke ya ondundu hoka kwa tungilwa otempeli, otayi ka ninga ondeendeka yi vule adhihe, otayi ka lelepala kombanda yoondundu adhihe. Iigwana oyindji otayi ke ya tayi matukile kuyo. Oye ta ngungumaneke oontamanana mokati kiigwana, omokati kiigwana oyindji. Otaa ka hambula omagongamwele gawo, ga ninge omatemo nomagonga gawo iimwitho. Iigwana itayi ka ya we kiita, itayi ilongekidhile we olugodhi.”—Jesaja 2:2, 4.
Miilongo yi vulithe 230 kunena, Oonzapo dhaJehova otadhi inyengithwa komalombwelo ngoka ga gandjwa kuJehova Kalunga kombinga yomikalo ndhoka tadhi eta uukumwe. Uukumwe wadho owa kankamena koshike? Omuyapostoli Paulus okwa nyola a ti: “[Zaleni] ohole, oshoka ohole oyo epaya tali vulu okumangela iinima ayihe kumwe.” (Aakolossa 3:14, yelekanitha OB-1954.) Oshitya shOshigreka shoka Paulus a longitha shi na ko nasha noshitya “epaya” otashi vulu okuulika komakindji gomolutu lwomuntu. Omakindji ngoka oga kola ga fa ongodhi nohaga longo iilonga iyali ya simana. Ohaga kwatele iilyo yolutu pomahala gayo nohaga kwatele wo kumwe omasipa.
Osha faathana shi na ko nasha nohole. Uukwatya mbuka ohawu longo oshindji kaashi shi owala okukeelela aantu ya dhipagathane. Ohole yopaKriste ohayi hanganitha oohandimwe yomomaputuko ga yoolokathana ya longele kumwe nombili. Pashiholelwa, ohayi ningitha aantu ya kale metsokumwe nekotampango lyaJesus Kristus lya tseyika nawa li li muMateus 7:12, ndyoka tali ti: “Onkee ano shaa shoka mwa hala aantu ye mú ningile, osho ya ningileni wo.” Aantu oyendji oya kwathelwa kekotampango ndika ye ethe po okatongotongo.
‘Kaleni mu holathane’
Oonzapo dhaJehova odha tokola toko oku shi ulika kutya dho odhi li aalongwa yaKristus mokudhiginina kwaashoka sha popiwa kuJesus sho a ti: “Ngele omu holathane, nena aantu ayehe otaa ka dhimbulula kutya one aalongwa yandje.” (Johannes 13:35) Ohole ya tya ngaaka oya li yu ulikwa momukalo omukumithi pomathimbo gomapiyagano gopamihoko nogopapolotika. Pashiholelwa, pethimbo lyedhipago lyopamihoko muRwanda mo 1994, Oonzapo dhaJehova odha li dhu ulukilathana ohole. Oonzapo dhomuhoko gwAahutu odha li dha tula oomwenyo dhadho moshiponga opo dhi gamene aamwahe Aatutsi.
Odhoshili kutya oshi li itaashi wapa okutegelela iigwana muuyuni yi kale yi holathane unene nokukala ya hangana. PaMbiimbeli, shoka otashi ka gwanithwa po owala kuKalunga pethimbo lye. Nokuli nopethimbo lyetu oohandimwe otaya vulu okuzala ohole nokukala ya hangana.
Omvula ya zi ko, Oonzapo dhaJehova odha longitha oowili dhi vulithe pomamiliyona eyuvi mokuya kaantu noku ya lombwela kombinga yOmbiimbeli nosho wo ongushu yayo pethimbo lyetu. Ontseyo yashili yOohapu dhaKalunga oya hanganitha aantu omamiliyona, yamwe yomuyo oyo mboka ya li nale ye tondathane. Yamwe yomuyo oyo Aayaraba nAajuda, Aayarmenia nAaturiki nosho wo Aandowishi nAarusia.
Mbela owa hala okwiilonga oshindji kombinga yankene Oohapu dhaKalunga, Ombiimbeli, hadhi vulu okuhanganitha aantu? Ngele osho, ninga ekwatathano nOonzapo dhaJehova dhopune nenge wu nyolele kuyimwe yomoondjukithi ndhoka dhi li pepandja 2 ndjoka yi li popepi nangoye.
[Enyolo lyopevi]
a Opo u mone uuyelele oundji wu na ko nasha nelalakano lyaKalunga li na ko nasha naantu, tala ontopolwa onti-3 yembo Omalongo gashili gOmbiimbeli ogeni naanaa? lya nyanyangidhwa kOonzapo dhaJehova.
[Oohapu dha simana pepandja 4]
Omauvathanotsokumwe gombili omayuvi oga kala nokuningwa ihe oga ponyo
[Oohapu dha simana pepandja 7]
Okutula miilonga omakotampango gOmbiimbeli okwe eta po shoka omapangelo gopantu inaaga vula oku shi ninga
[Ethano pepandja 5]
Oohapu dhaKalunga otadhi ulike kutya uukumwe washili otawu zi peni
[Ethano pepandja 7]
Oonzapo dhaJehova dhAahutu nAatutsi tadhi longo pamwe mokutunga ehala lyelongelokalunga