OSHITOPOLWA SHOKUKONAKONWA 35
EIMBILO 121 Otwa pumbwa eipangelo
Nkene tatu vulu okukondjitha omahalo ga puka
“Inamu etha uulunde wu tsikile okupangela wa fa omukwaniilwa momalutu geni, opo kaamu igandje komahalo gago.” — ROM. 6:12.
SHOKA TATU KI ILONGA
Otatu ki ilonga shoka tashi vulu oku tu kwathela (1) tu kondjithe etekomukumo nosho wo (2) nkene tatu vulu okukondjitha omamakelo.
1. Atuheni tu li aantu inaaya gwanenena, otu na eshongo lyashike?
MBELA owi iyadhele to dhiladhila okuninga oshinima shoka Jehova inaa hokwa? Ngele osho, ino thika pehulithodhiladhilo kutya owa adhika keshongo enene li vule gayalwe. Ombiimbeli oya ti: “Emakelo kehe tali mú adha ohali adha wo aantu ayehe.” (1 Kor. 10:13) Shino osha hala okutya hatse owala tatu ungaunga nomahalo gokuninga oshinima sha puka, ihe nayakwetu oya taalela oshinima sha faathana. Ku li ongoye awike, nokekwatho lyaJehova oto vulu okusindana.
2. Aakriste yamwe nosho wo aakonakonimbiimbeli, otashi vulika taya ungaunga nomahalo geni ga puka? (Tala wo omathano.)
2 Ombiimbeli oya ti wo kutya: “Omuntu oha makelwa kuuhalu we mwene, mboka tau mu hekaheka e tau mu yulu.” (Jak. 1:14) Ovelise ndjika otayi tu kwathele tu uve ko kutya aantu ya yoolokathana otashi vulika ya makelwe kiinima ya yoolokathana. Pashiholelwa, Aakriste yamwe otashi vulika ya makelwe ya ninge sha inaashi yogoka nomuntu guukashikekookantu wa yoolokathana, omanga yalwe onomuntu guukashikekookantu wa faathana. Mboka ya etha po okutala omathano giipala, otashi vulika ya kale ye na ehalo lyoku ga tala ishewe. Oyendji mboka ya etha po okulongitha iingangamithi nenge iikolitha, ohaya kala ya taalela eshongo lya faathana. Ngono gamwe owala gomomahalo ngoka Aakriste nosho wo aakonakonimbiimbeli haya ungaunga nago. Pompito yimwe, atuheni otashi vulika tu kale tu uvite ngaashi omuyapostoli Paulus a li e uvite, sho a nyola a ti: “Uuna nda hala okulonga shoka oshiwanawa, ohapu kala pu na sha tashi kondjitha ndje, ndi longe uuwinayi.” — Rom. 7:21.
Omamakelo otashi vulika ge tu adhe ombaadhilila, pethimbo kehe nopehala kehe (Tala okatendo 2)c
3. Omuntu otashi vulika a tameke okukala e uvite ngiini, ngele olundji oha kondjitha ehalo lya puka lya faathana?
3 Uuna to ungaunga nehalo lya puka lya faathana, otashi vulika wu kale wu uvite kuu na oonkondo, wa fa andola itoo vulu okuyanda okugwila mo memakelo. Otashi vulika nokuli wu kale wu uvite kuu na etegameno, nonokutya Jehova ote ke ku pangula molwaashoka wu na omahalo ga puka. Ihe oto vulu okukala nuushili kutya iinima mbyoka kayi shi yoshili. Opo tu yelithe kutya shoka kashi shi shoshili, oshitopolwa shika otashi ka kundathana omapulo gaali: (1) Omaiyuvo gokukala tu uvite kaatu na oonkondo nosho wo etegameno, ohaga etithwa kushike? (2) Ongiini tatu vulu okusindana mokukondjitha omahalo ga puka?
SHOKA ‘MWIINAYI’ A HALA TU DHILADHILE
4. (a) Omolwashike Satana a hala tu kale tu uvite kaatu na oonkondo? (b) Omolwashike tatu vulu okukala nuushili kutya otatu vulu okukondjitha omahalo ga puka?
4 Satana okwa hala tu kale tu uvite kaatu na oonkondo uuna tatu makelwa. Jesus okwa li a koleke oshinima shoka, sho a longo aalanduli ye okugalikana a ti: “Ino tu ethela momamakelo, ihe tu hupitha kumwiinayi.” (Mat. 6:13) Satana okwa ti kutya aantu itaya ka vulika kuJehova, uuna ya taalela omamakelo. (Job 2:4, 5) Omolwashike Satana ha dhiladhila ngawo? Oye mwene a li a kokeke ehalo lye lyokuninga shoka sha puka, noka li a tokola okukala omudhiginini kuJehova. Osha yela kutya, Satana okwiitaala kutya otwe mu fa, nonokutya otatu ka thiga po Jehova uuna tatu makelwa. Satana okwa li nokuli ta dhiladhila kutya ota vulu okumakela Omuna gwaKalunga, ngoka a gwanenena. (Mat. 4:8, 9) Ihe dhiladhila kwaashika: Mbela katu na shili oonkondo dhokukondjitha omahalo ga puka? Hasho nando! Otatu tsu kumwe nomuyapostoli Paulus, ngoka a nyola a ti: “Iinima ayihe otandi yi vulu omolwangoka ta pe ndje oonkondo.” — Fil. 4:13.
5. Otu shi shi ngiini kutya Jehova oku na einekelo kutya otatu vulu okusindana mokukondjitha omahalo ga puka?
5 Mepingathano naashoka Satana a popi, Jehova oku na einekelo kutya otatu vulu okukondjitha omahalo ga puka. Shono otu shi shi ngiini? Molwaashoka Jehova okwa uvaneka kutya ongundu onene yaantu otayi ka tsikila okukala ondhiginini kuye, notayi ka hupa puudhigu uunene. Dhiladhila kutya oshinima shoka osha hala okutya ngiini. Jehova, ngoka ihaa fundju ota popi kutya aantu oyendji ya yogoka, otaya ka ya muuyuni we uupe, sho ya ‘yoga oonguwo dhawo noye dhi yelitha nombinzi yOnzigona.’ (Eh. 7:9, 13, 14) Osha yela kutya Jehova ine tu tala ko kutya katu na oonkondo dhokukondjitha omahalo ga puka.
6-7. Omolwashike Satana a hala tu kale tu uvite kaatu na etegameno sho tatu kondjitha omamakelo?
6 Satana ina hala owala tu kale tu uvite kaatu na oonkondo, ihe otu kale wo tu uvite kaatu na etegameno, nonokutya Jehova ote ke tu pangula omolwomahalo ga puka. Omolwashike Satana a hala tu dhiladhile momukalo gwa tya ngawo? Oshoka oye kee na etegameno lyasha, na Jehova ite ke mu pa omwenyo gwaaluhe. (Gen. 3:15; Eh. 20:10) Kapu na omalimbililo kutya Satana okwa hala tu kale tu uvite kaatu na etegameno twe mu fa, unene tuu sho tu na uuthembahenda woku ka mona omwenyo gwaaluhe, ngoka kee na esiku a ka mone. Nonando ongawo, tse otu na etegameno. Ombiimbeli otayi tu shilipaleke nokuli kutya Jehova okwa hala oku tu kwathela, ihe haku tu pangula. Ina hala “ku kale nando ogumwe ta geelwa, ihe okwa hala, aantu ayehe ye ethe uulunde wawo.” — 2 Pet. 3:9.
7 Ngele otwi itaala kutya katu na oonkondo nenge etegameno sho tatu kondjitha omahalo ga puka, kungawo otatu dhiladhila momukalo moka Satana a hala tu dhiladhile. Uuna twa uvu ko oshinima shoka, otashi vulu oku tu kwathela tu kale twa tokola toko oku mu kondjitha. — 1 Pet. 5:8, 9.
NKENE OKWAAGWANENENA KWETU HAKU TU NINGITHA TU KALE TU UVITE
8. Kakele owala kokulonga shoka sha puka, uulunde owa kwatela mo ishewe shike? (Episalomi 51:5) (Tala wo “Uutumbulilo wa yelithwa.”)
8 Kakele owala kuSatana, opu na ishewe oshinima shimwe shoka tashi vulu oku tu ningitha tu kale tu uvite kaatu na oonkondo netegameno, sho tatu kondjitha omahalo ga puka. Oshinima shono oshike mbela? Okwaagwanenena, hoka twa thigulula kaavali yetu yotango.a — Job 14:4; lesha Episalomi 51:5.
9-10. (a) Adam naEva oya li ye uvite ngiini konima sho ya yono? (Tala wo ethano.) (b) Mbela uulunde mboka twa thigulula ohawu tu ningitha tu kale tu uvite ngiini kunena?
9 Dhiladhila kunkene Adam naEva ya li ye uvite konima sho ya yono. Konima sho inaaya vulika kuJehova, oya li ya holama nokukambadhala okusiikila omalutu gawo. Embo Insight on the Scriptures, olya popi kombinga yoshinima shoka, lya ti: “Uulunde owe ya ningitha ya kale ye uvite ye na ondjo, ye na iimpwiyu, ye uvite inaaya gamenwa noya sa ohoni.” Osha fa andola Adam naEva ya li ya patelwa megumbo ndyoka li na omala gane, ngoka taga thaneke nkene ya li ye uvite konima sho ya yono. Adam naEva oya li haya vulu okuza mela limwe yu uka kekwawo, ihe kaya li haya vulu okuza mo megumbo ndyoka. Kaya li taya vulu okufadhuka po okwaagwanenena kwawo.
10 Odhoshili kutya katu li monkalo ya faathana lelalela naandjoka Adam naEva ya li muyo. Oshoka tse ohatu vulu okukala nekwatathano lyopothingo naKalunga noondjo dhetu ohadhi vulu okudhimwa po okupitila mekuliloyambo, ndyoka Adam naEva itaaya mono mo uuwanawa washa. (1 Kor. 6:11) Nonando ongawo, otwa thigulula uulunde nokwaagwanenena. Onkene kapu na omalimbililo sho natse hatu kala tu uvite tu na ondjo, tu na iimpwiyu, tu uvite inaatu gamenwa notwa sa ohoni.” Nokuli Ombiimbeli oya ti kutya uulunde otawu tsikile okunwetha mo aantu noonkondo. Naashoka otu shi iwetele, oshoka uulunde owa nwetha mo nokuli “naamboka inaaya yona momukalo, moka Adam a yono.” (Rom. 5:14) Oshinima shoka otashi vulika shi tu teye omukumo, ihe inatu etha shi tu ningithe tu kale tu uvite kaatu na oonkondo netegameno. Otatu vulu okuyanda okukala tu uvite ngaaka. Ngiini mbela?
Omolwuulunde, Adam naEva oya kala ye uvite ye na ondjo, oshimpwiyu, ye uvite inaaya gamenwa noya sa ohoni (Tala okatendo 9)
11. Otu na okwiinyenga ngiini uuna tu uvite kaatu na oonkondo, nomolwashike? (Aaroma 6:12)
11 Uuna tu uvite kaatu na oonkondo, twa fa andola itaatu vulu okukondjitha omahalo ga puka, otatu vulu oku shi tala ko sha fa ando okwaagwanenena kwetu taku “popi” natse, noinatu pumbwa okupulakena kuko. Omolwashike tatu tile ngawo? Oshoka Ombiimbeli otayi tu longo kutya inatu pumbwa nando okweetha uulunde wu tsikile oku tu “pangela wa fa omukwaniilwa.” (Lesha Aaroma 6:12.) Shoka osha hala okutya otatu vulu okuhogolola kaatu gwanithwe po omahalo ga puka. (Gal. 5:16) Jehova oku na einekelo kutya otatu vulu okukondjitha emakelo, oshoka andola otwa li itaatu vulu, ando ine tu lombwela tu shi ninge. (Deut. 30:11-14; Rom. 6:6; 1 Tes. 4:3) Osha yela kutya otu na oonkondo dhokukondjitha omahalo ga puka.
12. Otu na okwiinyenga ngiini uuna tu uvite kaatu na etegameno, nomolwashike?
12 Sha faathana, uuna tu uvite kaatu na etegameno, nonokutya Jehova ote ke tu pangula sho tu na omahalo ga puka, otatu vulu oku shi tala ko sha fa ando okwaagwanenena kwetu taku “popi” natse, noinatu pumbwa okupulakena kuko. Omolwashike mbela? Omolwaashoka Ombiimbeli otayi tu longo kutya Jehova oku uvite ko kutya otwa valwa aalunde. (Eps. 103:13, 14) Oku shi “iinima ayihe” kombinga yetu, mwa kwatelwa okwaagwanenena kwetu hoka haku tu ningitha tu longe shoka sha puka. (1 Joh. 3:19, 20) Otatu vulu okukala twa yogoka komeho gaJehova, ngele otwa kala hatu kondjitha omahalo ga puka. Omolwashike tatu vulu okukala tu na uushili moshinima shoka?
13-14. Mbela okukala nomahalo ga puka, osha hala okutya otwa ndopa? Shi yelitha.
13 Ombiimbeli otayi popi kombinga yeyooloko ndyoka lili pokati kokulonga shoka oshiwinayi (shoka hatu vulu okupangela) nosho wo okukala wa hala okuninga shoka oshiwinayi (shoka hashi vulu okuningwa ombaadhilila). Pashiholelwa, yamwe yomAakriste yomethelemumvo lyotango yomuKorinto, oya li haya lala nomashenge manga inaaya ninga Aakriste. Paulus okwa nyola a ti: “Yamwe yomune osho mwa li mwa tya ngaaka.” Mbela shono osha hala okutya kaye na siku ya adhikile kehalo lyokuya momilalo dha nyata? Kashi li pandunge okudhiladhila ngaaka, oshoka omahalo ngoka olundji ohaga kala ga mena omidhi momuntu. Ihe Aakriste mboka ya ulike eipangelo nokuyanda okugwanitha po omahalo gawo, oya li ya hokiwa kuJehova. Okwa li e ya tala ko ya “yogolwa.” (1 Kor. 6:9-11) Nangoye oto vulu okuningilwa sha faathana.
14 Kutya nduno oto kondjo nomahalo ga puka goludhi luni, oto vulu okupondola moku ga kondjitha. Nokuli nonando ito vulu oku ga kutha po, oto vulu okukala wu na eipangelo nokuyanda ‘okukatuka metsokumwe nomadhiladhilo goye.’ (Ef. 2:3) Ongiini to vulu okuninga ngawo, opo wu sinde omahalo ga puka?
NKENE TO VULU OKUSINDA OMAHALO GA PUKA
15. Ngele otwa hala okusinda omahalo ga puka, omolwashike twa pumbwa okukala tu shi uunkundi wetu?
15 Opo wu sindane mokukondjitha omahalo ga puka, owa pumbwa okukala wu shi uunkundi woye. Kala wa kotoka waa ‘ifundjaleke’ nokutompathana kwa puka. (Jak. 1:22) Gumwe otashi vulika i ipopile ta ti: ‘Yalwe ohaya nu omalovu ye vule ndje,’ nenge otashi vulika a pe yalwe ombedhi mokwiipopila ta ti: ‘Andola inandi ya memakelo lyokutala omathano giipala, ando omukulukadhi gwandje okwa li ha ulukile ndje ohole.’ Okudhiladhila kwa tya ngawo otaku ke ku ningitha wi igandje kemakelo. Onkee ano ino kambadhala okupopila eihumbato lyoye lya puka, nokuli nomomadhiladhilo goye. Ongoye mwene wu na okutokola shoka to ka ninga. — Gal. 6:7.
16. Ongiini to vulu okukala wa tokola toko okuninga shoka shi li mondjila?
16 Kakele owala kokukala wu shi uunkundi woye, owa pumbwa wo okukala wa tokola toko waa iyethele momamakelo. (1 Kor. 9:26, 27; 1 Tes. 4:4; 1 Pet. 1:15, 16) Ndhindhilika shoka wu na unene uunkundi musho, nuunake hashi ku adha. Otashi vulika ho adhika nuupu kemakelo lyontumba, pethimbo lyontumba momukokomoko gwesiku. Pashiholelwa, mbela oho shi mono oshidhigu okukondjitha emakelo uuna wa loloka, nenge uusiku sho kwa toka lela? Dhiladhila kombinga yemakelo lyontumba, nokwiilongekidha pamadhiladhilo shoka to ka ninga po uuna lye ku adha. Ethimbo tali opalele oku shi ninga, omanga emakelo inaali ku adha. — Omayel. 22:3.
17. Oshike tatu vulu okwiilonga koshiholelwa shaJosef? (Genesis 39:7-9) (Tala wo omathano.)
17 Tala nkene Josef a li i inyenge sho omukulukadhi gwaPotifar, a kambadhala oku mu heka. Josef okwa li e mu tindi noku mu lombwela nziya nopwaa na okukakadhala kutya ina hala. (Lesha Genesis 39:7-9.) Shono otashi tu longo shike? Josef okwa li e shi nawa kutya osha puka okukutha po omukulukadhi gomulumentu omukwawo, nokuli manga omukulukadhi gwaPotifar inaa kambadhala oku mu heka. Momukalo gwa faathana, nangoye oto vulu okutokola toko okuninga shoka shi li mondjila, manga emakelo inaali ku adha. Momukalo gwa tya ngawo, uuna wa adhika kemakelo, otashi ka kala oshipu kungoye okukala metsokumwe netokolo ndyoka wa ninga nale.
Ngaashi Josef a li a ningi, nangoye yanda emakelo nziya (Tala okatendo 17)
‘KALENI NOKWIIKONAKONA’
18. Ongiini to vulu okusinda omahalo ga puka? (2 Aakorinto 13:5)
18 Opo wu sinde omahalo ga puka, owa pumbwa ‘okwiikonakona’ mwene, ano okutsikila okwiikonakona pandjigilile, opo wu mone nkene to shi enditha. (Lesha 2 Aakorinto 13:5.) Ethimbo nethimbo, konakona okudhiladhila kwoye nosho wo oonkatu dhoye, e to ningi omalunduluko mpoka sha pumbiwa. Pashiholelwa, nokuli nuuna wa sindana mokukondjitha emakelo lyontumba, oto vulu okwiipula ngeyi: ‘Osha pula ndje ethimbo li thike peni, opo ndi tye aawe?’ Ngele owa ndhindhilike kutya owa li wa kakadhala okutya aawe, ino kala twi ili ominwe. Pehala lyaashono, dhiladhila kwaashoka to vulu okuninga po, opo wu vule okwiigamena oshikando tashi ya. Oto vulu okwiipula omapulo taga landula: ‘Uuna nda adhika komadhiladhilo ga puka, mbela ongiini tandi vulu okukala handi etha po nziya okudhiladhila kombinga yago?’ Mbela omainyanyudho ngoka handi kutha ombinga mugo ohage shi ningitha oshidhigu kungame ndi kondjithe emakelo? Mbela ohandi galula ko ngaa nziya omeho gandje kokutala omathano giipala? Mbela ondi uvite ko ngaa kutya omolwashike omithikampango dhaJehova dha dhengambanda aluhe, nokuli nonando onda pumbwa okuulika eipangelo opo ndi vulike kudho? — Eps. 101:3.
19. Ongiini omatokolo kaage li pandunge, ngoka taga monika ga fa omashona, taga vulu oku shi ningitha oshidhigu kutse tu kondjithe omahalo ga puka?
19 Owa pumbwa wo okuyanda okupopila eihumbato ewinayi. Ombiimbeli oya ti: “Omwenyo ogwo omunamakoto kombanda yiinima ayihe, nokagu shi kwaaludhwa.” (Jer. 17:9) Jesus okwa ti kutya ohamu zi “omadhiladhilo omawinayi.” (Mat. 15:19) Pashiholelwa, omuntu ngoka a etha po okutala omathano giipala, otashi vulika konima yethimbo a dhiladhile kutya inashi nika “oshiponga” okutala omathano ngoka taga pendutha omahalo giipala, molwaashoka itaga ulike aantu ye li omudhuu. Nenge otashi vulika i ipopile ta ti: ‘Inashi puka okudhiladhila kombinga yomahalo ga puka, shampa owala itaandi ga gwanitha po.’ Ngele gumwe okwa dhiladhila momukalo gwa tya ngawo, okwa fa ta ‘pangele oompangela a gwanithe po omahalo gopanyama.’ (Rom. 13:14) Ongiini to vulu okuyanda okuninga ngawo? Kala wa kotoka nokuyanda okuninga omatokolo kaage li pandunge, ngoka taga monika ga fa omashona, ngoka tage ke ku ningitha wu ninge omatokolo omanene kaage li pandunge, ngaashi okuyona.b Yanda wo “omadhiladhilo omawinayi,” ngoka taga vulu oku ku ningitha wu popile eihumbato ewinayi.
20. Oshike twa tegelela shi ka ningwe monakuyiwa, notu na ekwatho lini ngashingeyi?
20 Ngaashi twi ilonga, okupitila mekwatho lyaJehova, otu na oonkondo dhokukondjitha emakelo. Otwa pandula wo Jehova omolwohenda ye, oshoka otu na etegameno lyoku ka kala nomwenyo sigo aluhe muuyuni uupe. Otatu ka kala wo twa nyanyukwa sho tatu ka longela Jehova nomutima nosho wo nomadhiladhilo ga yogoka. Manga twa tegelela ethimbo ndyoka, otatu vulu okukala nuushili kutya otu na oonkondo nosho wo etegameno sho tatu kondjitha omahalo ga puka. Otatu vulu okusinda omahalo ga puka kekwatho lyaJehova nota ka yambeka oonkambadhala dhetu.
EIMBILO 122 Kaleni mwa kola mwaa tenguke!
a UUTUMBULILO WA YELITHWA: MOmbiimbeli, oshitya “uulunde,” olundji ohashi ukithwa kiilonga ya puka ngaashi okuyaka, oluhondelo nosho wo edhipago. (Eks. 20:13-15; 1 Kor. 6:18) Momanyolo gamwe uutumbulilo “uulunde,” owa ukithwa kokwaagwanenena hoka twa thigulula sho twa valwa, nokuli nonando inatu yona natango.
b Ndhindhilika kutya omulumentu omugundjuka ngoka a popiwa mOmayeletumbulo 7:7-23, okwa li a ningi omatokolo kaage li pandunge omashona, manga inaa ninga etokolo enene kaali li pandunge, sho a yi momilalo dha nyata.
c SHOKA TASHI ULIKWA METHANO: Kolumoho: Manga a kuutumba mokefe, omumwatate omugundjuka oku wete aalumentu yaali taya ulukilathana ohole. Kolulyo: Omumwameme e wete aantu yaali taya hili omakaya.